DIAMBU DIA KAPA: UA TOKALA KU KALA NI UÔMA UA DIZUBHILU DIA MUNDU?
O Dizubhilu Dia Mundu Di Teketesa, Di Bheka Mbote, Di Thandanganhesa
Kiebhi ki ua divu mu kizuua 21 ia mbeji ia Kaiadi ua 2012, o kizuua mu kalendalu ka akua Maia, kioso o athu kia zuelele kuila, o ima mu ngongo ieji lunguluka ku mbeji ienioió? Nange ua sangulukile, ua teketele mba ua thandanganhele. O kuila a lueza dingi mu ku tanga o kizuua kia dizubhilu dia mundu?
Ihi i tuamba ia lungu ni “dizubhilu dia mundu” di tanga o Bibidia? (Matesu 24:3) Saí iá a kala ni uôma ua kuila o ixi a-nda ku i jokotesa. A mukuá a sanguluka mu kuijiia ihi ia-nda bhita mu kizuua kiki. Avulu a bhuila mu kuívua izuua ioso kuma o dizubhilu dia mundu dia zukama. O kuila o dizubhilu dia-nda kuíza muene?
Ua-nda sanguluka mu kuijiia ihi i longa o Bibidia ia lungu ni dizubhilu dia mundu. O Bibidia ki i tanga ngó se mukonda diahi tua tokala ku kingila o dizubhilu dia mundu, maji ijimbulula ué kuila, saí athu eji kala ni disuka mu ku kingila kuila o dizubhilu dia mundu dia mu laleka kiavulu.Tua mu ku tendelesa ku di longa o Bibidia, phala kuijiia o itambuijilu ia ibhuidisu iene mu bhanga o athu ia lungu ni dizubhilu dia mundu.
O kuila o ixi a-nda i jokotesa?
O KITAMBUIJILU KIA BIBIDIA: “[Nzambi] ua tena kutula madisesa ma’xi katé ia kuata, ki i xikina ku i lundumuna.”—JISÁLAMU 104:5.
O ixi ka-nda ku i buika, ki kale mu túbhia mba mu kima kioso kioso. Mu veji dia kiki, o Bibidia i longa kuila o ixi ia-nda nangenena katé ku hádia ni hádia. O divulu dia Jisálamu 37:29, dizuela: ‘O ixi a-nda i lundula ku athu a iuka, muene mua tunga ku hádia ni hádia.’—Jisálamu 115:16; Izaia 45:18.
Kioso Nzambi kia zubha o ku bhanga o ixi, muéne uambe: “Ia uabha muene kiavulu,” kiene ué kia mona lelu. (Dimatekenu 1:31) Mu veji dia ku banza ku buika o ixi, muéne ua kanena ‘ku buika oso a zanga o ixi’ ni ku langa o ixi ku athu a i zanga.—Dijingunuinu 11:18.
Nange u xinganeka mu divulu dia 2 Phetele 3:7. O velusu íii, i zuela: ‘O maúlu ala-ku, ni ixi, ia xikamena túbhia.’ O kuila o velusu íii ia mu londekesa kuila o ixi a-nda i jokotesa? Saí jivelusu mu Bibidia ji tumbula o izuelu, ‘maúlu,’ ‘ixi’ ni ‘túbhia’ kála ijimbuete ngó. Mu kifika, o divulu dia Dimatekenu 11:1, dizuela: “Ixi ioso anga i kala ni uzuelelu umoxi, dimi dimoxi.” O velusu íii, i tumbula o kizuelu “ixi” phala kulombolola o athu mu ngongo.
O kijimbuluilu kia mukuá kia divulu dia 2 Phetele 3:7, kilondekesa kuila o maúlu, o ixi ni túbhia io tange mu velusu íii, ijimbuete ué. O velusu 5, 6, ji zuela kuila o maúlu ni ixi iokulu a i buikile ku dilúvio mu izuua ia Noué, maji o ngongo ietu, ki i jimukine. Mu veji dia kiki, o dilúvio dia buikile o athu a bhukumukine—o ‘ixi.’ Diene dia buikile ué o ‘maúlu’—o athu akexile mu tumina mu ixi. (Dimatekenu 6:11) Kiene kimoxi ué, o divulu dia 2 Phetele 3:7, di kanena o kibuikilu kia athu a bhukumuka ni jinguvulu ja iibha, kála o ku a buika ni túbhia.
Ihi ia ka bhita ku dizubhilu dia mundu?
O KITAMBUIJILU KIA BIBIDIA: ‘O mundu-phe ua mu bhita, ni ima iê ioso. Maji uoso-phe u bhanga o vondadi ia Nzambi, ió muéne u nangenena.’—1 NZUÁ 2:17.
O “mundu” ua mu bhita, ko ixi, kana, maji o athu mu ixi, kene mu bhanga o vondadi ia Nzambi. Kála o dotolo u saka muthu uala ni dimbu phala ku mu bhulula, Nzambi ua-nda ‘buika’ o athu a bhukumuka, phala o athu ambote n’a tene ku kala mu ixi ni ku sanguluka kuoso. (Jisálamu 37:9) Mu kiki-phe, “o dizubhilu dia mundu,” kima kiambote kia ku kingila.
O kibanzelu kiki kiambote kia lungu ni “dizubhilu dia mundu,” saí Bibidia ji zuela, “o dizubhilu dia mundu iú ua iibha” mba “o dizubhilu dia ithangana.” (Matesu 24:3) Mu kuijiia kuila o athu ni ixi a-nda bhuluka, ki kima kiambote ku kingila kuila, kuíza mundu ua ubhe ni ithangana ia ubhe? O Bibidia i tambuijila kuila, kima kiambote, mukonda iene i zuela ia lungu ni ‘mivu ia k’eza-ku.’—Luka 18:30.
Jezú ua zuela kuila o kithangana kieniókio, kithangana kia “ku lungulula o ima ioso.” Muéne ua-nda bhangesa o athu ku kala kála kia mesenene Nzambi ku dimatekenu. (Matesu 19:28, NIV) Mu kiki-phe, tua-nda sanguluka kiavulu mu:
Ku kala mu palaízu mu ixi ni ku kondama ni ku zediua.—Izaia 35:1; Mikeia 4:4.
Ku kalakala ni kisangusangu kioso.—Izaia 65:21-23.
Ku kala mu ixi sé ku kata.—Izaia 33:24.
Ku kala mu ixi sé ku kuka.—Jobe 33:25.
Ku mona o difukunukinu dia athu oso afú.—Nzuá 5:28, 29.
Se tu “bhanga o vondadi ia Nzambi,” ni ku belesela ioso i tu bhinga, ki tua-nda kala ni uôma ua dizubhilu dia mundu. Mu kiki tua-nda kingila o dizubhilu ni kisangusangu kioso.
O kuila o dizubhilu dia mundu dia zukama muene?
O KITAMBUIJILU KIA BIBIDIA: ‘Kioso ki mu mona o ima íii ia mu bhita, ijiienu-kiu kuma o Utuminu ua Nzambi ua zukama.’—LUKA 21:31.
O Mesene, Ngana Richard Kyle ua soneka mu divulu diê: “O ku lunguluka kua ima mu ngongo, ku tu kuatekesa kuijiia kuila tuala muene ku dizubhilu dia mundu.” Bhenge-bhenge kioso o ku lunguluka kuku ku bhonza ku ku tendela.
Maji o jipolofeta ja Bibidia a zuela ia lungu ni dizubhilu, ka kexile mu sota ku jimbulula se mukonda diahi kua kexile mu bhita ima ia iibha mu izuua iâ, kana. Mu veji dia kiki, ene a a tumu kua Nzambi ku soneka o ima ieji londekesa o dizubhilu dia mundu. Di longe o ikanenu i tanga o Bibidia ni u mone se ia mu di kumbidila muene.
Ita, nzala, ku tunguta kua ixi ni mauhaxi.—Matesu 24:7; Luka 21:11.
Kuvula kua usuéia.—Matesu 24:12.
O athu a zanga o ixi.—Dijingunuinu 11:18.
Athu a kala azodi a ene ngó, azodi a kitadi, azodi a jivondadi jâ, ki azodi a Nzambi.—2 Timote 3:2, 4.
Ku kamba henda ku muiji.—2 Timote 3:2, 3.
Ka xikina kuila o dizubhilu dia zukama.—Matesu 24:37-39.
O njimbu iambote ia Utuminu ua Nzambi, a i tula mu ngongo ioso.—Matesu 24:14.
Kála kiambe Jezú, o ku mona ‘o ima ioso íii,’ ku tu kuatekesa kuijiia kuila o dizubhilu dia mundu dia zukama. (Matesu 24:33) O Jimbangi ja Jihova a xikina kuila o ikanenu íii, ia kidi muene. Mukonda dia kiki, ene a boka, alondekesa o kixikanu kiâ mu ku boka o njimbu iambote mu 236 a jixi.
O kuila o ku lueza mu ku tanga o kizuua kia dizubhilu, kulombolola kuila o dizubhilu ki dia-nda kuíza?
O KITAMBUIJILU KIA BIBIDIA: ‘Kioso athu kia-nda dikola: Kua kondama, kua tululuka, a ka tukumuka kibuika kia tula ni lusolo! Kala o muhatu ki mu kuata o ndolo ia ku vuala, ki bhuala kima kia bhanga phala n’a lenge.’—1 TESALONIKA 5:3.
O Bibidia i sokesa o kibuikilu kia mundu ni ndolo ia ku vuala—o muhatu uemita ka tena ku lenga o jindolo, kioso ki ji tula. O kithangana kia dizubhilu, a ki sokesa ué ni divumu. O muhatu uemita, uejiia kuila ua-nda vuala. O dotolo nange u tena kuzuela o kizuua mba o semana ia-nda vuala o muhatu; maji né muene se o kizuua kiki ki laleka, o muhatu, uejiia kuila ua-nda vuala muene o mona mu kithangana kia tokala. Kiene kimoxi ué, o ku lueza mu ku tanga o kizuua kia-nda kuíza o dizubhilu dia mundu, ki ki lungulula o ima ilondekesa kuila tuala “mu izuua isukidila-ku.”—2 Timote 3:1.
‘Se tuene mu mona o ijimbuete ilondekesa kuila o dizubhilu dia mundu dia zukama, eie nange u dibhudisa, ‘mukonda diahi saí athu ka xikina kuila o dizubhilu dia zukama?’ O Bibidia ilondekesa kuila, kioso kieji zukama o dizubhilu, athu avulu keji xikina o ijimbuete. Mu veji dia ku xikina o ijimbuete ia izuua isukidila-ku, ene a sebhulula mu kuzuela: ‘Tundé kiafu o jitata jetu, ima ioso iala kála kia kexile tunde bhu dimatekenu dia ibhangelu.’ (2 Phetele 3:3, 4) Sumbala tuene mu mona kiá o ijimbuete, maji athu avulu kene mu xikina kuila kidi.—Matesu 24:38, 39.
Katé bhabha, tua di longo ngó ima iofele ia Mikanda Ikôla, ia lungu ni dizubhilu dia mundu kuma dia zukama.a Ua mesena ku tambula dingi kilomboluelu? Sota o Jimbangi ja Jihova, ene a tena ku ku longa o Bibidia mu ngalasa. A tena ku ku longa ku dibhata diê, bhu kididi bhu u sola mba bhu kaxi ka mutelembe ua kafuetele. Ku bhinga ngó eie ku kala ni kithangana, ua-nda tambula mabesá avulu.
a Phala kuijiia dingi, tanga o kibatulu 9, kiambe:“O Kuila Tuala ‘mu Izuua Isukidila-ku?’” mu divulu, Mu Kidi Ihi i Longa o Bibidia? a di bhange ku Jimbangi ja Jihova.