April

Ishikishai anweba bene amba: ‘Nguba byepi umvwe bamfundako? Nanchi nswa kuba’mba nalenga mambo nyi, inyi nekangaizha? Nanchi mpamo bakwetu mambo nyi?’ Inge mubena kutanga pa banabalume ne banabakazhi bakishinka bo baambapo mu Baibolo, langulukai pa byo baubile mu bino bintu. Mwafwainwa kwishikisha’mba: ‘Nakonsha kulondela byepi bano bakalume bakishinka?’ Kabiji twakonsha kufunjila ne ku bena Kilishitu bakwetu, bakulumpe ne banyike. Nanchi mu kipwilo kyenu mujipo mulongo nangwa nyenga ubena kuchinchika meseko mu bukishinka nabiji kumukanjikizha kuba byatama ku bakwabo, kumukanya kupopwela Lesa ku ba mu kisemi nangwa ubena kukolwa nyi? Nanchi mwamona byubilo byawama mu uno mulongo nangwa nyenga byo mwakonsha kutemwa kulondela nyi? Kulanguluka pa byo atwajijila kuchinchika meseko o abena kupitamo kukemukwasha ne anweba kuchinchika meseko o mwakonsha kupitamo. Tusanta bingi pa kwikala na bano balongo ne banyenga bakishinka bo twafwainwa kulondela, kabiji kino kituletela bingi lusekelo!—Hebe. 13:7. w22.04 13 ¶13-14

Inge tubena kupita mu makatazho tumvwa bingi bulongo inge bakulumpe mu kipwilo betufwakesha ne kwitutekenesha. Inge tubena kukeba kukwasha muntu ye tufunjisha Baibolo, tumvwa bingi bulongo inge painiya waswa kuya nanji ku muntu ye tufunjisha Baibolo ne kwitubuulako mo twafwainwa kuwamisha. Abano bonse balongo ne banyenga bepana kwitukwasha. Ne atweba pa kuba’mba twikale na lusekelo, twafwainwa kumonangapo mashinda mo twakonsha kukwashisha bakwetu. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kuba pa kuba’mba mwingijileko Yehoba pakatampe ne kukwasha bakwenu? Mwafwainwa kuyuka kintu kyo mukeba kuba. Kampe mwakonsha kwamba’mba, ‘Mbena kukeba kwingilako mingilo yavula mu kipwilo.’ Pano bino kyakonsha kwimukatazha kuyuka mwingilo ye mukeba kwingila mu kipwilo nangwa kuyuka mwingilo mwine ye mukeba. Onkao mambo, mwafwainwa kuyuka ne kusala bulongo mwingilo ye mukeba kwingila. Kabiji mwafwainwa kunemba mwingilo ye mwasala ne byo mukamufikizha. w22.04 25 ¶12-13

Yehoba ubena kukonkanya “jibumba jikatampe” ja bantu ne kwibafunjisha bya kwikala bangikazhi mu Bufumu bwanji. (Lum. 7:9, 10) Nangwa kya kuba bantu bavula baabenamo na mambo makondo ne lupato, bino baji mu jino jibumba jikatampe babena kwibikako kuchinuzhuka bintu byonse bileta lupato. Byubilo byabo bimwesha’mba babunda mapoko abo kwialula ke bya kujimako. (Mika 4:3) Abo kechi balwako makondo alengela bantu bavula kufwa ne, pakuba bakwasha bantu kuyuka byo bafwainwa kwikala na “bumi bwa kine kine” byo bebafunjisha bukine pe Lesa ne kyaswa muchima wanji. (1 Timo. 6:19) Ba mu kisemi bakonsha kwibemena ku ntundwa nangwa kwibalengela kubula kwikala na mali na mambo a kutundaika Bufumu bwa Lesa, bino Yehoba wibakwasha kwikala na bikebewa mu bwikalo. (Mat. 6:25, 30-33; Luka 18:29, 30) Bino bishinka bitukwasha kuyuka kuba’mba Bufumu bwa Lesa ko buji kabiji bukatwajijila kuba kyaswa muchima wa Yehoba. w22.12 5 ¶13

Myaka 1,000 byo ikapwa, bantu bonse bakekalanga pano pa ntanda bakekala balumbuluka. Kafwako bakekala na bundengamambo bo twaswaine kwi Adama ne. (Loma 5:12) Mafingo a bundengamambo o bafingile Adama bakeafumyapo. Onkao mambo, bonse bakekalanga pano pa ntanda ‘bakekala na bumi’ mambo po po bakekala balumbuluka myaka 1,000 byo ikapwa. (Lum. 20:5) Twayuka’mba Yesu wakaine Satana kumulengela kubula kwikala wakishinka. Byo bamwesekele kwi Satana watwajijile kwikala wakishinka. Pano nanchi bantu bonse bakatwajijila kwikala bakishinka inge Satana akebeseke nyi? Muntu yense ukakumbula buno bwipuzho kimye Satana kyo bakamufumya mu kalengwa kabula kupela ku mpelo ya myaka 1,000. (Lum. 20:7) Bantu bakatwajijila kwikala bakishinka mu lweseko lukapelako bakatambula bumi bwa myaka ne myaka ne kwiyowa bwanabwabene. (Loma 8:21) Aba bakasatuka bakebonauna.​—Lum. 20:8-10. w22.05 19 ¶18-19

Bungauzhi bwafikile kimye Satana kyo aingijishe Bayudea ne bena Loma kwipaya mwana Lesa. (Luka 23:13, 20-24) Byonkatu byo kikala inge muntu wamokoka uleka kwenda, kyo kimotu ne Yesu naye byo bamwipayile kyajingatu nobe waleka kwenda. Mambo wafwile ne kwikala mu kilende moba asatu. (Mat. 16:21) Bungauzhi buji pa Ntendekelo 3:15 bwamwesheshe kuba’mba Yesu kechi ukatwajijila kwikala mu kilende ne. Mambo ka? Mambo bungauzhi bwaamba’mba mwana wa mwanamukazhi ukafumpa muloolo ku mutwe. Kino kibena kulumbulula kuba’mba Yesu bafwainwe kumusangula. Ne kyakine byo papichile moba asatu Yesu bamusangwile ne kwikala na bumi bwa mwiulu bwa kubula kufwa. Kulutwe na lwendo, Yesu ukamonauna Satana. (Hebe. 2:14) Kabiji Kilishitu ne bo akalamanga nabo, bakonauna balwanyi ba Lesa bonse baji pano pa ntanda ko kuba’mba mwana wa muloolo.​—Lum. 17:14; 20:4, 10. w22.07 16 ¶11-12

Anweba bansemi, kwashai baana benu kwikala na balunda bawama. Baibolo umweshatu patoka kuba’mba balunda netu bakonsha kwitulengela kwikala na byubilo byawama nangwa byatama. Nanchi mwayuka bantu bapwanañana na baana benu nyi? Ñanyi bintu byo mwakonsha kuba pa kuba’mba mukwashe baana benu kwikala na balunda batemwa Yehoba? (1 Ko. 15:33) Mwakonsha kukwasha baana benu kwikala na balunda bawama inge ke mwiteko bantu baji na bulunda bwawama ne Yehoba kubila pamo bintu na baana benu. (Sala. 119:63) Nsemi umo wamulume aye Tony walumbulwile’mba: “Pa myaka yavula, amiwa ne bakazhi bami twita balongo ne banyenga bankomeno ne mafumbi apusana pusana kwiya ku nzubo kwetu. Tujiila pamo nabo kajo ne kubila pamo nabo kupopwela kwa kisemi. Bino bimye bitulengela kuyuka bantu batemwa Yehoba kabiji bamwingijila na lusekelo. . . . Baana betu bafunda bintu byavula bingi pa kwibashimikizha bintu byo bapitamo, byo bengijila Yehoba na mukoyo ne muchima wa kwipana ye baji nanji. Abino byonse byakwasha baana betu kufwenya kwipi ne Yehoba.” w22.05 29-30 ¶14-15

Umvwe bakulumpe mu kipwilo babena kutotolwesha muntu walenga mambo, bafwainwa kumona’mba byo bafuukula bebitabizha ne mwiulu. Kipwilo kimwenamo byepi mu luno lunengezho? Kupanga mu kipwilo ndengamambo wabula kulapila kulengela baji mu kipwilo kuzhikijilwa. (1 Ko. 5:6, 7, 11-13; Titu. 3:10, 11) Kabiji kukwasha muntu walenga mambo kulapila ne kumulekelako mambo kwi Yehoba. (Luka 5:32) Bakulumpe mu kipwilo balombelako muntu walapila ne kumukwasha kuwamisha bulunda bwanji ne Yehoba. (Yako. 5:15) Bakulumpe mu kipwilo bakapanga ndengamambo wabula kulapila. Nangwa byonkabyo, umvwe mu kuya kwa moba muntu walapila ne kupimpula byubilo byanji, Yehoba ukamulekelako mambo. (Luka 15:17-24) Byo byo kikala nangwatu inge walengele mambo a bulala.—2 Moba 33:9, 12, 13; 1 Timo. 1:15. w22.06 9 ¶5-6

Yehoba ubena kukwasha bena Kilishitu mwaya ntanda yonse kushinda makatazho o babena kupitamo ne kumukana Diabola. (1 Pe. 5:9) Ne anweba mwakonsha kumushinda. Katatakatu Yehoba akakambizhe Yesu ne bo akalamanga nabo “[konauna] mingilo ya kwa Diabola.” (1 Yoa. 3:8) Kabiji bantu ba Lesa bakamwingijilanga pano pa ntanda “kafwako kintu kyo [bakachina] ne, kabiji kafwako [kikebalengesha] moyo ne.” (Isa. 54:14; Mika 4:4) Bino kino kimye saka kikyangye kufika, twafwainwa kwibikangako kubula moyo. Twafwainwa kutwajijila kuketekela’mba Yehoba witutemwa kabiji uzhikijila bakalume banji. Kulanguluka languluka ne kwisamba pe Yehoba byo akwashishe bakalume banji ba kala kwitukwasha bingi. Kabiji twafwainwa ne kuvulukanga Yehoba byo etukwashishe mu bintu bimo byo twapichilemo. Kabiji na bukwasho bwa Yehoba, twakonsha kushinda moyo.​—Sala. 34:4. w22.06 19 ¶19-20

Bufumu bukatampe bwapelako bo baambijilepo jimo mu Baibolo, bwimenako “maulu a kyela kya kapotwe apatakana na buchimba.” Buno bufumu bukatampe bwa ntanda yonse bubena kulama. Bwatendekele kulama mu Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse kimye kyalo kya Britain ne kyalo kya United States po byakwatankene ne kutendeka kutelwa’mba Anglo-America. Kipashañano kyamwene Nebukaneza mu kiloto kyanji kyaambile pa bintu bikapusanya bufumu bukatampe bwa ntanda yonse bujipo luno na bufumu bonse bwajingako kala. Kupusanako na bufumu bukatampe bonse bwapichile kala bo baambapo mu kimwesho, bufumu bwa Anglo-America bwakwatankana kechi bwimenako kyela kyakosa kya ngolode nangwa kya siliva ne, pakuba abo bwapatakana na kyela kya kapotwe ne buchimba. Buchimba bwimenako “baana ba bantu,” nangwa’mba bantutu. (Da. 2:43, tubyambo twa munshi) Lelo jino twimwena bantu byo boba kimye kya bunsaji, bipekenyi bya kukeba kwikala na luusa lwa kuba byo bakeba, bipamo bitala pa ba mingilo ne biwowo. w22.07 4-5 ¶9-10

Nanchi mubena kukankazhama kubatizhiwa nyi? Kwishikisha’mba: ‘Mambo ka o mbena kukankazhamina kubatizhiwa?’ (Byu. 8:36) Yesu waesakenye kuba kyaswa muchima wa Shanji ku kajo. Mambo ka? Mambo kajo kawama. Yesu wayukile kuba’mba bintu byonse bitubuula Yehoba byafwainwa kwitukwasha. Kabiji Yehoba kechi ukeba atweba kuba kintu kyakonsha kwituletela lukatazho ne. Nanchi Yehoba ukeba anweba kubatizhiwa nyi? Ee. (Byu. 2:38) Onkao mambo, mwafwainwa kushiinwa’mba mukamwenamo byawama inge mwakookela mukambizho wa kubatizhiwa. Inge kechi mwakonsha kukaana kajo ko mwatemwa ne, mambo ka akukankazhamina kubatizhiwa? Nanchi mwafikilamo kubatizhiwa nyi? Bavula bakumbula’mba, “Kechi nafikilamo ne.” Kufuukulapo kwipana ne kubatizhiwa kyo kintu kyanema kyo mwafwainwa kuba mu bwikalo bwenu. Onkao mambo, mwafwainwa kulangulukapo bulongo saka mukyangye kufuukulapo kubatizhiwa, kabiji mwafwainwa kwibikangako pa kuba’mba mufikilemo. w23.03 7 ¶18-20

Panyuma ya kushingwa, Yesu waikele mwana wa mwanamukazhi mutanshi. Yesu byo bamusangwiletu, Lesa “wamuvwikile lukumo ne buneme” kabiji bamupeele “luusa lonse pa bintu bya mwiulu ne bya panopantanda.” Kunungapo, bamupeele luusa lwa “konauna mingilo ya kwa Diabola. (Hebe. 2:7; Mat. 28:18; 1 Yoa. 3:8) Bino kuji ne baana bakwabo ba mwanamukazhi. Mutumwa Paulo waambilepo pa bano baana bakwabo kimye kyo aambilenga ku Bayudea ne bena Kilishitu bashingwa ba mu bisaka bikwabo’mba: “Umvwe mwi ba kwa Kilishitu, mwi baana ba kwa Abalahama, banswanyi ba monka mwayila mulaye.” (Nga. 3:28, 29) Inge Yehoba washinga mwina Kilishitu na mupashi wazhila wikala mwana wa mwanamukazhi. Onkao mambo, mwana wa mwanamukazhi ke Yesu Kilishitu ne ba 144,000 bakalamanga pamo ne Kilishitu. (Lum. 14:1) Bano bebikako kulanguluka ne kuba bintu byonka byuba Shabo aye Yehoba Lesa. w22.07 16 ¶8-9

Tusakupitanga mu meseko avula bingi mu ano moba a kupelako. (2 Timo. 3:1) Bino byonse byakonsha kwitulengela kukakilwa, kikatakata inge ano meseko alondankana nangwa amwekela pa kimye kimo. Nangwa byonkabyo, vulukainga’mba Yehoba ubena kumona meseko onse o mubena kupitamo kabiji ukemukwasha kuchinchika ano meseko. Akilangulukai Yehoba byo akwashishe muntu wa kishinka aye Yoba. Wapichile mu meseko avula bingi mu kimyetu kacheche. Juba jino Yoba bamubuujile’mba bangivi basenda bilelwa byobe, bakalume ne baana bobe bebepaya. (Yoba 1:13-19) Yoba byo akijijilenga na mambo a byatama byamumwekejile, wakolelwe kikola kyatama bingi. (Yoba 2:7) Yehoba wamwenenga byapichilengamo Yoba. Na mambo a kuba’mba Yehoba watemenwe Yoba, wamukwashishe kuchinchika meseko o apichilengamo kabiji watwajijile kwikala wa kishinka kwi aye. w22.08 11 ¶8-10

Kikola bingi ku muchima inge Yehoba witololako. Bino inge twata muchima pa byo kitukola ku muchima twakonsha kutendeka kulanguluka’mba lujimuno lo betupa lwatama kabiji kechi lwitufwainwa ne. Kuba bino kwakonsha kwitulengela kuvulama kishinka kyanema kya kuba’mba Yehoba ubena kwitololako mambo witutemwa. (Hebe. 12:5, 11) Tambwilainga lujimuno ne kwingijila pa byo bemukwasha. Yesu waolweleko Petelo bimye byavula bingi saka paji ne batumwa bakwabo. (Mako 8:33; Luka 22:31-34) Kyamweka, Petelo waumvwine bingi bumvu. Nangwa byonkabyo, watwajijile kwikala wa kishinka kwi Yesu. Waswile lujimuno ne kwingijila pa bilubo byanji. Kyafuminemo, Yehoba wapesheshe Petelo na mambo a bukishinka bwanji kabiji wamupele mingilo yavula bingi mu kipwilo. (Yoa. 21:15-17; Byu. 10:24-33; 1 Pe. 1:1) Tumwenamo atweba bene pamo na bakwetu umvwe twabula kuta muchima pa byo kitulenga bumvu kuswa lujimuno ne kwingijila pa byo betukwasha. Kuba bino, kukalengela Yehoba ne jibumba kwitwingijisha. w22.11 21-22 ¶6-7

Abalahama wayukile kuba’mba Yehoba kechi wafwainwa kuba kintu kyabula koloka nangwa kibula kumwesha butemwe ne. Kwesakana na byaambile mutumwa Paulo, Abalahama walangulukile kuba’mba Yehoba uji na bulume bwa kusangula mwananji Izaka ye atemenwe bingi. (Hebe. 11:17-19) Mambo Yehoba wamulayile kuba’mba bisaka byonse bya pano pa ntanda bikobilwa bibusa kupichila mwi Izaka kabiji pa kyokya kimye Izaka kechi wakijingapo na mwana ne. Abalahama watemenwe bingi Shanji aye Yehoba. Onkao mambo, waketekejile’mba jonse uba byaoloka. Na mambo a lwitabilo wakookejile nangwa kyakuba kyo bamubuujile kuba kyakatezhe bingi. (Nte. 22:1-12) Twakonsha kuba byepi byonka byaubile Abalahama? Twafwainwa kutwajijila kufunda pe Yehoba. Umvwe twauba bino, po po tukafwenya kwipi ne aye kabiji tukamutemwa bingi. (Sala. 73:28) Tukalangulukanga byonka bilanguluka Yehoba. (Hebe. 5:14) Ne kikafumamo, muntu inge witweseka kuba kyatama tukakananga. Kabiji tukachinuzhukangatu ne kulanguluka pa kintu kyatama kyakonsha kufichisha Shetu wa mwiulu ku muchima ne konauna bulunda bwetu ne aye. w22.08 28-29 ¶11-12

Mutumwa Paulo ne Banabasa byo babwelele ku Lisitila, Ikonyuma ne Antioka “bebatongwejile bakulumpe mu kipwilo kimo kimo.” (Byu. 14:21-23) Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, bakulumpe mu bipwilo baingijile bingi bulongo uno mwingilo wa kutekenesha balongo ne banyenga mu bipwilo byonka byo kiji ne lelo jino.Anweba bakulumpe yukainga bibena kupitamo balongo ne banyenga ne kukwasha boba bakebewa kwibatundaika na “byambo byawama.” Paulo wavulwilemo balongo ne banyenga kuba’mba “jibumba jikatampe jituzhokoloka ja bakamonyi” jachinchikile meseko mambo a kuba’mba Yehoba wibakoseshe. (Hebe. 12:1) Paulo wayukile kuba’mba mashimikila akala a balongo ne banyenga bachinchikile meseko apusana pusana akonsha kukosesha ne kutundaika balongo ne banyenga ne kwibalengela kuta muchima “muzhi wa Lesa mumi.” (Hebe. 12:22) Abino byo byo kiji ne lelo jino. Kutanga pe Yehoba byo akwashishe Gidiona, Balaka, Davida, Samwela ne bakwabotu kwitukosesha bingi.​—Hebe. 11:32-35. w22.08 21-22 ¶5-6

Ñanyi “mingilo” yo bakachibilapo mambo bantu bakasangulwa? Nanchi mingilo yo baubile saka bakyangye kufwa nyi? Ine. Vulukai kuba’mba bebalekejileko mambo kimye kyo bafwile. Onkao mambo, “mingilo yabo” yo babena kwambapo pano kechi mingilo yo baingijile saka bakyangye kufwa ne. Pakuba ke mingilo yo bakobanga inge bafunda mu ntanda ipya. Bantu bakishinka nabiji Nowa, Samwela, Davida ne Danyela nabo bakafunda pe Yesu Kilishitu ne kwikala na lwitabilo mu kitapisho kyanji. Umvwe kyakuba bano bantu bakishinka bakafunda byavula ko kuba’mba bantu babula koloka bafwainwa kufunda bintu byavula bingi. Ñanyi kintu kikamwekela bantu bakakana kulondela byo bakebafunjishanga? Lumwekesho 20:15 wakumbula’mba: “Yense ye babujile kunemba mu buku wa bumi, bamutayile mu kino kizhiba kya mujilo.” Kino kibena kulumbulula’mba bakebonaunatu pelu. Onkao mambo, kyanema bingi kumona kuba’mba mazhina etu anembwa mu buku wa bumi kabiji kechi beafuutamo ne. w22.09 19 ¶17-19

Byo twafunda mu Baibolo bitukwasha kufuukula bulongo pa mambo a butuntulu bwetu bwa mubiji ne mashinda a kubukilwamo. (1 Timo. 3:9) Umvwe tukeba kufuukulapo bintu bimo ne kukeba kwisamba na bakwetu pa bino bintu, twafwainwa kuvulukanga byambo biji pa Filipai 4:5 bya kuba’mba: “Kukooka muchima kwenu kuyukanyikwe ku bantu bonse.” Umvwe twakooka muchima kechi tukizhamo kwakamwa pa mambo a butuntulu bwetu bwa mubiji ne. Kechi tukeba kukanjikizha bakwetu kulondela byo twafuukulapo pa mambo a butuntulu bwa mubiji ne. Twatemwa balongo ne banyenga ne kwibanemeka nangwa kya kuba byo bakonsha kufuukulapo byapusana na byo twafuukulapo. (Loma 14:10-12) Tumwesha’mba tusanchila bingi Yehoba Nsulo ya bumi, umvwe saka tuzhikijila bumi bwetu ne kumwingijila na muchima yense. (Lum. 4:11) Luno, tukolwa nangwa kufikilwa na bya malwa. Pano bino Mulenga wetu kechi byo akebelenga’mba twikalenga ne. Katatakatu aketulengele kwikala myaka ne myaka kwa kubula misongo ne lufu. (Lum. 21:4) Pa kino kimye, kyawama bingi kwikala na bumi ne kwingijila Shetu Lesa witutemwa aye Yehoba. w23.02 25 ¶17-18

Yehoba wamweshatu patoka kuba’mba ye uji na luusa lonse kukila “bakulumpe balama kyalo.”(Loma 13:1) Akilangulukai pa kino kyamwekejile bano bamfumu basatu. Felo mfumu wa Ijipita waalwile bantu ba Yehoba ke bazha ne kukana kwibakasulula’mba babwele kwabo. Bino Lesa wibapokolwele ne kulobesha Felo pa Kalunga Kachila. (Lupu. 14:26-28; Sala. 136:15) Mfumu Beleshaza wa mu Babilona watekele kijiilo kabiji “[witumbijikile aye mwine] ne kulengulula Nkambo wa mwiulu” kabiji ‘watakaikilenga balesa ba siliva ne ba ngolode’ kukila Yehoba. (Da. 5:22, 23) Bino Lesa wamulengeshe bumvu uno mwanamulume witotele bingi. “Bonkabwa bufuku,” Beleshaza bamwipayile kabiji bufumu bwanji bebupaine ku bena Meda ne bena Pelisha. (Da. 5:30, 31) Mfumu Heloda Agilipa I wa ku Pelisitina waipayile mutumwa Yakoba kabiji watayile pa kazhima mutumwa Petelo kuba’mba a mwipaye. Bino Yehoba kechi walekele Heloda kuba’mba epaye Petelo ne. “Malaika wa Yehoba walengejile Heloda kukolwa” kabiji wafwile.​—Byu. 12:1-5, 21-23. w22.10 15 ¶12

Inge twatanga pe Yehoba byo alamine bakalume banji ba kishinka bakala, luketekelo lwetu lukoselako. Byonse biji mu Mambo a Lesa “bebinembele’mba tufunjileko, kuba’mba mu kuchinchika kwetu ne mu lutekenesho lwa mu Binembelo twikale na luketekelo. (Loma 15:4) Langulukainga pa milaye Yehoba yo afikizha kala. Monai Lesa kyo aubijile Abalahama ne Sala. Bapitayijile pa jifumbi jo bakonsheshe kwikelapo na mwana. Nangwa byonkabyo, Lesa wibalayile kuba’mba bakekala na mwana. (Nte. 18:10) Abalahama waubilepo ka? Baibolo waamba’mba: “Wajinga na . . . lwitabilo lwa kuba’mba ukekala shabo bisaka bya bantu byavula.” (Loma 4:18) Nangwa kya kuba Abalahama kechi wayukile Lesa byo akafikizha kino kyo ebalayile ne, washiinwe kuba’mba kyo alaya kikafika. Uno mwanamulume wa kishinka kechi walefwilwepo ne. (Loma 4:19-21) Mashimikila a uno mutundu etufunjisha kuba’mba Yehoba ukafikizha milaye yanji. w22.10 27 ¶13-14

Bino byambo byafikile kimye Bayudea kyo bebafumishe mu buzha. Yehoba wibalengejile kushiinwa’mba ye Mufunjishi Wakila, na mambo a lutangijilo lwanji bantu banji babwezhezhe bupopweshi bwa kine. Tuji bingi na lusekelo mambo Yehoba ye Mufunjishi wetu Wakila lelo jino. Isaya waambile’mba tujitu nobe baana ba sukulu bo bafunjisha kwi Yehoba, waambile’mba: “Mufunjishi wenu Wakila mukamumona na meso enu.” Mu bino byambo, Isaya ubena kufwanyikizha Mufunjishi waimana kulutwe na kufunjisha baana ba sukulu. Tubena kumwenamo bingi mu bintu Lesa byo abena kwitufunjisha lelo jino. Ñanyi jishinda jimo Yehoba jo engijisha pa kwitufunjisha? Wingijisha jibumba janji. Tusanta bingi pa mikambizho ifuma ku jibumba ja Yehoba. Ino mikambizho yo tufunda pa kupwila, mabuku alumbulula Baibolo, mutanchi wa JW Broadcasting, ne bintutu bikwabo bitukwasha kuchinchika meseko ne kutwajijila kwikala na lusekelo. w22.11 10 ¶8-9

Yesu byo aambilenga pa konaunwa kwa Yelusalema ne Nzubo ya Lesa ne pa “mpelo ya buno bwikalo,” waambile’mba: “Pa mambo a joja juba nangwa kimye kafwako wayuka ne, nangwatu bamalaika ba mwiulu nangwatu Mwana, kanatu Batata.” Kepo ajimwineko baana banji ba bwanga bonse kuba’mba “mukenkentenga” ne kutwajijila ‘kulaba ne kukenkenta.’ (Mako 13:32-37) Bena Kilishitu Bayudea mu myaka kitota kitanshi bafwainwe kulabanga ne kukenkenta pa kuba’mba bapulushe bumi bwabo. Yesu wabuujile baana banji ba bwanga kuba’mba: “Umvwe mwamona Yelusalema bamuzhokoloka ku mazhita, mukayuke’mba lonaiko lwanji luji pepi.” Inge bamona bino bintu, bafwainwe kumvwina lujimuno lwa kwa Yesu ne ‘kutendeka kunyemena ku mitumba.’ (Luka 21:20, 21) Aba baumvwijile luno lujimuno bapulukile kimye bena Loma kyo baonawine Yelusalema. Ano moba, tubena kwikala ku mpelo ya buno bwikalo. Onkao mambo, ne atweba twafwainwa kulabanga ne kukenkenta. w23.02 14 ¶1-2; 16 ¶3

Yehoba ufunjisha bantu banji kwikala ba kishinka kabiji baoloka. Kino kibalengela kunemekwa ne kwikala na mutende wa mu milanguluko. (Maana 13:5, 6) Kampe Yehoba wimubijile bino bintu kimye kyo mwafunjilenga Baibolo. Jishinda Yehoba jo obilamo bintu jikwasha bantu bonse kubikakotu ne anweba. (Sala. 77:13) Onkao mambo, mukeba kuba bintu byaoloka ku meso a Lesa. (Mat. 6:33) Mukeba bantu kuyuka bukine pe Yehoba ne kumwesha’mba byaambile Satana pe Lesa bya bubela. Mwakonsha kuba byepi bino? Mwakonsha kwikala na byubilo bimwesha’mba mwakana bubela bwa kwa Satana kabiji mutundaika bukine. Mwakonsha kumwesha’mba Yehoba ye kalama wenu kabiji mukeba kuba byaoloka ku meso anji. Mwakonsha kuba byepi bino? Lombai kwi Yehoba ne kumubuula’mba mwipana anweba bene kwi aye kabiji batizhiwai kumwesha’mba mwipana. Kutemwa bukine ne bololoke ko kwakonsha kwimulengela kufuukulapo kubatizhiwa. w23.03 3 ¶4-5

Kuji mutende wabula kuyuka bantu ba mu ino ntanda. Ke “mutende wa Lesa,” ye twikala nanji na mambo a kwikala na bulunda bwawama ne Shetu wa mwiulu. Uno mutende wa Lesa witulengela kubula kwakamwa. (Fili. 4:6, 7.) Twikala na balunda bamutemwa. Kabiji twikala balunda ba pa muchima ba “Lesa wa mutende.” (1 Tesa. 5:23) Inge twamuyuka Shetu, twamuketekela ne kumukookela, mutende wa Lesa ukalama muchima wetu ne kwitulengela kubula kukakilwa kimye kyo tubena kupita mu makatazho. Nanchi kyakonsheka kwikala na mutende wa Lesa umvwe kwamweka bya malwa nabiji mwalo, bya malwa biponakotu bine, malwañano nangwa kwitumanyika nyi? Bya uno mutundu inge byamweka, byakonsha kwituletela bingi moyo. Kyawamakotu ke kya kuba’mba balongo ne banyenga babena kulondela lujimuno lwapaine Yesu luji mu kinembelo kya lelo. Yehoba ubena kwibakwasha kwikala na mutende kimye kyo babena kuchinchika meseko abaya bingi. w22.12 16 ¶1-2

Kuji bintu bimo bimweka mu bwikalo byo twakonsha kubula kupimpula. Kechi twafwainwa kulangulukanga amba Yehoba witunemeka na mambo a mwingilo ye twingila ne. Kabiji kechi twafwainwa kwesakanyanga mingilo yo twingila na ingilapo bakwetu ne. (Nga. 6:4.) Onkao mambo, twafwainwa kumonangapo mashinda mo twakonsha kukwashisha bakwetu ne kwingijila Yehoba bulongo. Mwakonsha kwingilako pakatampe mu mwingilo wa Yehoba inge mwapeezhako bwikalo bwenu ne kuchinuzhuka nkongole. Mwafwainwa kutatwilapo kuba bintu bicheche bikemukwasha kufikizha bintu bikatampe byo mukeba kuba mu mwingilo wa Yehoba. Nabiji inge mukeba kwikala painiya wa kimye kyonse, patanshi mwafwainwa kutwajijila kwingilangako bupainiya bwa kukwasha. Umvwe mukeba kwikala nkwasho mu kipwilo, mwafwainwa kwingilanga kimye kyabaya mu mwingilo. Kuba bino kukemukwasha kwingilako mingilo ikwabo mu jibumba ja Lesa. Kabiji ingilainga papelela bulume bwenu mwingilo yense ye bemupa. w22.04 26 ¶16-17.

Yehoba wakonsha kwitukwasha kuchinchika makatazho o tupitamo ne kutwajijila ku mwingijila na lusekelo mu bwikalo bwetu. Umvwe twalomba kwi Yehoba ne kumubuula byo tubena kupitamo, witupa bulume bwa kuchinchika ponkapotu. Kabiji inge wabula kukumbula lulombelo lwetu ponkapotu, twafwainwa kutwajijila kulomba na mukoyo pa kuba’mba etupe bulume bwa kuchinchika. Byo byo akeba’mba tubenga. Bino byo byaamba ne byambo byanembele Isaya bya kuba’mba: “Kange mumuleke [Yehoba] akokoloke ne.” (Isa. 62:7) Bino byambo byatala mwepi? Twafwainwa kutwajijila kulombanga kwi Yehoba na mukoyo. Kuba bino kujitu nobe tubena kulengela Yehoba kubula kukokoloka. Bino byambo byaambile Isaya, bituvululamo byambo byaambile Yesu biji pa Luka 11:8-10, 13. Pa bino byepelo Yesu witutundaikile ‘kulombanga’ mupashi wazhila. Kabiji twafwainwa kusashijila Yehoba kwitutangijila pa kuba’mba tufuukulenga bulongo bintu. w22.11 8 ¶1; 9 ¶6-7

Anweba ne kisemi kyenu mwakonsha kwinengezhezha jimo kumanyikwa. Kange mulangulukenga pa bintu byonse byatama byakonsha kwimumwekela ne. Bino mwafwainwa kukosesha bulunda bwenu ne Yehoba ne kukwasha baana benu nabo kuba byonkabyo. Umvwe bimye bimo mwaikala na bijikila, lombai kwi Lesa. (Sala. 62:7, 8) Isambai na kisemi kyenu ene mambo o mwafwainwa kuketekela mwi Lesa. Byonkatu kwinengezhezha jimo byo kwakonsha kukwasha baana benu mu kimye kya bya malwa, kwinengezhezha jimo kwakonsha ne kwibakwasha mu kimye kya kumanama. Bakachinchika ne kubula kukakilwa mambo mwibafunjisha kuketekela mwi Yehoba. Mutende wa Lesa wituzhikijila. (Fili. 4:6, 7) Yehoba wingijisha mutende wanji kwitukwasha kubula kubambisha muchima na mambo a bikola, bya malwa, ne lumanamo lo tubena kupitamo ano moba. Wingijisha bakulumpe mu kipwilo bengila na ngovu kwitukwasha. Kabiji atweba bonse witupa mwingilo wa kwikwasha atweba bene na bene. Mutende ye twiyowa luno witukwasha kwinengezhezha jimo ku meseko akatampe o tukapitamo kulutwe, ne “malwa akatampe.”​—Mat. 24:21. w22.12 27 ¶17-18

Twafwainwa kwibikako kuleka kwizhachisha pa mambo o twalengele kala. Ibyo kuba’mba kechi twafwainwa kwalula kitapisho kya bukuzhi kwikala ke jishinda ja kulengelamo “mambo kyanshiji” ne. (Hebe. 10:26-31) Nangwa byonkabyo, twafwainwa kuketekela kuba’mba inge twalapila pa mambo o twalengele kabiji twalomba kwi Yehoba kwitukwasha ne kukeba bukwasho ku bakulumpe mu kipwilo kabiji twapimpula byubilo byetu ko kuba’mba Yehoba witulekelako mambo etu. (Isa. 55:7; Byu. 3:19) Kitapisho kya bukuzhi kiji na bulume bwa kuvweta pa mambo etu onse ne kulengela bwikalo mu Paladisa kuwama. Bwikalo kechi bukaletanga mukose ne. Mambo tukamonañana na bantu bo tukyangye kumonañanapo nabo kala. Kabiji tukengilanga mingilo yawama bingi. Pa juba pa juba tukafundanga bintu biketulengela kuyuka bulongo Shetu wa mwiulu ne kwiyowa bintu byo etunengezhezha. Tukekala na bintu byavula bingi bya kufunda pe aye ne bilengwa byanji. w22.12 13 ¶17, 19

Uno “mwanamukazhi” kechi Evwa ne. Mambo ka? Mambo bungauzhi bwaamba’mba mwana wa mwanamukazhi “ukafumpa” mutwe wa muloolo. Byonkatu byo twaji kwambapo kala, muloolo wimenako kilengwa kya mupashi aye Satana. Onkao mambo, kafwako muntu mbulwakulumbuluka mwana wa kwa Evwa wafwainwa kumufumpa ne. Pano Satana bakonsha kumwipaya byepi? Buku wa Lumwekesho walumbulula bulongo mwanamukazhi ye baambapo pa kinembelo kya Ntendekelo 3:15. (Lum. 12:1, 2, 5, 10) Uno mwanamukazhi, kechi wa pano pa ntanda ne. Uno mwanamukazhi wajinga na ñondo ku maulu anji kabiji wajinga ne na munchinya wa tubangabanga 12 ku mutwe wanji. Kabiji uno mwanamukazhi wasemene mwana ko kuba’mba Bufumu bwa Lesa. Buno Bufumu buji mwiulu, ne mwanamukazhi naye uji mwiulu. Uno mwanamukazhi wimenako jibumba ja Yehoba ja mwiulu. Kabiji mu jino jibumba muji bilengwa bya mupashi bya kishinka. (Nga. 4:26) Kabiji Mambo a Lesa etukwasha kuyuka mwana wa mwanamukazhi. Uno mwana wafumine mu kisemi kya kwa Abalahama.​—Nte. 22:15-18. w22.07 15-16 ¶6-8

Bupe bwitupa Yehoba bwa Baibolo, muji maana anji. Maana a mu Baibolo alengela bantu kuba byawama. Kabiji Baibolo upimpula bwikalo bwabo. Mosesa byo anembele mabuku atanshi a mu Baibolo, wabuujile bantu ba Lesa, bena Isalela amba: “[Bino] kechi byo byambo byatu ne, bikemulengela kwikala na bumi.” (Mpitu. 32:47) Bantu bakookejile bino Binembelo bajinga na lusekelo mu bwikalo bwabo. (Sala. 1:2, 3) Nangwa kya kuba Mambo a Lesa anembelwe kala kene bino aji na bulume bwa kukwasha bantu. Pa jw.org, mu bibaaba bya kuba’mba “Baibolo Upimpula Bwikalo bwa Bantu,” mukatanamo mashimikila kukila 50 amwesha Baibolo byo “abena kwingila [mu bantu] baitabila” ano moba. Mafunde aji mu Baibolo engila kimye kyonse kabiji atwajijila kukwasha bantu kufumatu ne kala kene. Umvwe saka tutanga uno buku wazhila ne kulanguluka languluka pa byo tufunda,Mwine mwinaye ukengijisha mupashi wanji wazhila wa bulume kwitukwasha ne kumona byo twakonsha kwingijisha lujimo lwa mu Baibolo mu bwikalo bwetu. (Sala. 119:27; Mala. 3:16; Hebe. 4:12) Kya kine, Mwine mwina Baibolo winengezha kwitukwasha. Kino kitutundaika kutanga Baibolo kimye kyonse. w23.02 3 ¶5-6

Lumwekesho kitango 13 witubuula’mba mutwe wa butanu na bubiji ko kuba’mba Bufumu bwa Ntanda Yonse bwa Anglo-America buji na byubilo byajingapo na lukinyama wajinga na “nsengo ibiji yapashishe ya mwana mukooko, bino watendekele kwamba nobe nsuñunyi.” Kabiji uno lukinyama “uba biyukilo bikatampe, ne kulengela mujilo kufuma mwiulu kwiya pa ntanda ne bantu saka bamona.” (Lum. 13:11-15) Bitango 16 ne 19 bya Lumwekesho byatela uno lukinyama amba “ngauzhi wa bubela.” (Lum. 16:13; 19:20) Buku wa Danyela naye waamba’mba Bufumu bwa Ntanda Yonse bwa Anglo-America “[bukaleta] lonaiko lwatama bingi.” (Da. 8:19, 23, 24, tubyambo twa munshi.) Kino kyo kyamwekele kimye kya Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse. Bashayuka ba bya sayansi ba mu Britain ne America bo balengele mabomba abiji o baingijishe mu ino nkondo ya bubiji ya ntanda yonse. Ano onka mabomba o alengejile ne nkondo kupwa. Bufumu bwa Anglo-America byo bwalengele ano mabomba abiji bwalengejile “mujilo kufuma mwiulu kwiya pa ntanda.” w22.05 10 ¶9