Kubiwa kwa Kyaswa Muchima wa Lesa Pano Panshi
KIMYE Yesu kyo afunjishenga baana banji ba bwanga kulomba amba, “kyaswa muchima wenu kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu,” waambilenga bintu byo ayukijile jimo kimye ajinga ne Shanji mwiulu. (Mateo 6:10; Yoano 1:18; 3:13; 8:42) Yesu saka akyangye kwiya pano pa ntanda, wamwenenga bintu byonse byo byajinga mwiulu ne pano panshi sabyaikala monka mwayila kyaswa muchima wa Lesa. Kine akye kimye kyajinga kimye kyanji kyawama bingi kya kwimwena bino bintu byonse.—Byambo bya Mana 8:27-31.
Bilengwa bitanshi Lesa byo alengele bajinga ‘bamalaika banji, ba bulume bwine bukatampe, balama byambo byanji.’ Bajinga, kabiji bakiji ‘ba mingilo yanji, boba kyaswa muchima wanji.’ (Masalamo 103:20, 21) Nanchi bamalaika umo umo bajinga bakasuluka kuba kyaswa muchima wabo nyi? Ee, pa kulengwa kwa ntanda abo ‘baana ba Lesa babijikilenga na lusekelo.’ (Yoba 38:7) Kubijika kwabo na lusekelo kwamwesheshenga amba abo bene befuukwijile kusangalala pa kumona bintu byalenga Lesa, ne kuba kyaswa muchima wabo monka mwayila nkebelo ya Lesa.
Panyuma ya kulenga ntanda, Lesa wiinengezhe mu jishinda ja kuba’mba pekalenga bantu. Kepo alengele bantu batanshi mwanamulume ne mwanamukazhi. (Ntendekelo, kyapitala 1) Akye nakyo nanchi kyajinga kintu kya lusekelo nyi? Byambo byanembeshiwa na mupashi wazhila byaamba’mba: “Lesa wibimwene byonsetu byo alengele, kabiji byonsetu byaji byawamishatu,” ee, byajinga byawamisha.—Ntendekelo 1:31.
Ki ka kyajinga kyaswa muchima wa Lesa ku bansemi yetu batanshi ne baana babo? Kwesakana na Ntendekelo 1:28, nakyo kyawamine bingi: “Lesa wibapesheshe ne kwibambila’mba: Semainga ne kusemununa, muvule ne kukumbana ponse pa ntanda ne kwiikokesha; mwikale na bunkambo bwa pa masabi a mu mema, ne bwa pa bañonhyi bapita mwiulu, ne bwa pa byumi byonsetu byenda pano pa ntanda.” Pa kuba kino, bansemi yetu batanshi bafwainwe kwikala myaka ne myaka ne baana babo pamo. Kafwako nangwa kimo kyajingako kya kwibaletela malwa, bunchibamambo bwabula koloka, kwibakozha ku muchima, nangwa kwibaletela lufu ne.
Akino kyajinga kimye kyaswa muchima wa Lesa o kyaubiwenga mwiulu ne pano pa ntanda. Bonse baikejilenga mwayila kyaswa muchima wanji batainenga lusekelo. Ki ka kyaishile kutama?
Kwamwekele mambo a kweseka kyaswa muchima wa Lesa, kabiji kechi apwile ne. Pano bino, aletele malwa avulañanya kyaswa muchima wa Lesa ku bantu. Ne atweba tupita mu ano malwa. Nanchi ano mambo ajinga a byepi?
Kyaswa Muchima wa Lesa
Kimye kya Bunsatuki
Umo wa mu ‘baana ba Lesa’ wipumine mu kyaji ne kuvulañanya kyaswa muchima wa Lesa ku bantu, kuba’mba amwenemo byanji aye mwine. Uno kilengwa wa mupashi byo alangulukishenga pa kino, watendekele kwikimona amba wakonsha kwikyuba kabiji kyamuwamijile bingi. (Yakoba 1:14, 15) Kampe walangulukile amba inge alengele bamulume ne mukazhi batanshi kumumvwina mu kifulo kya kumvwina Lesa, Lesa usakukanjikizhiwa kuleka’mba kwikale bukalama bwa kwiimena. Kampe walangulukilenga’mba Lesa kechi ukebepaya ne, mambo umvwe wibepaya kyakonsha kulumbulula’mba wakankalwa kufikizha nkebelo yanji. Walangulukile’mba Yehoba Lesa ukapimpula kyaswa muchima wanji, ne kuswisha bukalama bwa uno mwana wa ku mupashi ye bafwainwe kutendeka kukokela bantu ba kwa Yehoba boelengejile aye Mwine. Awe nsatuki waishile kutelwa’mba Satana kilumbulula’mba, “Wamapata.”—Yoba 1:6.
Mu kufikizha mulanguluko wanji, Satana wasolomokele mwanamukazhi. Wamukanjikizhe kulengulula kyaswa muchima wa Lesa ne kutendeka kwitangijila abo bene, byo aambile amba: “Kechi mukafwa ne. . . . mukekala pamo nobe Lesa mwine ne kuyuka byawama ne byatama.” (Ntendekelo 3:1-5) Mwanamukazhi wamwene kuba’mba akye kyaambile Satana kine ukekala wakasuluka kwiubila kyo asaka, ne kuswa waswa kuba’mba mo aambijile jo jishinda jawama kwikelamo. Kepo palutwe wajimbaikile ne mwata wanji naye kuba kintutu kimo.—Ntendekelo 3:6.
Kino kechi kyo kyajinga kyaswa muchima wa Lesa ku ba Adama ne Evwa ne. Kyajinga kyaswa muchima wabo abo bene. Kabiji mu kuba kino mwafuma malwa, mambo Lesa wibabujijile jimo amba akino kikebaletela lufu. (Ntendekelo 3:3) Kechi balengelwe na nkebelo ya kuba’mba bakeikelenga bene kwa kubula bukalama bwa Lesa ne. (Yelemiya 10:23) Mu kunungapo, baikele ke bambulwakoloka, kabiji bumbulwakoloka ne lufu byatambuzhene ne ku baana babo. (Loma 5:12) Satana kechi wakonsheshe kufumyapo ano malwa ne.
Nanchi abye bintu byapimpwile nkebelo ya Lesa, nangwa’mba kyaswa muchima wanji kikupu, ku bantu ne ntanda nyi? Ine. (Isaya 55:9-11) Pano bino, byaletele mepuzho amo akebewenga kukumbulwa nabiji byaambile Satana amba: Nanchi kine bantu bakonsha ‘kwikala pamo nobe Lesa mwine ne kuyuka byawama ne byatama’ nyi? Ko kuba’mba umvwe betupa kimye kyabaya, nanchi twakonsha kwiingijila atweba bene kyawama ne kyatama, kitukwasha ne kyakonsha kwitukozha, mu bintu byonse bya mu bwikalo nyi? Nanchi Lesa ukeba kumukokela mu bintu byonse na mambo a kuba jishinda ja bukalama bwanji jo jawamisha nyi? Abya kuba kyaswa muchima wanji kikebewa kumukokela mu byonse nyi? Mwakonsha kukumbula byepi ano mepuzho?
Kwajingatu jishinda jimo ja kupwishishamo ano mambo ku meso a bilengwa byonse byajimuka. Ne jino jishinda ke ja kwibaswisha bantu bakebelenga kwiikela abo bene kumona umvwe bakonsha kuba kino kwa kubula bukalama bwa Lesa. Kufikenatu ponkapo kwibepaya inge kechi kwapwishishe ano mambo ne. Kwibaleka bantu bene beikela pa kimye kyabaya jo jishinda ja kupwishishamo ano mambo, mambo bwikalo bwabo bwa bukitolwele bo bwakonsha kumwesha umvwe bakonsha kwiikela nangwa ne. Lesa pa kubula mwanamukazhi amba ukekala na baana kilumbulula kuba’mba aje jishinda Lesa mo mo akapwishisha ano mambo. Onkao mambo, kwatendekele kwikala bisemi. Kine twasanta bingi pa kino, mambo ne atweba kyo kyotwaikelako lelo jino!—Ntendekelo 3:16, 20.
Pano bino, kino kechi kyalumbulwilenga amba Lesa waswishishe bantu ne yewa mwana wa ku mupashi nsatuki ku bintu byonse monka mo bakebela ne. Lesa kechi wasankijilepo bukalama bwanji, nangwa nkebelo yanji ne. (Masalamo 83:18) Akye wikyambile bingi bulongo byo aambijile jimo amba ukafumyapo bunsatuki ne bintu byatama byonse. (Ntendekelo 3:15) Onkao mambo, kufumatu ku ntendekelo bantu baikele na mulaye wa kupokololwa.
Bino pa kyo kya kimye, bansemi yetu batanshi beamwineko bene ne baana babo ku bukalama bwa Lesa. Umvwe Lesa wakanyishe bya bulanda byafumine mu kwifuukwila kwabo, inge wibakalakenyengatu kuba kyaswa muchima wanji mu bintu byonse. Kyakonsha kwikala nobe kechi usakatu nangwa pacheche kwiikela bakasuluka ne.
Pano bino, bantu bafwainwa kusala bukalama bwa Lesa. Bafwainwa kuyuka nkebelo ya Lesa ku bantu byo iji pa kino kimye ne kwikela mwayila yo yo nkebelo na muchima yense. (Masalamo 143:10) Bino, kechi bakonsha kwamunwa ku makatazho ne, na mambo a kuba mambo a bukitolwele bwa bantu akolomwenwe akyangye kupwa ne.
Byafumine mu bukitolwele bwa kwisajila byo bakeba byatendekele kumweka mu bwikalo bwabo. Mwanabo mubeji ba Adama ne Evwa aye Kaina, waipayile nkasanji Abela “mambo mingilo yanji yaji yatama, ne ya mulongo wanji yaji yaoloka.” (1 Yoano 3:12) Kino kechi kyo kyajinga nkebelo ya Lesa ne, mambo Lesa wasopeshejile jimo Kaina, mino palutwe wamukambula. (Ntendekelo 4:3-12) Kaina wasajile kulondela kasela ka bukitolwele kaletele Satana; ko kuba’mba, “waji wa kwa yewa mubi.” Ne bakwabo nabo baubile kintutu kimo.
Panyuma ya kuba bantu baikala pa ntanda myaka 1,500, “pano pa ntanda patamishetu ku meso a Lesa, ne kuyula payujile bukapondo.” (Ntendekelo 6:11) Kyafwainwe bingi kuba’mba pobiwepo kimo kya kulamawizha ntanda ku lonaiko. Lesa wikyubile kupichila mu kuleta muyulo wa ntanda yonse ne kupokolola kisemi kyaoloka kimo kyaishile kwikalako: Nowa, mukazhanji, baana banji, ne bakazhi babo. (Ntendekelo 7:1) Atweba bonse twasemwa ku bano bantu.
Kutendekatu kimye kya mu moba a kwa Nowa kufikatu ne lelo jino, Lesa wapana mikambizho ku boba bonse bakeba kuyuka nkebelo yanji na bukishinka. Wapaine mupashi wanji wazhila ku banabalume bakishinka kunemba byambo byanji bya bantu batajilenga kwi aye kwibatangijila. Abye byambo byanembwa mu Baibolo. (2 Timoti 3:16) Mu butemwe bwanji waswishishe bantu bakishinka kwipwiluluka nanji ne kwikala ke balunda nanji. (Isaya 41:8) Kabiji wibapele ne ngovu ya kuchinchika meseko akatazha apitamo bantu mu iye myaka yonse ya bukitolwele. (Masalamo 46:1; Filipai 4:13) Byo twasantapo pa bubwe bukwasho bonse!
‘Kubiwa kwa Kyaswa Muchima Wenu’—Konse
Bintu byoauba kala Lesa kufika pa kino kimye, kechi yo yonse nkebelo yanji ku bantu ne. Mwina Kilishitu mutumwa Petelo wanembele’mba: “Monka mwayila mulaye wanji, tutengela bya mwiulu bipya ne ntanda ipya, mo mwaikala bololoke.” (2 Petelo 3:13) Aye ñambilo ya kifwanyikizho ilumbulula bukalama bupya bukalamanga bantu, ne bantu bapya bakekala mu bo buno bukalama.
Ngauzhi Danyela waambile byambo byaumvwinyika bingi kuba’mba: “Mu moba a boba bamfumu aye Lesa wa mwiulu ukaleta bufumu bo bakabula konauna. . . . Kabiji bukalalaula buno bufumu bonse ne kwibupwishatu shata! pakuba abo bukekala myaka ne myaka.” (Danyela 2:44) Abwe bungauzhi bwaambijile jimo kuba’mba buno bwikalo bujipo bukapwa ne kupingizhiwapo na Bufumu, nangwa’mba kafulumende wa Lesa. Awe kine ke mulaye wawama bingi! Malwañano ne byubilo bya lwiso byayula mu ino ntanda ne bya bukapondo bichinya bantu kabiji byonauna ntanda, juba jimo bikekala bya lunyuma.
Nanchi bino bintu bikobiwa ñanyi kimye? Baana ba bwanga ba kwa Yesu bashikishe’mba: “Bino bikamweka ñanyi mwaka? Kabiji kiyukilo kya kwiya kwenu, ne kya juba jikapelako i ki ka?” Lubaji lumo lwa mukumbu wanji, Yesu wakumbwile’mba: “Ano mambo awama a bufumu akasapwilwa panopantanda ponse mwa kwibashimwina ba mu mikoka yonse ya bantu; bino ke ku mpelo.”—Mateo 24:3, 14.
Kyayukanyikwa bingi kuba’mba uno mwingilo wa kusapwila pano ubena kwingijiwa monse mwaya ntanda. Nenuwa kampe mwimwena kala ku bo mwikala nabo kinkalankulo. Mu buku wanji wa kuba’mba These Also Believe, Pulofesa Charles S. Braden wanembele’mba: “Bakamonyi ba kwa Yehoba basapwila mu ntanda yonse. . . . Kafwako jibumba ja bupopweshi pano pa ntanda jamwesha mukoyo ne kukosakana mu kwibikishako na kusampanya mambo awama a Bufumu kukila Bakamonyi ba kwa Yehoba ne.” Bakamonyi ba kwa Yehoba bapayankana na kwela mbila ya mambo awama mu byalo kukila pa 230 mu milako pepi na 400. Awe mwingilo waambijiwe jimo kechi waingijiwepo kala kya kuba wafika po afika ano moba ntanda yonse ne. Onkao mambo, ke kiyukilo kimo pa biyukilo byavula kibena kumwesha kuba’mba kimye kibena kufwenya bingi pa bwipi kya kuba’mba Bufumu bufumyepo makafulumende a bantu.
Bufumu Yesu bo aambile’mba bukasapwilwa bo bufumu bumotu bo etufunjishe kulomba mu lulombelo lwanji amba: “Bufumu bwenu bufike. Kyaswa muchima wenu kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu.” (Mateo 6:10) Ee abwe Bufumu Lesa bo bo akengijisha mu kufikizha nkebelo yanji, kyaswa muchima wanji ku bantu ne ntanda.
Kino kilumbulula ka? Lekai Lumwekesho 21:3, 4 akumbule: “Ponkapo naumvwine jiwi jikatampe jafuma ku jitanda, amba, Tala, kya kwikalamo Lesa kiji mu bantu, ne aye ukekala nabo, ne abo nabo bakekala ke bantu banji, ne aye Lesa mwine ukekala nabo, ne kwikala ke Lesa wabo: kabiji aye ukashimuna mipolo yonse ku meso abo; ne lufu kechi lukekalako jibiji ne; nangwa mabingo, nangwa kujila, nangwa misongo, kechi bikekalako jibiji ne: bintu bitanshi byapichijila.” Akye kyo kimye kyaswa muchima wa Lesa kyo kikobiwa konse pano pa ntanda ne mwiulu.a Nanchi kine kuba mwatemwa kukatanyiwako ne nyi?
[Tubyambo twa mushi]
a Umvwe mukeba kufunda byavula pa mambo a Bufumu bwa Lesa, mwane bulai Bakamonyi ba kwa Yehoba ba ko ko kwenu nangwa kunembela kumo kwingijisha makeyala anembwa pa peja 2 ya uno magazini.
[Kipikichala pa peja 4]
Kwitolwela kufuma ku kyaswa muchima wa Lesa kwaleta malwa