BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w07 12/1 pp. 12-15
  • Funjishai Baana Benu Kwikala Ba Mutende

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Funjishai Baana Benu Kwikala Ba Mutende
  • Kyamba kya Usopa—2007
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Kwashai Baana Benu Kutokesha “Lesa wa Mutende” ku Muchima
  • Ikalai Bansemi ba Mutende
  • Bandai Kuba Bukaji
  • Tundaikai Buneme bwa Kwilekelako Mambo
  • Kwashainga Baana Benu Kupwanañananga na Bakwabo
  • Mutende—Mwakonsha Kumutaana Byepi?
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2018
  • ‘Kebai Mutende ne Kumulondalonda’
    Kyamba kya Usopa—2001
  • Funjishainga Baana Benu Kutemwa Yehoba
    Kyamba kya Usopa—2007
  • 8 Byubilo Byawama
    Labainga!—2018
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2007
w07 12/1 pp. 12-15

Funjishai Baana Benu Kwikala Ba Mutende

Nsongwakazhi wa jizhina ja Nicole wa myaka ya kusemwa itanu na isatu byo asangalele kisemi byo kyajinga pepi na kuvilukila ku mpunzha ikwabo, watwajijile kubulangako mulunda nanji nsongwakazhi wa jizhina ja Gabrielle pa bintu byonse byaubiwenga. Juba jimo, Gabrielle wafikenejiletu kubula Nicole amba kange umbulenga bwikalo bobe byo buji koko ne. Byo aumvwine ku muchima kukola, Nicole wabujile bainanji amba, “Kechi nkeba nkamonañane ne Gabrielle jibiji ne!”

MAKATAZHO a banyike nabiji atainwemo Nicole ne Gabrielle akebewa kwiapwisha na bukwasho bwa bansemi kechi kufomonatu bukaji ne, bino kana kumwesha bya kupwisha lukatazho. Javula bakyanyike bamwesha byubilo “bya bwanyike” kabiji kechi bayuka byakonsha kufumamo mu byo bamba ne mu byubilo byabo ne. (1 Kolinda 13:11) Bakebewa kwibakwasha kwikala na byubilo byawama byakonsha kwibalengela kumvwañananga bulongo na ba mu kisemi ne bantutu bakwabo.

Bansemi ba bwina Kilishitu basakisha bingi kufunjisha baana babo ‘kukeba mutende, ne kumulondalonda.’ (1 Petelo 3:11) Lusekelo luji mu kwikala mutende lo lukebewa pa kuba amba mushinde bukaji bwiya na mambo a kufichishiwa ku muchima. Umvwe mwi bansemi, mwakonsha kufunjisha byepi baana benu kwikala ba mutende?

Kwashai Baana Benu Kutokesha “Lesa wa Mutende” ku Muchima

Yehoba utelwa amba “Lesa wa mutende” kabiji wiyukisha mwine amba ye “wa mutende.” (Filipai 4:9; Loma 15:33) Onkao mambo, bansemi ba maana bengijisha bulongo mambo a Lesa, Baibolo, pa kufunjisha baana babo kwikala na kizaku kya kutokesha Lesa ku muchima ne kulonda byubilo byanji. Kya kumwenako, kwashai baana benu kufwanyikizha byamwene mutumwa Yoano mu kimwesho kya kukumya. Wamwene ku jitanda kwazhokolokele ne kakongolo kawamisha, kamwekele nobe samalagido.a (Lumwekesho 4:2, 3) Balumbulwilai amba kano kakongolo kemenako mutende wazhokoloka Yehoba ne kuba amba mapesho a uno mutundu ukeapana ku boba bamukokela.

Yehoba utangijila kupichila mu Mwananji, Yesu, utelwa amba “Mfumu wa mutende.” (Isaya 9:6, 7) Onkao mambo, tangai ne kwibalumbulwila baana benu mashimikila a mu Baibolo amo Yesu mo afunjishenga mafunjisho anema kutazha ku kukanya bulwi ne mitotololo. (Mateo 26:51-56; Mako 9:33-35) Londololai ene mambo Paulo, wajinga muntu “washinta,” kyo apimpwijile byubilo byanji ne kunemba’mba “kalume wa Nkambo kechi wafwainwa kutoboka ne, kana ekale wakoka muchima ku bonse, . . . watekanya.” (1 Timoti 1:13; 2 Timoti 2:24) Mwanenu wakonsha kupimpula mu jishinda jo mwabujile kuketekela.

Evan ukivuluka byo bamukosamikile kimye kyo ajinga na myaka ya kusemwa itanu na ibiji ku mukwabo mwanyike mu sakya ya sukulu. Waambile amba: “Nazhingijile kyakuba kankebe ne kushinkanya! Pano bino navulukile byo nafunjile ku nzubo kutazha ku boba bakeba kulwa. Nayukile kuba’mba Yehoba kechi ukeba amba ‘nshinkanye kibi na kibi kikwabo nangwa na muntu umo ne,’ kanatu ‘kwikala mu mutende na bantu bonse.’ (Loma 12:17, 18) Evan po po aishile kutana bulume bwakupwisha luno lukatazho mu meso anteka. Wakebelenga kutokesha ku muchima wa Lesa wa mutende.

Ikalai Bansemi ba Mutende

Nanchi pa nzubo yenu paji mutende nyi? Umvwe kiji byobyo, baana benu bakonsha kufunjilako byavula pa mutende kupichila mu kumona byubilo byenu. Pa kuba amba mufunjishe bulongo baana benu kwikala ba mutende, byonse byashakaminatu pa byo mulonda mashinda a mutende a kwa Lesa ne Yesu.—Loma 2:21.

Ba Russ ne ba Cindy bengila bingi na ngovu pa kufunda baana babo babalume babiji, ne kwibakosesha kuba amba bobenga bintu mu jishinda ja butemwe umvwe bebazhingijisha ku bakwabo. Ba Cindy baambile’mba, “Byubilo bimwesha ba Russ ne amiwa ku baana betu ne ku bakwetu inge twaikala na makatazho bikwasha bingi baana betu umvwe batalañana na makatazho a uno mutundu.”

Bansemi baji bonse balubankanya, nangwa byonkabyo bakonsha kwingijisha kano ka kimye kufunjishishamo bintu byanema bingi. Ba Stephen besolwelemo amba: “Amiwa ne mwina kwami Terry twazhingijile bingi ne kukambula baana betu basatu saka tukyangye kwikala na bishinka byonse. Kino kintu byo kyaubiwe, twalombele lulekelo lwa mambo.” Ba Terry batwajijile kwamba’mba: “Twabujile baana betu amba ne atweba twibambulwakoloka kabiji tulubankanya. Twiumvwa kuba’mba kechi tukwashatu kisemi kyetu kyonka kwikala kya mutende ne, pano bino tukwasha ne baana betu nabo kwikala ba mutende.”

Abya baana benu babena kufunjilako kwikala ba mutende kupichila mu kumona byubilo byenu nyi? Yesu wakambizhe’mba: “Byonkabyo, bintu byonse byo musaka’mba, bantu betubile, ne anweba sa mwibobila byonkabya.” (Mateo 7:12) Nangwa kya kuba’mba mwikala na bilubo, sumininwai amba butemwe bo mumwesha baana benu bukaleta bintu byawama. Baana benu bakobanga bintu monka mo kyafwainwa umvwe mwibabula mu butemwe.

Bandai Kuba Bukaji

Byambo bya Mana 19:11 byaamba’mba: ‘Maana o amulengela muntu kubanda kuzhingila.’ Mwakonsha kukwasha byepi baana benu kwikala na maana a uno mutundu? Ba David balondolola jishinda jibakwasha abo ne bena kwabo, ba Mariann pa kufunjisha mwanabo wa mulume umo ne mwanabo wamukazhi. Baambile amba: “Umvwe bebazhingijisha ku muntu umo nangwa wibambila kintu kyatama, twibakwasha kumvwinako bakwabo lusa. Twibepuzha mepuzho apelatu nabiji ano: Abya awo muntu kwajinga byamukatezhe nyi? Uji na kichima nyi? Nanchi paji wamuzhingijisha nyi?” Mariann wanungilepo amba, “Kino kilengela kufomona banyike mu kifulo kya kwibaleka na kuchikamena mu milanguluko yabula kufwainwa nangwa kutatula kwipachika pa ujitu bulongo nangwa walubankanya.”

Kufunjisha bulongo kwa uno mutundu kwakonsha kuleta lusekelo. Akimonai Nicole, watongolwa ku ntatwilo ya kino kibaba byo bamukwashishe ku bainanji, ba Michelle, mu jishinda ja kuba’mba bulunda ne mukwabo Gabrielle bwaishile kubwelamotu pakala. Ba Michelle baambile’mba: “Nicole ne amiwa twatangile kitango 14 mu buku wa Fundai ku Mufunjishi Wayukisha.b Apa bino nalondolwele byalumbulwile Yesu byo aambile amba twafwainwa kulekelangako bakwetu mambo kufika “pa makumi atanu na abiji ne jitanu na jibiji.” Panyuma ya kuteleka ku byambo byaambile Nicole pa byo eumvwine, na mukwashishe kuyuka bulanda bwajinga na mukwabo Gabrielle ne byo eumvwinenga mambo mulunda nanji Nicole wajinga pepi na kuvilukila kwalepa.”—Mateo 18:21, 22.

Maana afunjile Nicole afwainwa o amukwashishe kuyuka kyalengejile Gabrielle kuzhingila kabiji amutundaikile kumumvwinako mukwabo lusa ne kumutumina foni Gabrielle amba amulekeleko mambo. Ba Michelle baambile’mba: “Kufumatu kyokya kimye, Nicole ulangulukilako bakwabo kabiji ne kwibobila bintu byawama pa kuba’mba ebomvwisheko bulongo.”—Filipai 2:3, 4.

Kwashai baana benu kuchinuzhuka kuzhingila na mambo a bilubo ne kubula kumvwañana bulongo na bakwabo. Kuba bino kukemulengela kumvwa bulongo pa kumona bakyanyike byo babena kumwesha bintu byawama ne kubila bakwabo lusa.—Loma 12:10; 1 Kolinda 12:25.

Tundaikai Buneme bwa Kwilekelako Mambo

Byambo bya Mana 19:11 byaamba’mba: ‘Buneme . . . bumwekela mu kwibalekelako bantu mambo o bemulenga.’ Kimye kyamanamine Yesu mu kukizhamo, walondejile Shanji kupichila mu kumwesha lulekelo lwa mambo. (Luka 23:34) Baana benu bakonsha kufunjilako buneme bwa kwilekelako mambo umvwe bene bemwena buwame bwa kwibalekelako mambo anweba yenka.

Kya kumwenako, Willy wa myaka ya kusemwa itanu watemenwe bingi kulenga bipikichala ne bankambo yanji babakazhi. Juba jimo, Bankambo yanji bafikenejiletu kwikileka ne kumupachila, babwela bafumapo. Willy waakaminwe bingi. Bashanji ba Sam bamubujile amba: “Bankambo yobe baji na kikola kya kuvulañana bongo (Alzheimer’s disease). Onkao mambo, twamulondolwejile mu byambo byapela kumvwa.” Panyuma ya kumuvululako Willy amba bamulekelako mambo pa bimye byavula kabiji amba ne aye wafwainwa kubanga byonkabye ku bakwabo, ba Sam bakuminye bingi pa byaubile Willy. Ba Sam baambile’mba: “Abya mwakonsha kufwanyikizha byo twiumvwine pa kumona mwanetu byo atendekele kuya ku bankambo yanji babakazhi ba myaka ya kusemwa 80, ne kulomba lulekelo lwa mambo mu mushingi, ne kwibakwata pa kuboko babwela ne ku tebulu nyi?”

Ke buneme umvwe baana bafunda ‘kwitekenya abo bene’ mu bilubo bya bakwabo ne kwibalekelako mambo. (Kolose 3:13) Nangwa kya kuba bantu bamo bobilamotu bintu kya nshiji, yukai amba ‘byubilo bya muntu bimutokesha ku muchima Yehoba, aye ulengesha balwanyi banji ke bapwane nanji.’—Byambo bya Mana 16:7.

Kwashainga Baana Benu Kupwanañananga na Bakwabo

Umvwe bansemi baingijisha mambo a Lesa pa kufunjisha baana babo “mu mutende” ne “kwi abo boba mutende,” kabiji bakekala ke ba kuleta lusekelo ku baana babo. (Yakoba 3:18) Bansemi ba uno mutundu bafunjisha baana babo byo bafwainwa kupwisha makatazho ne kupwanañana na bakwabo. Kino kilengela baana babo kwikala balusekelo mu bwikalo bwabo bonse.

Ba Dan ne ba Kathy baji na baana basatu babena kuba bulongo ku mupashi. Ba Dan baambile amba: “Nangwa kya kuba kwajinga makatazho pa kwibafunjisha byo bakijinga banyike, twasekejile bingi pa kumona amba baana betu babena kuba bingi bulongo mu mingilo ya Yehoba. Luno bakaya bingi bulongo na bakwabo ne kwibalekelako mambo mu mutende umvwe bebalubankanya.” Ba Kathy baambile amba: “Kino kibena kwitutundaika bingi, mambo mutende ke kipangwa kya mupashi wa Lesa.”—Ngalatiya 5:22, 23.

Na mambo a bintu byawama byakonsha kufumamo, bansemi ba bwina Kilishitu kechi bafwainwa ‘kukoka’ nangwa “kupungila ne” pa kufunjisha baana babo kwikala bamutende nangwa kya kuba pa kutendeka bazhozhombela. Yukai kuba amba byo mubena kuba bino “aye Lesa wa butemwe ne wa mutende ukekala nenu.”—Ngalatiya 6:9; 2 Kolinda 13:11.

[Tubyambo twa mushi]

a Monai kipikichala kiji pa peja 75 mu buku wa Revelation—Its Grand Climax At Hand! wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

b Wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

[Kitenguluzha/Kipikichala pa peja 14]

NANCHI BINO BINTU BYAKONSHA KWIMUKWASHA NYI?

Kibaba kyanembelwe na ba Media Awareness Network kiji na mutwe wa kuba amba: “bukapondo buji mu mafilimu” kyaambile amba: “Mulanguluko wa kuba bukapondo jo jishinda ja kupwishishamo makatazho, utundaikwa kupichila mu bya kutambatamba amo bankaizhi bamafilimu monka balwilatu kikupu.” Panyuma ya kupesa pesa, kyatainwe kuba amba mu pepi nobe 10 pesenti ya mitanchi ya pa TV, mafilimu ne nyimbo ya pa mavidyo mwajinga bya bukapondo byavula bingi. Nangwa byonkabyo, kino kibaba kyaambile amba, “bukapondo bumweshiwa bujitu bulongo, kabiji kechi twakonsha kwibunyema ne, mambo jino jo jishinda jonka ja kupwishishamo luno lukatazho.”

Nanchi mwamona nkebelo ijipo ya kulenga lupimpu kutazha ku kutamba TV mu nzubo yenu nyi? Kange muleke bya kutambatamba kwimulefula kuba’mba muleke kufunjisha baana benu kwikala ba mutende ne.

[Kipikichala pa peja 12]

Funjishai baana benu kwikala na kizaku kya kutokesha “Lesa wa mutende” pa muchima

[Kipikichala pa peja 13]

Kosaiko kufunjisha baana benu ñambilo ne byubilo byalumbuluka

[Kipikichala pa peja 15]

Baana benu bafwainwa kufunda kulomba lulekelo lwa mambo ne kulekelako bakwabo mambo

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu