Gherereraya Oyukalhaghanisaya Engebe y’Erikotha
‘Muli baana banze ba Nyamuhanga, mumugherereraye.’ —EFE. 5:1.
1. Ni maaka wahi awathuwithe awangaleka ithwagherererya emibere ya Nyamuhanga?
YEHOVA abirithuha amaaka aw’eribya ithwangana yihira omwa kisuku ky’abandi, nomuthwangabya isithuli thwathabya omwa mibere eyabalimu. (Soma Abanya Efeso 5:1, 2.) Thwanga kolesya thuthi ndeke ekihembo ekya Yehova abirithuha eki? Kandi thwanga yitheya thuthi okw’ikikolesya nabi?
2. Yehova akayowa athi busana n’amalighe wethu?
2 Ahathe erithika-thika, thukatsema eribya Nyamuhanga iniabirilhaghanisya engebe ey’obuthaholha elhubulha okwa bahakabibwa, n’engebe y’erikotha okwa kihugho okwa “sindi mbuli” sya Yesu. (Yn. 10:16; 17:3; 1 Kor. 15:53) Aliwe, abakendi syabya n’engebe elhubulha n’ab’okwa kihugho, abosi sibendi syabana eriaghalhwa eryathukabana lino. Yehova anasi eriaghalhwa erya thulimu, ngoku anaby’asi erya Abaisraeli babyamu. Kandi kwenene, ‘omwa malighe wabu wosi, nayu mwaghalhwa.’ (Isa. 63:9) Emyaka mingyi enyuma waho, Abayuda mububaha esyonzighu sikabahayira busana n’erithasyahimba ehekalu, aliwe Nyamuhanga mwabaghumya athi: ‘Oyuwanga bathulhako iniamathulha oko kalhangira k’eriso lyaghe.’ (Zek. 2:8) Ngoku omukali akanaghetha-ghetha olhumekeke lhwiwe, na Yehova kw’akanathwalha abandu biwe b’athya. (Isa. 49:15) Yehova ali ng’oyukayihira omwa kisuku ky’abandi, kandi nethu abirithuha amaaka ayo.—Esy. 103:13, 14.
NGOKU YESU AKANGANAYA OLHWANZO LHWA NYAMUHANGA
3. Ni kyahi ekikakanganaya ngoku Yesu abya akakwira abandi b’obulighe?
3 Yesu iniakaminya eriaghalhwa ly’abandi, nomwangabya isyali athabya omwa mibere ng’eyo. Ng’eky’erileberyako, Yesu mwaminya eriaghalhwa erya bandu ba buli kiro babyamu busana n’erithebwa n’abakulhu b’amadini ababya bakababbuna omwa bihano by’abandu nga ni bya Nyamuhanga. (Mt. 23:4; Mk. 7:1-5; Yn. 7:13) Nomwakine indi Yesu abya isyali athathebwa kutse eryubahisibwa, aliwe iniakayitheghererya n’emibere ey’athe athabyamu. Ky’ekyaleka omughulhu ‘alhangira esyondeko, iniakwirasyo obulighe, kusangwa mubaghalhwa n’erilhuha ng’esyombuli esithawithe mulisya.’ (Mt. 9:36) Nga Thatha wiwe, Yesu abya w’olhwanzo n’erikwira abandi b’obulighe.—Esy. 103:8.
4. Eriaghalhwa ly’abandi mulyahamba lithi oku Yesu?
4 Yesu iniakabya akalhangira abandu bak’aghalhwa, iniakahambawako neryo iniabakangya olhwanzo. Aho, mwagherererya ndeke-ndeke olhwanzo lhwa Thatha wiwe. Ng’eky’erileberyako, Yesu n’abakwenda biwe mubanza erilhuhuka kundi babya ibabiri ghenda lhughendo lhuuli bakathulira. Aliwe Yesu mwalhangira abandu bangyi ibanamulindire, neryo nomwanabya alhuhire, ‘mwatsuka erikangiriryabo emyatsi mingyi.’—Mk. 6:30, 31, 34.
IBYA N’OLHWANZO NGA YEHOVA
5, 6. Erigherererya olhwanzo lhwa Nyamuhanga, thutholere ithwakolha abandi ba thuthi? Iha eky’erileberyako. (Lebaya ekisasani ekiri okw’itsuka.)
5 Thwangana gherererya olhwanzo lhwa Nyamuhanga erikwamana n’ebya thukakolera abandi. Ng’eky’erileberyako: Thubughe thuthi mughalha wethu omunyethu oyo thwangan’ahulha mwa Alan, anemulengekania oku mughalha wethu oyuthakithoka erisoma ndeke busana n’obusyakulhu. Kandi syakithoka n’erighenda omw’ithulira nyumba okwa nyumba. Alan ak’ibuka ebinywe bya Yesu bino: ‘Ngoku mwanzire abandu ibabakolera, nenyu ko munakolerebo muthya.’ (Lk. 6:31) Neryo Alan akayibulhaya, ‘Ni kyahi ekyanganzire abandi ibangolera?’ Akayisubamu athi, ‘Nganzire ibasatha nayi omupira!’ Aliwe omusyakulhu oyu ka syangathoka erisatha omupira! Ebinywe bya Yesu ebi bikamanyisaya bithi ambe ithwayibulya, ‘Ni kyahi ekyananganza owundi inianyikolera namabya omwa mibere ng’ey’alimu?’
6 Nomwakine indi Alan iyo si musyakulhu, aliwe anawithe amaaka aw’eriyihira omwa kisuku ky’abandi. Neryo eky’akakolha akathungerera mughalha wethu omusyakulhu n’erimuhulikirira inianatsomene. Neryo lyolho-lyolho Alan akatsuka eriyihira omwa kisuku ky’omusyakulhu oyu. Alan akabya ayitheghererya emibere eya mughalha wethu alimu, akalhangira nga ni kyahi eky’angamuwathikyamu, kandi inianza eriha obuwathikya. Nethu thwangana kolha ekyo. Erithoka erigherererya olhwanzo lhwa Nyamuhanga, thutholere ithwayihira omwa bisandu by’abandi.—1 Kor. 12:26.
7. Thwanga thoka thuthi eriminya abandi ba ndeke nuku thuyitheghereraye obulhumi obwa balimu?
7 Si kyolho mughulhu wosi eriminya obulhumi obwa bandi balimu. Abangyi bakabana ebitsibu ebya thuthe thwathabana. Abandi bakaghalhawa busana n’erihuthalha, obulhwere, kutse obukulhu. Abandi ibaghalhwa omwa malengekania busana n’ebikabalyambaya, amaghaniryo, kutse ebibi ebya bakolhawako. Kandi n’abandi ibabya omw’eka eyithe mw’enyikirirya nguma kutse eribya mw’omubuthi mughuma. Obuli mundu awithe ebitsibu biwe, kandi obundi ebithasosene n’ebya wundi. Omwa mibere ng’eyi, thwanga gherererya thuthi olhwanzo lhwa Nyamuhanga? Eky’erikolha ly’erihulikirira ndeke erihika okw’iyitheghererya eriyowa ly’abandi, hakiri okwa lhulengo lhulebe. Eki ikikendi leka ithwagherererya olhwanzo lhwa Yehova omw’ikolha erikwamana n’ebya bakayithagha. Obuli mundu awithe eby’akayithagha, aliriryo ithwangana thoka eribahimba bunyakirimu n’eribawathikya omwa sindi nzira.—Soma Abanya Roma 12:15; 1 Petero 3:8.
IBYA N’OLHUKERI NGA YEHOVA
8. Ni kyahi ekya wathikaya Yesu erikangania olhukeri?
8 Yesu mwabugha athi: ‘Ow’Endatha ni mwenge okwa bathesima n’abandu babi.’ (Lk. 6:35) Yesu nayu mwagherererya olhukeri lhwa Nyamuhanga. Ni kyahi ekya wathikaya Yesu erikolha ekyo? Mwakangania abandu b’olhukeri omw’ilengekania okwa by’akabugha n’erikolha nga byangahamba bithi okw’iyowa ly’obuli mundu. Ng’eky’erileberyako, omukali oyuwabya asibwe ng’omukolha-nabi mwamuhikako, inianemulira kandi amatsapya ebisandu bya Yesu omwa misoni yiwe. Yesu mwalhangira ngoku abiriyisubamu, kandi mwaminya ku kyangana lhumya omuthima w’omukali oyu amamubwira athi alhue ahali omwa nzira eyithe y’olhukeri. Aliwe, Yesu mwamusima n’erimughanyira. Omufarisayo abere ayowa ekya Yesu amakolha nga sikitholere, nayu, Yesu mwamusubirya omwa lhukeri.—Lk. 7:36-48.
9. Ni kyahi ekyanga thuwathikya erigherererya olhukeri lhwa Nyamuhanga? Iha eky’erileberyako.
9 Thwanga gherererya thuthi olhukeri lhwa Nyamuhanga? Omukwenda Paulo mwahandika athi: ‘Omughombe w’omukama syatholere erineghena, nikwa abye mubuya okwa bosi.’ (2 Tim. 2:24) Thuthalengekania ngoku thwangabya babuya kutse b’olhukeri omwa mibere ng’eno: Aha thukakolera, omwimaniri w’omubiiri iniabya isyali kolha omubiiri wiwe wa ndeke. Iwukendi yowa wuthi? Mulikyethu iniasa okwa mihindano ihamabirilhaba emyezi n’emyezi. Iwukendi mubwira wuthiki? Omw’ithulira, omwinye nyumba iniabugha athi, “Singwithe buthuku bw’erikania nawu esaha eno.” Iwune mwendi mukangania ku wumutsomene? Eka, mukali wawu iniakubulya athi, “Busana naki muwuthethambwira ku wabirithegheka erikolha eki?” Iwune mwendi musubirya omwa lhukeri? Omw’iyihira omwa kisuku ky’abandi n’erilengaho erilengekania okwa bya thukabugha nga byanga bahambako bithi, ithukendi minya ngoku thwanga bugha n’erikolha omwa mibere ey’erigherererya olhukeri lhwa Yehova.—Soma Emisyo 15:28.
IBYA N’AMENGE NGA YEHOVA
10, 11. Ni kyahi ekyanga thuwathikya eribya n’amenge nga Nyamuhanga? Iha eky’erileberyako.
10 Eribya ithwangana thoka eriyilhangira omwa mibere eya thuthe thwathabyamu nakyo kyangana thuwathikya erigherererya amenge wa Yehova n’erisangwa thwalhangira ebyanga lhwiririra omwa bya thukakolha. Yehova awithe amenge manene kutsibu, kandi amanza, iniangana minyerera ebikendi syabya embere. Ithwe sithuwithe amaaka ng’ayo, aliriryo ni kibuya erilengekania okwa byanga lhwiririra omwa bya thukayakolha. Abaisraeli mubalemwa erilengekania okwa byanga lhwiririra omw’ithendiowa Nyamuhanga. Nomwakine indi Nyamuhanga abya iniabiribakolera bingyi, Musa mwaminya ngoku bakendi syakolha ebithuwene omwa meso wa Yehova. Abaisraeli bosi ibanowire, Musa mwabugha athi: ‘Ni kihanda ekithawithe bwenge, kandi eriminya siriri omw’isi wabu. Kumbe ni b’amenge, nga babiriminya eki, ibaghanirya ebikendi syahikakubo!’—Ebi. 31:29, 30; 32:28, 29.
11 Erithoka erigherererya amenge wa Yehova, ikikendibya kibuya erilengekania kutse nibya eribya nga thunalhangire ebyanga lhwiririra omwa bya thukakolha. Ng’eky’erileberyako, thwamabya ithuli omwa buthethane, thutholere ithwaminya ngoku thwanganasa mw’esyongumbu esy’erikolha emyatsi y’engyingo. Neryo thutholere ithwayitheya okw’iyihira omwa mibere eyangaleka ithwakolha ekyanga tsandya obughuma bwethu na Yehova! Aliwe, ithukendi ghenda-ghendania n’erihabulha lino: ‘Omundu mugherekania amalhangira ebibi akayibisa; Nikwa abakiru bakathwangana ibahuthalha busana nabyo.’—Emi. 22:3.
ERIYITHEYA OKWA BYA THUKALENGEKANAYA
12. Ebya thukalengekanayako byanga thutsandya bithi?
12 Ow’amenge akaminya ngoku ebya mundu akalengekanaya byanganabya ng’omuliro. Omuliro amakolesibwa ndeke, anganabya w’omughaso, ng’okw’itsumba. Aliriryo amakolesibwa nabi anganabya w’akabi, iniathimya enyumba n’er’itha abalimuyo. Kuthya, erilengekania ni ry’omughaso lyamathuwathikya erigherererya Yehova, aliriryo thwamalengekania okwa by’obutswatswa irikendibya ly’akabi. Ng’eky’erileberyako, thwamabera erilengekania okwa bindu bibi, ikyangana leka ithwatsuka eribikolha. Ekyo ikyanganathwa obughuma bwethu na Yehova!—Soma Yakobo 1:14, 15.
13. Ni kyahi ekyangabya imukyasa omwa malengekania wa Eva?
13 Thalengekania ngoku Eva asa mw’omuthima w’erirya ekighuma ekyathangawa ‘eky’omuthi w’eriminya ekibuya n’ekibi.’ (Enz. 2:16, 17) Enzoka muyamubwira yithi: ‘Simwendi syaholha nahake. Kusangwa Nyamuhanga anasi ekiro mwasyalya kubyo, ameso wenyu asyalibulhwa kandi ku mwasyabya nga Nyamuhanga neryo imwabya n’eriminya ekibuya n’ekibi.’ Eva ‘mwalhangira omuthi k’uwene busana n’akalyo, na kandi kw’akatsemesaya ameso.’ Neryo mukyalhwiririra mwaki? ‘Mwimya okwa bighuma byagho, mwalyakyo. Mwahakyo iba wiwe, nayu mwalyakyo.’ (Enz. 3:1-6) Eva mwatsemera ebya Sitani amubwira. Mwalhangira iniakendibya akayithwiramu ekibuya n’ekibi butsira eribwirwa. Amalengekania aya mwalhua mw’ebitsibu! Erilhabira omw’ihalya lya mwira wa Eva, iya Adamu, ‘ebibi mubyahika munakihugho n’olhuholho busana n’ekibi kiwe.’—Abar. 5:12.
14. E Biblia yikathuwathikaya yithi eriyihighulha okwa by’obutswatswa?
14 Ekibi ekya Eva akolha omw’irima lya Edeni siyabya myatsi y’engyingo. Nomwakine, Yesu mwakunga okw’ihira omwa malengekania mw’eby’obutswatswa. Mwabugha athi: ‘Obuli mundu oyukasamalira omukali omwa ngumbu nyibi, iniamabiri singira nayu omwa muthima.’ (Mt. 5:28) Na Paulo mwakunga athi: ‘Si mubye n’obulengekania bw’omubiri erikwama esyongumbu syagho.’—Abar. 13:14.
15. Ni byahi ebya thutholere ithwayibikira, kandi busana naki?
15 Awandi malengekania mabi ly’eribera erilengekania okw’ibya mugaga kutsibu kw’ilhaba erilengekania oku Nyamuhanga. Ebindu by’omughuda biri ‘ng’olhuhimbo lhuuli omwa bulengekania bwiwe.’ (Emi. 18:11) Yesu mwaha omusyo ow’akakanganaya ngoku ni ky’obukiru omundu ‘eriyibikira ebindu kandi isy’awithe bindu busana na Nyamuhanga.’ (Lk. 12:16-21) Yehova akatsema thukakolha eby’anzire. (Emi. 27:11) Ka thukatsema thwamasimwa na Yehova busana ‘n’eriyibikira ebindu elhubulha’! (Mt. 6:20) Kandi ahathe erithika-thika, sihali ekilengire obughuma bwethu na Yehova.
ISIWAYIHIRA OMWA MAGHANIRYO
16. Thutholere ithwakolhaki erithendi yihira omwa maghaniryo?
16 Thwamanza eribya baghuda omwa kihugho kino, ithukendi yirethera amaghaniryo mangyi. (Mt. 6:19) Yesu mwakangania ngoku ‘amaghali w’ekihugho n’amathebo w’ebindu,’ byangana kusya ekinywe ky’Obwami. (Mt. 13:18, 19, 22) Abandi bakabera erilengekania okwa bitsibu ebya banga bana nibya isibiri byabya. Aliwe amaghaniryo w’olhughumerera angana kukondomya kinyamubiri na bunyakirimu. Kwesi thuyikethere Yehova n’eriminya ngoku ‘eririthoha ly’omuthima w’omundu likamukondomaya, nikwa ekinywe kibuya kikatsemesaya gho.’ (Emi. 12:25) Omundu oyuwasi emibere eya thulimu amathubwira ebinywe ebikahimba, omuthima akatsanga. Ebikathuluma thwamabibwira ababuthi bethu, abanze bethu omwa butheke kutse omunywani oyo thuyikethere, kandi ibanakulire bunyakirimu, bangana thuhumulikania.
17. Yehova akathuwathikaya athi erirwanisya amaghaniryo?
17 Sihali oyuwanga yitheghererya ndeke amaghaniryo wethu nga Yehova. Paulo mwahandika athi, ‘Simuhanga-hangaye emithima yenyu, nikwa omwa buli mwatsi mubwire Nyamuhanga obwagha bwenyu, imukamusaba n’erimuhathikana, imunemuha ewasingya. N’obuholho bwa Nyamuhanga obulhabire amenge wosi bwasyatheya emithima yenyu n’amaghaniryo wenyu omw’isi wa Kristo Yesu.’ (Fil. 4:6, 7) Lengekanaya okw’abo abakathutheghaya bunyakirimu—abikirirya balikyethu, abasyakulhu, omughombe oyutheleghulha n’ow’amenge, abamalaika, Yesu, ibbwa na Yehova.
18. Erilengekania lyanga thughasira lithi?
18 Ngoku thwamabiri lhangira, erilengekania lyangana thuwathikya erigherererya emibere ya Yehova, imwamuli n’olhwanzo. (1 Tim. 1:11; 1 Yn. 4:8) Ithukendi tsema thwamakangania olhwanzo lhw’okwenene, thwamalengekania okwa byanga lhwiririra omwa bya thukakolha, n’eriyihighulha okwa maghaniryo awanga thughunza kw’etseme. Neryo kwesi thukolesaye ndeke amaaka awa Nyamuhanga abirithuha erilengekania okwa maha wethu n’erigherererya Yehova omw’ibya n’olhwanzo, olhukeri, amenge, n’etseme.—Abar. 12:12.