ភពដែលមានជីវិត
មិនអាចមានភាវរស់នៅភពផែនដីសោះឡើយ បើបាតុភូតមួយចំនួនមិនបានកើតឡើង។ មនុស្សខ្លះចាត់ទុកថាបាតុភូតទាំងនោះបានកើតឡើងព្រមពេលគ្នាគ្រាន់តែជាចៃដន្យទេ។ នេះរួមបញ្ចូលបាតុភូតខ្លះដែលមនុស្សមិនបានយល់សោះឬបានយល់តែបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ មុនសតវត្សរ៍ទី២០។ បាតុភូតខ្លះមានដូចតទៅនេះ:
ទីតាំងផែនដីក្នុងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវ៉េ និងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ព្រមទាំងរង្វិលជុំ អ័ក្សទ្រេត រង្វិលខ្ញាល់ និងព្រះចន្ទដ៏អស្ចារ្យរបស់ផែនដី
ដែនម៉ាញេទិកនិងបរិយាកាសផែនដីដែលបាំងការពារដូចខែលពីរជាន់
វដ្ដធម្មជាតិដែលផ្គត់ផ្គង់ហើយសម្អាតខ្យល់និងទឹករបស់ផែនដី
កាលដែលលោកអ្នកពិចារណាចំណុចនីមួយៗនេះ សូមសួរខ្លួនថា‹តើលក្ខណៈផ្សេងៗរបស់ផែនដីបានកើតឡើងដោយចៃដន្យ គ្មានអ្នកណាគិតគ្រោងនោះឬទេ? ឬក៏តើអ្វីៗទាំងនោះបានត្រូវបង្កើតមកដោយមានគោលបំណងវិញ?›។
ផែនដីស្ថិតនៅទីតាំងដ៏ល្អឥតខ្ចោះ
ផែនដីស្ថិតនៅទីតាំងល្អបំផុតសម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិត មែនទេ?
ពេលដែលសរសេរអំពីទីតាំងដែលខ្លួនរស់នៅ តើលោកអ្នកសរសេរអ្វីខ្លះ? លោកអ្នកប្រហែលជាសរសេរឈ្មោះប្រទេស ទីក្រុង និងលេខផ្លូវ។ ផែនដីក៏មានទីតាំងដែរ។ បើដូច្នេះ តើអ្វីប្រៀបដូចជា«ប្រទេស»ដែលផែនដីស្ថិតនៅ? គឺកាឡាក់ស៊ីមីលគីវ៉េ។ ចុះនៅក្នុងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវ៉េ តើអ្វីប្រៀបដូចជា«ទីក្រុង»ដែលផែនដីស្ថិតនៅ? គឺប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ពោលគឺព្រះអាទិត្យនិងភពផ្សេងៗដែលវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យយើង។ ក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យនេះ តើអ្វីប្រៀបដូចជា«ផ្លូវ»ដែលផែនដីស្ថិតនៅ? គឺជារង្វិលជុំនៃផែនដីដែលវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យ។ ការជឿនលឿនផ្នែកខាងតារាវិទ្យានិងរូបវិទ្យា បានជួយឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រយល់កាន់តែច្រើនអំពីផលប្រយោជន៍ដែលមកពីទីតាំងដ៏ពិសេសរបស់ផែនដីក្នុងសកលលោក។
មុនបង្អស់ សូមគិតអំពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង ដែលប្រៀបដូចជា«ទីក្រុង»ដែលផែនដីស្ថិតនៅ។ ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យនេះមានទីតាំងដ៏ល្អបំផុតក្នុងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវ៉េ ពោលគឺ មិននៅជិតពេកឬឆ្ងាយពេកពីចំណុចកណ្ដាលនៃកាឡាក់ស៊ីនេះទេ។ ពួកអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រហៅទីតាំងនេះថា«តំបន់ដែលអាចរស់នៅបាន» ហើយតំបន់នេះមានចំនួនធាតុគីមីដែលចំនឹងអ្វីដ៏ចាំបាច់ដើម្បីទ្រទ្រង់ជីវិត។ បើទីតាំងនៃប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យនៅឆ្ងាយជាង គឺមិនសូវមានធាតុគីមីទាំងនោះទេ បើនៅជិតជាង គឺគ្មានសុវត្ថិភាព ពីព្រោះទីនោះមានវិទ្យុសកម្មច្រើនជាងដែលអាចសម្លាប់ជីវិតបាន ហើយក៏មានលក្ខណៈផ្សេងទៀតដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់។ ទស្សនាវដ្ដីមួយខាងវិទ្យាសាស្ត្រចែងថា៖ «យើងរស់នៅទីតាំងដ៏ល្អបំផុត»។1
«ផ្លូវ»ដ៏ល្អបំផុត: បើប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យប្រៀបដូចជា«ទីក្រុង»ដែលផែនដីស្ថិតនៅ នោះរង្វិលជុំរបស់ផែនដីក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យគឺប្រៀបដូចជា«ផ្លូវ»ដែលផែនដីស្ថិតនៅ ហើយរង្វិលជុំនេះជា«ផ្លូវ»ដ៏ល្អបំផុត។ ផែនដីវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យតាមគន្លងមួយដែលមានចម្ងាយប្រមាណ១៥០លានគីឡូម៉ែត្រពីព្រះអាទិត្យ។ គឺមានតែគន្លងនេះប៉ុណ្ណោះដែលអាចទ្រទ្រង់ជីវិតបាន ពីព្រោះវាមិនត្រជាក់ពេកហើយក៏មិនក្ដៅពេកដែរ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ផែនដីវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យតាមគន្លងមួយដែលមានរាងស្ទើរតែមូលទាំងស្រុង ហើយនេះធ្វើឲ្យចម្ងាយរបស់យើងពីព្រះអាទិត្យសឹងតែមិនផ្លាស់ប្ដូរពេញមួយឆ្នាំ។
លក្ខណៈមួយទៀតដែលធ្វើឲ្យទីតាំងរបស់ផែនដីល្អបំផុត គឺព្រះអាទិត្យ ដែលជាប្រភពថាមពលដ៏ល្អឥតខ្ចោះ។ ព្រះអាទិត្យជាប្រភពថាមពលដែលយើងអាចទុកចិត្តបាន ហើយបើប្រៀបធៀបទំហំរបស់វា ព្រះអាទិត្យមានទំហំត្រឹមត្រូវចំពោះផែនដី។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេហៅព្រះអាទិត្យថា«ផ្កាយដ៏ពិសេសណាស់»។2
«អ្នកជិតខាង»ដ៏ល្អឥតខ្ចោះ: ផែនដីមិនត្រឹមតែមាន«ប្រទេស» «ទីក្រុង» និង«ផ្លូវ»ប៉ុណ្ណោះទេ តែក៏មាន«អ្នកជិតខាង»មួយដ៏ល្អឥតខ្ចោះដែរ ពោលគឺព្រះចន្ទ ដែលជាភពរណបមួយ។ អង្កត់ផ្ចិតរបស់ព្រះចន្ទគឺតូចជាងអង្កត់ផ្ចិតនៃផែនដីជាង៧០ភាគរយ។ ដូច្នេះ នៅពេលប្រៀបធៀបទំហំព្រះចន្ទរបស់យើងទៅនឹងទំហំនៃភពរណបឯទៀតក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ នោះព្រះចន្ទរបស់យើងមានទំហំធំខុសពីធម្មតាបើប្រៀបទៅនឹងទំហំផែនដី។ តើនេះកើតឡើងដោយចៃដន្យឬ? តាមមើលទៅគឺមិនដូច្នោះទេ។
ហេតុមួយគឺទំនាញព្រះចន្ទជាកត្ដាសំខាន់បំផុតក្នុងការធ្វើឲ្យទឹកជោរនិងទឹកនាចដែលចាំបាច់ក្នុងប្រព័ន្ធធម្មជាតិនៅផែនដី។ ទំនាញព្រះចន្ទក៏ជួយឲ្យអ័ក្សរង្វិលខ្ញាល់នៃផែនដីមានលំនឹងជានិច្ច។ បើអត់មានព្រះចន្ទដែលត្រូវនឹងទំហំផែនដីទេ នោះភពរបស់យើងនឹងឃ្លេងឃ្លោងហើយប្រហែលជារហូតដល់ក្រឡាប់ទៅម្ខាងទៀត! ជាលទ្ធផលនឹងមានការប្រែប្រួលខាងអាកាសធាតុ ខាងទឹកជោរនិងទឹកនាច ហើយខាងអ្វីៗផ្សេងទៀត ដែលនឹងបង្កើតឲ្យមានមហន្តរាយធម្មជាតិយ៉ាងសម្បើម។
អ័ក្សទ្រេតនិងរង្វិលខ្ញាល់ដ៏ល្អឥតខ្ចោះរបស់ផែនដី: អ័ក្សប៉ូលផែនដីមានទម្រេតប្រហែល២៣,៤ដឺក្រេ។ នេះបង្កើតឲ្យមានរដូវផ្សេងៗ អាកាសធាតុបង្គួរ និងក៏ធ្វើឲ្យមានអាកាសធាតុខុសៗគ្នាតាមតំបន់ដែរ។ សៀវភៅមួយចែងថា៖ «តាមមើលទៅ អ័ក្សទ្រេតរបស់ផែនដីគឺ‹ល្អឥតខ្ចោះ›ដើម្បីទ្រទ្រង់ជីវិត»។3
ម្យ៉ាងទៀត រង្វិលខ្ញាល់នៃផែនដីក៏ធ្វើឲ្យរយៈពេលនៃថ្ងៃនិងយប់«ល្អឥតខ្ចោះ»ដែរ។ បើផែនដីវិលយឺតពេក នោះរយៈពេលនៃថ្ងៃនឹងវែងជាង ហើយមួយចំហៀងផែនដីដែលឈមនឹងព្រះអាទិត្យនឹងក្ដៅដូចឡ ឯមួយចំហៀងទៀតដែលស្ថិតក្នុងភាពងងឹតនឹងទៅជាត្រជាក់ដូចទូទឹកកក។ ផ្ទុយទៅវិញ បើផែនដីវិលលឿនពេក នោះរយៈពេលនៃថ្ងៃនឹងខ្លីជាង ប្រហែលជាពីរបីម៉ោងប៉ុណ្ណោះ ហើយនឹងបង្កើតខ្យល់ព្យុះដែលបក់បោកឥតឈប់ ព្រមទាំងបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ឯទៀតដែរ។
ផែនដីមានរបាំងការពារ
លម្ហអាកាសជាកន្លែងពោរពេញទៅដោយគ្រោះថ្នាក់ ព្រោះមានវិទ្យុសកម្មជាច្រើនដែលអាចសម្លាប់ជីវិតបាន ហើយក៏សម្បូរទៅដោយផ្កាយព្រះគ្រោះដែរ។ ប៉ុន្តែ ភពខៀវស្អាតរបស់យើងហោះកាត់លម្ហនោះមិនសូវរងការខូចខាតប៉ុន្មានទេ។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះផែនដីមានដែនម៉ាញេទិកដ៏ខ្លាំង ហើយមានបរិយាកាសដែលបានត្រូវរៀបចំឡើងឲ្យមានលក្ខណៈពិសេស។ របស់ទាំងពីរនោះប្រៀបដូចជាអាវក្រោះពីរជាន់ដ៏អស្ចារ្យ។
ដែនម៉ាញេទិករបស់ផែនដីដែលយើងមើលមិនឃើញ
ដែនម៉ាញេទិករបស់ផែនដី: ស្នូលផែនដីជាដែករលាយហើយវិលជាដុំមូល បង្កើតឲ្យមានដែនម៉ាញេទិកដ៏ខ្លាំងមួយដែលព័ទ្ធជុំវិញផែនដី ហើយលាតសន្ធឹងឆ្ងាយទៅក្នុងលម្ហអាកាស។ របាំងនេះការពារយើងដោយកាត់បន្ថយថាមពលនៃវិទ្យុសកម្មពីលម្ហអាកាស ហើយក៏ការពារពីថាមពលផ្សេងៗនៃព្រះអាទិត្យដែលអាចសម្លាប់ជីវិតបាន។ ថាមពលទាំងនេះរួមបញ្ចូលខ្យល់ព្រះអាទិត្យ ដែលបញ្ចេញព្យុះថាមពលដ៏ខ្លាំងក្លាទៅក្នុងលម្ហ ក៏រួមបញ្ចូល អណ្ដាតភ្លើងព្រះអាទិត្យ ដែលក្នុងតែប៉ុន្មាននាទីប៉ុណ្ណោះអាចបញ្ចេញថាមពលជាច្រើនស្មើនឹងរាប់ពាន់លានគ្រាប់បែកអ៊ីដ្រូសែន។ ម្យ៉ាងទៀត យើងបានត្រូវការពារពីការផ្ទុះដែលកើតឡើងនៅស្រទាប់ក្រៅបំផុតនៃបរិយាកាសព្រះអាទិត្យ ហៅថាកូរ៉ូណា ដែលបញ្ចេញវត្ថុធាតុរាប់ពាន់លានតោនទៅក្នុងលម្ហអាកាស។ លោកអ្នកអាចឃើញសញ្ញាសម្គាល់ដែលរំលឹកថា ដែនម៉ាញេទិករបស់ផែនដីកំពុងការពារយើង។ ពេលណាមានអណ្ដាតភ្លើងឬមានការផ្ទុះនៅកូរ៉ូណារបស់ព្រះអាទិត្យ នោះបង្កើតឲ្យមានពន្លឺសន្ធោសន្ធៅចម្រុះពណ៌នៅផ្នែកខាងលើនៃបរិយាកាស ដែលយើងអាចមើលឃើញជិតប៉ូលម៉ាញេទិករបស់ផែនដី។
ពន្លឺសន្ធោសន្ធៅក្នុងបរិយាកាស
បរិយាកាសរបស់ផែនដី: បរិយាកាសជាស្រទាប់ឧស្ម័នដែលគ្របដណ្ដប់ផែនដីដូចជាភួយធំមួយ។ វាជួយឲ្យយើងដកដង្ហើមផង ហើយក៏ផ្ដល់នូវការការពារថែមទៀត។ ស្រទាប់ក្រៅនៃបរិយាកាសមានអុកស៊ីសែនម្យ៉ាងដែលហៅថាអូហ្សូន ដែលស្រូបយកជិត៩៩ភាគរយនៃកាំរស្មីស្វាយអ៊ុលត្រាដែលចាំងមកលើផែនដី។ ដូច្នេះ អូហ្សូននេះជួយការពារភាវរស់ដ៏ច្រើននៅលើផែនដីកុំឲ្យរងគ្រោះពីកាំរស្មីដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់។ ភាវរស់ទាំងនេះរួមមានមនុស្សជាតិ ហើយប្លង់តុងដែលមនុស្សជាតិត្រូវការ ពីព្រោះវាបង្កើតអុកស៊ីសែនភាគច្រើនដែលយើងដកដង្ហើម។ បរិមាណអូហ្សូនក្នុងបរិយាកាសមិននៅដដែលរហូតទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ បរិមាណនេះប្រែប្រួល គឺកាលណាកាំរស្មីស្វាយអ៊ុលត្រាកើនឡើង នោះបរិមាណអូហ្សូនក៏កើនឡើងដែរ។ ដូច្នេះ ស្រទាប់អូហ្សូនជារបាំងដែលប្រែប្រួលតាមកាលៈទេសៈ ហើយមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។
បរិយាកាសការពារយើងពីអាចម៍ផ្កាយ
បរិយាកាសក៏ការពារយើងពីវត្ថុធាតុរាប់លានដែលហោះឆ្ពោះមករកផែនដីជារៀងរាល់ថ្ងៃដែរ។ វត្ថុខ្លះតូចល្អិត ខ្លះទៀតធំប៉ុនថ្មភ្នំ។ ចំនួនភាគច្រើននៃវត្ថុធាតុទាំងនេះ ឆេះសុសពេលហោះកាត់បរិយាកាសផែនដី ហើយបញ្ចេញពន្លឺយ៉ាងសន្ធៅដែលហៅថាបាតុភូតអាកាស។ ប៉ុន្តែ របាំងផែនដីមិនបាំងកាំរស្មីដែលចាំបាច់សម្រាប់ជីវិតទេ ដូចជាកម្ដៅនិងពន្លឺដែលយើងអាចមើលឃើញ។ បរិយាកាសក៏ជួយធ្វើឲ្យកម្ដៅសាយភាយជុំវិញផែនដី ហើយនៅពេលយប់បរិយាកាសគឺប្រៀបដូចជាភួយ ដែលជួយទប់កម្ដៅកុំឲ្យឆាប់ចេញពីបរិវេណផែនដីទៅក្នុងលម្ហអាកាសវិញ។
បរិយាកាសនិងដែនម៉ាញេទិករបស់ផែនដីពិតជាបានត្រូវរៀបចំឡើងយ៉ាងអស្ចារ្យ។ មនុស្សយើងមិនទាន់បានយល់ច្បាស់នៅឡើយទេ។ វដ្ដធម្មជាតិផ្សេងៗដែលទ្រទ្រង់ជីវិតនៅលើភពនេះ ក៏អស្ចារ្យ ហើយមនុស្សក៏មិនទាន់បានយល់ច្បាស់ដែរ។
តើជាចៃដន្យឬ ដែលភពរបស់យើងមានរបាំងពីរដែលប្រែប្រួលតាមកាលៈទេសៈ?
វដ្ដធម្មជាតិដែលទ្រទ្រង់ជីវិត
បើគេបិទផ្ទះមួយជិត កុំឲ្យទឹកនិងខ្យល់បរិសុទ្ធចូល ថែមទាំងបិទប្រព័ន្ធលូកុំឲ្យហូរចេញពីផ្ទះ មិនយូរក្រោយមក អ្នកស្នាក់នៅក្នុងផ្ទះនោះនឹងកើតមានរោគហើយនឹងស្លាប់។ ប៉ុន្តែ សូមគិតទៅមើល យើងអាចប្រៀបប្រដូចផែនដីទៅនឹងផ្ទះដែលបិទជិតនោះ ពីព្រោះខ្យល់បរិសុទ្ធនិងទឹកស្អាតដែលយើងត្រូវការមិនចូលពីខាងក្រៅផែនដីទេ ហើយធាតុកខ្វក់របស់ផែនដីក៏មិនបានត្រូវបញ្ចេញចោលទៅកន្លែងណាមួយខាងក្រៅផែនដីដែរ។ បើដូច្នេះ តើផែនដីអាចបន្តទ្រទ្រង់ជីវិតហើយមានស្ថានភាពល្អយ៉ាងដូចម្ដេច? ចម្លើយគឺ ដោយសារផែនដីមានវដ្ដធម្មជាតិផ្សេងៗ ដូចជាវដ្ដទឹក វដ្ដកាបូន វដ្ដអុកស៊ីសែន និងវដ្ដអាសូតដែលនឹងត្រូវពន្យល់ជាសម្រាយដោយប្រើរូបភាព។
វដ្ដទឹក: ទឹកជាធនធានធម្មជាតិដែលចាំបាច់សម្រាប់ជីវិត។ គ្មានយើងណាម្នាក់អាចរស់រានមានជីវិតបានជាងពីរឬបីថ្ងៃទេ បើគ្មានទឹក។ វដ្ដទឹកផ្គត់ផ្គង់ទឹកសាបដែលជាទឹកស្អាតនៅគ្រប់កន្លែងជុំវិញផែនដី។ វដ្ដទឹកមានដំណាក់កាលបី។ (១) កម្ដៅព្រះអាទិត្យបង្ហួតទឹកឡើងទៅក្នុងបរិយាកាសជាចំហាយទឹកបរិសុទ្ធ។ (២) ចំហាយទឹកនេះកឡើងជាតំណក់តូចៗបង្កើតជាពពក។ (៣) ពពកបង្កើតជាទឹកភ្លៀង ឬព្រិល ដែលធ្លាក់មកដីវិញ ដើម្បីបញ្ចប់វដ្ដទឹកនោះ។ រៀងរាល់ឆ្នាំ តើវដ្ដទឹកសម្អាតនិងផ្គត់ផ្គង់ទឹកច្រើនប៉ុណ្ណា? យោងទៅតាមការប៉ាន់ស្មាន បរិមាណទឹកនោះគឺច្រើនល្មមគ្របផ្ទៃផែនដីទាំងមូលដល់ជម្រៅជាង៨០សង់ទីម៉ែត្រ។4
វដ្ដកាបូននិងអុកស៊ីសែន: ដើម្បីរស់រានមានជីវិតយើងត្រូវដកដង្ហើម គឺត្រូវស្រូបយកឧស្ម័នអុកស៊ីសែននិងបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនឌីអុកស៊ីត។ ប៉ុន្តែ មានមនុស្សរាប់ពាន់លាននាក់និងសត្វជាច្រើនរាប់មិនអស់កំពុងដកដង្ហើម។ ដូច្នេះ ហេតុអ្វីបានជាបរិយាកាសរបស់យើងមិនចេះអស់ខ្យល់អុកស៊ីសែន និងមិនពេញទៅដោយកាបូនឌីអុកស៊ីត? ចម្លើយគឺ មានវដ្ដអុកស៊ីសែន។ (១) មានដំណើរធម្មជាតិដ៏អស្ចារ្យមួយ ហៅថារស្មីសំយោគ គឺថារុក្ខជាតិស្រូបយកកាបូនឌីអុកស៊ីតដែលយើងបញ្ចេញចោល រួចប្រើប្រាស់វានិងថាមពលពីពន្លឺព្រះអាទិត្យដើម្បីបង្កើតជាតិស្ករនិងអុកស៊ីសែន។ (២) នៅពេលដែលយើងស្រូបយកអុកស៊ីសែន នោះយើងបញ្ចប់វដ្ដនោះ។ ពេលរុក្ខជាតិបង្កើតជាតិស្ករនិងខ្យល់ដែលយើងអាចដកដង្ហើមបាន នោះកើតឡើងដោយស្ងៀមស្ងាត់ ដោយមិនខាតថាមពល ហើយដោយមិនមានកាកសំណល់ទេ។
វដ្ដអាសូត: ជីវិតនៅលើផែនដីក៏ពឹងលើការបង្កើតម៉ូលេគុលសរីរាង្គដូចជាប្រូតេអ៊ីនដែរ។ (ក) ដើម្បីបង្កើតម៉ូលេគុលទាំងនោះ គឺត្រូវការអាសូត។ តែយើងមិនចាំបាច់បារម្ភថាខ្វះទេ ពីព្រោះប្រមាណ៧៨ភាគរយនៃបរិយាកាសយើងជាឧស្ម័នអាសូត។ ផ្លេកបន្ទោរបំប្លែងអាសូតឲ្យទៅជាសមាសធាតុដែលរុក្ខជាតិអាចស្រូបយកបាន។ (ខ) រួចមក រុក្ខជាតិប្រើប្រាស់សមាសធាតុទាំងនោះបង្កើតជាម៉ូលេគុលសរីរាង្គ។ ដូច្នេះ សត្វផ្សេងៗដែលស៊ីរុក្ខជាតិទាំងនោះក៏ទទួលបានអាសូតដែរ។ (គ) នៅចុងបំផុត ពេលដែលរុក្ខជាតិនិងសត្វស្លាប់ទៅ បាក់តេរីក៏បំបែកសមាសធាតុអាសូតក្នុងវា។ ពេលវារលួយ អាសូតក៏ទៅក្នុងដីនិងក្នុងបរិយាកាសវិញ ហើយបញ្ចប់វដ្ដនោះ។
ការប្រើប្រាស់ឡើងវិញនូវធាតុកខ្វក់ក្នុងធម្មជាតិយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះ!
រៀងរាល់ឆ្នាំ ទោះជាមនុស្សមានបច្ចេកទេសជឿនលឿនក៏ដោយ ពួកគេបន្សល់ទុកកាកសំណល់ជាតិពុលរាប់តោនដែលពួកគេពុំអាចកែច្នៃប្រើប្រាស់ឡើងវិញបានទេ។ ប៉ុន្តែ ផែនដីប្រើប្រាស់ធាតុកខ្វក់ទាំងអស់របស់វាឡើងវិញយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះ ដោយប្រើវិធីសាស្ត្រដ៏ពូកែដើម្បីកែច្នៃធាតុកខ្វក់តាមរយៈធាតុគីមី។
តើលោកអ្នកគិតថាប្រព័ន្ធប្រើប្រាស់ធាតុកខ្វក់ឡើងវិញក្នុងធម្មជាតិបានកើតឡើងយ៉ាងដូចម្ដេច? អ្នកនិពន្ធអត្ថបទខាងសាសនានិងវិទ្យាសាស្ត្រម្នាក់បានសរសេរថា៖ «បើប្រព័ន្ធធម្មជាតិនៅផែនដីពិតជាបានវិវត្តន៍ដោយចៃដន្យមែន នោះវាមិនអាចសហការគ្នាយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះដូច្នេះបានឡើយ»។5 តើលោកអ្នកយល់ស្របនឹងអ្វីដែលគាត់សន្និដ្ឋានទេ?