Әw Рʹӧһʹ Хwәха Тʹәви Рʹӧһʹе Мә Шәʹдәтийе Дьдә

1-3. Жь бо кʹижан qәwьмандьна рʹожа Пенщийе Һʹәсабе мәхсус бу, у әwан qәwьмандьна ча пʹехәмбәртийа жь Кʹьтеба Пироз анинә сери? (Бьньһерʹә шькьле әʹwльн.)

ШӘБӘQЕ рʹожа Шәмийе, незикайа сьһʹәта 9 бу. Әw рʹожа Шәмийе бона wан йед кӧ Оршәлимеда бун, мәхсус бу. Әw рʹож Шәмийа щәжьне бу. Qӧрбана шәбәqе кӧ һәр рʹож дьанинә пʹарьстгәһе, ида һатә кьрьне. Паше ида wәʹдә гьһишт кӧ сәрәккʹаһин qӧрбана һʹәжандьне бинә, бь дӧ нанед һьлати жь гәньме тʹәзә (Qан. Кʹаһ. 23:15-20). Әwе qӧрбане дьда кʹьфше кӧ рʹожа нандьруна пешьн дәстпебу. Әw рʹож, рʹожа Пенщийе Һʹәсабе бу, сала 33 Д.М..

² Бь һʹәзара сала, һәр сал сәрәккʹаһин әв qӧрбана һʹәжандьне дьани. Әw qӧрбан тьштәки гьринг дьһатә һʹәсабе, кʹижан кӧ qәwьми рʹожа Пенщийе Һʹәсабе сала 33. Әw йәк qәwьми Оршәлимеда тʹәви кʹома Мәсиһийа. Әwана wәкә 120 мәрьва бун у тʹәвайи тʹоп бун дь отʹаха жорьнда «дӧа дькьрьн» (Кʹар. Шанд. 1:13-15). Чь кӧ гәрәке бьqәwьмийа, гьредайи бу ве йәкева чь кӧ сәрәккʹаһин дькьр һәр рʹожа Пенщийе Һʹәсабе. У ӧса жи һʹәйсьд сал пешда, Йоwеле пʹехәмбәр әв qәwьмандьн пʹехәмбәрти кьр (Йоwл. 2:28-32; Кʹар. Шанд. 2:16-21). Ле гәло чь бу әw тьште гьринг у фәрз, чь кӧ гәрәке бьqәwьмийа?

³ Бьхунә Кʹаред Шандийа 2:2-4. Ве рʹоже, рʹӧһʹе Хwәдейи Пироз һатә сәр wан Мәсиһийа, кӧ дь отʹаха жорьнда тʹоп бьбун (Кʹар. Шанд. 1:8). Паши ве йәке wана дәстпекьр пʹехәмбәртийе бькьн, демәк шәʹдәтийе бьдьн дәрһәqа wан тьшта чь кӧ wана дит у бьһист. Паше, Пәтрусе шанди әʹлаләтерʹа кӧ дора wана тʹоп бьбун шьровәкьр, кӧ чь qәwьми у фәрзбуна ве йәке чь бу. Әwи әʹлаләтерʹа гьлийед ӧса гот: «Тʹобә кьн у бьра жь wә һәр йәк бь наве Иса Мәсиһ бона бахшандьна гӧна бе ньхӧмандьне у һуне рʹӧһʹе пироз пʹешкʹеш бьстиньн». У wәкә 3 000 мәрьва гьлийе wи qәбул кьрьн, һатьнә ньхӧмандьне, у рʹӧһʹе пироз жи стандьн (Кʹар. Шанд. 2:37, 38, 41).

4. а) Чьрʹа мәрʹа гәрәке һʹәwас бә кӧ чь qәwьми рʹожа Пенщийе Һʹәсабе? б) Кʹижан qәwьмандьна фәрз дьбәкә qәwьми ве рʹоже гәләк сал пешда? (Бьньһерʹә әʹламәтийа зедә.)

⁴ Ле сәрәккʹаһин бь симболик кʹе дьһатә һʹәсабе у әw qӧрбан, кʹижан кӧ һәр Пенщийе Һʹәсабе дьһатә анине чь дьһатә һʹәсабе? Сәрәккʹаһин дьһатә һʹәсабе Иса, ле нан дьһатьнә һʹәсабе шагьртед Исайи рʹункьри.^[1][7] Әw шагьрт һатьнә жьбартьне жь инсанәта гӧнәкʹар, у тенә навкьрьне «дәрәмәта пешьн». Хwәде әwана ча кӧрʹед хwә һʹәсаб кьрьн у бьжарт сәва кӧ әwана тʹәви Иса сәр әʹзмана пʹадшатийе бькьн дь Пʹадшатийа Хwәдеда. Йаһоwа wе бь сайа Пʹадшатийа хwә кʹәрәма бинә сәр һʹәму мәрьвед гӧһдар (Аqуб 1:18; 1 Пәт. 2:9). Ләма жи фьрqи тʹӧнә гӧмана мә жийина сәр әʹзмана йә йан сәр әʹрде, рʹожа Пенщийе Һʹәсабе бона мә гәләк фәрз ә.

ЧАWА РʹУНКЬРИ ТЕНӘ КʹЬФШКЬРЬНЕ

5. Әм жь кʹӧ заньн кӧ һʹәму рʹункьри бь щурʹәки найенә кʹьфшкьрьне?

⁵ Һәрге һун йәк жь wан шагьрта буна, сәр кʹижана зьмане агьр һатә хӧйане, wәйе әw рʹож тʹӧ щар бир нәкьра. Һуне тʹӧ щар дӧдьли нибуна кӧ һун бь рʹӧһʹе пироз һатьнә кʹьфшкьрьне, илаһи һәрге wә жи бьстанда әв фәрәсәт кӧ сәр зьманед хәриб хәбәрдьн (Кʹар. Шанд. 2:6-12). Ле гәло һʹәму рʹункьри ӧса тенә кʹьфшкьрьне, чаwа кӧ әw кʹома кӧ wәкә 120 мәрьва бун? На. Wе рʹоже һьнәкед кӧ Оршәлимеда бун, wәʹде ньхӧмандьна хwә һатьнә рʹункьрьне (Кʹар. Шанд. 2:38). Зьмане агьр нәһатә сәр сәре wан. Һьн жи, нә һʹәму Мәсиһийед рʹункьри wәʹде ньхӧмандьна хwә тенә кʹьфшкьрьне. Мәсәлә, Кʹьтеба Пирозда те готьне кӧ мәрьвед Самәри, һьнәк wәʹдә паши ньхӧмандьна wан бь рʹӧһʹе пироз һатьнә рʹункьрьне (Кʹар. Шанд. 8:14-17). Дәрәща лап щурʹәки майин жи һәбу, мәсәлә Корнилиус у малбәта wи һатьнә рʹункьрьне пешийа ньхӧмандьна хwә (Кʹар. Шанд. 10:44-48).

6. Һʹәму рʹункьри чь дьстиньн, у әw йәк ча сәр wан һʹӧкӧм дьбә?

⁶ Демәк әм пеһʹәсийан кӧ һʹәму рʹункьри бь щурʹәки найенә кʹьфшкьрьне. Һьнәк дьqәwьмә дәрберʹа фәʹм дькьн кӧ әwана кʹьфшкьри нә, ле һьнәкарʹа һе зедә wәʹдә лазьмә кӧ ве йәкеда баwәр бьн. Фьрqи тʹӧнә әw кʹьфшкьрьн ча дьqәwьмә, һәр кәс жь wан сәр хwә әве йәке тʹәхмин дькьн, чь кӧ Паwлосе шанди гот: «Гава wә хәбәра рʹастийе, аwа готи Мьзгинийа хьлазбуна хwә бьһист. Wә баwәрийа хwә wи ани у бь Рʹӧһʹе Пирози создайи һатьнә моркьрьне. Рʹӧһʹе Пироз чаwа бьһе һатийә дайине» (Әфәс. 1:13, 14). Демәк рʹӧһʹе Хwәдейи пироз wанрʹа шәʹдәтийе дьдә, кӧ әwана тенә бьжартьне wәки һәрʹьнә ль әʹзмана. Мәсиһийе рʹункьри хwәха дьле хwәда баwәр ә, чьмки әwи бьһе стандийә. (Бьхунә 2 Корьнтʹи 1:21, 22; 5:5.)

7. Һәр Мәсиһийе рʹункьри чь гәрәке бькә, сәва кӧ хәлата хwәйә әʹзмани бьстинә?

⁷ Ле гәло Мәсиһийе кӧ әве бьһе дьстинә, әʹсә wе һәрә сәр әʹзмана? На. Әw мәрьв баwәр ә кӧ әw һатийә тʹәглифкьрьне кӧ һәрʹә ль әʹзмана. Ле әw wе хәлата хwә бьстинә йан на, гьредайи йә ве йәкева һәрге әw һʹәта хьлазийе амьнийа хwә Йаһоwарʹа избат кә. Пәтрус шьровәкьр: «Бона ве йәке хушкбьрано, һе бькьн кӧ wе гази у жьбарәбуна хwә тʹәстиq кьн. Һун кӧ ве йәке бькьн, тʹӧ щар накʹәвьн. Бь ви аwайи дәргәһе ль бәр wә вәбә, кӧ бькʹәвьнә Пʹадшатийа һʹәта-һʹәтайейә Хӧдан у Хьлазкьре мә Иса Мәсиһ» (2 Пәт. 1:10, 11). Һәр Мәсиһийе рʹункьри гәрәке гьран бьхәбьтә кӧ Йаһоwарʹа амьн бьминә, чьмки һәрге әw амьн нибә, әw тʹәглифкьрьн wе бона wи бекер бә (Ибрн. 3:1; Әʹйан. 2:10).

РʹУНКЬРИ ЧА ФӘʹМ ДЬКӘ КӦ ӘW ҺАТИЙӘ БЬЖАРТЬНЕ?

8, 9. а) Чьрʹа гәләкарʹа чәтьн ә фәʹм кьн, кӧ ча рʹункьри те кʹьфшкьрьне? б) Йе бьжарти ча фәʹм дькә кӧ әw һатә тʹәглифкьрьне кӧ һәрʹә ль әʹзмен?

⁸ Һʹәчʹи зәʹф жь хьзмәткʹаред Йаһоwарʹа чәтьн ә фәʹм кьн, кӧ рʹункьри ча тенә кʹьфшкьрьне. Әwана нькарьн фәʹм кьн, кӧ рʹункьри чь сәр хwә тʹәхмин дькьн чахе тенә кʹьфшкьрьне. Чьмки qьрара Хwәде бона инсанәте әw бу, кӧ әwана wьра сәр әʹрде бьжин һʹәта-һʹәтайе (Дәстп. 1:28; Зәб. 37:29). Ләма бона мә нәтʹәбийәти йә, кӧ һьнә мәрьв тенә жьбартьне кӧ һәрʹьнә ль әʹзман, сәва кӧ чаwа пʹадша у кʹаһин сәрwертийе бькьн. Кʹьфшкьрьна рʹункьрийа тьштәки мәхсус ә. Рʹункьри чахе те бьжартьне ньһерʹандьна wи, дьшьрмишбуна wи, у гӧмана wи те гӧһастьне. (Бьхунә Әфәси 1:18.)

⁹ Ле әw мәрьв ча занә, кӧ әw те бьжартьне wәки һәрʹә ль әʹзмен? Щаба ве пьрсе те кʹьфше жь гьлийед Паwлос, кʹижан кӧ әwи бьред Ромеда йед рʹункьрирʹа ньвиси, йед кӧ дьһатьнә навкьрьне «пирозбунерʹа газикьри». Паwлос гот: «Wә рʹӧһʹәки ӧса нәстандийә, кӧ wә диса бькә хӧлам бьтьрсьн, ле wә әw рʹӧһʹ стандийә, йе кӧ wә дькә зарʹед Хwәде, бь кʹижани гази wи дькьн: ‹Абба!› аwа готи ‹Баво!› Һәма әw рʹӧһʹ хwәха тʹәви рʹӧһʹе мә шәʹдәтийе дьдә, кӧ әм зарʹед Хwәде нә» (Рʹом. 1:7; 8:15, 16). Һәрге кьн бежьн, Хwәде бь сайа рʹӧһʹе хwәйи пироз, мәрьве бьжартирʹа әʹйан дькә кӧ әw һатә тʹәглифкьрьне ль әʹзмен, кӧ тʹәви Иса Пʹадшатийе бькә дь Пʹадшатийа Хwәдеда (1 Тʹеслн. 2:12).

10. Чь тенә һʹәсабе гьлийед жь 1 Йуһʹәнна 2:27 кӧ дьбежә wәки рʹункьри һʹәwщә ниньн кӧ кәсәк wана һин кә?

¹⁰ Әwед кӧ әве тʹәглифкьрьне жь Хwәде дьстиньн, һʹәwщә ниньн кӧ кәсәк wанрʹа избат кә кӧ әwана һатьнә бьжартьне. Чьмки Йаһоwа wана дьдә баwәркьрьне, сәва кӧ әwана һʹьш у дьле хwәда дӧдьли нибьн. Йуһʹәннайе шанди рʹункьрийарʹа ӧса гот: «Wә жь Мәсиһе Пироз рʹӧһʹ пʹешкʹеш стандийә у һун һʹәму жи рʹастийе заньн». Паше әwи зедә кьр: «Ле чь дәрһәqа wәда йә, әw рʹӧһʹе кӧ wә жь Мәсиһ стандийә, нава wәда дьминә. Иди нә һʹәwщә йә, кӧ йәк wә һин кә, чьмки рʹӧһʹ бона һәр тьшти wә һин дькә у чь кӧ һин дькә рʹаст ә, нә дәрәw ә. Чаwа әwи һун һинкьрьн, нав Мәсиһда ӧса бьминьн» (1 Йуһʹн. 2:20, 27). Чаwа һәр кәс, рʹункьри жи һʹәwщә нә кӧ жь Йаһоwа бенә һинкьрьне. Ле әwана нә һʹәwщә нә кӧ кәсәк wанрʹа избат кә кӧ әwана рʹункьри нә. Чьмки qәwата лапә мәзьн, демәк рʹӧһʹе Йаһоwайи пироз, wанрʹа избат дькә кӧ әwана бьжарти нә!

ӘWАНА ДИСА «НУ» ДЬБЬН

11, 12. Дәрһәqа чь дьбәкә рʹункьри дьфькьрьн, ле әwана чьда дӧдьли ниньн?

¹¹ Чахе рʹункьри бь рʹӧһʹе пироз тенә кʹьфшкьрьне, әwана гәләк тенә гӧһастьне. Иса дәрһәqа ве йәке ӧса гот, кӧ әwана тʹәзәда тенә буйине^[2] (Йуһʹн. 3:3, 5). Әwи паше шьровәкьр: «Тӧ әʹщебмайи нәминә кӧ мьн тәрʹа гот: Гәрәке һун диса ну бьбьн. Ба ль кʹӧ дәре дьхwазә рʹадьбә. Тӧ дәнге wи дьбьһейи, ле ньзани әw жь кʹӧ те у кʹӧда дьчә. Һәр кәсе кӧ жь рʹӧһʹ дьбә жи ӧса йә» (Йуһʹн. 3:7, 8). Жь wан гьлийа әʹйан ә, кӧ чәтьн ә бь тʹәмами шьровәкьн wанрʹа кʹе хwәха рʹункьри нинә, кӧ рʹункьри чь сәр хwә тʹәхмин дькьн чахе тенә бьжартьне.

¹² Һьнәк кӧ һатьнә бьжартьне чаwа рʹункьри, дьбәкә пьрсед ӧса дьдьнә хwә: «Чьрʹа әз һатьмә бьжартьне? Чьрʹа әз, нә кӧ кәсәки дьн?» Әwана дькарьн һәла һе бьфькьрьн жи, кӧ әwана һежа ниньн бона ве бьжартьне. Ле әwана тʹӧ щар дӧдьли ниньн кӧ һатьнә бьжартьне. Дьле wан бь шабун у рʹазибуна мәзьн тʹьжә йә. Әwана тʹәхмин дькьн ве йәке чь кӧ Паwлос гот: «Шькьр жь Хwәдерʹа, Баве Хӧдане мә Иса Мәсиһ, кӧ жь рʹәʹма хwәйә пʹьрʹ, щарәкә дьн әм дьне хьстьн, бь рʹабуна Иса Мәсиһә жь мьрийа, wәки бьбьнә хwәйе гӧмана сах у wан соз-qьраред нәбәталә нәрʹьзи у нәчʹьлмьси wар бьн. Әwана ль әʹзмана wәрʹа хwәйкьри нә» (1 Пәт. 1:3, 4). Чахе рʹункьри әwан гьлийа дьхуньн, әwана бешьк заньн, кӧ бь wан гьлийа Баве wани әʹзмана тʹәви wан шәхси хәбәрдьдә.

13. Ча дьшьрмишбуна йе кӧ бь рʹӧһʹе пироз һатә рʹункьрьне те гӧһастьне, у жь бо чь те гӧһастьн?

¹³ Пешийа кӧ Йаһоwа рʹункьри кʹьфш кьрана, әwана һивийе бун кӧ бьжин һʹәта-һʹәтайе сәр әʹрде. Әwана һивийа wи wәʹдәйи бун чахе Йаһоwа әʹрде бькә щьнәт у һʹәму зӧлмийе кʹӧта кә. Дьбәкә wана дьда бәр чʹәʹве хwә, кӧ чаwа щьнәтеда рʹасти мәрьвед хwәйи незик тен кӧ жь мьрьне рʹабунә. У дьбәкә һивийа wи wәʹдәйи бун кӧ бь дәсте хwә мале чекьн у теда бьжин, хwарьна баш бьхwьн йа кӧ wе хwәха бьчиньн (Иша. 65:21-23). Ле чьрʹа дьшьрмишбуна wан һатә гӧһастьне? Мәʹни әw нинә кӧ гӧмана сәр әʹрде wан хwәш нәһат. У нә жи жь бо чәтьнайа йан кӧл-дәрда wана фькьред хwә гӧһастьн. Нә жи жь бо ве йәке кӧ wана ньшкева тʹәхмин кьрьн, wәки жийина һʹәта-һʹәтайе сәр әʹрде wе баргьрани бә, йан жи кӧ әwана дьхwазьн бьвиньн һәла жийина сәр әʹзмана чь щурʹәйи йә. Бь рʹастийе, рʹӧһʹе Хwәдейи пироз сәр wан һʹӧкӧм дькә у дьшьрмишбун у гӧмана wан дьгӧһезә.

14. Ча рʹункьри дьньһерʹьн сәр жийина хwәйә сәр әʹрде?

¹⁴ Ле гәло әм гәрәке ӧса бьфькьрьн кӧ рʹункьри дьхwазьн бьмьрьн? Паwлос щаб ӧса да: «Һʹәта кӧ әм ви конида дьминьн, бьн баре гьранда дьнәʹльн, нә кӧ әм дьхwазьн ви жь хwә бехьн, ле йе әʹзмани сәрда wәргьрьн, wәки йе хwәйимьрьн wе жийинеда бәтавәбә һәрә» (2 Корн. 5:4). Әw Мәсиһийед рʹункьри нахwазьн кӧ әʹмьре wани сәр әʹрде зу кʹӧта бә. Дәwсе, әwана дьхwазьн һәр рʹожәке тʹәви һәвал у мәрьвед хwәйи незик, хәрщ кьн сәва хьзмәткьрьна Йаһоwарʹа. Әwана чь жи дькьн, гӧмана хwәйә бона ахьрийе, кʹижан кӧ Хwәде дайә wан, бир накьн (1 Корн. 15:53; 2 Пәт. 1:4; 1 Йуһʹн. 3:2, 3; Әʹйан. 20:6).

ТӦ ҺАТИ ГАЗИКЬРЬНЕ?

15. Кʹижан тьшт избат накьн кӧ мәрьв бь рʹӧһʹе пироз һатийә бьжартьне?

¹⁵ Дьбәкә тӧ дьфькьри кӧ гәло Хwәде тә бьжартийә кӧ һәрʹи ль әʹзмен. Һәрге тӧ дьфькьри кӧ әре, бьфькьрә сәр һьнә wан пьрсед фәрз. Тӧ тʹәхмин дьки кӧ тӧ пʹьрʹ зәʹф хирәт и дь хьзмәткьрьнеда? Бь рʹастийе тә хwәш те кӧ бьхуни у леколин бьки Хәбәра Хwәде, сәва кӧ «нет-мәрәмед Хwәдейә кʹур» пебьһʹәси? (1 Корн. 2:10). Тӧ тʹәхмин дьки кӧ Йаһоwа хьзмәткьрьнеда тә кʹәрәм дькә? Хwәстьна тәйә qайим һәйә кӧ qьрара Хwәде бини сери? Тӧ тʹәхмин дьки кӧ тӧ борщдари, wәки рʹӧһʹанида али йед дьн бьки? Тӧ дьвини дәсте Йаһоwа дь әʹмьре хwәда? Һәрге тӧ сәр wан һʹәму пьрса бежи әре, гәло әw те һʹәсабе кӧ тӧ бьжартийи бона жийина сәр әʹзмана? На. Ле чьрʹа? Чьмки әw һʹәму тьшт һʹәму хьзмәткʹаред Йаһоwа дькарьн тʹәхмин кьн. Йаһоwа рʹӧһʹе хwәйи пироз wанрʹа жи дьдә, йед кӧ гӧмана wан жийина сәр әʹрде йә. Бь рʹастийе һәрге тӧ дӧдьли йи, кӧ тӧ бьжартийи бона жийина сәр әʹзмана, әw йәк те һʹәсабе кӧ тӧ бьжарти нини. Чьмки әwед кӧ Йаһоwа бьжартийә, дӧдьли ниньн кӧ әwана бьжарти нә! Әwана сәд сәләфи баwәр ьн кӧ һатьнә газикьрьне!

16. Әм жь кӧ заньн кӧ нә һʹәму мәрьвед кӧ рʹӧһʹе Хwәдейи пироз сьтандьнә, һатьнә тʹәглифкьрьне кӧ һәрʹьнә ль әʹзман?

¹⁶ Дь Кʹьтеба Пирозда гәләк мәсәлед мәрьвед амьн һәнә, йед кӧ рʹӧһʹе Хwәдейи пироз стандьнә, ле әwана нәчунә ль әʹзмен. Мәсәлә Йуһʹәннайе Ньхӧмдар. Иса гот кӧ мәрьвәки мина wи гьринг тʹӧнә бу, ле паше гот кӧ әw wе нәчә сәр әʹзман чаwа пʹадша wәки пʹадшатийе бькә (Мәт. 11:10, 11). Сәр Даwьд жи рʹӧһʹе Хwәдейи пироз һәбу (1 Сам. 16:13). Рʹӧһʹе пироз али wи дькьр кӧ дәрһәqа Йаһоwа тьштед кʹур фәʹм бькә, у һьн жи әwи бь рʹебәрийа рʹӧһʹе пироз һьнә пʹаред жь Кʹьтеба Пироз ньвиси (Марq. 12:36). Ле йәке Пәтрусе шанди дәрһәqа Даwьд ньвиси кӧ әw «нәчубу әʹзмана» (Кʹар. Шанд. 2:34). Рʹаст ә рʹӧһʹе пироз али wан дькьр кӧ әwана тьштед мәхсус бькьн, ле йәкә рʹӧһʹе пироз wанрʹа шәʹдәти нәдьда, кӧ әwана һатьнә бьжартьне бона жийина сәр әʹзмана. Әw найе һʹәсабе кӧ кемасийа wан һәбу, йан жи кӧ әwана нәһежайи wе йәке бун. Әw те һʹәсабе кӧ Йаһоwа wе wана вәгәрʹинә жийине щьнәтеда ль сәр әʹрде (Йуһʹн. 5:28, 29; Кʹар. Шанд. 24:15).

17, 18. а) Иро һʹәчʹи зәʹф жь хьзмәткʹаред Йаһоwа һивийа кʹижан хәлате нә? б) Тʹема дьнда әме щаба кʹижан пьрса пебьһʹәсьн?

¹⁷ Иро һʹәчʹи зәʹф жь хьзмәткʹаред Йаһоwа гӧмана wан жийина сәр әʹзман нинә. Мина Даwьд, Йуһʹәннайе Ньхӧмдар, Бьраһим у жьн у меред амьнә дьн, әwана һивийа wи wәʹдәйи нә кӧ бьжин сәр әʹрде бьн Пʹадшатийа Хwәдеда (Ибрн. 11:10). Wан рʹожед ахьрийеда, һьнәк рʹункьри манә сәр әʹрде (Әʹйан. 12:17). Әw те һʹәсабе кӧ жь 144 000 һʹәчʹи зәʹф ида мьрьнә у ль әʹзмен ьн.

¹⁸ Ле әwед кӧ гӧмана wан жийина сәр әʹрде йә, гәрәке ча бьньһерʹьн сәр wан, йед кӧ дьбежьн кӧ гӧмана wан йа әʹзмана йә? Һәрге кәсәк дь щьвата wәда сәр Биранина мьрьна Иса симбола дьхwә, һун ча гәрәке сәр wи мәрьви бьньһерʹьн? Һәрге һәжмара wан йед кӧ дьбежьн wәки әwана рʹункьри нә, һе зедә дьбә, гәрәке әм жь бо ве йәке бәрхwә кʹәвьн? Тʹема дьнда әме щабед wан пьрса пебьһʹәсьн.