Mwakonsha Kwikala na Lwitabilo Lwakine
Sarah Jayne byoajinga namyaka yakusemwa 19, watendekele kubela kansa. Panyuma yaopaleshonyi, wakosele, kabiji kino kyamulengejile kwikala naluketekelo mubwikalo bwanji bwa kulutwe. Luno luketekelo lwabaile bingi kyakuba byoafikizhe myaka yakusemwa 20, bamubajikijile watendeka nekunengezha byamasongola anji. Muyenkao mwaka watendekele kubela jibiji kansa, ne kumubula bamubujile’mba kwashalatu milungu icheche kuba’mba afwe. Sarah Jayne wafwile mu June 2000 byokwashajiletu pacheche kufikizha myaka yakusemwa 21.
LUKETEKELO lwakosa mubwikalo bwakulutwe pamo nelwitabilo lwanji lukatampe mwi Lesa nemu Byambo byanji, Baibolo, lwasangajikilenga bingi bantu baishilenga na kumumona kimye kyoajinga mumwanya mu kipatela. Nangwa kyakuba wajinga mumalwa akatampe, waketekejile kuba’mba ukasangulwa nekumonañana jibiji nabalunda nanji. (Yoano 5:28, 29) Waambile’mba “Nkemumona anweba bonse mu ntanda ipya ya Lesa.”
Bamo bakana’mba lwitabilo lwa uno mutundu lwabubelatu. Ludovic Kennedy waipwizhe’mba, “Nanchi luketekelo lwabwikalo bwapanyuma yalufu kechi lwabantu babula kwikala bulongo balanguluka’mba panyuma yantolompita ikapelako, kukekala bwikalo bwawama sabebembila matolompita mu Edena nekusangalala naboba bafwile kala neboba bakafwanga kulutwe yabo nenyi?” Ku bino byambo ne atweba twafwainwa kwipuzhapo jipuzho jakumwesha’mba twakana. Nanchi bukine bobwepi—kuketekela byonka byaambile Kennedy amba “buno bwikalo bobonka botuji nabo botwafwainwa kwiyowa nyi,” inyi kuketekela mwi Lesa ne mumulaye wanji wa lusanguko? Sarah Jayne wasajilepo kwitabila mu byambo byajipuzho japelako. Waikele byepi nalwitabilo lwa uno mutundu?
“Kebai Lesa . . . ne Kumutana”
Pakuba’mba muketekele muntu, patanshi mwafwainwa kumuyuka byoaji, byoalanguluka nebyooba bintu. Muchima wenu nemilanguluko yenu yafwainwa kuchikamenamo kyakine kine pakuba kino. Byobyo kiji nepa kwikala naluketekelo lwakine mwi Lesa. Patanshi mwafwainwa kukimuyuka, kuyuka byubilo byanji nebumuntu bwanji, kumona bukishinka bwanji nebyoaketekelwa mubyonse byoamba nekuba.—Masalamo 9:10; 145:1-21.
Bamo balanguluka’mba akyo kechi kyakonsheka ne. Bamba’mba umvwe kyakine Lesa koaji, abya uji kwalepa kabiji kechi wakonsha kuyukanyikwa ne. Bantu baluzhinauko bepuzha’mba, “umvwe Lesa koaji byonka bilanguluka bena Kilishitu nabiji Sarah Jayne, mamboka kyoabula kwiyukanyikisha nekwiatweba bonse bashala?” Nanchi kyakine Lesa uji kwalepa kotwakonsha kubula kumukeba nyi? Mujashi janji ku batemwamaana nebantu bafunjile bingi mu Atene, mutumwa Paulo waambile’mba “Lesa, yenkaye walengele ntanda ne byonsetu bijimo” wapana byonse bikebewa kuba’mba “bamukebe . . . ne kumutana.” Kabiji Paulo waambile’mba: “Kechi uji kwalepa ne atweba ne.”—Byubilo 17:24-27.
Pano mwakonsha “kumukeba byepi Lesa . . . ne kumutana”? Bamo bauba kino pakumonatu bilengwa bibazhokoloka. Bino bilengwa byobyalengela bavula kushiinwa’mba kine Mulenga koaji.a (Masalamo 19:1; Isaya 40:26; Byubilo 14:16, 17) Balanguluka byonka byalangulukile mutumwa Paulo’mba “[Byubilo byanji, NW] bibula kumweka byamwekesha ne ku ntendekelo ya panopantanda, kasa bimweka monka mu byo alengele, bo bulume bwanji bwa myaka ne buLesa bwanji.”—Loma 1:20; Masalamo 104:24.
Mwafwainwa Kwikala na Baibolo
Pakuba’mba mwikale nalwitabilo lwakine mwi Mulenga, mwafwainwa kwikalapo nakintu kimo kyoanengezha. Kikakyo? Baibolo—Byambo bya Lesa byanembeshiwa, moasolola kyaswa muchima wanji nenkebelo yanji. (2 Timoti 3:16, 17) Bamo bakonsha kwamba’mba, “akitekanyai mwane, mwakonsha kwitabila byepi kintu kyonse kyamba Baibolo aku samumona bintu byamalwa bibena kuba bantu bamba’mba tulondela byoyamba?” Kyakine ibyo, bantu bamu Kilishitendomu bayukanyikwa nabukamfutumfutu, malwañano nebyubilo byatama. Pano bino muntu wamaana wakonsha kumona’mba bantu bamu Kilishitendomu bebepelatu’mba balondela mafunde a Baibolo.—Mateo 15:8.
Baibolo ayo ine yajimuna’mba bantu bavula bebepela’mba bapopwela Lesa, “bakana ne aye Nkambo wibapotele.” Mutumwa Petelo waambile’mba, “na mambo a abo, jishinda ja bukine jikanenwa bibi.” (2 Petelo 2:1, 2) Kabiji Yesu Kilishitu waambile’mba abe bantu “ba kuba bibi” bakayukanyikilwa kubyubilo byabo byatama. (Mateo 7:15-23) Kukana Byambo bya Lesa namambo abyubilo byuba bantu bamu Kilishitendomu, kiji nobe kutaya nkalata yafuma kumulunda nobe wapamuchima mambo akubatu’mba awo muntu wakuletelayo uji nabyubilo byatama.
Kwakubula Byambo bya Lesa kechi kyakonsheka kwikala nalwitabilo lwakine ne. Mu Baibolo momonkatu Yehoba moalumbulula mambo anji. Wakumbula mepuzho aipuzhiwa pakimye kikatampe nabiji akuba’mba, mamboka kyoaswishisha buyanji nemisongo, kabiji ukobapoka pa bino bintu. (Masalamo 119:105; Loma 15:4) Sarah Jayne waitabijile’mba Baibolo Byambo byanembeshiwa kwi Lesa. (1 Tesalonika 2:13; 2 Petelo 1:19-21) Waitabijile byepi? Kechi waitabijile’mba mambo bansemi yanji bobamubujile’mba etabile ne, aye mwine waikalanga nakimye kyakufunda biyukilo byonse bimwesha’mba Baibolo kyakine milanguluko ya Lesa. (Loma 12:2) Kyakumwenako, wamwene Baibolo byoyalulula michima yabantu balondela mafunde ayo. Kabiji na bukwasho bwa mabuku nabiji Baibolo—Cebo ca kwa Lesa Nelyo ca Muntu?,b wabalawilenga biyukilo byavula biyukanyikisha milanguluko ya Lesa.
“Lwitabilo Lwiya pa Kumvwa”
Kwikala na Baibolo nangwa kwitabilatu’mba yanembeshiwa kechi kyawaina ne. Mutumwa Paulo wanembele’mba, “lwitabilo lwiya pa kumvwa.” (Loma 10:17) Kumvwa byamba Baibolo kyokilengela kwikala nalwitabilo kechi kwikalatu nayo ne. ‘Mumvwa’ byamba Lesa byomutanga nekufunda Byambo byanji. Nangwatu bakyanyike nabo bakonsha kuba byonkabyo. Paulo waambile’mba “kufuma ku bwanyike,” Timoti bamufunjishe “binembelo byazhila” kwiba inanji nebankambo yanji babakazhi. Nanchi kino kibena kulumbulula’mba bamukanjikizhenga kuba byobyo nyi? Ine! Timoti kechi bamujimbaikilenga nangwa pachechetu ne. Aye mwine ‘waitabishe’ byo aumvwine nekutanga.—2 Timoti 1:5; 3:14, 15.
Sarah Jayne naye waitabijile byonkabyo. Byonka byajinga bena Beliya bamu kitota-myaka kitanshi, ‘watambwijile mambo na maboko abiji [kwiba nsemi yanji neku bafunjishi bakwabotu].’ Byoakijinga kashimbi, kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, waketekejile mu byamubujilenga bansemi yanji. Byoakomene, mukupita kwakimye, kechi waitabijilengatu kitabeitabe byonse byoafunjilenga ne. ‘Wabalawilenga-balawilenga bulongo mu binembelo pa juba pa juba, amba amone kana bino bintu bya kine.’—Byubilo 17:11.
Mwakonsha Kwikala na Lwitabilo Lwakine
Ne anweba mwakonsha kwikala nalwitabilo lwakine mutumwa Paulo loalumbulwilepo munkalata yanji ku bena Kilishitu bena Hebelu. Waambile’mba luno lwitabilo ‘lo luketekelo lwa kine lwa kukamona byaketekelwa, ko kuyuka mu muchima’mba abya bibula kumweka ko biji.’ (Bahebelu 11:1) Umvwe mwaikala nalwitabilo lwa uno mutundu, mwakonsha kushiinwa’mba byonse byomubena kutengela, kubikapo nemulaye wa Lesa walusanguko bikobiwa. Mukashiinwa’mba bintu bya uno mutundu byaimana pamilaye yakine, kechi pabyakukanaikatu ne. Mukayuka’mba Yehoba kechi wakankalwapo kala nangwa jimotu kufikizha milaye yanji ne. (Yoshua 21:45; 23:14; Isaya 55:10, 11; Bahebelu 6:18) Ntanda ipya yalaya Lesa ikekala yakine komuji uba nobe nekwiya yaiya kala. (2 Petelo 3:13) Kabiji mukemwena anwe bene nameso alwitabilo’mba Yehoba Lesa, Yesu Kilishtu ne Bufumu bwa Lesa kebintu byakine, kechi byabubela ne.
Kechi mujitu bunke pakwikala nalwitabilo lwakine ne. Yehoba byoapana Byambo byanji, wanengezha nekipwilo kya bwina Kilishitu mwapela ntanda yonse kibena kukwasha bantu bamichima yakishinka kwikala nalwitabilo mwi Lesa. (Yoano 17:20; Loma 10:14, 15) Tambwilai bukwasho bonse Yehoba boapana kupichila mu jino jibumba. (Byubilo 8:30, 31) Kabiji lwitabilo byoluji kipangwa kya mupashi wazhila wa Lesa, kasa mulomba uno mupashi kimye kyonse kwimukwasha kwikala nalwitabilo lwakine.—Ngalatiya 5:22.
Kange muleke bantu baluzhinauko kwimukanya ne, mambo abo bamba mikeyu kubantu baji nalwitabilo mwi Lesa ne Byambo byanji. (1 Kolinda 1:18-21; 2 Petelo 3:3, 4) Lwitabilo kekintu kyanema bingi mukwimukosesha kukana bantu bamba mikeyu. (Efisesa 6:16) Kino kyamukwashishe bingi Sarah Jayne kabiji kimye kyonse wakoseshanga aba baiyanga nakumupempula mukipatela kwikala naluketekelo. Wibambijilenga’mba, “kasa mulenga bukine kwikala mwianweba. Fundainga Byambo bya Lesa. Ikalai mujibumba ja Lesa. Lombainga na mukoyo. Payankanai mumwingilo wa Yehoba.”—Yakoba 2:17, 26.
Nasi umo byoamwene lwitabilo lwa uno nsongwakazhi mwi Lesa ne mulusanguko waambile’mba: “Kyakine waitabila mu kino, ke ibyo nenyi?” Byoaipuzhiwe kwamba kyamulengejile kwikala na luno lwitabilo nangwa kyakuba wajinga mumeseko, wakumbwile’mba: “Nji nalwitabilo mwi Yehoba, mambo yemulunda nami wakine, kabiji namutemwa bingi.”
[Tubyambo twa mushi]
a Monai buku wa Is There a Creator Who Cares About You?, wanembwa na Bakamonyi bakwa Yehoba.
b Wanembwa na Bakamonyi bakwa Yehoba.
[Kipikichala pa peja 6]
‘Kufuma ku bwanyike,’ Timoti bamufunjishe “binembelo byazhila” kwiba inanji nebankambo yanji babakazhi
[Kipikichala pa peja 6]
Bena Beliya batakaikilwe bingi pamambo a kubalaulabalaula mu Binembelo pajuba pajuba
[Picture credit line on page 6]
Kufuma mu “Photo-Drama of Creation,” yamu 1914
[Bipikichala pa peja 7]
Kumvwa byamba Baibolo nekwibyuba kyokilengela kwikala nalwitabilo kechi kwikalatu nayo ne
[Kipikichala pa peja 7]
“Nkemumona anweba bonse mu ntanda ipya ya Lesa”