Навәки жь Кʹьтеба Пироз сәр Дәрдана Бәре

Сала 2012-да археолога кöдöред дәрданәкә керамики дитьн, кʹижан кö 3 000 сал пешда һатьбу чекьрьне. Леколинкʹар гәләк әʹщебмайи ман, ле нә кö сәр кöдöред дәрдане, ле ньвисара сәр.

Чахе археолога һʹәму кöдöред дәрдане һәвва кьрьн, wана хwәнд ньвисара сәр wе, кö бь һәрфед Кәнанийә кәвьн ньвисар бу: «Әшбаал Бән [кöрʹе] Бәда». Әw щара пешьн бу чахе археолога бь ньвисара бәре, әв нав дитьн.

Бь рʹастийе, әw нав, демәк Әшбаал, Кʹьтеба Пирозда жи һәйә. Әw кöрʹәки Шаwул Пʹадша бу (1 Дир. 8:33; 9:39). Професор Йосеф Гарфинкел, йе кö тʹәви леколинкʹаред дьн әw дәрдан дит, гот: «Рʹасти жи әʹщеб ә кö әв наве Әшбаал Кʹьтеба Пирозда һәйә, у кö ньһа жь археолога жи һатә избаткьрьне, кö тʹәне wәʹде Даwьд Пʹадша әв нав һәбуйә». Һьнәк дьбежьн кö әв нав хут wи wәʹдәйи гәләк бәлабуйи бу. Бәле, әw тьштәки һур жи избат дькә wәки Кʹьтеба Пироз алийе археоложида жи рʹаст ә.

Кʹьтеба Пирозда щик һәйә, кʹидәре кö Әшбаал те навкьрьне ча Ишбошәт, демәк «баал» һатә гöһастьне сәр «бошәт» (2 Сам. 2:10). Гәло чьрʹа? Леколинкʹар шьровәдькьн: «Ньвискʹаре 2 Самуйеле дьqәwьмә нәдьхwәст наве Әшбаал һьлдә чьмки Баал, хöдане баране йа Кәнанийа дькьрә бира мәрьва. Ле йәкә әв нав Әшбаал, кʹьтеба Дирокада һатә хwәйкьрьне».