Kakwinyi
Kya Sesa, 1 ka Kakwinyi
Wayuka u mona jiphaxi javulu; maji o Jihova-phe u mu kudila mu jiphaxi jê jene joso. —Jisá. 34:19.
O velusu ya lelu ijimbulula ima yadi yakatunda: (1) O muthu wayuka udibhana ni ibhidi. (2) Jihova utukudila mu ibhidi yetu. Maji kyebhi Jihova kyena mubhanga kiki? Ukexilu umoxi, o kutukwatekesa kukala ni ixinganeku yambote yalungu ni mwenyu wetu ku mundu yu. Jihova utukanena kwila, twanda kala ni kisangusangu kyadikota mu kumusidivila, maji kiki ki kilombolola kwila kitwanda dibhana ni ibhidi. (Iza. 66:14) Jihova ututendelesa phala kulunga o mixima yetu ku hadya mukithangana kyoso kitwanda kala ni mwenyu kya mesenene Nzambi tunde kudimatekenu, o mwenyu wakalelaku. (2 Ko. 4:16-18) Kate kibhixila o kizuwa kyenyokyo, Jihova wanda suluka mu kutukwatekesa kumu sidivila izuwa yoso ne mwene ni ibhidi. (Kud. 3:22-24). Ihi itutena kudilonga ku phangu ya jiselevende ja fiyele ja Jihova mu ukulu, ni mu izuwa yetu? Etwenyoso tutena kudibhana ni ibhidi ki twayifikile. Maji kyoso kitudyelela kwa Jihova, mwene utukwatekesa jinga.—Jisá. 55:22. w23.04 14-15 §3-4
Kya Sábhalu, 2 ka Kakwinyi
Oso atokala kutumaka o maungana. —Lom. 13:1.
Tutena kukatula mbote ku phangu ya Zuze ni Madiya. Ene exile polondo phala kubelesela o maungana ne mwene se kya abhonzele kukibhanga. (Luk. 2:1-6) Kyoso Madiya kyemitine, mukubhita nange divwa dya jimbeji, o nguvulu wabhingile kima kyabhonzele kyavulu phala Zuze ni Madiya kukibhanga. O nguvulu Sézalu dya Nguxi, wabhele kitumu kya kwila athu oso exile mwatumina ku akwa Loma, atokalele kuya mu ji mbanza mwavwalela phala kudisonekesa. Kyenyiki, Zuze ni Madiya abhingile kwenda 150 a jikilometulu, mu njila yezalele milundu, phala kubhixila ku Beleme. O njila yiyi yejibhonza, bengebenge phala Madiya. Kiyadi kuyawu nange a thandanganyele ni sawidi ya Madiya ni ya mona mu mala. Ene nange exile ni woma walungu ni ibhidi yejitena kumoneka se o jindolo ja kuvwala jimukwatela mu njila. Ku mbandu yamukwa, o yo kexile mona wosowoso kana, wexile o Mexiya amukanene kwa Jihova. O kwila mukonda dya kiki ene kejibelesela dingi o nguvulu? Zuze ni Madiya kehela o hele yexile nayu kwafidisa kubelesela o kitumu. Jihova wa abesowala mukonda dya kubelesela. Madiya wabhixila kyambote mu Beleme, wavwala mona wadisanza, kate wakwatekesa kukumbidila kikanenu kya Bibidya! —Mik. 5:2. w23.10 8 §9; 9 §11-12
Kya Lumingu, 3 ka Kakwinyi
Tu diswinisyenu mudyetu. —Jih. 10:25.
Abha se eye wene mukala ni hele yavulu mu kithangana kya kutambwijila mu kyonge? Eye utena kukayela o ndunge yalungu ni kudisokejeka kyambote. (Jisa. 21:5) Se wijiya kyambote o milongi ya kyônge ki kyanda kubhonza kyavulu kubhana kitambwijilu. O ndunge yamukwa yalungu ni kubhana itambwijilu mu izwelu yofele. (Jisa. 15:23; 17:27) Se ubhana kitambwijilu kyalebha o hele yanda dibandekesa. Mu kubhana kitambwijilu kyabutu mu izwelu yê mwene, kyanda londekesa kwila eye wadisokejeka kyambote ni kwila watendela kyambote o milongi. Maji phe ihi itwamba se wafikisa kya kukayela o jindunge jiji maji ne kiki wala hanji ni hele mu kubhana itambwijilu? Ijiya kyu kwila Jihova ubhana valolo yavulu mu nguzu yoso iwene mubhanga. (Luk. 21:1-4) Jihova katubhingi kubhanga kima kyatundu o nguzu yetu. (Fil. 4:5) Kyenyiki sola mbambe i utena ku ikumbidila, samba kwa Jihova phala na kubhana muxima watululuka. Nange kudimatekenu eye utena kusola o mbambe yakubhana itambwijilu yabutu. w23.04 21 §6-8
Kya Sekunda, 4 ka Kakwinyi
Tuzwate o kivunga thulu. . . ni. . . kapasete. —1 Te. 5:8.
Poxolo Phawulu watusokesa ni masoladi ala ku mesu azele adisokejeka phala kubhânga. Mu ita o disoladi watokala kukala polondo phala kubhânga kabasa kithangana. Kyene kimoxi we netu. Etu tukala polondo phala o kizuwa kya Jihova, mu kuzwata o kivunga thulu kya kixikanu ni kya henda, ni kapasete, kifwa o kidyelelu kya kubhuluka. O kivunga thulu kyexile mulanga o phumbulu ya disoladi. Kyene kimoxi we, o kixikanu ni henda ilanga o phumbulu yetu mu nzumbi. O idifwa yiyi yanda tukwatekesa kusuluka mu kusidivila Jihova ni ku kayela Jezú. O kixikanu kitudyelelesa kwila Jihova wanda besowala oso amusota ni muxima woso. (Jih. 11:6) Kyene we kituswinisa kusuluka mukukayela o mutwameni wetu Jezú, ne mwene kyoso kitudibhana ni ibhidi. Phala kukolesa o kixikanu kyetu ni tukolokote, tutena kudilonga ni phangu ya jiphange jetu ene musidivila Jihova ni ufiyele woso sumbala ni izukutisu, ni ibhidi yalungu ni kitadi. Tutena kulenga o kilwezu kya kuzola kyavulu o kitadi ni jimbote, mukukayela o phangu ya jiphange jetu asosolola o ukexilu wa mwenyu wa, phala kuta o Utuminu wa Nzambi kupholo. w23.06 10 §8-9
Kya Telesa, 5 ka Kakwinyi
O mukwa kukengelela o matuta ka tena ku muna. —Ndo. 11:4.
Samba mukubhinga o nguzu ya kuditumina jihanji. Mu ithangana yavulu o kuditumina o jihanji kwalungu ni kudilanga phala ki tubhange kima kyayibha. Maji, etu we twabhindamena o kidifwa kiki phala tukale ni vondadi ya kubhanga o ima yambote, bengebenge se kima kyabhonzo mba ki twala ni vondadi ya kukibhanga. Lembalala kwila, o kuditumina jihanji kidifwa kibhanga mbandu ku kibundu kya nzumbi ikola. Kyenyiki, samba kwa Jihova phala akubhane o nzumbi ikola ni utene kukala ni kidifwa kiki kyakatunda. (Luk. 11:13; Nga. 5:22, 23) Kana kukingila kwila ima yoso ikala kyambote. Ku mundu yu wayibha kutwala, ki kibhana kukingila kwila yoso ikala kyambote mba iyuka. Se tuya ni kukingila kate ima yoso kiyandakala kyambote phala etu, nange nuka twandatena kukumbidila o jimbambe ji twaxindi. Nange eye kwala ni vondadi yavulu ya kusuluka mukonda wamumona kala, o mbambe ye yabhonzo kyavulu phala ku ikumbidila. Se kyene ki wamudivwa, ihi i ubanza se umateka kukumbidila o mbambe ye bhofele bhofele? Se o mbambe ye yalungu ni kudilonga kulondekesa kidifwa kimoxi, ihi i ubanza se umateka kukibhanga kamwanyu kamwanyu izuwa yoso? Mba se o mbambe ye o kutanga o Bibidya izwuwa yoso, ihi i ubanza se umateka mukukatula ngo tu ithangana ku kizuwa phala kutanga? w23.05 29 §11-13
Kya Kwalata, 6 ka Kakwinyi
O njila ya athu a yuka-phe i di bhanga mukwa ni mukengeji wa kimene, uya ni ku di bandekeza mu kuzela katé kuma ki ku zubha o kúkya. —Jisa. 4:18.
Mu izuwa yiyi yasukidilaku, Jihova bhukaxi ka kilunga kye, wene mubhana kudya kwavulu mu nzumbi phala kutukwatekesa etwenyoso kusuluka mukwenda mu “Njila ikola.” (Iza. 35:8; 48:17; 60:17) Tutena kuzwela kwila kyoso o muthu kyaxikina kudilonga o Bibidya mwene utambula ujitu wakwenda mu “Njila Ikola.” Amoxi enda ngo mu njila yiyi mu kithangana kyofele, mu kusuluka a ixisa. Amukwa asuluka mu kwenda mu njila yiyi kate kyabhixila mu mbambe ya. O mbambe yebhi? Phala yo ala ni kidyelelu kya kuya kudyulu, o “Njila Ikola” ya ambata “mu palayízu ya Nzambi” ku dyulu. (Dij. 2:7) Phala yo ala ni kidyelelu kyakukala mu ixi, o njila yiyi ya ambata kate kudisukilu dya 1.000 ya mivu ya utuminu wa Jezú Kidistu, kyoso athu oso mu ixi andakala athu ayuka. Se eye wamukwendela mu njila yiyi kindala, kana kuvutuka kudima. Ku mbandu yamukwa, kana kuxisa o njila yiyi, kana kubhwila kate ki ubhixila ku mundu wa ubhe! w23.05 17 §15; 19 §16-18
Kya Kinda, 7 ka Kakwinyi
Etu tuzola, mukonda Nzambi mwéne wa dyangela kutuzola. —1 Nz. 4:19.
Kyoso ki uxinganeka mu ima yoso yene mu kubhana Jihova, o muxima we wizala ni kisakidilu, mukonda dya kiki eye wanda mesena kubhakula o mwenyu we kwa Mwene. (Jisá. 116:12-14) O Bibidya ixana Jihova kala Mubhani wa “Maujitu moso mambote mayuka.” (Tiy. 1:17) Mu maujitu moso enya o wa beta kota o sata ya kukula ya Mone Jezú. Xinganeka ngo! O sata ya kukula ya jikula o njila phala utene kukala ni ukamba wambote ni Jihova. Mwene wa kubhana o kidyelelu kya kukala ni mwenyu wa kalelaku. (1 Nz. 4:9, 10) O kubhakula o mwenyu we kwa Jihova ukexilu wa beta kota wa kulondekesa o kisakidilu kye mu henda yadikota yalondekesa Jihova, ni mu mabesa moso amukwa ene mu kubhana mwene. —Mat. 16:17; 2 Ko. 5:15. w24.03 5 §8
Kya Sesa, 8 ka Kakwinyi
Woso wenda ni muxima wa yuka, mwene wa mu xila Jihova. —Jisa. 14:2.
Kyoso kitumona o ukexilu wayibha wa athu ku mundu yu, tudivwa kala kyexile mudivwa Lote. Mwene “wexile ni kuxixima kwa muxima, mukonda dya wendelu wayibha wa athu abhukumuka,” kuma wejidile kwila o Tata yetu ya dyulu wazembe o ukexilu yu. (2 Ph. 2:7, 8) O kuxila kyavulu Nzambi ni kumuzola, kwakwatekesa Lote kudituna o ukexilu wayibha wa athu amukondolokele. Etu we atukondoloka ku athu ene muxila ngo bhofele mba kene muxila o itumu ya Jihova. Ne kiki tutena kukala ni wendelu wa zele, se tusuluka mu ku zola Nzambi ni kudilonga kukala ni woma wa mwene mu ukexilu watokala. Jihova utukwatekesa kubhanga kiki, bhukaxi ka itendelesu ya henda itusanga mu divulu dya Jisabhu. Jikidistá joso ja mayala ni ahatu, minzangala ni adyakime, atena kukatula mbote mu itendelesu ya divulu didi. O kukala ni woma wa Jihova, kwanda tukwatekesa kudilanga phala kitutondale mu lwelu. w23.06 20 §1-2; 21 §5
Kya Sábhalu, 9 ka Kakwinyi
Se o muthu wamesena ku ngi kayela, aditune mwene mudyê, azangule o taka yê izuwa yoso, n’a ngi kayele. —Luk. 9:23.
Nange o mwiji we wene mu kuzukutisa, mba-phe, nange mukonda dya kuta o Utuminu wa Nzambi ku pholo ku mwenyu we, wa xisa ima yeji kubhangesa kukala ni kitadi kyavulu. (Mat. 6:33) Se kyene, utena kudyelela kwila Jihova wene mu mona o ufiyele we u wene mulondekesa. (Jih. 6:10) Eye nange wene mu mona kya o dikumbidilu dya izwelu ya Jezú kyoso kyambe: “Kana muthu waxisa dibhata, jiphange ja mala ni ja ahatu, twana ni mábhya mukonda dyami’eme ni dya njimbu yambote, ukamba kutambula luhama kindala, mu thembu yiyi, mabhata, jiphange ja mala ni ja ahatu, ji mama, twana ni mábhya, ni izukutisu ni kutambula o mwenyu wakalelaku ku mundu wa ubhe wa kezaku.” (Mál. 10:29, 30) O mabesa u wene mu tambula a beta kota, kima kyoso-kyoso ki waxisa kudima ndenge.—Jisá. 37:4. w24.03 9 §5
Kya Lumingu, 10 ka Kakwinyi
Dikamba u zola mu thembu joso; o ndandu u di monekena mu jiphaxi. —Jisa. 17:17.
Kyoso o Jikidistá mu mbanza ya Judeya exile mutala hadi mukonda dya nzala, o jiphange mu kilunga kya Andiyokya ene amesenene kyavulu kwakwatekesa. Ene “asolo kutumikisa ima phala kukwatekesa o jiphange mu Judeya, kala muthu wa bhana kyoso kyakexile nakyu.” (Ika. 11:27-30) Sumbala o jiphange abhindamene mukonda dya nzala exile dikanga, ne kiki o jiphange ku Andiyokya exile polondo phala kwakwatekesa. (1 Nz. 3:17, 18) Lelu tutena we kulondekesa kwila twamusuwa o ibhindamu ya akwetu kyoso kitwivwa kwila o jiphange jetu amutala hadi mukonda dya mavuwa mba ibhidi ya mukwa. Etu ki tulaleka phala kukwatekesa —tutena kuzwela ni tufunga phala kukwatekesa kabasa kikalakalu, kusangela kitadi, mba kusambela o jiphange abhiti mu mavuwa. O jiphange jetu nange anda bhinga we kikwatekesu phala kulanga o ibhindamu ya. Kyoso o Sobha yetu Jezú Kidistu kyanda kwiza phala kufundisa o mundu yu, twamesena kwila mwene utusanga twamusuwa o ibhindamu ya jiphange jetu anga utubhana o ujitu wa ku “lundula o Utuminu.”—Mat. 25:34-40.w23.07 4 §9-10; 6 §12
Kya Sekunda, 11 ka Kakwinyi
Londekesenu o kutetuluka kwenu ku athu oso. —Fil. 4:5.
Jezú wakayela o phangu ya Jihova, yu wexile muthu watetuluka. Mwene amutumikisa mu ixi phala kubokela o “jimbudi ja jimbidila ja dibhata dya Izalayele.” Maji walondekesa o kutetuluka mu kubokela we athu amukwa. Sayi kizuwa kwamoneka muhatu ka tokalele ku Izalayele wamubhingi phala kusaka mon’e wamuhatu exile “mu mu zukutisa ku dimonyo.” Bhukaxi ka henda ye Jezú wabhange o kima kya mubhigi o muhatu, yu wasake mon’e. (Mat. 15:21-28) Tala o kifika kyamukwa. Kudimatekenu dya ukunji we, Jezú wambe: “woso ukamba ku ngi xikina. . . , eme wami ki nganda muxikina.” (Mat. 10:33) Sumbala Phetele waditunu Jezú muveji jitatu, maji Jezú wamixikina. Jezú wejidile kwila Phetele wadyela o ima yabhangele, ni kwila wexile muthu wa fiyele. Kyoso kyamufukununa, nange Jezú watukulukila Phetele yu wa mutangela kwila wa mu zolele ni kwila wamuloloka. (Luk. 24:33, 34) Jihova ni Jezú Kidistu ene athu atetuluka. Abha etu? Jihova wamesena kwila etu we tukala tu athu atetuluka. w23.07 21 §6-7
Kya Telesa, 12 ka Kakwinyi
Kikwanda kala dingi kufwa. —Dij. 21:4.
Kyebhi kitutena kuxikinisa o athu utwamwa bokela kwila o kikanenu kya Nzambi kyalungu ni palayizu kyanda dikumbidila mwene? Kyadyanga, Jihova mwene wabhange o kikanenu kiki. O divulu dya Dijingunwinu, dyamba: “Yó waxikama ku kyandu wa ng’ambela: ‘Talesa! O ima yoso nga mu ibhanga ya ubhe.’” Mwene wala ni unjimu, kutena, ni hanji ya kukumbidila o kikanenu kyê. Kyakayadi, Jihova kala ni phata kwila o kikanenu kye kyanda dikumbidila, mukonda dya kiki mwene ukimona kala kyabhiti kya. Kiki kyene kyamubhangesa kuzwela: “O maka yâ, afiyele, a kidi . . . A dikumbidila kyá.” Katatu, kyoso Jihova kyamateka kima, mwene usuluka mu kukibhanga kate kyanda kukizubha. Kiki kyene kyamubhangesa kuzwela: “Eme ngi Álafa ni Omeka.” Jihova wandalondekesa kwila Satanaji mukwa makutu, ni kwila mwene katena kufidisa Jihova kukumbidila o vondadi Yê. (Dij. 21:6) Kyenyiki, kyoso o muthu kyamba, “Yiyi njimbu yambote mwene, maji kibhonza kuxikina kwila yanda dikumbidila,” Eye utena kutanga o divulu dya Dijingunwinu 21:5, 6 ni kumujimbulwilaju. Londekesa kyebhi Jihova kyatudyelelesa kwila o kikanenu kyê kyanda dikumbidila. Mwene wabhange kiki mu kukisoneka, kifwa, kala wamusinala dukumendu phala tumone kwila yoso yazwela yakidi mwene. —Iza. 65:16 w23.11 7 §18-19
Kya Kinda, 13 ka Kakwinyi
Nganda kubhangesa kukala u kifuxi kyadikota. —Dim. 12:2.
Jihova wabhange o kikanenu kiki kwa Mbalahamu kyoso kyexile ni 75 a mivu, mwene kexile luwa ni twana. O kwila Mbalahamu wamono o kikanenu kiki kudikumbidila? Wamono ngo mbandu. Kyoso kya zawuka o ngiji ya Ewufalate, mu ku bhita 25 a mivu, Mbalahamu wamono o uvwalukilu wa mon’e Izake. Kiki kyexile madiwanu. Mu kubhita dingi 60 a mivu, mwene wamono uvwalukilu wa alawul’e Ezawu ni Jakobo. (Jih. 6:15) Maji Mbalahamu ka monene o mbutu ye kukituka kifuxi kyadikota ni kubokona mu Ixi Yokanene. Maji ne kiki, o dyala didi dya fiyele dyexile ni ukamba wambote ni Mubhangi we. (Tiy. 2:23) Kyoso Mbalahamu kyanda mufukununa, wanda sanguluka kyavulu mukwijiya kwila, ifuxi yoso mu ixi a abesowala mukonda dya kixikanu ni mwanyu we! (Dim. 22:18) Ihi itwadilongo? Nange ki twanda mona o ikanenu yoso ya Jihova kudikumbidila kindala. Maji se tukala ni mwanyu kala Mbalahamu, tutena kuxikina ni kidi kyoso kwila Jihova wanda tu besowala kindala ni ku mundu wa ubhe. —Mál. 10:29, 30. w23.08 24 §14
Kya Kinda, 14 ka Kakwinyi
O mu izuwa mwa sota jinga Jihova, Ngana Nzambi we wa mu zediwisa. —2 Mal. 26:5.
Kyoso kyexile munzangala, Sobha Uziya wexile muthu walenduka. Mwene wadilongo ‘kukala ni woma wa Nzambi.’ Mwene wafu ni 68 a mivu. Mu mivu yavulu ya mwenyu we, Jihova wamubesowala. (2 Mal. 26:1-4) Uziya watolola ifuxi yavulu ya jinguma, yu wabhangesa kwila o mbanza ya Jeluzaleme a ifikidila kyambote. (2 Mal. 26:6-15) Se phata kwila Uziya wasangulukile mukonda dya ima yoso yatenene o kubhanga ni kikwatekesu kya Jihova. (Ndo. 3:12, 13) Kuma wexile sobha, Uziya wexile mubhana itendelesu phala akwa ku ibelesela. O kwila kiki kyamubhangesa kubanza kuma wejitena kubhanga kabasa kima kyamesenene? Sayi kizuwa, Uziya wabokona mu tembulu ya Jihova. Bhenyobho, mu kukaka kwe wafikisa kwoha wasu wa dizumba ku thandu dya kalatodyu, sumbala o jisobha kexile ni ujitu yu. (2 Mal. 26:16-18) O mukunji wadikota Azadiya wasoto kumukwatekesa kulungulula o ibanzelu ye, maji Uziya njinda yamukwata. Tuluwala mu kwijiya kwila Uziya kasuluka mu kukala fiyele kwa Jihova, ni kwila amukaxtikala ni uhaxi wa dibhute. (2 Mal. 26:19-21) Mwene keji dibhana ni ibhidi yoso yiyi se wasulukile mu kukala muthu walenduka! w23.09 10 §9-10
Kya Sesa, 15 ka Kakwinyi
Mwene . . . wa disondolola ku athu enyá, mukonda wakexile ni wôma wa Jijudé, yó a asaye. —Nga. 2:12.
Ne mwene kyoso kyakituka Kidistá am’undile, o poxolo Phetele wexile hanji mudibhana ni itondalu ye. Mu muvu wa 36 K.K., Nzambi watumikisa Phetele kwa Kolonelyu, diyala kexile Judé. Bhenyobho, Kolonelyu am’undu ni nzumbi ikola, kiki kyalondekesa ni kidi kyoso kwila “Nzambi ki mukwa katombo,” ni kwila o yo kexile Jijudé ejitena we kubhanga mbandu ya kilunga kya Jikidistá. (Ika. 10:34, 44, 45) Mu kusuluka Phetele wamateka kudya ni yo kexile Jijudé. Kima nuka wakibhangele ku mwenyu we. Maji, sayi Jikidistá Jijudé, exile mudivwa hanji kwila, ka tokalele kudya kumoxi ni yo kexile Jijudé. Kyoso amoxi ku Jikidistá exile ni ibanzelu yenyoyo kyabhixila ku Andiyokiya, Phetele weha kudya ni jiphange kexile Jijudé. Mwene nange wexile ni woma wa kuluwalesa o jiphange exile Jijudé. Poxolo Phawulu wamono o mangonya a Phetele, yu wamubazela bhu pholo dya mundu. (Nga. 2:13, 14) Sumbala ni kitondalu kiki, Phetele kabhwila, maji wakolokota.w23.09 22 §8
Kya Sábhalu, 16 ka Kakwinyi
Mwene wanda mikolesa ni ku mi kolokotesa. —1 Ph. 5:10.
Ditonginine ni kidi kyoso, ni umone bhebhi bhu watokala kulungulula. O “Ngana muthu wambote,” mwene wanda ku kukwatekesa kulungulula bhwoso bhwa bhingi. (1 Ph. 2:3) Poxolo Phetele watudyelelesa, wixi: “Nzambi . . . wanda zubha o ku milonga. Mwene wanda mi swinisa. Ku dimatekenu, Phetele wafikile kwila ka fwamene kukala ni Jezú. (Luk. 5:8) Maji ni kikwatekesu kya henda kya Jihova ni Jezú, Phetele wakolokota, yu wasuluka mu kukayela Jezú. Mukonda dya kiki Phetele watambula o ujitu wa kubokona “mu Utuminu wakalelaku wa Ngana yetu ni Mubhuludi, Jezú Kidistu.” (2 Ph. 1:11) Didi dyexile dibesá dya katunda! Kala kyabhange Phetele, se wehela we Jihova kukulonga, wandatambula we o ujitu wa mwenyu wa kalelaku. Kyenyiki eye wanda ‘kumbidila o mbambe ya kixikanu kye, kifwa o kubhuluka kwe.’ —1 Ph. 1:9. w23.09 31 §16-17
Kya Lumingu, 17 ka Kakwinyi
Bhezenu Yó wabhange o dyulu, o ngongo. —Dij. 14:7.
O ukexilu wa kubheza wa Jijudé. O balaka yexile ni kithadi kyokondoloke ni jifwelu ni milele. Bhene bhwexile mu kalakalela o akunji. Mu kithadi mwexile kalatódyo ka ngondo bhwexile mubhangela o jisata ja kwoha, ni mbasiya ya ngondo yexile ni menya, phala o akunji kudisukula ande dya kumateka kubhanga o kikalakalu kya Jihova. (Mak. 30:17-20; 40:6-8) Lelu o Jikidistá a undu ala hanji mu ixi, asidivila ni ufiyele woso kumoxi ni jiphange ja mu ixi, kifwa mu kithadi kya moxi kya tembulu mu nzumbi. Mu balaka ni mu tembulu mwexile mbasiya yadikota ya menya. Kiki kikwatekesa o Jikidistá a undu kulembalala kwila, kala kibhita ni jikidistá joso ene we abhingi kusuluka mu kukala athu azele mu kilunji, mu wendelu, ni mu nzumbi. Maji phe, o “mundu wavulu,” amubhezela Jihova kwebhi? O poxolo Nzwá wamono o mundu wavulu “emana bhu pholo ya kyandu,” kiki kilombolola mu ixi, o kithadi kya kanga kya tembulu. Kwenyoko ene “a mu sidivila Nzambi usuku ni mwanya mu tembulu yê.” (Dij. 7:9, 13-15) Etu tubhana valolo yavulu ku ujitu watubhana Jihova wa kumubheza mu ukexilu wazele mu tembulu ye mu nzumbi! w23.10 28 §15-16
Kya Sekunda, 18 ka Kakwinyi
Mukonda dya kikanenu kya Nzambi, . . . mwene kexile ni jiphata mba kukamba kixikanu. —Lom. 4:20.
Ukexilu umoxi wa Jihova kutubhana o kutena, bhukaxi ka tufunga. (Iza. 32:1, 2) Kyenyiki, kyoso ki ukala ni hele, tangela o tufunga yoso ya mukuthandanganyesa. Xikina ni lusolo o kikwatekesu kya tufunga. Bhukaxi ka tufunga, Jihova utena kukuswinisa.O ikanenu ya Bibidya itena kutubhana kidyelelu ni nguzu phala kusuluka mu kusidivila Jihova. Etwenyoso tu Jimbangi ja Jihova, twala ni kidyelelu kya kukala ni mwenyu wakalelaku —amoxi mu Palayizu mu ixi, akamukwa ku dyulu tutena we kukala ni kutena kwasoko. (Lom. 4:3, 18, 19) O kidyelelu kyetu kitukwatekesa kukolokota mu ibhidi, kuboka o njimbu yambote, ni kukumbidila kabasa kikalakalu kitwala nakyu mu kilunga. (1 Te. 1:3) O kidyelelu kiki kyene we kya kolokotesa poxolo Phawulu. Mwene ‘amuxina,’ sayi ithangana wexile ‘ni jiphata,’ a ‘muzukutisa,’ ni ‘kumulundujula.’ Mu ithangana yavulu, o mwenyu we wexile mu kilwezu. (2 Ko. 4:8-10) Pawualu waswinine mukudikwatenena ku kidyelelu kyé. (2 Ko. 4:16-18) Phawulu wadikwatenene ku kidyelelu kye kya mwenyu wakalelaku ku dyulu. Mwene wexile muxinganeka mu kidyelelu kye, o “nguzu kizuwa ni kizuwa.” w23.10 15-16 §14-17
Kya Telesa, 19 ka Kakwinyi
Jihova mwene u bhana o nguzu ku mundu wê; Jihova u zediwisa o mundu wê ni kutululuka. —Jisá. 29:11.
Mu kusamba, xinganeka kwila kiki kyene o kithangana kya Jihova kukutambwijila.’ Nange tudivwa kwila twabhindamena o kitambwijilu kya misambu yetu ni lusolo. Maji Jihova wejiya kyebhi o kithangana kyatokala phala kutukwatekesa. (Jih. 4:16) Kyoso ki tukamba kutambula ni lusolo o kima kitwabhingi mu musambu, nange tubanza kwila Jihova ‘Waditunu’ kututambwijila. Maji mu kidi, nange mwene wamututangela kwila ‘Kindala kana hanji.’ Mu kifika, o phangu ya phange ya diyala munzangala, wasambe kwa Jihova phala kumusaka. Ne kiki mwene ka disanze. Se Jihova wabhangele madiwanu phala kumusaka, Satanaji wejitena kuzwela kwila, o phange wamusuluka ngo mu kusidivila Jihova mukonda dya kumusaka. (Jobe 1:9-11; 2:4) Ku mbandu yamukwa, Jihova waxindi kya o kithangana kyandazubha o mauhaxi moso. (Iza. 33:24; Dij. 21:3, 4) Kate kibhixila o kithangana kyenyokyo, ki tutokala kukingila kutusaka bhukaxi ka madiwanu. Kyenyiki, o phang’yetu wejibhinga kwa Jihova n’amubhana nguzu ni kutululuka kwa muxima phala kukolokota mu kudibhana ni uhaxi, n’asuluke mu kubheza Nzambi ni ufiyele woso. w23.11 24 §13.
Kya Kwalata, 20 ka Kakwinyi
Ka tu bhanga kala kya fwama mu ikuma yetu, ka tu kaxtikala kala kya tokala ituxi yetu. —Jisá. 103:10.
Sasawu watondala kyavulu, maji wasuluka mu kusidivila Jihova. Mwene wasoto kithangana phala kubhanga o kikalakalu kyamubhana Nzambi, o kikalakalu kya kubhânga ni akwa Fidixa. (Jisá. 103:10) Sasawu wadyondo kwa Jihova: “Ngehele kuvutula phonzo ku akwa Fidíxa.” O Nzambi ya kidi watambwijila o musambu wa Sasawu yu wamubhana dingi o nguzu yakexile nayu. Mukonda dya kiki, Sasawu mu kithangana kiki wabhange dingi ima yavulu ku akwa Fidixa mu ithangana yamukwa ndenge. Sumbala Sasawu watale hadi yavulu mukonda dya itondalu yê, maji mwene kalembwa kubhanga o vondadi ya Jihova. Ne mwene se tutondala, anga atubazela ni kutukatula ujitu utwexile nawu mu kilunga, kitutokala kweha kusidivila Jihova. Ijiyakyu kwila, Jihova kanda tweha kana. (Jisá. 103:8, 9) Sumbala ni itondalu yetu, Jihova utena kutubhana nguzu phala kubhanga o vondadi yê kala kyabhana nguzu kwa Sasawu. w23.09 6 §15-16
Kya Kinda, 21 ka Kakwinyi
O kukolokota [kubhangesa] Nzambi kutuxikina, o kutuxikina kubhekela kidyelelu. —Lom. 5:4.
O kukolokota kwe kubhangesa kukuxikina kwa Jihova. Kiki ki kilombolola kwila Jihova usanguluka kyoso ki ubhita mu jiphaxi mba ibhidi. Muveji dya kiki, mwene usanguluka mukonda eye ukolokota ni ufiyele woso. Kituswinisa kyavulu kwijiya kwila kyoso kitukolokota, Jihova usanguluka n’etu! (Jisá. 5:12) Lembalala kwila Mbalahamu wadibhanene ni ibhidi. Maji kyoso kya kolokota ni ufiyele woso, wasangulukisa Jihova. Jihova wamumono kala kamba Dye, yu wamwixana muthu wayuka. (Dim. 15:6; Lom. 4:13, 22) Kiki kitena we kubhita n’etu. Jihova ka sanguluka n’etu mukonda dya ikalakalu yavulu itubhanga mba mukonda dya kididi kutwala kumusidivila. Jihova usanguluka n’etu kyoso kitulondekesa o ufiyele wetu sumbala ni ibhidi. Kabasa o kitala kyetu, o ima yamubhita ku mwenyu wetu, mba o uhete utwala nawu, etwenyoso tutena kukolokota. O kwila kindala eye wamudibhana ni kibhidi, maji wamukolokota ni ufiyele woso? Se kyene, lembalala kwila wamusangulukisa Jihova. Kyoso kitumona kwila Nzambi wasanguluka n’etu, o kidyelelu kyetu ku mabesá atukanena mwene, kikola dingi. w23.12 11 §13-14
Kya Sesa, 22 ka Kakwinyi
Kala u kindanda. —1 Jis. 2:2.
O phange ya diyala watokala kudilonga kudizwelesa kyambote. Kiki kilombolola kwila mwene wabhingi kwivwa ni kutendela o ixinganeku ni kyebhi kidivwa akwa. (Jisa. 20:5) Mwene utena kwijiya kyebhi kyamudivwa o muthu, mu kwivwa o dizwi dye, kumona o pholo ye, ni bhukaxi ka ijimbwete ibhanga o muthu. Eye k’wandatena kubhanga kiki se k’ubhiti kithangana ni athu. Se eye ubhita ithangana yavulu mu kudizwelesa bhukaxi ka jinjimbu mu mitelembe, kyandakubhonza dingi kudizwelesa ni athu pholo ni pholo. Mu kiki, sota kudizwelesa ni akwenu pholo ni pholo. (2 Nz. 12) O diyala wakulu mu nzumbi watokala utena kulanga o ibhindamu ye ni ya mwiji we. (1 Ti. 5:8) Kiki kima kyambote kudilonga uhete mukonda kyanda kukwatekesa kusanga salu. (Ika. 18:2, 3; 20:34; Efe. 4:28) Bhanga yoso phala akwenu ejiye kwila eye umukalakadi waswina, wawabhela kuzubha o ikalakalu ye. Se ubhanga kiki, nange ki kyandakubhonza kusanga salu ni kunagenena ku. w23.12 27 §12-13
Kya Sábhalu, 23 ka Kakwinyi
O kizuwa kya Jihova kyanda kwiza kala kiza o mwiyi mu usuku. —1 Te. 5:2.
Mu Bibidya o izwelu “kizuwa kya Jihova,” yalungu ni kithangana kya Jihova kufundisa o jinguma je, ni kubheka o ubhulukilu ku jiselevende je. Mu ukulu, sayi ifuxi Nzambi wafundisile kya. (Iza. 13:1, 6; Ize. 13:5; Sof. 1:8) Mu izuwa yetu, o “kizuwa kya Jihova” kyanda mateka kyoso o Jinguvulu kyanda lungulukila o Babilonya ya Dikota ni kyanda sukina ni ita ya Alumajedone. Phala kubhuluka ku “kizuwa” kiki, twabhingi kudipelepalala kindala. Jezú walongo kwila twatokala ‘kukala polondo’ phala o “hadi yadikota,” kiki kilombolola kwila twatokala kukibhanga kana ngo mu kizuwa kimoxi maji ithangana yoso. (Mat. 24:21; Luk. 12:40) Mu mukanda wadyanga ku akwa Tesalonika, poxolo Phawulu wate ifika yavulu phala kukwatesa o Jikidistá kusuluka mu kukala polondo phala o kizuwa kya kufundisa kya Jihova. Phawulu wejidile kwila, o kizuwa kya Jihova ki kyeji kwiza mu kithangana kyenyokyo. (2 Te. 2:1-3) Ne kiki, mwene wa tendelesa o jiphange je kudipelepala phala o kizuwa kyenyokyo, ni kukimona kala kya zukamene kya kyavulu, etu we tutena kubelesela o kitendelesu kiki. w23.06 8 §1-2
Kya Lumingu, 24 ka Kakwinyi
Phange jami ja kazola, swinenu, mu kolokote. —1 Ko. 15:58.
Ku disukilu dya muvu wa 1978, amateka kutunga sabhalalu yalebha kyavulu, ku mbanza ya Tokyo mu ixi ya Japão. O athu exile mumona ni kudiwana mukonda dya kikalakalu kyokyo, exile mu dibhwidisa se o sabhalalu yoyo keji kuyilundula ku itungutu yene mubhita mu mbanza yenyoyo. Ihi ikwatekesa o sabhalalu kukamba kulundumuka? O atungi abhange o sabhalalu yiyi yalebha mu ukexilu uyibhangesa kwila ne mwene ni itungutu, yene ki idibhale, ki itoloka we. O Jikidistá adifu we ni sabhalalu yiyi yalebha kyavulu. Mu ukexilu webhi? O Kidistá watokala kulondekesa kuswina ni kukolokota, maji watokala we kutetuluka ni kulenduka. Mwene wabhingi kuswina ni kukolokota mu kuzokela o ijila ni itumu ya Jihova. Mwene ukala polondo phala kubelesela, kehela kima kyosokyoso kulungulula o ibanzelu ye. Maji watokala we kutetuluka, mba ‘kulenduka,’ kyoso kikubhinga kulondekesa o idifwa yiyi. (Tiy. 3:17) O Kidistá udilonga kukala ni ukexilu yu, kanda kala muthu ujiza kyavulu, kanda kala we muthu uxikina mu yoso sé kudituna. w23.07 14 §1-2
Kya Sekunda, 25 ka Kakwinyi
Sumbala ki mwa mu mumona kindala maji mwa muxikana. —1 Ph. 1:8.
Jezú wabhingile kukolokota mu kudibhana ni jitendasá ja Satanaji. O Dyabhu kate mwene watangela Jezú phala kweha kubelesela Nzambi. (Mat. 4:1-11) Satanaji wamesenene kyavulu kubhangesa Jezú kuta kituxi phala kumufidisa kufuta o sata ya kukula. Mu kithangana kya ukunji we mu ixi, Jezú wadibhana ni ibhidi yamukwa dingi. O jinguma je amuzukutisa, ya a mesenene kumujibha. (Luk. 4:28, 29; 13:31) Mwene wabhingile we kudibhana ni itondalu ya akayedi’e. (Mál. 9:33, 34) Kyoso kyexile mu mufundisa, a mubhana kibetu, a musebhulula. Mu kusuluka, a mubhangesa kwivwa ndolo yavulu, ya amujibha kala kifumbe. (Jih. 12:1-3) Mu ithangana yasukina ya mwenyu we, Jezú wabhingile kukolokota mu jiphaxi sé o kikwatekesu kya Tat’e. (Mat. 27:46) Mu kidi, Jezú watale hadi yavulu phala kufuta o sata ya kukula. Kyoso kituxinganeka mu ima yoso yabhange Jezú ni mu hadi yoso yatale phala o mbote yetu, o henda yetu kwa mwene idibandekesa dingi. w24.01 10-11 §7-9
Kya Telesa, 26 ka Kakwinyi
O ixinganeku ya mukwa dimwámwa ni lusolo-lusolo, i mu xila ngó wadyama. —Jisa. 21:5.
O mwanyu utukwatekesa kudibhana kyambote ni akwetu. Utukwatekesa kwehela akwetu kuzwela se kwabatula. (Tiy. 1:19) O mwanyu utukwatekesa kukala ku paze ni akwetu. Se tukala tu akwa mwanyu, ne mwene kyoso kitukala ni njinda, ki twandabhanga mba kuzwela kima kyeji kwama akwetu. Ki twandabhanga we o ima ni kufutuluka, kyoso kya tuluwalesa. Muveji dya kuvutwila phonzo, twanda ‘kolokota mu kudilendukila mudyetu ni kudiloloka ni muxima woso.’ (Kol. 3:12, 13) O mwanyu utena we kutukwatekesa kyoso kitubhinga kusola kima. Muveji dya kubhanga o ima ni lusolo mba se kuxinganeka, twabhingi kukatula kithangana phala kuxinganeka, ni tutene kusola mu ukexilu watokala. Mu kifika, se twamusota salu, nange tutena kudibhala mu mubhetu wa kuxikina kabasa salu idyanga o kumoneka. Maji se tukala tu akwa mwanyu, twanda dyanga kuxinganeka, kyebhi kyanda kala o mwiji wetu ni ukamba wetu ni Jihova. Kyoso kitukala ni mwanyu, tutena kusola ni unjimu. w23.08 22 §8-9
Kya Kwalata, 27 ka Kakwinyi
Moxi dyami, mwala kijila kyengi kya mubhânga ni kijila kya kilunji kyami, kyene kya mu ngikutila mu ubhika wa kijila kya kituxi kyala mu mukutu wami. —Lom. 7:23.
Eye nange utena kuluwala mukonda dya kubhânga ni jihânji jayibha. O kuxinganeka mu kikanenu ki wabhange kwa Jihova kyoso ki wadibhakula, kwanda bandekesa o nguzu ye ya kubhânga ni tendasá. Kiki kibhita kyebhi?Kyoso ki u dibhakula kwa Jihova, eye wamudituna eye mwene. Kiki kilombolola kwila eye usola kudituna o jivondadi je ni jimbambe ji waxindi, phala kusangulukisa Jihova. (Mat. 16:24) Kyenyiki, kyoso ki wanda dibhana ni tendasá mba kibhidi, kiwanda bhinga dingi kudibhwidisa se ihi i wanda bhanga. Mukonda eye wasolo kya se ihi i wanda bhanga—o kukala fiyele kwa Jihova. Eye wanda mesena kusuluka mu kusangulukisa Jihova. Mu ukexilu yu, eye wanda bhanga kala kya bhangele Jobe. Sumbala wa dibhanene ni ibhidi yabhonzele kyavulu, mwene wadikwatenena mu ufiyele we. Ni muxima woso mwene wambe kiki: “Nuka ngi di sandula mu kidi kyami.”—Jobe 27:5. w24.03 9 §6-7
Kya Kinda, 28 ka Kakwinyi
Jihova wa zukama kwa yó a dikola kwa mwene, oso a dikola kwa mwene mu kidi. —Jisá. 145:18.
O misoso yoso itwazwela, ilondekesa kwila, Jihova, “o Nzambi ya henda,” wala n’etu! (2 Ko. 13:11) Mwene usuwa kala muthu mudyetu. Twaxikina ni kidi kyoso kwila ‘henda yê itukonda mbandu ni mbandu.’ (Jisá. 32:10) Kyoso kituya ni kuxinganeka mu ukexilu wene mutulondekesa o henda, twanda mona kwila mwene utusuwa kyavulu, mu kiki twanda muzukama dingi. Tutena kusamba kwa mwene se woma, ni kumutangela kwila twabhindamena kyavulu o henda ye. Tutena kumutangela o ima yoso ituthandanganyesa, mu kudyelela kwila mwene ututendela ni kwila wamesena kyavulu kutukwatekesa. (Jisá. 145:18, 19) Kala o muthu wamukwivwa mbambi uzukama ku tubhya phala kwota, kyene we kimoxi, etu twamesena kuzukama ku henda ya Jihova. O henda ya Jihova yadikota. Kyenyiki, sanguluka mukonda Jihova wakuzolo. Etwenyoso tuxikanyenu o henda ya Jihova, mu kuzwela: “Nga zolo Jihova!” —Jisá. 116:1. w24.01 31 §19-20
Kya Sesa, 29 ka Kakwinyi
Eme nga ejidisa o dijina dyé. —Nzw. 17:26.
Jezú katangela ngo o athu kwila o dijina dya Nzambi, Jihova. Mukonda o Jijudé exile mu a longa kwa Jezú ejidile kya o dijina dya Nzambi. Maji Jezú “mwéne wa a londekesa-Nê,” kifwa wa akwatekesa kutendela se Nzambi nanyi. (Nzw. 1:17, 18) Mu kifika, o Mikanda ya Hebalayiku ilondekesa kwila Jihova, Nzambi ya jihenda ni kwila mukwa kuloloka. (Mak. 34:5-7) Jezú walondekesa kyambote o kidi kiki kyoso kyatange o musoso wa tata ni mon’e wa jimbidile. Mu kutanga yalungu ni tata wamono mon’e “kyoso mwene kyakexile hanji dikanga,” yu wayi ni kulenga phala kudisanga ne, wamundwakuna yu wamuloloka ni muxima woso, kiki kitukwatekesa kutendela kyambote o henda ni ukexilu wa kuloloka wa Jihova. (Luk. 15:11-32) Jezú wakwatekesa akwa kutendela se Jihova nanyi. w24.02 10 §8-9
Kya Sábhalu, 30 ka Kakwinyi
Phala ni kikwatekesu ki tutambula kwa Nzambi. . . tutene we kukonda o malamba a akwetu. —2 Ko. 1:4.
Jihova we ubhana nguzu kwa yo atoloka o mixima. Kyebhi kitutena kukayela o phangu ya Jihova ya kukwatela henda ni kukonda o malamba a akwetu? Ukexilu umoxi wakubhanga kiki, o kukala ni idifwa yanda tukwatekesa kusuwa o ibhindamu ya akwetu ni kwakonda o malamba. Yebhi o idifwa yeniyi?. Ihi yanda tukwatekesa kusuluka mu kudizola ni ‘kukolokota mu kudikonda o malamba mudyetu’ izuwa yoso? Twabhingi kukala ni idifwa yalungu ni kusuwa akwetu, kudizola kala tu jiphange, ni kubhanga o mbote. (1 Te. 4:18) O idifwa yiyi yandatukwatekesa kyebhi? Kyoso kitukala ni henda ya jiphange jetu anga twa asuwa ni muxima woso, twandakala ni hanji yavulu ya kwa akonda o malamba kyoso kyatala hadi. Kala kyambe Jezú, “o dikanu dizwela o ima yala ku muxima. O muthu wambote, ku dilundilu dyê dyambote, ubheka-ku ima yambote.” (Mat. 12:34, 35) O kukonda o malamba a jiphange jetu jabhindama, ukexilu wakatunda wa kulondekesa o henda yetu kwa ene. w23.11 10 §10-11
Kya Lumingu, 31 ka Kakwinyi
Oso ala jinjimu, kya kà a tetulukila mwene. —Dan. 12:10.
Phala kutendela o ikanenu ya Bibidya twabhindamena kikwatekesu. Banza mu kifika kiki. Xinganeka kwila wamuya mukunda kididi ki wakijiya, maji wamukwenda ni dikamba wejiya kyambote o kididi kyenyokyo. Mwene wejiya kyambote o kididi bhu mwala, ni kwebhi kuyila o ikoka yoso. Se phata weji sakidila kyavulu kamba dye, mu kuxikina kwenda n’eye! Jihova wedi kala o dikamba didi ditukwatekesa. Mwene wejiya kyambote o kithangana kitwala ni ima yandabhita kupholo. Phala kutendela o ikanenu ya Bibidya, twatokala kubhinga o kikwatekesu kya Jihova ni kulenduka kwoso. (Dan. 2:28; 2 Ph. 1:19, 20) O tata yambote umesena kwila an’e a sanguluka, kyene kimoxi we ni Jihova. (Jel. 29:11) Maji Jihova ka difu ni jitata mu xitu, mukonda mwene utena kuzwela o ima yandabhita ku hadya, sé kulweza. Mwene wasolele athu phala kusoneka ikanenu mu Maka me, ni tutene kwijiya o ima yamukwiza kupholo. —Iza. 46:10. w23.08 8 §3-4