Бьра Әм Гьшк Мина Йаһоwа у Иса Йәктийеда бьн

1, 2. а) Иса дöайе хwәйи пашьнда дәрһәqа чь дьгот? б) Чьрʹа Иса дәрһәqа йәктийа шандийед хwә хәм дькьр?

ИСА wәʹде шива хwәйә пашьн, бона йәктийа шандийед хwә хәм дькьр. Чахе әwи тʹәви wан дöа кьр, һьнге дöада гот wәки әw дьхwазә кö һʹәму шагьртед wи бьбьнә йәк, чаwа әw тʹәви Баве хwә йәк ьн. (Бьхунә Йуһʹәнна 17:20, 21.) Йәктийа wан wе шәʹдәтикә мәзьн бьда, у избат кьра wәки Йаһоwа Иса шандә сәр әʹрде сәва qьрара wи бинә сери. Һʹьзкьрьн гәрәке бьбуйа нишанәкә шагьртед Исайә рʹаст. У әwе һʹьзкьрьне wе wана бькьра йәктийе (Йуһʹн. 13:34, 35).

² Әʹщебмайи нинә кö Иса ве еваре дәрһәqа йәктийе хәбәр да, чьмки тʹәхмин кьр wәки нава шандийада тʹьфаqи кем ә. Әwана чәнд щара һәврʹа кʹәтьнә дәʹwе кö нав wанда «кʹижан wе йе һәри мәзьн бе һʹәсабе» (Луqа 22:24-27; Марq. 9:33, 34). Щарәке жи, Аqуб у Йуһʹәнна жь Иса һиви кьрьн, wәки әw Пʹадшатийа хwәда щийед бьльнд бьдә wан (Марq. 10:35-40).

3. Чь дькарьбу рʹе шагьртед Иса бьгьрта кö йәктийеда бьминьн, у ве готареда әме кʹижан пьрса шеwьр кьн?

³ Шагьртед Иса дьхwәстьн навдәнг бьн у һʹöкöме wан һәбә, ле тʹәне әw йәк нибу кö йәктийа wан дькьрә бьн хофе. Диса тьштәк һәбу кö дькарьбу тʹьфаqийа wан хьраб кьра. Һьнге тʹьфаqийа щьмәʹте кем бу, чьмки wана дьжмьнати һәврʹа дькʹьшандьн у фьрqи дькьрьнә ортʹа мәрьва. Шагьртед Иса гәрәке мьqати хwә буна сәва нәкʹәтана бәр байе wан фькьред нәрʹаст. Ве готареда әме шеwьр кьн ван пьрса: Иса ча бу һьндава мәрьва? Әwи шагьртед хwә ча һин кьр, wәки әwана фьрqийе нәкьнә ортʹа мәрьва у йәктийеда бьн? У чаwа ширәтед wи дькарьн али мә бькьн кö әм йәктийе хwәй кьн?

НЬҺЕРʹАНДЬНА НӘРʹАСТ ҺЬНДАВА ИСА У ШАГЬРТЕД WИ

4. Мәсәла биньн кö мәрьв һьндава Исада чьда ньһерʹандьна нәрʹаст дьданә кʹьфше.

⁴ Һәла һе Иса жи ньһерʹандьна нәрʹаст һьндава хwәда дьдит. Чахе Филипо Натанйелрʹа гот wәки әwи Мәсиһ дит, һьнге Натанйел гот: «Qәт дьбә кö тьштәки пʹак жь Ньсрәте дәркʹәвә?» (Йуһʹн. 1:46). Ча те кʹьфше Натанйел пʹехәмбәртийа жь Миха 5:2 заньбу у әw дьфькьри, кö Ньсрәт шәһәрәки нәлайиq ә wәки Мәсиһ жь wедәре бе. Öса жи һәбун Щьһуйед навдар, йед кö Иса бәр тьштәки һʹәсаб нәдькьрьн, чьмки әw жь Щәлиле бу (Йуһʹн. 7:52). Гәләк мәрьвед жь Щьһустане, мәрьвед жь Щәлиле ньмьз һʹәсаб дькьрьн. Ле һьнәка жи Иса беһöрмәт дькьрьн бь wе йәке, кö wи нав дькьрьн Самәри (Йуһʹн. 8:48). Мәрьвед Самәри мьләте хәриб бун у һьн жи рʹелигийа wан щöдә дьбу жь рʹелигийа Щьһуйа. Мәрьвед жь Щьһустане у Щәлиле qәдьре Самәрийа нәдьгьртьн у хwә жь wана дур хwәй дькьрьн (Йуһʹн. 4:9).

5. Мәрьв һьндава шагьртед Иса ча бун?

⁵ Сәрwеред дине Щьһуйа qәдьре шагьртед Иса нәдьгьртьн. Ферьсийа wана һʹәсаб дькьрьн ча йед «ньфьрʹ ле» (Йуһʹн. 7:47-49). Бәле, wана һәр мәрьвед кö мәкʹтәбед рабинада һин нәдьбун, йан жи йед кö әʹрф-әʹдәтед wан нәдьанинә сери, һʹәсаб дькьрьн ча нәхwәнди у нәзан (Кʹар. Шанд. 4:13). Щьмәʹт һьндава Иса у шагьртед wида öса бун, чьмки пе рʹелигийа хwә, навдарийа хwә у пе мьләте хwә, qöрʹә дьбун. Ле шагьрт хwәха жи бәр байе һьнәка дькʹәтьн кö фьрqи дькьрьнә ортʹа мәрьва. Сәва кö әwана йәктийеда бьмана, wана гәрәке ньһерʹандьна хwә бьгöһастана.

6. Мәсәла биньн кö чаwа фьрqикьрьн дькарә сәр мә һʹöкöм бә.

⁶ Иро жи öса нә, мәрьв фьрqийе дькьнә ортʹа һәвдö. Әм жи дькарьн ве йәке һьндава хwә тʹәхмин кьн, йан дьбәкә әм хwәха щурʹәки майин сәр һьнә мәрьва дьньһерʹьн. Хушкәкә мәйә пешәнг жь Австралйайе дьбежә: «Мьн мәрьвед бь чʹәрме спи нәфьрʹәт дькьр, чьмки мьн дьдит чьqас нәһәqи дьһатә кьрьне һьндава Аборигена, йед кö бь чʹәрме рʹәш ьн. Мьн әwана нәфьрʹәт дькьрьн öса жи сәва ве йәке, кö әwана һьндава мьнда жи хьраб бун». Бьраки мә жи жь Канадайе, гьли кьр wәки бәре әwи фьрqи дькьрә ортʹа зьмана. Әw гьли дькә: «Әз дьфькьрим wәки мәрьвед кö сәр зьмане Франси хәбәр дьдьн, жь йед дьн четьр ьн. У мьн бона ве йәке мәрьвед кö сәр зьмане Инглизи хәбәр дьдан, һʹьз нәдькьр».

7. Иса ча бу һьндава мәрьва?

⁷ Чаwа wәʹде Исада, иро жи ньһерʹандьна öса гәләк кʹур бәлабуйи йә. Ле Иса ча хwә дьда кʹьфше? Йа пешьн, әwи тʹö щар фьрqи нәдькьрә ортʹа мәрьва, у мәрьв башqә нәдькьр. Әwи мьзгини дәwләтийарʹа, кʹәсибарʹа, Ферьсийа у Самәрийарʹа, у һәла һе хәрщгьр у гöнәкʹарарʹа жи бәла дькьр. Йа дöда, пе һинкьрьн у мәсәла хwә, Иса шагьртед хwәрʹа да кʹьфше, wәки фьрqийе нәкьнә ортʹа мәрьва у wанда нәкʹәвьнә шьке.

ҺʹЬЗКЬРЬН У МЬЛУКТИ ФЬРQИЙЕ НАКӘ ОРТʹА МӘРЬВА

8. Кʹижан принсипа фәрз һʹиме йәктийа Мәсиһийа дьдә кʹьфше? Шьровәкьн.

⁸ Иса принсипәкә фәрз шагьртед хwә һин кьр, кʹижан кö һʹиме йәктийа мә дьдә кʹьфше. Иса гот: «Һун һʹәму жи бьра нә». (Бьхунә Мәтта 23:8, 9.) Бь рʹасти әм һʹәму бьра нә, чьмки әм гьшк зöрʹәта Адәм ьн (Кʹар. Шанд. 17:26). Ле нә тʹәне әw йәк мә дькә йәктийе. Иса шьровәкьр wәки шагьртед wи хушк-бьред һәв ьн, чьмки Йаһоwа һʹәсаб кьрьнә ча Баве хwәйи әʹзмана (Мәт. 12:50). Хенщи ве йәке, әwана бунә нәфәред малбәта рʹöһʹани, у һʹьзкьрьн у баwәри wанa дькә йәк. Ләма чахе шандийа нәʹмед хwә дьньвисин, гәләк щар сәр шагьрта дьготьн «хушк-бьрано» (Рʹом. 1:13; 1 Пәт. 2:17; 1 Йуһʹн. 3:13).

9, 10. а) Чьрʹа Щьһу гәрәке qöрʹә нәбуна сәва мьләте хwә? б) Иса ча һин кьр кö гәрәке фьрqийе нәкьн ортʹа мьләта? (Бьньһерʹә шькле әʹwльн.)

⁹ Чахе Иса зәлал нишан кьр, wәки әм гәрәке һәвдö ча хушк-бьра һʹәсаб кьн, әwи гот кö мьлукти гәләк фәрз ә. (Бьхунә Мәтта 23:11, 12.) Ча мә жоре дит, wәʹдәке тʹьфаqа шандийа кем бу, чьмки qöрʹәбуне рʹе wан дьгьрт. У һьнге qöрʹәбуна бона мьләте хwә жи, дькарьбу бьбуйа проблем. Щьһу дьqәwьмә фьрнаq дьбун бь ве йәке кö зöрʹәтед Бьраһим бун у һʹәсаб дькьрьн, wәки әwана жь йед майин баштьр ьн. Ле Йуһʹәннайе Ньхöмдар готә wан: «Хwәде жь ван кәвьра жи дькарә зарʹа Бьраһимрʹа дәрхә» (Луqа 3:8).

¹⁰ Иса әw мәрьв сущдар дькьр, йед кö мьләте хwәрʹа qöрʹә дьбун. Әw йәк һатә кʹьфше, гава qанунзанәки жь Иса пьрси, «Һәвале мьн кʹи йә?». Иса жерʹа мәсәла дәрһәqа Самәрийе qәнщ ани, кʹижани кö аликʹари да рʹеwи, кö Щьһу бу, у алийе qачахада һатьбу кʹöтане. Щьһуйед кö рʹерʹа дәрбаз дьбун у wи мәрьве һесир дьдитьн, тʹалаша wан нибу. Ле дьле мәрьве Самәри сәр wи шәwьти у әwи али wи кьр. Иса әв мәсәлә бь ве йәке хьлаз кьр, кö wи qанунзанирʹа гот wәки әw чʹәʹв бьдә wи мәрьве Самәри (Луqа 10:25-37). Иса бь ве йәке нишан кьр wәки мәрьве Самәри дькарьбу Щьһуйа һин кьра, кö чаwа һьндава һʹәму мәрьва һʹьзкьрьне бьдьнә кʹьфше.

11. Чьрʹа шагьртед Мәсиһ гәрәке йед хәриб башqә нәкьрана, у чаwа Иса али wан кьр кö ве йәке фәʹм кьн?

¹¹ Шагьртед Иса сәва кö щабдарийа хwә бь тʹәмами бьанийана сери, wана гәрәке qöрʹәбун жь хwә дурхьстана у фьрqи нәкьрана ортʹа мәрьва. Иса пешийа кö бьчуйа сәр әʹзмана, тʹәми да wан wәки ль «тʹәмамийа Щьһустане, Самәрйайе у һʹәта сәре дьне жи» шәʹдәтийе бьдьн (Кʹар. Шанд. 1:8). Иса пешийа ве йәке ида бона wи шьхöли әwана һазьр кьрьбун. Әwи дина wан дабу сәр хәйсәт-һʹöнöред баш нав мәрьвед жь мьләтед дьнда. Бәʹса хәбәре, әwи пʹайе сәрсәде нәщьһу да, бона баwәрийа wийә qәwи (Мәт. 8:5-10). Иса öса жи шәһәре хwә Ньсрәтеда шьровәкьр, кö чаwа Йаһоwа али хәриба кьр, мәсәлә аликʹари да жьнәбикә жь Сәрәптайе у Нәʹмане кʹоти жь Сурйайе (Луqа 4:25-27). Һьн жи Иса нә кö тʹәне жьнькәкә Самәрирʹа мьзгини гьли кьр, ле әw дö рʹожа Самәрийайеда ма, чьмки дит wәки wедәре щьмәʹте дьхwәст гöһ бьдә мьзгинийа wи (Йуһʹн. 4:21-24, 40).

НЬҺЕРʹАНДЬНА НӘРʹАСТ QЬРʹНА ЙӘКЕДА

12, 13. а) Чахе Иса тʹәви жьнәкә Самәри хәбәр дьда, шандийа ча хwә данә кʹьфше? (Бьньһерʹә шькле әʹwльн.) б) Чь дьдә кʹьфше wәки Аqуб у Йуһʹәнна бь тʹәмами фәʹм нәкьрьн кö Иса чь wана һин кьр?

¹² Шандийарʹа чәтьн бу фьрqийе нәкьнә ортʹа мьләта. Чахе Иса тʹәви жьнькәкә Самәри хәбәр дьда у дьхwәст ле һин кьра, әwана әʹщебмайи ман (Йуһʹн. 4:9, 27). Гәло чьрʹа? Чьмки һьнге сәрwеред дине Щьһуйа нав мәрьвада тʹәви жьна хәбәр нәдьдан, у илаһи тʹәви ве жьнка Самәри, наве кʹижане хьраб бьбу, wе хәбәр нәдана. Wәʹде хәбәрдана тʹәви wе жьньке, шандийа готьнә Иса, wәки әw хwарьне бьхwә. Иса рʹаст ә бьрчи бу, ле йәкә хwәст бәрдәwам кә тʹәви wе дәрһәqа тьштед рʹöһʹани хәбәр дә, у әwи бь ве йәке дәрс да шагьртед хwә. Әwи фәʹм дькьр wәки Баве wи дьхwазә әw мьзгинийе бәла кә, һәла һе wе жьнка Самәрирʹа жи. Бона wи, qьрара Баве хwә бинә сери, ча хwарьн бу (Йуһʹн. 4:31-34).

¹³ Ле Аqуб у Йуһʹәнна әw дәрса фәрз бь тʹәмами фәʹм нәкьрьн. Чахе әwана тʹәви Иса рʹийа Самәрийайерʹа дәрбаз дьбун, шагьрта гöндәки Самәрида щи дьгәрʹийан сәва шәв бьминьн. Ле мәрьвед Самәри wана qәбул нәкьрьн, ләма Аqуб у Йуһʹәнна жь һерсе готьнә Иса, wәки әwана жь әʹзмана агьр бьхwазьн сәва qьрʹа wан Самәрийа бе. Иса бона ве йәке сәрт wан һьлат (Луqа 9:51-56). Һәрге Аqуб у Йуһʹәнна шәһәре хwә Щәлиледа рʹасти ве дәрәще бьһатана, дьqәwьмә әwана öса һерс нәкʹәтана, чьмки wедәре мьләте wан бун. Те кʹьфше wәки wана фьрqи дькьрә ортʹа мьләта, ләма öса һерса wан рʹабу. Wәʹдә дәрбаз бу, Йуһʹәннайе шанди чахе Самәрийарʹа мьзгини бәла дькьр у wана гöһ дьда wи, дьqәwьмә әwи шәрм дькьр, wәки әwи хwә öса дабу кʹьфше (Кʹар. Шанд. 8:14, 25).

14. Жь бо фьрqийа ортʹа зьмана чь чәтьнайа хушк-бьра һәбу у ча әw чәтьнайи һатә сафикьрьне?

¹⁴ Һьнә wәʹдә шунда паши Рʹожа Пенщийе Һʹәсабе сала 33 Д.М., щьватеда хушк-бьра фьрqи дькьрьнә ортʹа һәвдö. Чахе жьнәбийарʹа хwарьн бәла дькьрьн, хwарьн нәдьгьһиштә жьнәбийед кö сәр зьмане Йунани хәбәр дьдан (Кʹар. Шанд. 6:1). Дьбәкә әw йәк дьqәwьми чьмки wана фьрqи дькьрә ортʹа зьмана. Ле шандийа дәрберʹа әв чәтьнайи сафи кьрьн. Wана чәнд меред щерʹьбанди кʹьфш кьрьн сәва хwарьне рʹаст бәла кьн. Наве wан һʹәму бьред щерʹьбанди, наве Йунанийа бун, у әве йәке дьбәкә бәрдьли да жьнәбийед кö хәйиди бун.

15. Чаwа Пәтрус ньһерʹандьна хwә һьндава мьләтед майинда гöһаст? (Бьньһерʹә шькле әʹwльн.)

¹⁵ Сала 36 Д.М., шагьртед Иса дәстпекьрьн щурʹә-щурʹә мьләтарʹа мьзгинийе бәла кьн. Пәтрусе шанди һини ве йәке бьбу, кö тʹәне тʹәви Щьһуйа хәбәр дә у һәвалтийе бькә. Ле паше чахе Хwәде әшкәрә да кʹьфше, кö Мәсиһи гәрәке фьрqийе нәкьнә ортʹа мәрьва, Пәтрус Корʹнелйорʹа, кö әскәре Рʹомайи бу, мьзгини гьли кьр. (Бьхунә Кʹаред Шандийа 10:28, 34, 35.) Паши ве йәке, Пәтрус тʹәви хушк-бьред жь мьләтед дьн нан дьхwар у wәʹдә дәрбаз дькьр. Ле сал дәрбаз бун, Пәтрус Әнтакйайеда дöрʹути кьр гава тʹәви Мәсиһийед нәщьһу сәр нанхwарьне бу, рʹабу у жь wан дур кʹәт (Галт. 2:11-14). Чахе Паwлос әв йәк дит, әwи сәрт Пәтрус ширәт кьр. Те кʹьфше кö Пәтрус ширәта wи qәбул кьр, чьмки чахе әwи нәʹма хwәйә пешьн Щьһуйарʹа у Мәсиһийед мьләте майинрʹа ньвиси, әwи лекьр кö чьqас фәрз ә һʹәму хушк-бьра һʹьз бькьн (1 Пәт. 1:1; 2:17).

16. Мәсиһийед qьрʹна йәкеда бь чь әʹйан бун?

¹⁶ Әʹйан ә кö шанди жь Иса һин бун wәки «һʹәмуйа» һʹьз бькьн (Йуһʹн. 12:32; 1 Тимтʹ. 4:10). Рʹаст ә, wәʹдә wанрʹа лазьм бу, ле wана ньһерʹандьна хwә гöһаст. У бь рʹасти Мәсиһийед qьрʹна йәкеда әʹйан бун пе ве йәке кö һәвдö һʹьз дькьрьн. Ньвискʹарәки qьрʹна йәке бь наве Тертуллиан, ньвиси гьлийед һьнә мәрьва дәрһәqа Мәсиһийа: «Әwана һәвдö һʹьз дькьн . . . Әwана һазьр ьн һәла һе жи әʹмьре хwә бьдьн бона һәвдö». Бәле, Мәсиһийед qьрʹна йәкеда, «мәрьве ну» ль хwә кьрьбун, wана фьрqи нәдькьрьнә ортʹа мәрьва, чьмки чʹәʹв дьданә Хwәде (Колс. 3:10, 11).

17. Чаwа әм дькарьн ньһерʹандьна нәрʹаст жь хwә дур хьн? Мәсәла биньн.

¹⁷ Иро дьбәкә мәрʹа жи лазьм ә ньһерʹандьна хwә бьгöһезьн, wәки дьле хwәда фьрqийе нәкьнә ортʹа мәрьва. Хушк жь Франсайе гьли дькә кö бона wе чьqас нәһеса йә ньһерʹандьна хwә бьгöһезә: «Йаһоwа мьн һин дькә wәки чь те һʹәсабе һʹьзкьрьн, мәрʹдани, у һʹәму щурʹә мәрьва һʹьз бькьм. Ле әз һʹәта ньһа сәр хwә дьхәбьтьм сәва дьле хwәда фьрqийе нәкьмә ортʹа мәрьва, чьмки щара әw йәк нәһеса йә. Ләма жи әз һәр гав Хwәдерʹа дöа дькьм, wәки али мьн бькә». Хушкәк жи жь Испанйайе рʹасти чәтьнайикә öса те. Әw дьбежә: «Щара әз зоре хwә дькьм wәки фькьред нәрʹаст һьндава мьләтед дьн жь һʹьше хwә дәрхьм. У рʹасти жи әз гәләк һатьмә гöһастьне. Ле әз фәʹм дькьм wәки диса жи лазьм ә әз бәрдәwам кьм шәрʹ кьм тʹәви фькьред хwәйә нәрʹаст. Әз гәләк жь Йаһоwа рʹази мә, wәки әз бәхтәwар ьм кö әз нав малбәтәкә тʹьфаqда мә». Һәр кәс жь мә дькарә хwә һʹәлал бьщерʹьбинә, чьмки дьqәwьмә мәрʹа жи лазьм ә ньһерʹандьна хwә һьндава мәрьва бьгöһезьн.

ГАВА ҺʹЬЗКЬРЬН МӘЗЬН ДЬБӘ, НЬҺЕРʹАНДЬНА НӘРʹАСТ БӘТАВӘДЬБӘ

18, 19. а) Чь мәʹнийед мә һәнә, wәки һәр кәси qәбул кьн? б) Чаwа әм дькарьн ве йәке бькьн?

¹⁸ Әм гәрәке бир нәкьн, wәки бәре әм «хәриб бун», демәк жь Хwәде дур бун (Әфәс. 2:12). Ле Йаһоwа әм незики хwә кьрьн, «бь qәйдькед әвинева жь хwәрʹа кʹьшанд» (Һос. 11:4; Йуһʹн. 6:44). У Иса Мәсиһ жи мә бь дьл qәбул кьрийә. Әwи ча бежи дәри мәрʹа вәкьр, сәва әм бькарьбьн бьбьнә нәфәред малбәта Хwәде. (Бьхунә Рʹомайи 15:7.) Һәрге Иса әм, демәк мәрьвед гöнәкʹар, бь дьл qәбул кьрийә, гәрәке qә сәре мәрʹа жи дәрбаз нәбә кö кәсәки һʹьз нәкьн йан жи qәбул нәкьн.

¹⁹ Дöтирʹәти, фьрqийа ортʹа мәрьва, у дьжмьнати ве дьнеда иро һе бәлабуйи дьбә, чьмки хьлазийа ве дьнйа хьраб ида бәр шемике йә (Галт. 5:19-21; 2 Тимтʹ. 3:13). Ле әм хьзмәткʹаред Йаһоwа, дьхwазьн чʹәʹв бьдьнә биланийа Хwәде, кʹижан кö али мә дькә, wәки әм фьрqийе нәкьнә ортʹа мәрьва у әʹдьлайе хwәй кьн (Аqуб 3:17, 18). Әм гәләк ша дьбьн чахе тʹәви мәрьвед жь щурʹә-щурʹә wәлата һәвалтийе дькьн, у наньһерʹьн кö әʹрф-әʹдәтед мә мина һәв ниньн, у һәла һе жи дьqәwьмә әм зьмане wан жи һин дьбьн. Чахе әм ве йәке дькьн, әʹдьлайи мина чʹәм дькʹьшә, һәqи жи мина пʹелед бәʹре (Иша. 48:17, 18).

20. Чь дьqәwьмә чахе һʹьзкьрьн дьл у һʹьш-аqьле мә дьгöһезә?

²⁰ Хушка жь Австралйайе, бәʹса кʹижане мә жоре кьр, дьбежә: «Мьнрʹа дәргәһед занәбуна рʹаст һатьнә вәкьрьне». Әwе әw гьли гот, чьмки леколинкьрьна Кʹьтеба Пироз гәләк сәр wе һʹöкöм бу. Әw гьли дькә: «Дьл у һʹьш-аqьле мьн һатьнә гöһастьне. Һʹәму фькьред нәрʹаст у дьжмьнати һьндава мәрьвед дьн, те бежи бәр чʹәʹве мьн öнда бун». Öса жи бьре жь Канадайе, дьбежә wәки әw ньһа фәʹм дькә кö «нәзанәбун щара дьбә мәʹнийа расизме, у кö хәйсәт-һʹöнöред мәрьва щийе буйина wива гьредайи нинә». Ахьрийеда әwи бьрайи хушкәкә кö сәр зьмане Инглизи хәбәр дьдә, станд! Әw гöһастьн кö хушк-бьра нав хwәда дькьн, избат дькьн wәки һʹьзкьрьна Мәсиһити дькарә һʹәму фькьред нәрʹаст һьндава мәрьва алт кә, у әw һʹьзкьрьн фьрqийе накә ортʹа мәрьва. Бәле, әw һʹьзкьрьн мә qайим һәвва гьредьдә! (Колс. 3:14).