Bukalama Bukawamisha Bwikalo Bwaino Ntanda
MAGAZINI ya Time yaambile’mba “muntutu bunke wakilamo kunema muino myaka biumbi bibiji nemubwikalotu bonse bwabantu—ke Yesu Kilishitu mwina Nazala. Yesu byoajinga panopantanda, bantu bavula bakishinka kechi bayukiletu nkuwa yanji yonkatune, bino bamwene nelusa loaubijilenga bantu. Kyokyobakebejilenga amba ekale mfumu. (Yoano 6:10, 14, 15) Bino Yesu wakaine kwitumpa mubya bumulwila ntanda.
MUKUMBU wakwa Yesu waimene pabishinka bisatu: Kitanshi, Shanji byoamona bantu bakeba kwiimena bunke, akyo kyavwangamo nebukalama bwabantu; kyabubiji, Yesu wayukile’mba nangwa kyakuba bantu bakebe byepi kwikala nabukalama bwawama, kuji bilengwa bimo byafyamika bibulubankanya; kyabusatu, nkebelo ya Lesa yakwikajika kafulumende wamwiulu ukalama ntanda yonse. Byo tusakubalaula-balaulanga bino bishinka bisatu, tusakumona ene mambo ngovu yabantu yakukeba kuwamisha bwikalo bwaino ntanda kyoyakankelwa. Kabiji tusakumona nebukalama bwine bukawamisha bintu.
Nanchi Bantu Bakonsha Kwilama Benenyi?
Lesa byoalengele bantu, wibapele bunkambo bwakulama banyama. (Ntendekelo 1:26) Bino bantu balaminwenga na Lesa. Mwanamulume nemwanamukazhi mutanshi bamwesheshenga kukokela Lesa pakubula kujako kipangwa ku “kichi kyakuyuka byawama ne byatama.” (Ntendekelo 2:17) Bino kyabulanda, ba Adama ne Evwa beonawijile bene lūsa lwabo lwakwisajila bintu nekusatuka basatukijile Lesa. Kuja kipangwa kyazhijikilwe kechi kyajingatu bwivi bonkane. Kyajinga kusatukila nebukalama bwa Lesa. Tubyambo twapanshi ya Ntendekelo 2:17 mu The New Jerusalem Bible twamba’mba: “Ba Adama ne Evwa bakebelenga kwiimena bunke bwabo bene, kabiji kuba kino kwamwesheshetu patoka kukana’mba kechi kuji wibalengele ne . . . Mu buno bundengamambo butanshi balukukile bumfumu bwa Lesa.”
Namambo akuba kino kyavwangilemo mambo akatampe, Lesa waswishishe ba Adama ne Evwa nebaana babo pamo kwisajila bene bwikalo bwabo, kabiji besajijile bene mizhilo yabyawama nebyatama. (Masalamo 147:19, 20; Loma 2:14) Kino kyokyajinga kimye kyatendekele bantu kwiimena bene. Nanchi kino kyawamisha bwikalo nyi? Ine, mambo umvwe twamona byubilo byaubiwa pamyaka yavula, kino kechi kyawamishapo bwikalo nangwa pachechetu ne. Musapwishi 8:9 wamba’mba: “Muntu uyanjisha mukwabo muntu pa kumulama.” (NW) Buno bwikalo bwamalwa bwabantu bwakwilama bene bwitabizha bukine bwa Yelemiya 10:23 amba: ‘Anweba Yehoba, nayuka namba muntu mwine na maana anji kechi wakonsha kusalulula jishinda jawama kuyamo ne, aye mwine muntu kechi uji na bulume bwa kwenda monka mwafwainwa ne.’ Mpito imwesha’mba bantu kechi baji nabulume bwakwilama bene bulongo kwakubula Mulenga ne.
Kino Yesu wikitabizhe. Kwiimena bunke kwakubula Lesa kyajinga kintu kyoashikilwe bingi. Waambile’mba, ‘kechi ne ubila kintu ami mwine ne. Nguba bya kumutokesha [Lesa] pa muchima.’ (Yoano 4:34; 8:28, 29) Onkao mambo, Yesu kechi walangulukilengapo kutambula bufumu kubantune, mambo Lesa kechi wamuswishishe kuba kinone. Nangwa byonkabyo, kino kechi kibena kulumbulula’mba wakankazhaminenga kukwasha bantune. Waingijile papelejile bulume bwanji kukwasha bantu kumona lusekelo pakyokya kimye kabiji nekulutwe nalwendo. Kabiji wafwijile bantu. (Mateo 5:3-11; 7:24-27; Yoano 3:16) Bino Yesu wayukile’mba “bintu byonsetu biji na [kimye kyabyo, NW],” kubikapo nekimye Lesa kyoakekajikilamo bumfumu bwanji kulama bantu. (Musapwishi 3:1; Mateo 24:14, 21, 22, 36-39) Vulukai kuba’mba mu Edena, bansemi yetu batanshi baumvwijile byakebelenga kilengwa kibi kya mupashi kyaambijile mu muloolo. Kino kituleta kukishinka kyabubiji kyalengejile Yesu kubula kwivwanga mubya bumulwila ntanda.
Kalama Waino Ntanda Wabula Kuyukanyikwa
Baibolo itubula’mba Satana wamwesheshe Yesu “bufumu bonse bwa panopantanda, ne lukumo lwabo” ne kwamba’mba umvwe umpopwele nekundambila, nsakukupabo. (Mateo 4:8-10) Byonkabyo, Yesu bamumwesheshe bufumu bwapanopantanda, yajinga milanguluko yakwa Diabola. Yesu kechi washinjilwe naluno lwesekone. Abya kyakine lwajinga lwesekonyi? Nanchi Satana wakonsheshe kupana bino bintu bikatampenyi? Ee, mambo ayemwine Yesu wamutongwele Diabola’mba “mfumu wa panopantanda,” kabiji nemutumwa Paulo naye wamulumbulwile’mba “lesa wa panopantanda.”—Yoano 14:30; 2 Kolinda 4:4; Efisesa 6:12.
Bino Yesu wayukile’mba Diabola kechi ukeba kukwasha bantune. Wamutongwele Satana amba “mbanzhi” kabiji ‘shanja bubela nebyonse byabubela.’ (Yoano 8:44, The Amplified Bible) Kwakubula nangwa kuzhinaukatune, ntanda iji “mu bulume” bwa kino kilengwa kibi kyamupashi kechi yakonsha kuwamisha bwikalone. (1 Yoano 5:19) Bino nangwa byonkabyo, bukalama bwa Diabola kechi bukakulailane. Yesu kekilengwa kyamupashi kyangovu, katatakatu akamufumyepo Satana nekupwisha bukalama bwanji.—Bahebelu 2:14; Lumwekesho 20:1-3.
Satana aye mwine wayuka’mba moba anji akulama ino ntanda abena kuya nakupwa. Kyokyo abena kwingijila nangovu mumashinda onse akutamishishamo bantu byonka byoaubile mumoba akwa Nowa, Muyulo saka akyangye kufika. (Ntendekelo 6:1-5; Yuda 6) Lumwekesho 12:12 waamba’mba: “Malwa enu anweba ntanda ne kalunga: mambo Diabola waikila ko muji, kasa aji na bukaji bukatampe byo ayuka’mba kimye kyami ke kicheche.” Bungauzhi bwa Baibolo nebyubilo bibena kubiwa muntanda bibena kumwesha’mba tuji kwipi nampelo yakino ‘kimye kicheche.’ (2 Timoti 3:1-5) Kukokoloka kujitu pepi.
Kafulumende Ukaleta Lusekelo
Kishinka kyabusatu kyalengejile Yesu kukana kwitumpa mubumulwila ntanda kekyakuba wayukile’mba mukimye kyabikilwa jimo kulutwe nalwendo, Lesa ukekajika kafulumende wamwiulu ukalama ntanda yonse. Baibolo itela uno kafulumende’mba Bufumu bwa Lesa, kabiji bobwajinga mutwe mukatampe mumafunjisho afunjishenga Yesu. (Luka 4:43; Lumwekesho 11:15) Yesu wafunjishe baana banji ba bwanga kulombela buno Bufumu amba bwiye, mambo byobukalamanga ‘popakobiwa kyaswa muchima wa Lesa pano panshi byonka byo kyubiwa mwiulu.’ (Mateo 6:9, 10) Mwakonsha kukumya’mba, ‘umvwe buno Bufumu bukalama ntanda yonse, kika kikobiwa kumakafulumende abantu?’
Mukumbu uji mu Danyela 2:44 amba: ‘Mu moba a boba bamfumu [babena kulama mubuno bwikalo bujipo] aye Lesa wa mwiulu ukaleta bufumu bo bakabula konauna myaka nemyaka, nangwa pachechetu ne, kabiji abwa bufumu kechi bakebupana ku mutundu ungi ne. Kabiji bukalalaula buno bufumu bonse [bwabantu] ne kwibupwishatu shata! pakuba abo bukekala myaka nemyaka.’ Mamboka Bufumu bwa Lesa kyo ‘bukalalawila’ mabufumu apanopantanda? Mambo ano mabufumu aumina pakukulaizha mupashi ukana Lesa wakwiimena bunke watundaikilwe na Satana kala mubujimi bwa Edena. Kuvwanga pakubula kukwasha bantu, aba bakosako nakukulaizha uno mupashi babena kwilwisha bene na Mulenga. (Masalamo 2:6-12; Lumwekesho 16:14, 16) Onkao mambo twafwainwa kwiipuzha’mba, ‘Nanchi tuji kulubaji lwa bukalama bwa Lesa nyi, inyi tubena kwibulwisha?
Bukalama Bwabañanyi Bomwasala?
Pakuba’mba bantu bakwashiwe kwikala namulanguluko wajimbwa pamaana alumbuluka pakusala bukalama, Yesu wapele baana banji babwanga mwingilo wakusapwila “mambo awama a bufumu . . . panopantanda ponse mwakwibashimwina ba mu mikoka yonse” mpelo yabuno bwikalo saka ikyangye kufika. (Mateo 24:14) Bañanyi lelo jino bayukanyikwa kusapwila Bufumu bwa Lesa mwaya ntanda yonse? Bakamonyi bakwa Yehoba bobabena kuba kino. Kikatakata ino magazini, kufumatu nekukala, pankupo yayo yapeulu panembwa byambo byakuba’mba, “Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba.” Lelo jino, Bakamonyi 6 milyonyi mubyalo kukila pa 230 babena kukwasha bantu kufunda maana alumbuluka akuyuka buno Bufumu.a
Mapesho Akamona Bangikazhi Bamu Bobwa Bufumu
Kimye kyonse Yesu waubilenga bintu monka mukebela Lesa. Onkao mambo, mukifulo kyakukeba kwiimena nekukeba kuwamisha bwikalo bwajingapo pakyokya kimye mukulwila ntanda, waingijile nangovu kutwala palutwe bintu bya Bufumu bwa Lesa, bonka bukapwisha makatazho onse apanopantanda. Namambo abukishinka bwanji, waikajikwa pajitanda jalukumo nekwikala Mfumu wabuno Bufumu. Byoijipo mfweto yalusekelo mambo wakokejile Lesa!—Danyela 7:13, 14.
Bantu bavula lelo jino babena kulonda Yesu mukubika Bufumu bwa Lesa palutwe yabo nekukokela kyaswa muchima wa Lesa, nabo bakeyowa kyabupe kyakilamo kuwama—jishuko jakwikala bangikazhi mu Bufumu bwa Lesa panopantanda. (Mateo 6:33) Byobakekala mubukalama bwabutemwe, bakekala kebantu balumbuluka naluketekelo nebumi bwamyaka nemyaka. (Lumwekesho 21:3, 4) 1 Yoano 2:17 waamba’mba: “Panopantanda pakapita ne lwiso lwapo: pakuba aye uba kyaswa muchima wa Lesa ukekala myaka ne myaka.” Satana nebantu banji bakafumishiwapo nentanda yonse ikalulwa ke paladisa mukabula mepatulo, busulu bubi, nebupopweshi bwabubela. Byolukekalapo lusekelo lukatampe kwikala panopantanda myaka nemyaka!—Masalamo 37:29; 72:16.
Ee kine, Bufumu bwa Lesa bobukawamisha bwikalo bwaino ntanda, nemawi obubijikilwamo atelwa’mba mambo awama. Umvwe mukyangye kuba kino, kimye Bakamonyi bakwa Yehoba kyobakeya panzubo yenu, mukomvweko ano mambo awama obakemuletela.
[Tubyambo twa mushi]
a Bakamonyi bakwa Yehoba batumbijika Bufumu bwa Lesa kyokyobabujila nekwivwanga mubya bumulwila ntanda nangwa kusatukila makafulumende abantu. Nangwatu mubyalo mobebakanya kusapwila nangwa mobabena kwibamanyika, Bakamonyi kechi basatukane. (Titusa 3:1) Mukifulo kyabyobyo, bengijila pamo kumupashi kwakubula kwitumpa mubya bumulwila ntanda byonka byaubile Yesu nebaana banji babwanga mukitota-myaka kitanshi. Bakamonyi bakwasha bantu bakeba bololoke mumanyaunda abo apusana-pusana kwikala namizhilo yawama yamu Baibolo, nabiji kutemwañana mukisemi, bukishinka, byubilo byawama ne mafunde awama. Kikatakata, bebafunjisha byobakonsha kulondela mafunde amu Baibolo nekuketekela Bufumu bwa Lesa amba bobonkatu bukawamisha bwikalo bwa bantu.
[Bipikichala pa peja 4]
Mpito imwesha’mba bantu kechi bakonsha kwilama abobene bulongo kwakubula Lesa ne
[Kipikichala pa peja 4]
Satana wamwesheshe Yesu “bufumu bonse bwa panopantanda” mambo akuba yeubena kulama ‘ino ntanda’
[Bipikichala pa peja 6]
Yesu wafunjishe kuba’mba mulunengezho lwa Bufumu bwa Lesa, ntanda ikekala kempunzha yawama kyakine kine