Mulangidi KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Mulangidi
KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Kimbundu
  • BIBIDYA
  • MADIVULU
  • YÔNGE
  • mwbr20 Mbeji Ia Kakwinyi jimb. 1-8
  • Milongi Phala o Yônge, Ukexilu wa Ukidistá ni Ukunji Wetu

O vidyu iwasolo seku luwa.

Tuloloke, kwamoneka kibhidi mu kujikula o vidyu.

  • Milongi Phala o Yônge, Ukexilu wa Ukidistá ni Ukunji Wetu
  • Milongi phala Ukexilu ua Ukidistá ni Ukunji Uetu Milongi Phala o Iônge (2020)
  • Tudyambu
  • 3-9 YA KAKWINYI
  • 10-16 YA KAKWINYI
  • Mukonda Dyahi Twatokala Kuxila o Nzambi Yakidi Kindala?
  • 17-23 YA KAKWINYI
  • 24-30 YA KAKWINYI
  • 31 YA KAKWINYI–6 YA KATUTU
  • O Kwila Wene mu Xila o Mwenyu Kála ki Bhanga Nzambi?
  • Mukonda Dyahi Watokala Kudibhakula Kwa Jihova?
Milongi phala Ukexilu ua Ukidistá ni Ukunji Uetu Milongi Phala o Iônge (2020)
mwbr20 Mbeji Ia Kakwinyi jimb. 1-8

Milongi Phala o Yônge, Ukexilu wa Ukidistá ni Ukunji Wetu

3-9 YA KAKWINYI

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | MAKATUKILU 13-14

“Ximbakatenu, Nda Mumone o Ubhulukilu wa Jihova”

(Makatukilu 14:13, 14)

Mulangidi 01/02/13 difwe 4 §3

Mozé—Diyala Dya Kixikanu

Mozé kejidile kwila Nzambi weji jikula o Kalunga Kakusuka phala o mundu kubhita. Maji Mozé wakijidile kwila Jihova weji bhanga kima phala kubhulula o mundu Wê. Mozé wamesenene kwila, o mundu ukala ni kixikanu kwa Nzambi kala kyakexile nakyu mwene. O Bibidya izwela: “Mozé anga wambela o mundu, wixi: Kimukale ni wôma; ximbakatenu nda mumone o ubhulukilu wa Jihova, wanda kumibhanga lelu.” (Makatukilu 14:13) O kwila Mozé watena kuswinisa o kixikanu kya akwa Izalayele? Watenene, mukonda o Bibidya izwela yabhitile ni Mozé ni akwa Izalayele: ‘Kyejila mu kixikanu, an’a Izalayele a zawúka o musanza wa Kalunga Kakusuka mumavu a kukuta.’ (Jihebeleu 11:29) O kixikanu kikyabhulula ngó Mozé, maji ni mundu woso.

(Makatukilu 14:21, 22)

w18.09 25 §13

Muteni-a-Yoso Maji u Bhana Valolo ku Athu

13 Tanga Makatukilu 14:19-22. Dixinganeke kwila wala bhu kaxi ka mundu wa Izalayele. Wala mu kilwezu. O kifuxi kya masoladi a Ijitu kikiza kudima dyenu, o Kalunga Kakusuka kala kupholo dyenu, mwalembwa kubhita. Maji Nzambi ubhanga kima. O philadi yadituta yakexile kupholo dyenu, ivutuka, hé ikala kudima bhukaxi kenu ni Ijitu. Kindala ene ala mwavundu, maji o kifuxi ki watokala kyala mwazele, madiwanu! Mukusuluka, umona Mozé wasununa lukwaku mukalunga, hé kwiza kitembu kya mutundila-kumbi, kijikula njila katé kusámbwa dyakalunga. Kyenyiki, eye ni mwiji wé, ni ibhaku yenu mubokona, anga mwendela bhukaxi kakalunga kakukuta, mwadisokejeka kyambote ni mundu woso. Eye udiwana mukonda bhu mwa mu dyotela kimwala malowa, ki bhu xanana. Bhwa kukuta, wende mwene kyambote. Katé mwene yó akate, atena kuzawuka katé kusámbwa.

(Makatukilu 14:26-28)

w09 15/3 7 §2-3

Dilange Phala Kujimbe Jihova

Kyoso o akwa Ijitu kyatandanganyele ni makalu mâ a ita abonzomoka, o Izalayele yoso yabhixila kusambwa dya Kalunga Kakusuka. Mukusuluka Mozé wasununa o lukwaku ku Kalunga Kakusuka. Mukiki Jihova wabhangesa o menya kudibunda dingi. Falawó ni makwenze mê aboba mu menya. Né ngó nguma imoxi yabhuluka. Maji o akwa Izalayele abhuluka!—Ma 14:26-28; Jis 136:13-15.

O njimbu yalungu ni kizulukutu kiki, yabhekela wôma ku ifuxi yazukamene. (Ma. 15:14-16) Mukubhita makwinyi awana amivu, Lahaba mukwa Jedikó, mwene wambe ku mayala ayadi akwa Izalayele, wixi: ‘Twabhuwama kyá ni wôma wenu, . . . kuma twevu kyoso Jihova kya kukutisa o menya ma Kalunga Kakusuka, phala ni mubhiti, kyoso ki mwa tundu mu Ijitu.’ (Jos 2:9, 10) Né mwene o ifuxi yóyo kejidile Nzambi, kajimbi kyebhi Jihova kyabhulula o mundu wê. Mukidi, o akwa Izalayele exile ni ima yavulu phala kumulembalala.

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Makatukilu 13:17) Kya bhiti-phe kiki kwila, Falawó kya zubha kweha o mundu n’ayâ, Nzambi ka a songwela mu njila ya akwa Fidíxya, sumbala yene ya batulula; kuma Nzambi wa-mbe, wixi: Sumba mundu a dyela, kya-ndu takana ni ita, a mesena a vutukila mu Ijitu.

it-2 51 §11

Ikoka

O kikoka kyakexile mukwendela kyavulu o athu, kyexile mutunda ku Ijitu kyayile katé ku jimbanza ja akwa Fidixya ya Ngaza ya Axikelone, anga kya kondolokele bhofelebhofele mukuya kumbandu yathunda ya Mejidu. Kya sulukile katé ku Hasole, kutunda dya kalunga ka Ngalileya, anga kiya katé ku Damasku. O kikoka kyabhitile kumbanza yakwa Fidixya, kyabutile dingi mukutunda ku Ijitu phala kuya ku Ixi ya a Kanena. Jihova mu henda yê wendesa o akwa Izalayele mu njila yengi phala ka aluwalese mukubhânga ni akwa Fidixya.—Ma 13:17.

(Makatukilu 14:2) Tangela an’a Izalayele phala a te honda, a te o kibangu kyâ bhu mbandu ya Pihahilote, bhu kaxi ka Mingidole ni kalunga, bhwa lulama ni bhu Bahale-Zefone; bhu sámbwa dyê bhene bhu mu ta o kibangu, bhu mbandu mwene ya kalunga.

it-2 77 §5-6

Makatukilu

Bhebhi bhwa jikula o Kalunga Kakusuka phala o akwa Izalayele kubhita?

Mukubhanga o njila yâ, abhixila bhukididi akixana Etamu, “bhumbàmbe yakikangalakata,” anga Nzambi utangela Mozé phala avutuke, asukamene ‘bhumbandu ya Pihahilote ni kalunga.’ O kukondoloka kuku kweji bhangesa Falawó kubanza kwila o akwa Izalayele ‘asukamena mukikangalakata.’—Ma 13:20; 14:1-3.

Tumona kwila nange o akwa Izalayele azawuka dikanga dyadimatekenu dya Kalunga Kakusuka. Kiki kyafidisa o kifuxi kya masoladi a Falawó kukondoloka o dimatekenu dya kalunga phala kudisanga ni akwa Izalayele kumbandu yamukwa.—Ma 14:22, 23.

Kitangelu Kya Bibidya

(Makatukilu 13:1-20) Jihova anga u ambela Mozé, wixi: 2 Ngi lumbile ana oso a phande-kumbi, oso a twama kujikula divumu mu an’a Izalayele, a kale athu, a kale ibhaku; kuma ami. 3 Mozé anga u ambela o mundu, wixi: Lembalalenu kizwu’iki kya lelu, kizuwa ki mwa tundu mu Ijitu, mu dibhata dya ubhika; kuma Jihova wa mi katula-mu ni nguzu ya lukwaku lwê; kana kúdya jimbolo ja felemendu, kizuwa kyenyiki. 4 Mwa tundu kizuwa kya lelu, mbeji ya Abibi. 5 Kyoso-phe Jihova kya kà mi bheka m’oxi ya Makanana, ni Mahiti, ni Mamodi, ni Mapelezi, ni Mahivi, ni Majebusi, ixi ya lokela jitata jenu ku mi bhana-yu, ixi i kunguluka lete ni wiki, mwa kà kwata we kijil’iki, mu mbeji yene i twal’yiyi. 6 Mu sambwadi dya izuwa mu kala mu kúdya jimbolo ja kambe felemendu, o kizuwa kya kasambwadi, ki kala kya fesa ya ngene ya Jihova. 7 Jimbolo ja kambe felemendu mu ji dya mu sambwadi dyoso dya izuwa; ka mi mone ni jimbolo jala ni felemendu, katé ku mbámbe yenu. 8 Kizuwa kyenyókyo mwa k’ámbela an’enu kuma: Twa ki bhangela mukonda dya kidiwanu kya tu bhange Jihova, mu ku tu katula m’oxi ya Ijitu. 9 Kya kà kala kidimbu ku lukwaku lwenu, ni kijimbwete bhu dibhomo, phala ngonge ya Jihova i mi kale mu kanu; kuma Jihova wa mi katula ni lukwaku lwa nguzu mu Ijitu. 10 Kala kiki, mu kwata jinga o kijila kyenyiki, bhu kumbi wila bhabha, ku tunda muvu, kwiza muvu. 11 Kya kà kala-phe we kiki, kuma Jihova kya kà mi bheka m’oxi ya Makanana, kala kya mi lokela enu ni jitata jenu, kya kà mi bhana-yu o ku i vwa. 12 Kyenyókyo mwa ká lumbila Jihova oso a twama kujikula o divumu, ni an’ oso a ibhaku a twama ku a vwala, jindumbe ji kala ja ngene ja Jihova. 13 Maji-phe se bulu, o mona a twama ku mu vwala, mu mu kala ni mbudi; o ki mu kamba ku mu kula, mu mu bukula o xingu; maji ku athu, ana oso a phande-kumbi mu a kula mwene. 14 O ki kala an’enu hádya a m’ibhula, exi: Kiki kima kyahi? mwa kèla kuma: Nguzu ya lukwaku lwa Jihova ya bhiti-bhu, mu ku tu katula mu ijitu, mu dibhata dya ubhika. 15 Mukonda o mu kwiza ku ki bhanga, kya thathamana Falawó, yú wa di tunu’ ê ku tu eha, Jihova wa jibha ana oso a phande-kumbi m’oxi ya Ijitu, ni ku an’athu, ni ku an’a ibhaku; kyene kya ngi bhangesa kwila ana oso a twama kujikula o divumu, ng’a a lumbila Jihova, se jindumbe; o an’a phande-kumbi ku athu-phe, ng’a a kula. 16 Ki kala kidimbu ku lukwaku lwé, kala fita ya ku bhiti bhu dibhomo; kwila nguzu ya lukwaku lwa Jihova ya bhiti-bhu, mu ku tu katula mu Ijitu. 17 Kya bhiti-phe kiki kwila, Falawó kya zubha kweha o mundu n’ayâ, Nzambi ka a songwela mu njila ya akwa Fidíxya, sumbala yene ya batulula; kuma Nzambi wa-mbe, wixi: Sumba mundu a dyela, kya-ndu takana ni ita, a mesena a vutukila mu Ijitu; 18 Kala kiki, Nzambi-phe wa nyungisa o mundu mu njila ya kikangalakata njila ya Kalunga kakusuka; an’a Izalayele-phe mu kutunda m’oxi ya Ijitu, ene oso a maneka ibhakatu yâ. 19 Mozé we wa katula o ifuba ya Zuze, yu wa i ambatesa; kuma Zuze wa lokesa jinga an’a Izalayele, wixi; Nzambi hinu u mi zungila, o mu kuya, ni ifuba yami mu i ambata, muya na-yu. 20 Anga a katuka bhu Sukote, a ta kibangu bhu Etamu, bhu mbàmbe ya kikangalakata.

10-16 YA KAKWINYI

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | MAKATUKILU 15-16

“Ximana Jihova Bhukaxi ka Mimbu”

(Makatukilu 15:1, 2)

w95 15/10 11 §11

Mukonda Dyahi Twatokala Kuxila o Nzambi Yakidi Kindala?

11 O kibwika kya bheka Jihova ku kifuxi kya masoladi a Ijitu, kyabhangesa kumuzangeleka kupholo dyâ abhezyê, kyabhana we umbangi wadikota kudijina dyê (Jos 2:9, 10; 4:23, 24) O dijina dyê adizangeleka kuthandu dya jinzambi jamakutu ja Ijitu kijala ni kutena, kijitenene kubhulula o abhezyâ. O kidyelelu ku jinzambi jâ, ku muthu mu xitu, ni mu kutena kwa kifuxi kya masoladi mâ, kyabhekela kuluwala. (Jis 146:3) Kikima kyakudiwana o akwa Izalayele kwimba mimbu yakuximana Nzambi ya mwenyu, mukonda wala ni kutena kwoso kwa kubhulula o mundu wê!

(Makatukilu 15:11, 18)

w95 15/10 11-12 §15-16

Mukonda Dyahi Twatokala Kuxila o Nzambi Yakidi Kindala?

15 Se atubhulule kumoxi ni Mozé, tweji mesena kwimba: “Ku jinzambi nanyi mwene u soka ni eye u Jihova? Mukwenu nanyi u kôla kiki mu kuzela ni kuyuka, kilamba ki kwata woma, mukwa kubhanga madiwanu.” (Makatukilu 15:11) O ibanzelu yiyi yalungu ni Nzambi, yatundu kya ukulu kuhama ni jihama jamivu. Mudivulu dyasukina dya Bibidya, poxolo Nzwá utumbula kibuka kimoxi kya jiselevende jafiyele ja Nzambi a undu, ene “Anga emba o mwimbu wa Mozé, ngunza yangene ya Nzambi, ni mwimbu wa Kambudi.” Yebhi o izwelu yamwimbu yú wakatunda? “O ikalakalu yé kukula kwahi, ikalakalu idiwanesa kinéne! Eye, Ngana, u Sobha ya miji yoso, o ixinganeku yé kuyuka kwahi. ima yoso i u sola kubhanga, ya kidi! Nanyi u kamba kukala ni wôma wé, eye Ngana?”—Dijingunwinu 15:2-4.

16 Lelu kwene abhezi a Nzambi atambula o ubhulukilu, kamubhana ngó valolo ku ibhangelu ya Nzambi maji we ni ku Itumu yê. Athu akwa ifuxi yoso ene mwabhulula mu ukexilu wa nzumbi kumundu yú wayibha, kyoso kyaxikina ni kubelesela o Itumu ya yuka ya Nzambi. Kumivu yoso, jihama jamidi a athu alenga kumundu yú wayibha, aya mu kilunga kya zele, kya kidi kya abhezi a Jihova. Kwa kambe ngó, kyoso Jihova kyanda bwika o jingeleja jamakutu ni mundu woso wayibha, o athu yá anda kala ni mwenyu wakalelaku kumundu wobhe wayuka.

(Makatukilu 15:20, 21)

it-3 47 §4

Mwimbu

Mimbu yavulu yembi mu ibuka mu Izalayele, nange mimbu kikale a imbi mu ibuka iyadi mu mawukexilu kadifu, kikale ku muthu umoxi uxika mba kibuka kya athu, yoso idibunda mu mwimbu umoxi ngó. Mu Mikanda Ikôla kiki kyedi kala ‘kutambwijila.’ (Ma 15:21; 1Sa 18:6, 7) O ukexilu yú a ulondekesa mu jisalamu jamukwa jasoneka, kala mu Sálamu 136. O izwelu ya mimbu iyadi yiyi yakusakidila muthembu ya Nehemiya, ni kyoso kyabhakula o ilumbu ya Jeluzaleme, ilondekesa kwila akexile mu kwimba mu ukexilu yú.—Ne 12:31, 38, 40-42; tala CÂNTICO mu Perspicaz ya phutu.

it-3 339 §5

Polofeta yamuhatu

Midiyana mwéne o muhatu adyanga kumutumbula mu Bibidya kala polofeta ya muhatu. Mu kidi, Nzambi wamutumikisa njimbu mba jinjimbu nange bhukaxi ka mimbu. (Ma 15:20, 21) Mu kiki, Midiyana ni Alá azwela kwa Mozé, exi: “[Jihova] ka zwelela we mo’mwetu?” (Dya 12:2) Bhukaxi ka polofeta Mikeya, Jihova wambe kwila mwéne watumikisa “Mozé, Alá ni Midiyana” ku akwa Izalayele phala kwakatula mu Ijitu. (Mi 6:4) Sumbala Midiyana wexile ni ujitu wakukala mukunji wa Nzambi, maji o kikalakalu kya mubhanene Nzambi kyexile ndenge o kyabhanene kwa Mozé, phangyê, kyabetele kota. Kyoso mwene kya mesenene kukala bhukididi kya Mozé, amubhana kaxtiku kadikota kwa Nzambi.—Dya 12:1-15.

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Makatukilu 16:13 ) Kutula-phe mu kumbi dya ngoloxi kweza tungumbe, kilômbo kyoso kyezala; o ki kwaki mu kimene, dimume dya tula mu jimbandu joso ja kilômbo.

w11 1/9 14

Eye wa Kijidile?

Mukonda dyahi Jihova wasolo kubhana tungumbe ku akwa Izalayele phala kudya mu kikangalakata?

Kyoso kyatundu ku Ijitu, Nzambi wabhana kwa akwa Izalayele xitu ya tungumbe twavulu muveji jiyadi.—Makatukilu 16:13; Dyalwilu 11:31.

O tungumbe, tunjila twofele twala ni 18 a jisentimetulu mukulebha. Tudisokolola lwavulu kumbandu ya Ásia ocidental ni ku Europa. Kuma tunjila tutunda ixi tuya jixi jengi, tubhita o kithangana kya kixibhu Kuthunda dya África ni Arábia. Mukubhanga o njila yâ, ibuka yavulu ya tungumbe, tubhita kumbandu yathunda ya Kalunga ka Mediterrâneo, aya mu Kikangalakata kya Sinayi.

O Dicinário dya Ubhe dya Bibidya dya Westminster, dyambe kwila o “tungumbe tutuka ni lusololwoso ni kikwatekesu kya kitembwe; maji se o kitembwe kilunguluka kumbandu yengi mba se o twene tubhwila mukonda dya kutuka lwavulu, twene tutena kulawuka, tukala sé nguzu.” Phala kusuluka o kubhanga o njila yâ, tubhinga kunyoha kizuwa kimoxi mba iyadi, sé kakibhange atena kutukwata kwala o manyanga.

Muveji jiyadi kyoso o akwa Izalayele kyadile o tungumbe, yexile thembu yakixibhu. Sumbala o tunjila tutu twakexile muya mu kithangana kiki ku Sinayi, Jihova mwéne ‘wabheka o kitembu’ phala kubheka o tungumbe tutu bhu kididi bhwexile akwa Izalayele.—Dyalwilu 11:31.

(Makatukilu 16:32-34) Mozé anga u amba, wixi: Kyene kya tumu Jihova: Mu kwata nganza imoxi ya maná, mu i bhake katé ku miji ni miji, phala a mone kúdya ku nga mi dikila na-ku mu kikangalakat’umu, kyoso ki nga mi katula m’oxi ya Ijitu. 33 Mozé anga u ambela Alá, wixi: Kwata ímbya ya mavu, u te-mu nganza imoxi ya maná, u i bhake bhu pholo ya Jihova, ya kulunda ku miji yoso katé ku hádya ni hádya. 34 Kala Jihova kya tumu kwa Mozé, kyene we Alá kya i bhake bhu pholo ya Umbangi, yú wa i lundu.

w06 15/1 31 §3

A Tangi a Madivulu Metu Ebhula

Kikubhitile thembu yavulu, o akwa Izalayele amateka kudikalanganza mukonda dya kúdya. Mukonda dyakiki Jihova wa abhana maná. (Makatukilu 12:17, 18; 16:1-5) Mukithangana kyenyókyo Mozé watendelesa Alá mukwamba: “Kwata ímbya ya mavu, u te-mu nganza imoxi ya maná, u i bhake bhu pholo ya Jihova, ya kulunda ku miji yoso katé ku hádya ni hádya.” O musoso usuluka: “Kala Jihova kya tumu kwa Mozé, kyene we Alá kya i bhake bhu pholo ya Umbangi [kididi mwakexile mubhaka madukumendu avalolo] yú wa i lundu.” (Makatukilu 16:33, 34) Séku phata kwila, Alá wabhake o maná mu kithangana kyenyókyo, maji mwene watena ngó kwatula bhupholo ya Umbangi kyoso Mozé kyabhange o Álaka yu watulamu o mabaya ayadi.

Kitangelu Kya Bibidya

(Makatukilu 16:1-18) Anga a kwata dingi njila yâ, kutunda bhu Elimi, kyônge kyoso kya an’a Izalayele anga eza mu kikangalakata kya Sine, bhu kaxi ka Elimi ni Sinayi, kizuwa kya katanu ku dikwinyi, mbeji ya kayadi tunde bhu kukatuka kwâ m’oxi ya Ijitu. 2 O kyônge kyoso kya an’a Izalayele anga a kwata kulongolola Mozé ni Alá mu kikangalakat’omo. 3 An’a Izalayele anga a zwela kwa ene, exi: Tamano twa fwile ku lukwaku lwa Jihova, m’oxi ya Ijitu, kyoso ki twa kexile mu xikama bhu mbandu’a jímbya ja xitu, anga tu dya o mbolo, hé tu i lémbwa; enu-phe mwa tu katula, enu mwa tu bheka mu kikangalakat’umu, phala kujibha o mundu wos’ú ni nzala. 4 Jihova bhenyobho anga u ambela Mozé, wixi: Talesa-ze, ngi mi nokesa mbolo i tunda mu dyulu; mundu a kale mu tunda izuwa yoso mu i nona bhoxi, a fikise yoso ya soko ku i dya kizuwa kimoxi, ng’a lole mba a xikina kwendela mu ngonge yami mba kana. 5 Kutula-phe mu kizuwa kya kasamanu, a none yoso i soka kudya mu izuwa iyadi, yoso yene mu nona izuwa yamukwá i kale mu luyadi. 6 Mozé ni Alá anga ambela an’a Izalayele, exi: Lelu mu ngoloxi mwa-nda ku k’ijiya kwila Jihova mwene wa mi katula m’oxi ya Ijitu; 7 o mungu mu ki kúkya mu kimene mwa-ndu mona o unene wa Jihova mukonda mwene wa m’ivu o kulongolola kwenu; Jihova mwa mu longolola, etu tu akwa-hi kwila mu tu longolola etu? 8 Mozé anga u kumbulula dingi, wixi: Mu ki mona, Jihova kyanda ku mi bhana kúdya xitu mu ngoloxi, ki kukya anga mu dya mbolo katé mwekuta; mukonda Jihova wa m’ivu o kuzwela kwenu, ku mwa mu longolola na-ku mwene. Mbata etu, etu akwa-hi? Ki etu mwa tu longolola, kuma mwa longolola Jihova. 9 Mozé anga u ambela Alá, wixi: Ambela kyônge kyoso kya an’a Izalayele, a zukame bhu pholo ya Jihova; mukonda wa m’ivu o kulongolola kwenu. 10 Anga ki bhita-phe kwila, kyoso Alá kyala kuzwela ni kyonge kyoso kya an’a Izalayele, ene oso kyedi swí ku mbandu ya kikangalakata a mona kubhenya kwa Jihova kwa monekena mu dituta. 11 Jihova anga u zwela kwa Mozé, wixi: 12 Ng’evu o kulongolola kwa an’a Izalayele; a ambele-phe, kwila: Lelu mu ngoloxi yiyi , kumbi ki di koloka, mu dya xitu, o ki kúkya mu dya mbolo mu ikuta; phala enu mu k’ijiya kuma eme Jihova, Nzambi yenu. 13 Kutula-phe mu kumbi dya ngoloxi kweza tungumbe, kilômbo kyoso kyezala; o ki kwaki mu kimene, dimume dya tula mu jimbandu joso ja kilômbo. 14 O kya tuka dimume, ku mavu oso a kikangalakata kwa di kuwu tumbundu twofele, twendi kala tumbwelekese twa matadi a mvula, mukwâ ni kyene kwiza mukulakaji ku mbambi yavulu. 15 An’a Izalayele kya zubha ku ki mona, a dibhula mudyâ exi: O kiki kima kya-hi? kuma ka k’ijiya, kiluwa a ki mona. Mozé anga u a ambela, wixi: O yiyi yene o mbolo, ya mi bhana Jihova phala ku i dya. 16 Jihova wa mi tumu kiki: Nonenu-ku, kala muthu kyoso kya mu soko mu kudya kwê; kifwa kala muthu nganza, kala kya soko athu wala-nâ m’onzo; muthu ni muthu nganza, oso kyá a mu kala mu balaka yê. 17 An’a Izalayele anga a ki bhanga; amoxi a nona kyavulu, o amukwá a nona kya tolo. 18 O ki eza-phe ku i zonga mu nganza-nganza wa nona kwavulu ki kwa mu subhuka kima, o wa nona kya tolo ki kwa mu kambe we kima; kala muthu wa sokesa ni athu a mu kala bhu jiku dyê, a tokala o kudya.

17-23 YA KAKWINYI

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | MAKATUKILU 17-18

“Longa Akwenu ni ku Abhana Ikalakalu”

(Makatukilu 18:17, 18)

Mulangidi 01/02/13 difwe 6 §2

Mozé—Diyala Dya Henda

Mozé walondekesele kwila wazolele o mundu wa Izalayele. Ene ejidile kwila Jihova mwéne wakexile mutumina Mozé ku a endesa. Mukonda dya kiki, ene akexile mu bhixila kwa Mozé phala kubatula o maka mâ. O Bibidya izwela: “Mundu wemana wa mu bhongolokela tunde kimene katé ngoloxi.” (Makatukilu 18:13-16) Mozé wakexile mubhwila kyavulu mukwivwa o mundu ola joso! Maji Mozé wa sangulukile kyavulu mukukwatekesa o athu azolele mwene.

(Makatukilu 18:21, 22)

w03 1/11 6 §2

O Kudyelela, Kima Kyambote Phala Kusanguluka Kumwenyu

O mayala yó alondekesa idifwa yambote ande dya ku abhana ikalakalu yabhingile ku adyelela. Alondekesele kyá kwila exile muxila Nzambi o Mubhangi, kamesenene kumuluwalesa. Oso ejidile kwila, o mayala enyó abhangele kyá yoso ni yoso phala kukayela o Itumu ya Nzambi. Ene azembele o nganyu yamangonya, kiki kyalondekesa kwila ene ejitena kudituna kwa nzonza. Ene kejikatula mbote phala ene mwene mba phala o jindandu ni makamba, mukonda dya kwa dyelela ku akwâ.

(Makatukilu 18:24, 25)

w02 15/5 25 §5

O Athu Ayuka Alondekesa o Ufiyele

Mozé wexile muthu walenduka ni mukwa kuditulula. Kuma watohokele mukonda dya maka oso a akwâ, o ukowê Jetulu wamubhana kayula kambote: Bhana ikalakalu ku mayala engi ala ni kilunji. Kuma Mozé wejidile katé bhebhi bhwasukile o nguzu yê, waxikina o kayula ka mubhana. (Makatukilu 18:17-26; Dyalwilu 12:3) O muthu waditulula kakala ni hele yakubhana ikalakalu ku akwâ, ka kala we ni woma wakwila se u a bhana, ene kanda bhanga kyambote o ikalakalu. (Dyalwilu 11:16, 17, 26-29) Muveji dya kiki, mwene ukala ni hanji ya kwa kwatekesa kukula munzumbi. (1 Timote 4:15) O kwila kiki kyene we kitwatokala o kubhanga?

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Makatukilu 17:11-13) Anga kiya ni kubhita kwila, kyoso Mozé kya leka o lukwaku, Izalayele ala kota ku nguzu; o kya lu tulula o Amaleke mwene u kala kota. 12 Mozé-phe maku a mu suku; anga a katula ditadi, a mu tela-dyu bhu kididi, mwene hé u xikama-ku; ni Alá-phe ni Hule a mu fikidila maku, yú ku mbandu imoxi, yú ku mbandu ya mukwá; maku’ê anga a kolokota ni ku a leka katé kya tula o dikumbi. 13 Josuwé anga u bwidisa Amaleke ni mundu wê ku mazu a xibhata.

w16.09 6 §14

Kana Kwehela o Maku mê Kuzonda

14 Kyoso akwa Izalayele kyakexile mubhânga ni akwa Amaleke, Alá ni Hule, a kwatekesele Mozé kuleka o maku, katé kyabhu o ita. Lelu, etu twatokala we kukwatekesa o jiphange jetu. Sayi jiphange, atala hadi mukonda dya kukuka, uhaxi, mba izukutisu bhu kaxi ka mwiji. Amukwá adivwa ubheka wâ, mba afundu muthu wakazola. Tutena we kukwatekesa o minzangala ene mwajijidika kubhanga ima yayibha, mba kudilonga mu jixikola ja katunda, phala kunganyala kitadi kyavulu, ni kukala ni fuma ku mundu yú. (1 Tesalonika 3:1-3; 5:11, 14) Sota kulondekesa o henda yê ku jiphange kyoso ki u kala nawu mu Kididi Kya Ubhezelu, mu sidivisu yakuboka, kyoso ki múdya kumoxi, mba kyoso ki mu zwela mumutelembe wakafwetele.

(Makatukilu 17:14) Jihova anga u ambela Mozé, wixi: Kiki soneka-kyu, ki kale musêndu mu divulu, u ki jimbwile we mu mátwi ma Josuwé; kuma Amaleke ngi mu jimisa o mbutu, bhoxi a dyulu u bhwa-bhu.

it-1 422 §10

Cânon Mba Mikanda ya Bibidya Yobhuse

O madivulu asoneka Mozé, a abhusu kwa Nzambi, mu (canônicos) mwala itendelesu yakidi phala o ubhezelu wazele mba wakidi, kitutena kukala ni phata ya ima yosonekemu. Ki Mozé wasolo muvondadi yê phala kukala kupholo ya akwa Izalayele; kudimatekenu Mozé waditunu o kikalakalu kiki. (Ma 3:10, 11; 4:10-14) Mukonda dya kiki, Nzambi waswinisa Mozé yu wamubhana o kutena kwakubhanga madiwanu, katé ni jinganga ja Falawó amono kwila o ima yakexile mubhanga Mozé, yakexile mutunda kwa Nzambi. (Ma 4:1-9; 8:16-19) Mu kiki Mozé kakexile ni lwimbi lwakukala mulongexi ni musoneki. Muveji dyakiki, wabelesela o itendelesu ya Nzambi, ni kikwatekesu kya nzumbi ikôla, kyadyanga mwene wazwela, o mukusuluka wa soneka mbandu ya Mikanda Ikôla.—Ma 17:14.

Kitangelu Kya Bibidya

(Makatukilu 17:1-16) O kyonge kyoso kya an’a Izalayele, anga a sendumuka mu kikangalakata kya Sine, enda jinjila joso ja tumu Jihova, katé kya te o kibangu bhu Lefidimi; kana-bhu-phe menya ma mundu kúnwa. 2 Bhenyobho o povo anga a di kwata ni Mozé, exi: Tu bhane menya, phala tu nwe. Mozé anga u a ambela, wixi: Mwa di kwatela-hi ni eme? Phala-hi mu bhumina Jihova? 3 O mundu-phe bhenyobho dinyota dya a kwata; mundu anga a longolola Mozé, exi: Phala-hi wa tu katula mu Ijitu; phala ku tu jibha ni dinyota, etu ni an’etu ni ibhaku yetu? 4 Mozé anga u dikola kwa Jihova, wixi: O mundu yú ng’a a bhanga kyebhi? Kwa a xala kya ngó ku ngi bûba ni matadi. 5 Jihova anga u ambela Mozé, wixi: Bhita bhu pholo ya mundu, ni adyakimi amukwá a Izalayele, u ila-nâ kumoxi; ni mbangala yé u ikwata, yoso i wa betele na-yu o honga ya menya [a Nilo] nda uye. 6 Eme-ze ngi ku twamenena kwenyoko, nga kèmana bhu ditadi bhu Holebe; eye-phe wa kà beta ditadi, mwa kà fwafwa menya, phala o mundu woso a nwe. Mozé anga u ki bhanga ku mesu a adyakimi a Izalayele. 7 Kididi kyenyokyo anga u ki luka wixi: Masahe, a ki luka we Midibah, mukonda dya mvunda ya an’a Izalayele, mukonda we a bhumina Jihova, exi: O ki twal’iki, twila Jihova twala-nê, inga kana? 8 Amaleke anga u vubuka bhenyobho, u lwa ita ni Izalayele bhu Lefidimi. 9 Mozé anga u ambela Josuwé, wixi: Sola makwenze, nda uye u lwe ni Amaleke; eme mungu ng’imana bhu thala ya kalundu, ni mbangala ya Nzambi ngi i kwata bhu maku. 10 Josuwé anga u bhanga kala kya mu tumu Mozé, u lwa ni Amaleke; ni Mozé-phe ni Alá, ni Hule, anga a banda bhu thala ya kalundu. 11 Anga kiya ni kubhita kwila, kyoso Mozé kya leka o lukwaku, Izalayele ala kota ku nguzu; o kya lu tulula o Amaleke mwene u kala kota. 12 Mozé-phe maku a mu suku; anga a katula ditadi, a mu tela-dyu bhu kididi, mwene hé u xikama-ku; ni Alá-phe ni Hule a mu fikidila maku, yú ku mbandu imoxi, yú ku mbandu ya mukwá; maku’ê anga a kolokota ni ku a leka katé kya tula o dikumbi. 13 Josuwé anga u bwidisa Amaleke ni mundu wê ku mazu a xibhata. 14 Jihova anga u ambela Mozé, wixi: Kiki soneka-kyu, ki kale musêndu mu divulu, u ki jimbwile we mu mátwi ma Josuwé; kuma Amaleke ngi mu jimisa o mbutu, bhoxi a dyulu u bhwa-bhu. 15 Mozé anga u tunga-bhu o kalatódyo, u ka luka dijina dya Jihova-nisi 16 anga u amba, wixi: Mukonda Jihova wa loka, Jihova u kala ni mvunda ni Amaleke ku tunda mwiji kwiza mwiji.

24-30 YA KAKWINYI

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | MAKATUKILU 19-20

“O Dikwinyi Dya Itumu Yalungu we Neye”

(Makatukilu 20:3-7)

w89 15/11 6 §1

O Dikwinyi Dya Itumu Dilombolola Ihi Phala Eye?

O Itumu iwana yadyanga ilondekesa o ima itubhinga Jihova phala ku ibhanga. (Kyadyanga) Mwene Nzambi wamesena kwila tumubheza ngó mwene. (Matesu 4:10) (Kayadi) Sé-ku mubhezi wê watokala kukala ni iteka. (1 Nzwá 5:21) (Katatu) Twatokala kujingisa ni kufumanesa o dijina dya Nzambi, ki twatokala kudixidisa. (Nzwá 17:26; Loma 10:13) (Kawana) O mwenyu wetu woso watokala kulunga ni ima ya Nzambi. Kiki kitubhangesa kunyoha mba ‘kukatula sabhalu imoxi,’ phala kubhanga o ima yayuka.—Jihebelewu 4:9, 10.

(Makatukilu 20:8, 11-17)

w89 15/11 6 §2-3

O Dikwinyi Dya Itumu Dilombolola Ihi Phala Eye?

(Katanu) O kubelesela kwa twana ku jitata, kwene o disesa mba kaboko kubhangesa o mwiji kudibhana kyambote, kiki kibhekela o mabesá a Jihova. Kiki kidyelelu kyambote kibhana o “kijila kya dyanga ni polomesa”! Ki kyalungu ngó “phala yoso i kwende kyambote,” maji phala we “u kole mwenyu mu ngongo.” (Efezu 6:1-3) Kuma twala mu “izuwa isukidilaku” yamundu yú wayibha, o kubelesa kuku kubhana ku minzangala o kidyelelu kya mwenyu wakalelaku.—2 Timote 3:1; Nzwá 11:26.

O kuzola akwetu kutufidisa kwabhanga ima yayibha kala, (Kasamanu) ujibhanganga, (Kasambwadi) kuta phanda, (Kanake) kunyana, ni (Kavwa) kutatela makutu. (1 Nzwá 3:10-12; Jihebelewu 13:4; Efezu 4:28; Matesu 5:37; Jisabhu 6:16-19) Maji ihi itwamba yalungu ni hanji yetu? O Kitumu kya (Kakwinyi) kya lungu ni lwímbi, kitulembalesa kwila Jihova wamesena kuma o ima itumesena ikala jinga yayuka bhupholo Yê.—Jisabhu 21:2.

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Makatukilu 19:5, 6) Kiki-phe, se mu tumaka mwene dízwi dyami, se mu kwata o kikutu kyami, mu kala mu athu ami angene, mwa di tungula ku miji yoso; kuma yoso mu ngongo eme mwene ya ngi tokala. 6 Enu-phe mu ngi kala mu utuminu wa akunji ami, mu mundu wami wazele. Enyá ene o maka u wa kà tangela an’a Izalayele.

it-3 488 §3-4

Mukunji

Ukunji wa Ukidistá. Jihova wakanene ku akwa Izalayele kwila se ejikumbidila o Kikutu Kyê, ene ejikituka ‘utuminu wa akunji, ni kifuxi kikôla.’ (Ma 19:6) Kuma o ukunji wamwiji wa Alá wexile ngó kizunzumbya, mukiki weji nangenena ngó katé kyejibhixila o ukunji wadikota. (Jih 8:4, 5) Weji nangenena katé kyejibhwa o kikutu kya Kitumu ni kudimatekenu dya kikutu kyobhe. (Jih 7:11-14; 8:6, 7, 13) O ujitu yú, adyanga ku ubhana ngó ku akwa Izalayele, phala akituke akunji a Jihova mu kusidivila mu Utuminu wakanena Nzambi, kupholo dya kwenda a u bhana we ku akwa jixi jengi.—Ik 10:34, 35; 15:14; Lo 10:21.

Jijudé jofele ngó axikina Kidistu. Mukiki ku kifuxi kikwexile mutunda dingi athu phala o utuminu wakidi wa akunji ni kifuxi kikôla. (Lo 11:7, 20) Mukonda dya kukamba o ufiyele, Nzambi wadimuna o akwa Izalayele hama jamivu kudima bhu kaxi ka polofeta Hozeya kwila: “Mukonda eye-phe wa ditunu o kwijiya, eme wé nga-nda ku ku dituna, phala ku kale dingi ukunji bhu pholo yami; kala kiki, kuma o kitumu kya Nzambi yé eye wa ki jimbi, eme wami we ané nga-nda ku a jimba.” (Ho 4:6) Kyene kimoxi we kyambe Jezú ku atwameni a Jijudé: “O Utuminu wa Nzambi a-nda ku mi tambula na-wu, n’a u bhane athu engi a bhana idima yê.” (Mat 21:43) Kuma Jezú Kidistu wexile bhoxi dya kitumu kyoso kya kexile mu ixi, waxikina kwila o ukunji wamwiji wa Alá wexileku hanji. Mukonda dya kiki, kyoso mwene kya sake o mayala akexile ni dibhute, wa a tumina kuya ku mukunji ni kubhana o sata kala kya kitumine mu kitumu.—Mat 8:4; Mál 1:44; Lu 17:14.

(Makatukilu 20:4, 5) Kana ku di yudikila kiteka kyósonge, né kidifwanganu kyoso kya kima ki kala mu dyulu ku thandu, mba mu ngongo bhoxi, mba mu menya k’oxi a mavu. 5 Kana ku i fukamena, kana ku i bheza; kuma eme Jihova, Nzambi yé, ng’ene ngi Nzambi ya difuba; ana ng’a a bhesa kaxtiku mu ituxi ya jitata, katé ku mululu ni ku muláwula wa yá a ngi zemba,

w04 15/3 27 §1

Madisá u Tukatula mu Divulu Dya Makatukilu

20:5—Kyebhi Jihova kyabheka “kaxtiku mu ituxi ya jitata, katé ku mululu ni ku muláwula”? Kyoso o muthu kyakula, amufundisa bhu kaxi ka ukexilu ni ibhangelu yê. Maji o kifuxi kya Izalayele adibhana ni ibhidi mukonda dya kubheza o iteka, katé mwene ni miji kupholo. Kikale we yó exile jifiyele adibhana ni maka enyá, mukonda kwa a bhonzele kukolokota fiyele mukonda dya ubhezelu wamakutu wa ifuxi ya a kondolokele.

Kitangelu Kya Bibidya

(Makatukilu 19:1-19) Bhu mbeji ya katatu tunde kya tundu an’a Izalayele m’oxi ya Ijitu, mu kizuwa kya dyanga kya mbeji yenyoyo, a bhixila mu kikangalakata kya Sinayi, 2 Kya zubha kutunda bhu Lefudimi, a bhixila mu kikangalakata kya Sinayi, anga a ta kibangu kyâ mu kikangalakata; Izalayele hé u ta kibangu kyê mu mukáwu wa mulundu wa lulama ni wa Sinayi. 3 Mozé anga u banda kwa Nzambi, Jihova anga u mu ixana mu kaxi ka mulundu, wixi: Wambela kiki o dibhata dya Jakobo wambela an’a Izalayele, kwila: 4 Mwa mono yoso i nga bhange kwa akwa Ijitu, enu nga mi ambata kala ku mabhabha a holokoko, eme nga mi bhixidisa kokwami. 5 Kiki-phe, se mu tumaka mwene dízwi dyami, se mu kwata o kikutu kyami, mu kala mu athu ami angene, mwa di tungula ku miji yoso; kuma yoso mu ngongo eme mwene ya ngi tokala. 6 Enu-phe mu ngi kala mu utuminu wa akunji ami, mu mundu wami wazele. Enyá ene o maka u wa kà tangela an’a Izalayele. 7 Mozé anga wiza, wixana adyakimi a kifuxi, hé u a zwelela o maka oso enyá a mu tumu Jihova o ku a zwela. 8 O mundu-phe woso anga etayela kumoxi, exi: Yoso ya tange Jihova, yene i twa-nda kubhanga. Mozé anga u vutwila Jihova kyoso kya zwela o mundu. 9 Jihova anga u ambela Mozé, wixi: Eme nga-nda kwiza kokwé; ngi ku tulukila mu dituta dya kitombe, phala o mundu a d’ivile kyoso ki ngi ku zwelesa, phala eye we a ku xikane katé ku hádya ni hádya. Kuma Mozé wa tangela Ngana kyoso kya vutula o mundu we. 10 Jihova anga u ambela Mozé, wixi: Ndeye ku mundu u a zelese, a di bonze lelu ni mungu, a sukule izwatu yâ. 11 Akale polondo phala kizuwa kya katatu; kuma mu kizuwa kya katatu Jiihova wa-ndu tuluka ku mesu a mundu oso ku thandu’â mulundu wa Sinayi. 12 O mundu wa kà xindila jimbámbe ku mbandu joso, hé u a tangela, wixi: Di langyenu! ki mu bande ku mulundu, mba mu bhixila mu jimbambe jê, kuma woso u tuta ngó mu mixinda ya jimbambe ja mulundu, a kà mu jibha. 13 Ki bhwa kàla dingi lukwaku lu mu kwata, kale a mu bûba ni matadi, mba a mu asa ni mufula; a kale muthu, a kale kibhaku, ka laye dingi; ki mu ivwa mbungu ya xiki lujiji, kyene kiwa ki mu banda ku mulundu. 14 Kyoso Mozé kya tuluka ku mulundu, yú weza bhwala o mundu, u bonza o kifuxi, anga a sukula o izwatu yâ. 15 Anga u ambela o kifuxi, wixi: Mu kala polondo, (mu di yudika) kizuwa kya katatu; kana ku di kasanesa ni muhatu. 16 Anga ki bhita-phe kwila, mu kizuwa kya katatu ki kwandeka ngó kúkya, kwa kwata kunumina ni kutelaka jinzaji ku mulundu ni dituta dya kitombe (dya bhiti-ku), ni koloneta ya xiki ni dízwi dya swina kyavulu. Katé ni mundu ala mu kibangu a kala mu teketa. 17 Mozé anga u tubhula o mundu ku kanga dya kibangu, mu kutakana ni Jihova; anga emana bhoxi dya mulundu. 18 Mulundu woso wa Sinayi anga u kala mu tuka dixi, mukonda Jihova wa tulukila ku thandu dyê mu’axaxe ka túbhya, dixi dyê anga di banda kala dixi dya kidijiku kyonéne mulundu woso anga u teketa, uya ni kutunguta kyavulu. 19 O dízwi dya koloneta anga di-ya ni ku di bandekeza o kuswina kwê; Mozé u zwela, Nzambi anga u mu vutwila ni dízwi dya lomboloka.

31 YA KAKWINYI–6 YA KATUTU

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | MAKATUKILU 21-22

“Londekesa Kwila Eye Umona o Mwenyu Kala Jihova Kya Umona”

(Makatukilu 21:20)

it-2 18 §2

Kubeta

Akexile mukwehala o mukwa Jihebelewu kubeta o mubhik’ê wadiyala mba wamuhatu se mwene kamubelesela mba umubhukumukina. Maji se o mubhika ufwa mukonda dya kibetu, o ngana mukwa mubhika atokalele kumubhana kaxtiku. Se o mubhika kafwile mu kizuwa kyadyanga mba kyakayadi kyoso kyamubeta, kiki kyeji londekesa kwila o ngana yê kakitele kumuxima o kumujibha. Mwene wakexile ni ujitu wakubhana kaxtiku ku mubhik’ê, mukonda o mubhika wexile o “kitadi kyê.” Mukidi, séku muthu weji mesena kudibotesa o kima kyê kyavalolo, mukonda kiki kyeji mubhekela windwa. Kumbandu yamukwa, se o mubhika wafwile mu kubhita kizuwa kimoxi mba izuwa kyoso kyamubeta, o athu eji kala ni phata se mwene wafu mukonda dya kibetu mba kima kyengi. Mukonda dya kiki, se o mubhika wabhangele kyá kizuwa kimoxi mba iyadi ni mwenyu, o ngana yê, keji mu kaxtikala dingi.—Ma 21:20, 21.

(Makatukilu 21:22, 23)

lvs 95 §16

O Kwila Wene mu Xila o Mwenyu Kála ki Bhanga Nzambi?

16 O mwenyu wa athu oso wala ni valolo phala Jihova, né mwene o mwenyu wa mona wala hanji mu mala. Mu Izalayele, se muthu wakwamene muhatu wemita, se o mama ni mona afwa, bhu pholo ya Jihova o muthu yú kijibhangânga, weji kala ni kikuma kya manyinga, mwene watokalele kubhana “mwenyu mu mwenyu.” (Tanga Makatukilu 21:22, 23.) Phala Nzambi, o mona mu mala a manyâ, muthu kyá. Kiki kilondekesa kwila mwene wazembe o kuselula. Kyebhi Jihova kyadivwa mukumona o jimidi ni jimidi ja ana ene mwa jibha ku mivu ni mivu mu kwa selula?

(Makatukilu 21:28, 29)

w10 15/4 29 §4

Jihova Wamesena Kwila Eye Ukala ni ‘Sawidi ni Mwenyu’

O kaxtiku ka kexile mubhana o Kitumu, katokalele we ni ngombe. Mukifika, se o ngombe yajibhile muthu ni jingela jê, o ngana yê watokalele ku isatela phala kulanga akwâ kukilwezu. Kuma mwene kejitena ku idya mba kusumbisa o xitu yê, mu ku ijibha, mwene weji dibotesa o kitadi kyê. Maji ihi yeji bhita se kyoso o ngombe yakwamene muthu, o ngana yê ka ikwikile? Se o kyama kiki kupholo dya kwenda kijibha muthu, kikale o ngombe ni ngana yê atokalele kwa jibha. O kitumu kiki kyexile mudimuna o athu akexile ni ukexilu wakwehelela o ibhaku yâ sé ku ikwika.—Mak. 21:28, 29.

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Makatukilu 21:5, 6) Mubhika-phe kya kèla kuma ngana yami nga mu zolo, ni muhatu’ami, ni ana, ngwami kutambula ufolo, 6 ngana yê-phe u mu bheka bhu pholo ya afundixi, anga u mu bhixidisa ku dibhitu, mba ku mikangalu ya dibhitu, ngana yê bhenyobho a mu kubule dítwi ni sovela; u kala-phe kyá mubhika katé bhu ufwilu.

w10 15/1 4 §4-5

Mukonda Dyahi Watokala Kudibhakula Kwa Jihova?

4 O kudibhakula kikima kya kutonoka. Kikyalungu ngó ni kubhanga kikutu. Maji kyebhi o kudibhakula kutukwatekesa? Phala kutukwatekesa kutendela o maka enyá, tutena kwasokesa ni mbote ijila kyoso o athu kyabhanga kikutu kya ukamba. Mukifika, kyalungu ni ukamba, phala kukala ni ujitu wakukala ni dikamba, eye watokala kubhanga o ima yabhingi phala kukala ni ukamba. Kiki kyalungu ni kubhanga kikutu—eye udivwa kwila wabhingi kusuwa kamba dyê. O ukamba wambote utusanga mu Bibidya, wexile wa Davidi ni Jonata. Katé mwene abhangele kikutu kya ukamba mudyâ. (Tanga 1 Samuwele 17:57; 18:1, 3.) Sumbala lelu kubhonza kusanga ukamba wa ukexilu yú, athu avulu anangenena kala makamba kyoso muthu mudyâ, kya bhanga o ima yatokala mu ukamba wâ, mba kyoso kyata kikutu mudyâ.—Jisa. 17:17; 18:24.

5 O Kitumu kya bhana Nzambi ku Izalayele kya kexile muzwela yalungu ni ukamba wengi, wakexile mubheka mbote kumuthu, kyoso kyaxikina o kikutu kyabhange. Mukifika, se o mubhika wamesenene kusuluka kukala ni ngana yê ku hadya ni hadya, mwene watokalele kubhanga kikutu kupholo yê. O kitumu kyambe: “Mubhika-phe kya kèla kuma ngana yami nga mu zolo, ni muhatu’ami, ni ana, ngwami kutambula ufolo, ngana yê-phe u mu bheka bhu pholo ya afundixi, anga u mu bhixidisa ku dibhitu, mba ku mikangalu ya dibhitu, ngana yê bhenyobho a mu kubule dítwi ni sovela; u kala-phe kyá mubhika katé bhu ufwilu.”—Mak. 21:5, 6.

(Makatukilu 21:14) Maji o muthu-phe se u kanena mukwâ ni kubhuma, anga u mu tela masunga, ni a mu jibhe, muthu yó né bhu kalatódyo kami mu mu katula-bhu mwene phala a fwe we.

it-1 497 §7

Lungela

O izwelu itusanga mu divulu dya Makatukilu 21:14, ilondekesa kwila né mwene o mukunji, atokalele kumujibha se wajibhile muthu. Kumbandu yamukwa, o kukwata mu jingela jakexile bhu kalatódyo, kikyeji langa o muthu wajibha mu lwelu.—Sokesa ni divulu dya 1Ji 2:28-34.

Kitangelu Kya Bibidya

(Makatukilu 21:1-21) O jiji jene o jingonge ji wa kà a tudila. 2 Se u sumba mubhika wa Hebelewu, u ku bhikila mivu isamanu; maji o mu muvu wa kasambwadi-phe a tambule ufólo, u mu eha sé ku mu xinda kima. 3 Hé wa bokwene ubheka wê, a tunde ubheka wê, se wa sakanene kyá, a tunde kumoxi ni muhatu’ê. 4 Hé ngana yê mwene wa mu bhana muhatu, yú wa mu vwalela an’a mala ni an’a ahatu, muhatu ni ana, angene a ngana yê, mwene u tunda ubheka wê. 5 Mubhika-phe kya kèla kuma ngana yami nga mu zolo, ni muhatu’ami, ni ana, ngwami kutambula ufolo, 6 ngana yê-phe u mu bheka bhu pholo ya afundixi, anga u mu bhixidisa ku dibhitu, mba ku mikangalu ya dibhitu, ngana yê bhenyobho a mu kubule dítwi ni sovela; u kala-phe kyá mubhika katé bhu ufwilu. 7 Hé bhu kala diyala u sumbisa mon’ê wa muhatu mu kala mubhika, yó-phe ka tunde dingi kala ki tunda abhika a mala. 8 O ki kala ngana yê wambele ku mu lumba ukama ka mu wabhela dingi, ndandu jê a mu kule; maji katena ku mu sumbisa ku athu angi, kila kala wa mu tundu ufe. 9 Hé wa mu sumbwila mon’ê-phe wa diyala, ki kale u mu bhanga kala kya fwama kubhanga an’ê mwene a ahatu. 10 Hé wedi u sakana muhatu wa mukwá, yú-phe ni kúdya kwê, ni kuzwata, ni ifwa ya tokala mu kusakana ka mu tebhunwina-yu. 11 Hé u kamba ku mu bhanga ima itatu yoso yiyi, kikale-phe u mu eha ngoho sé kitadi. 12 Se muthu u kwama mukwá katé kya fwa, yó-phe muthu wa ku mu jibha we, sé kufula. 13 Hé ka kexi ku mu kanena ni ku mu batamena, ka ki bhange kilwelu, Nzambi yu wa ki bhitisa bhu maku’ê, ngi ku idikiza-phe kididi kwoso kwoso ku a lengela. 14 Maji o muthu-phe se u kanena mukwâ ni kubhuma, anga u mu tela masunga, ni a mu jibhe, muthu yó né bhu kalatódyo kami mu mu katula-bhu mwene phala a fwe we. 15 Woso u kwama phai’yâ mba manyi’â a mu jibha sé kufula. 16 Woso u nyana muthu hé u mu sumbisa, mba a mu kwata-né bhu maku, a mu jibhe sè kufula. 17 Woso u xinga jindaka kwa pha’yâ, mba manyi’â, a mu jibhe sè kufula. 18 Hé athu a kala mu zoka, o yú u beta mukwâ ni ditadi, mba home, maji ka fu, hé u kala ngó mu katela bhu hama, 19 hinu kya balumuka n’a nyungu bhu kanga ni mbangala yé, yú-phe woso wa mu beta wa jituka kyá mu mulonga; kikale ngó u mu futa thembu yê ya bhange bhoxi anga u mu sasa mwene katé kyeluka kyambote. 20 Se muthu u beta mubhik’ê wa diyala mba wa muhatu, ni mbangala, mubhika n’a fwila ku kibetu a mu bhese kaxtiku sè kufula. 21 Maji-phe se o mubhika u bhanga kyá kizuwa kimoxi mba iyadi ni mwenyu, ngana yê ka mu bhe dingi kaxtiku, kuma wa mu sumbu mu kitadi kyê.

    Madivulu Muoso Kimbundu (2008-2025)
    Kutunda
    Kubokona
    • Kimbundu
    • Kuwanena akwenu
    • Yakuwabhela
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ijila
    • Kikutu Kyetu
    • Definições de privacidade
    • JW.ORG
    • Kubokona
    Kuwanena akwenu