Ũhoro Ũkũguna Athikĩrĩria

MAKĨRIA ma kwarĩrĩria ũhoro mũna wa bata, nĩ harĩ ũndũ ũngĩ ũkũbatara gwĩka nĩguo ndeto ĩrĩa ũraheana ĩgune athikĩrĩria aku. Wĩyũrie ũũ: ‘Athikĩrĩria aya marabatara kũigua ũhoro ũyũ nĩkĩ? Nĩ ũndũ ũrĩkũ ingĩmeera maigue kũna nĩ magunĩka nĩ mĩario ĩno?’

Angĩkorũo thĩinĩ wa cukuru ĩno ũheetwo mĩario wonanie ũrĩa ũngĩhunjĩria mũndũ, ũrĩa ũrahunjĩria nĩwe mũthikĩrĩria waku. Maita mangĩ no ũkorũo ũkĩarĩria kĩũngano kĩrĩ gĩothe.

Maũndũ Marĩa Athikĩrĩria Aku Moĩ. Wĩyũrie, ‘Athikĩrĩria moĩ maũndũ marĩkũ ũhoro-inĩ ũyũ?’ Ũndũ ũcio nĩguo wagĩrĩirũo gũgũteithia kũmenya harĩa ũkwambĩrĩria. Angĩkorũo ũraarĩria kĩũngano kĩrĩ na Akristiano aingĩ agimaru kĩĩroho, ndũgacokere tu maũndũ ma mũthingi, marĩa aingĩ ao moĩ. Andandũra ma icio cia mũthingi. Angĩkorũo kũrĩ na andũ aingĩ matarĩ a tene kĩũngano-inĩ, wagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro wa ikundi icio cierĩ.

Garũrĩra mũthiĩre ũrĩa ũraheana ũhoro waku naguo kũringana na ũmenyo wa athikĩrĩria aku. Ũkĩarĩrĩria maũndũ marĩa moĩyo nĩ aingĩ ao, mahĩtũkĩre na ihenya hanini. Ĩndĩ ũkĩarĩrĩria maũndũ marĩa mangĩkorũo marĩ mageni harĩ athikĩrĩria aingĩ, nyihia mũthiĩre nĩguo mataũkĩrũo nĩmo wega.

Ũhoro Ũkũmaguna. Gũkorũo na ũhoro ũkũguna athikĩrĩria ti kuga atĩ no mũhaka hingo ciothe ũkoragwo na ũndũ mwerũ wa kwaria. Amwe magwetaga na njĩra hũthũ ma imwe iria ciũĩkaine ũndũ athikĩrĩria aingĩ megũtaũkĩrũo biũ nĩcio rita rĩa mbere.

Ũkĩhunjia, kũgweta ũndũ ũrarĩ thĩinĩ wa mohoro kuonania atĩ tũrĩ matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria kuo gwiki ti kũiganu. Hũthĩra Bibilia kuonania ũrĩa ũndũ ũcio ugĩte. Ũndũ ũcio kũna nĩ ũgũkorũo na ũguni harĩ mwene nyũmba. O ũndũ ũmwe-rĩ, ũkĩgweta ũndũ wĩgiĩ hinya mũna wa ndũire kana wĩgiĩ ũtũũro wa nyamũ kana mũmera, muoroto waku ndwagĩrĩirũo gũkorũo arĩ kũheana ma cia kũgegania cia gĩsayanisi iria mwene nyũmba atarĩ aigua. Ithenya rĩa ũguo, muoroto waku wagĩrĩirũo gũkorũo arĩ kũhũthĩra ũira wa ũũmbi na ũhoro uumĩte Bibilia-inĩ kuonania atĩ kũna nĩ kũrĩ Mũũmbi ũtwendete. Ũndũ ũcio nĩ ũgũteithia mwene nyũmba one maũndũ na njĩra ĩngĩ.

No ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ kũhe athikĩrĩria ũhoro maiguĩte maita maingĩ. O na kũrĩ ũguo, nĩguo ũtuĩke mũrutani mwega, nĩ ũkũbatara kwĩruta gwĩka ũguo ũrĩa kwagĩrĩire. Ũndũ ũcio ũngĩkwo atĩa?

Gwĩka ũthuthuria nĩ gũgũgũteithia. Handũ ha gwĩkĩra thĩinĩ wa mĩario yaku o maũndũ marĩa ũgwĩciria-rĩ, hũthĩra indo cia ũthuthuria iria ciarĩrĩirio karatathi-inĩ ka 33 nginya 38. Ririkana maũndũ marĩa magwetetwo ho megiĩ mĩoroto ĩrĩa wagĩrĩirũo gũkorũo ũkĩĩrutanĩria kũhingia. Ũgĩka ũthuthuria wahota gũkora kaũndũ gatoĩkaine mũno ka historĩ nĩ gakonainie ĩmwe kwa ĩmwe na mĩario yaku. Kana wone ũndũ ũrarĩ mohoro-inĩ ũngĩhũthĩra ndeto-inĩ ĩrĩa ũbangĩte kwarĩrĩria.

Ũgĩthuthuria ũhoro ũcio, rurumũra meciria maku na njĩra ya kwĩyũria ciũria ta, kĩ? nĩkĩ? rĩ? kũ? nũ? na atĩa? Kwa ngerekano: Ũndũ ũyũ nĩ wa ma nĩkĩ? Ingĩhota atĩa kuonania atĩ nĩ wa ma? Nĩ mawĩtĩkio marĩkũ andũ manyitĩrĩire mũno matũmaga amwe mage gũtaũkĩrũo nĩ ma ĩno ya Bibilia? Nĩ ũndũ wa bata nĩkĩ? Ũndũ ũyũ wagĩrĩirũo kũhutia ũtũũro wa mũndũ atĩa? Nĩ ngerekano ĩrĩkũ ĩngĩonania ũguni wa kũhũthĩra ũhoro ũyũ? Ma ĩno ya Bibilia ĩraguũria ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ ũrĩa Jehova atariĩ? Kũringana na ũhoro ũrĩa ũrarĩrĩria, no wĩyũrie ũũ: Ũndũ ũyũ wekĩkire rĩ? Tũngĩhũthĩra ũhoro ũyũ atĩa ũmũthĩ? O na no wĩkĩre mĩario yaku cama na njĩra ya kũũria na gũcokia ciũria imwe ta icio.

Kũringana na mĩario yaku no ũbatare kũhũthĩra maandĩko moĩkaine nĩ athikĩrĩria aku. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia kũmahũthĩra na njĩra ĩkũmaguna? Makĩria ma kũmathoma, taarĩria.

Kwarĩrĩria rĩandĩko rĩũkaine nĩ athikĩrĩria no kũmagune mũno ũngĩamũra tũcunjĩ tũrĩa twĩtainwo na ũhoro wa mũthingi wa mĩario yaku, ũcoke ũthathaũre o gacunjĩ rita rĩako. Ta wĩcirie rĩandĩko ta Mika 6:8 thĩinĩ wa Tafsiri ya Ulimwengu Mpya. “Kĩhooto” nĩ kĩĩ? Nĩ gĩthimi kĩa ũ gĩa kĩhooto kĩraarĩrĩrio? Ũngĩheana ngerekano ĩrĩkũ ũkĩonania “ũrũmagĩrĩre kĩhooto” nĩ kuga atĩa? Kana ũkĩonania “wendage ũtugi” nĩ kuga atĩa? Gũkorũo ũtarĩ na mwĩgatho nĩ kuga atĩa? Ũngĩhũthĩra ũhoro ũcio atĩa harĩ mũndũ mũkũrũ? Ũhoro ũrĩa ũkũhũthĩra wagĩrĩirũo kwĩhocia harĩ maũndũ ta ũhoro waku wa mũthingi, muoroto waku, athikĩrĩria aku, na mahinda marĩa ũrĩ namo.

Kaingĩ gũtaarĩria ciugo na njĩra hũthũ nĩ gũteithagia. Harĩ andũ amwe, kwĩruta ũrĩa “ũthamaki” thĩinĩ wa Mathayo 6:10 ugĩte nĩ kũmagegagia. Kũririkanio ũrĩa ũndũ mũna ugĩte o na no gũteithie Mũkristiano wa ihinda iraya ataũkĩrũo wega makĩria nĩ ũrĩa kũna rĩandĩko riugĩte. Ũndũ ũcio no woneke wega rĩrĩa tũrathoma 2 Petero 1:5-8 tũgacoka tũgathathaũra tũcunjĩ mwanya mwanya twa mĩhari ĩyo: wĩtĩkio, wagĩrĩru, ũmenyo, kwĩgirĩrĩria, gũkirĩrĩria, kwĩamũrĩra Ngai, kwenda ariũ a Ithe witũ, na wendani. Harĩa ciugo njariĩ (iria ciugĩte makĩria ma ũndũ ũmwe) ihũthĩrĩtwo ũhoro-inĩ ũmwe, ũngĩcitaarĩria nĩ ũgũteithia athikĩrĩria mone ngũrani yacio. Ũguo nĩguo kũrĩ harĩ ciugo ta ũũgĩ, ũmenyo, gũkũũrana na ũtaũku, ta ũrĩa ihũthĩrĩtwo thĩinĩ wa Thimo 2:1-6.

Athikĩrĩria aku no magunĩke ũngĩmatarĩria rĩandĩko na njĩra hũthũ. Andũ aingĩ nĩ magegaga rĩrĩa mamenya atĩ Bibilia imwe thĩinĩ wa Kĩambĩrĩria 2:7 ciugaga Adamu nĩ muoyo na atĩ kũringana na Ezekieli 18:4, mĩoyo nĩ ĩkuaga. Hĩndĩ ĩmwe Jesu nĩ agegirie Asadukai rĩrĩa aagwetire rĩandĩko moigaga atĩ nĩ meetĩkĩtie rĩa Thama 3:6, agĩcoka akĩrĩhũthĩra kuonania atĩ nĩ kũrĩ ũriũkio.—Luk. 20:37, 38.

Rĩmwe na rĩmwe nĩ wega kũgweta maũndũ marĩa mathiũrũrũkĩirie rĩandĩko, ũrĩa gwatariĩ rĩkĩandĩkwo, nũ wagwetire ciugo icio kana ũrĩa wagweteirũo. Afarisai nĩ maamenyete wega Thaburi 110. O na kũrĩ ũguo, Jesu nĩ aamagweteire kaũndũ ka bata karĩ mũhari-inĩ wa mbere. Aamoririe ũũ: “Ha ũhoro wa Kristo, muugaga atĩa? Nĩ mũrũ wa ũ? Makĩmũcokeria atĩrĩ, Nĩ wa Daudi. Nake akĩmoria atĩrĩ, Nĩ kĩ gĩagĩtũmire Daudi, arĩ na Roho, amwĩte Mwathani wake, rĩrĩa oigire, Mwathani nĩerire Mwathani wakwa atĩrĩ, Ikara thĩ guoko-inĩ gwakwa kwa ũrĩo, Mũira wa ngaiga thũ ciaku ruungu rũa magũrũ maku? Rĩu-rĩ, akorũo Daudi nĩamwĩtĩte Mwathani, angĩkĩhota atĩa gũtuĩka mũrũwe?” (Mat. 22:41-45) Waruta ihooto ũkĩhũthĩra Maandĩko ta ũrĩa Jesu eekaga, nĩ ũrĩteithagia andũ gũthoma Kiugo kĩa Ngai marĩ na ũbarĩrĩru makĩria.

Mwaria agweta rĩrĩa ibuku rĩna rĩa Bibilia rĩaandĩkirũo kana rĩrĩa ũndũ mũna wekĩkire, nĩ agĩrĩirũo gũtaarĩria maũndũ marĩa maarĩ kuo hĩndĩ ĩyo. Na njĩra ĩyo, athikĩrĩria nĩ mekuona makĩria bata wa ibuku rĩu kana ũndũ ũcio.

Kũringithania no gũtũme kĩrĩa ũroiga gĩkorũo na ũguni makĩria. No wonanie ngũrani ya woni mũna wa andũ aingĩ na ũrĩa Bibilia yugaga ũhoro-inĩ ũcio. Kana no ũringithanie maandĩko merĩ Bibilia-inĩ marĩ na ndeto ĩratwarana. Hihi marĩ na ngũrani? Nĩkĩ? Tũreruta atĩa kuumana namo? Gwĩka ũguo no gũteithie athikĩrĩria aku magĩe na muonere ũngĩ ũhoro-inĩ ũcio.

Angĩkorũo wĩrĩtwo warĩrĩrie mũthemba mũna wa ũtungata wa Gĩkristiano, no ũthakarie mĩario yaku na njĩra ya kwamba kũgweta matemo. Arĩrĩria ũndũ ũrĩa wagĩrĩirũo nĩ gwĩkwo, ũrabatara gwĩkwo nĩkĩ, na ũrĩa ũndũ ũcio ũkonainie na mĩoroto itũ tũrĩ Aira a Jehova. Ũcoke ũtaarĩrie nĩ kũ, nĩ rĩ, na ũrĩa wĩra ũcio ũkũrutwo.

Ĩ angĩkorũo mĩario-inĩ yaku nĩ ũkũbatara kwarĩrĩria mamwe ma “maũndũ ma Ngai marĩa [marikĩru]”? (1 Kor. 2:10) Ũngĩambĩrĩria na kuonania na gũtaarĩria tũmaũndũ tũrĩa twa bata makĩria ũhoro-inĩ ũcio, andũ nĩ megũtaũkĩrũo nĩ maũndũ macio mangĩ na njĩra hũthũ. Ũngĩcoka ũtirihe na njĩra ya gũcokera ũhoro ũcio na njĩra nguhĩ, athikĩrĩria aku no mone kũna atĩ harĩ ũndũ meruta.

Ũtaaro Wĩgiĩ Mũikarĩre wa Gĩkristiano. Athikĩrĩria aku mekũgunĩka makĩria ũngĩmateithia kuona ũrĩa mangĩhũthĩra ũhoro wa mĩario yaku mũtũũrĩre-inĩ wao. Ũgĩthuthuria maandĩko thĩinĩ wa ũhoro ũrĩa ũheetwo, wĩyũrie ũũ; ‘Ũhoro ũyũ ũigĩtwo thĩinĩ wa Maandĩko nginya mahinda maya maitũ nĩkĩ?’ (Rom. 15:4; 1 Kor. 10:11) Wĩcirie maũndũ marĩa athikĩrĩria aku maracemania namo mũtũũrĩre-inĩ. Wĩcirie ũhoro wa maũndũ macio kũringana na ũtaaro na mawatho marĩa marĩ Maandĩko-inĩ. Ũkĩruta mĩario, hũthĩra ihooto kuonania ũrĩa Maandĩko mangĩteithia mũndũ kũhiũrania ũrĩa kwagĩrĩire na maũndũ ta macio. Wĩtheme kwaria maũndũ kĩmumu. Arĩrĩria ciĩko na mĩerekera mĩna.

Thĩinĩ wa mĩario ĩrĩa ũraharĩria, amba ũhũthĩre ũndũ ũmwe kana merĩ harĩ macio magwetwo. O ũrĩa ũgũthiĩ ũgĩte na ũmenyeru, hũthĩra maingĩ mamo. Thutha wa ihinda nĩ ũrĩonaga atĩ athikĩrĩria aku nĩ marĩkoragwo na mĩĩto mĩnene ya gũthikĩrĩria mĩario yaku, marĩ na ũũma atĩ nĩ mekũigua ũndũ wa kũmaguna kũna.