Tanai Luzhikijilo mu Bantu ba Lesa
“Amiwa nkemusanchila mu kipwilo kikatampe.”—SALA. 35:18.
1-3. (a) Ki ka kyakonsha kulengela bena Kilishitu bamo kwibika mu bizumba bya ku mupashi? (b) Bantu ba Lesa bakonsha kutana kwepi luzhikijilo?
BYO bajinga pa kukokoloka, Joe ne mukazhanji bekobaikile tumatumbo twa kupemenamo mwela ne kwibila pa mema po bataine bisamba bya masabi a misombelo yapusana pusana akatampe ne acheche. Bafwenkele kuya panshi pene na kumona bintu biji panshi ya mema. Byo bafikile pene pazhika, muka Joe waambile’mba: “Namona nobe twafika palepa bingi.” Pano Joe wamwambijile’mba, “mina mate. Nayuka kyo mbena kuba.” Joe ukivuluka byo akuminye panyuma ya bino ne byo aipwizhe amba, ‘Nga masabi onse aya pi?’ Wakuminye bingi byo ayukile kyalengejile. Ponka panshi ya mema po bajinga, jisabi jikatampe janankaminetu ponka po ajinga. Aye po ajinga waumvwinetu ne mu manungo zukuzuku. Jino jisabi byo jafikile pepi na poajinga jafikenejiletu kwaluluka kumona ne mo jakazhimañena ne.
2 Mwina Kilishitu wakonsha kulabikwa na bintu bya ino ntanda ya kwa Satana, ko kuba’mba byakisangajimbwe, nkito, ne bunonshi kya kuba wakankalwa ne kuyuka amba ubena kwibika mu kizumba. Joe, mukulumpe mu kipwilo kya bwina Kilishitu waamba’mba: “Kintu kyammwekejile kindengela kulanguluka pa balunda bo twikala nabo. Ikalainga mu kipwilo mambo mo muji luzhikijilo ne lusekelo.” Kechi mwafwainwa kuleka bintu bilabikañana bya ino ntanda kwimulengela kusha kipwilo ne. Umvwe mwamona kuba’mba mwasha kipwilo, mwafwainwa kubwelamo bukiji bukiji. Inge mwabula kuba bino mwakonsha kukumpulwa ku mupashi.
3 Lelo jino, ntanda yatama bingi ku bena Kilishitu. (2 Timo. 3:1-5) Satana wayuka kuba’mba washalatu na kimye kicheche, kabiji ubena kukeba ba kuja baji mu bwilube. (1 Pe. 5:8; Lum. 12:12, 17) Pano bino kechi twaikalatu kwakubula luzhikijilo ne. Yehoba wazhikijila bantu banji ku mupashi monka mu kipwilo kya bwina Kilishitu.
4, 5. Bantu bavula beumvwa byepi pa mambo a kimye kyabo kya kulutwe, kabiji mambo ka?
4 Bantu ba mu ntanda bapanakotu luzhikijilo lucheche, kikale ku mubiji nangwa mu milanguluko. Bantu bavula batana kuba’mba luzhikijilo lwa ku mubiji kechi lwingila ne, na mambo a kuba kuji bumbanzhi, bukapondo, lukatazho lwa bwikalo ne lwa bintu bituzhokoloka mu ntanda. Bantu bonse bapita mu makatazho a bukote ne kubela. Kabiji bakwabo bengila nkito, baji na mazubo, mali a kwingijisha ku bikebewa, ne butuntulu bwa mubiji bwawamako bakonsha kuzhinauka kana bino bintu bikatwajijila nangwa ne.
5 Bantu bavula bakankalwa kukasuluka mu milanguluko. Kya bulandatu ke kya kuba’mba, bavula baketekejile kwikala mutende ne lusekelo mu masongola ne mu kisemi batana kuba’mba byo baketekejile kechi ibyo ne. Pa mambo a kuzhikijilwa ku mupashi, bamembala bavula ba mu chechi kibapezha maana kabiji bazhinauka buneme bwa lutangijilo lo balondela. Bano bantu beumvwa bino, kikatakata umvwe balanguluka pa byubilo byatama ne mafunjisho abula mu binembelo a bantangi babo ba bupopweshi. Kino kyalengela bantu bavula kulanguluka amba kyawamatu ne kuketekela mu bya sayansi, kwiubilanga bintu byawama ne kulondela mafunde a bantu. O ene mambo bantu o babujila kwiumvwa kuzhikijilwa kabiji ne kubula kulangulukisha pa kimye kyabo kya kulutwe.
6, 7. (a) Ki ka kyalengela kuba’mba pekale lupusano pakachi ka boba bengijila Lesa ne boba babula kumwingijila? (b) Tusakwisamba pa ka?
6 Paji lupusano lukatampe bingi pakachi ka boba baji mu kipwilo kya bena Kilishitu ne boba babula mu kipwilo! Nangwa kya kuba atweba bantu ba Yehoba tupita mu makatazho onka apitamo bantu bo twikala nabo kinkalankulo, bino twapusanako bingi na byo boba bintu. (Tangai Isaya 65:13, 14; Malakai 3:18.) Mambo ka? Mambo Baibolo witulumbulwila bintu byakatazha bibena kupitamo bantu, kabiji twayuka bya kuba na ano makatazho. Kino kitukwasha kubula kukizhamo kwakamwa pa mambo a kimye kya kulutwe. Kwikala bapopweshi ba Yehoba kwitulengela kuzhikijilwa ku ndangulukilo yatama yakanya binembelo, byubilo byatama ne bintutu bikwabo bya uno mutundu. Onkao mambo, ba mu kipwilo kya bena Kilishitu bekala na mutende wabulapo boba babula mu kipwilo.—Isa. 48:17, 18; Fili. 4:6, 7.
7 Kuji byakumwenako bimo bitukwasha kulanguluka pa luzhikijilo lwikalapo na boba bengijila Yehoba kupusanako na boba babula kumwingijila. Bino byakumwenako bitulengela kupesapesa ndangulukilo ne byubilo byetu ne kumona kana twakonsha kulondela bulongo mafunde a Lesa aikelako kwituzhikijila.—Isa. 30:21.
“Nashi Nkasenduke”
8. Bakalume ba Yehoba boba ka kimye kyonse?
8 Kufumatu ku ntendekelo ya bwikalo bwa bantu, aba basalapo kwingijila Yehoba ne kumukokela bachinuzhuka kwikala balunda na boba babula kumwingijila. Kya kine, Yehoba wamwesheshe kuba’mba pakekala bulwanyi pakachi ka bapopweshi banji ne boba balondela Satana. (Nte. 3:15) Na mambo a kukosako na kulondela bulongo mafunde a Lesa, bantu ba Lesa boba bintu byawama kupusanako na bantu bakwabo. (Yoa. 17:15, 16; 1 Yoa. 2:15-17) Kuba bino kechi kwapeela ne. Ee, bakalume ba Yehoba bamo kimye kimo bazhinauka pa mambo a bwikalo bwabo bwa kwipana.
9. Londololai lukatazho lwapichilemo nembi wa Salamo 73.
9 Kalume umo wa Yehoba wizhinaukilenga pa byo afuukwilepo kana byajinga bya maana nangwa ne, ke nembi wa Salamo 73 wajinga wa mu kisemi kya kwa Asafwa. Uno nyimbi waipwizhe ene mambo o kyaikela kuba amba bantu babi bekala bulongo ku mubiji, balusekelo kabiji bekala ne na bunonshi, bino bamo bebikako kwingijila Lesa bapita mu meseko ne makatazho.—Tangai Salamo 73:1-13.
10. Mepuzho aipwizhe nyimbi wa masalamo anema byepi kwi anweba?
10 Nanchi ne anweba mwaipuzhapo kala mepuzho nabiji oa aipwizhepo nyimbi wa masalamo nyi? Inge ibyo, kechi mwafwainwa kukizhamo kwiumvwa kuzhatwa nangwa kulanguluka amba lwitabilo lwenu lwakepa ne. Ne bakalume bavula ba Yehoba, kubikakotu ne boba bo aingijishe Yehoba kunemba Baibolo, nabo bajinga na yonka ino milanguluko. (Yoba 21:7-13; Sala. 37:1; Yele. 12:1; Ha. 1:1-4, 13) Kya kine, bonse bakeba kwingijila Yehoba bafwainwa kulangulukishapo bingi ne kukeba mukumbu wa bwipuzho bwa kuba’mba: Nanchi kwingijila Lesa ne kumukokela kyo kintu kyawamisha kuba nyi? Kino kimwesha mambo akolomwene Satana mu bujimi bwa Edena. Kino kyalamata bingi bwipuzho bwa pa bilengwa bwaamba pa mambo a bumfumu bwa Lesa. (Nte. 3:4, 5) Onkao mambo kyawama bingi atweba bonse kulanguluka pa bwipuzho bwaipwizhe nyimbi wa masalamo. Abya twafwainwa kumvwina kichima bantu betota bekala bulongo nyi? Nanchi twafwainwa ‘kusenduka’ ne kuleka kwingijila Yehoba kabiji ketulondele bano bantu nyi? Abino Satana byo byo akeba atweba kuba.
11, 12. (a) Nyimbi wa masalamo washinjile byepi luzhinauko lwanji, kabiji kino kitufunjishapo ka? (b) Ki ka kimukwasha ne anweba kufuukulapo bintu byonka byafuukwile nyimbi wa masalamo?
11 Ki ka kyakwashishe nyimbi wa masalamo kushinda luzhinauko? Nangwa kya kuba wajinga pepi na kusenduka mu bololoke, wapimpwile milanguluko yanji byo atwelele “mwazhila mwa Lesa,” ko kuba’mba byo apwanañenenga na bantu ba ku mupashi mu nzubo ya Lesa ne kulanguluka pa nkebelo ya Lesa. Kino kyo kyamulengejile nyimbi wa masalamo kumvwisha kuba’mba kechi wakebelenga kutambwila mfweto itambwilapo bangubabibi ne. Wamwene kuba’mba bwikalo bwabo ne bintu byo bafuukulangapo kuba bibalengelanga “kutezhimuka.” Pa mambo a boba basha Yehoba na mambo a kuba byatama nyimbi wa masalamo wamwene kuba’mba bakonaika mu “kakimye kachechetu,” pakuba bengijila Yehoba ukebakwasha. (Tangai Salamo 73:16-19, 27, 28.) Kwakubula nangwa kuzhinauka ne, mwimwena bukine bwa bino byambo. Kwikala bwikalo bwa kwitolwela kwakubula kulondela mizhilo ya Lesa kwakonsha kumweka nobe kujitu bulongo ku bantu bavula, pano bino bintu byatama bifumamo kafwako wakonsha kwibileya ne.—Nga. 6:7-9.
12 Kintu ka kikwabo kyo tufunjilako ku bintu byapichilemo nyimbi wa masalamo? Wataine luzhikijilo ne maana mu bantu ba Lesa. Watendekele kulanguluka bulongo byo ayile ku mpunzha ko bapopwelanga Yehoba. Ne lelo jino, twakonsha kutana bantu ba maana bakonsha kwitufundako ne kuja kajo ka ku mupashi ku kipwilo. O ene mambo Yehoba o abujila bakalume banji kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu. Akuno ko ko batundaikilwa ne kufunda bya kuba bintu na maana.—Isa. 32:1, 2; Hebe. 10:24, 25.
Salai Bulongo Balunda Nenu
13-15. (a) Ki ka kyamumwekejile Daina, kabiji kino kimwesha ka? (b) Mambo ka kupwanañena pamo na bena Kilishitu bakwetu kyo kwaikela luzhikijilo?
13 Mwana wamukazhi wa kwa Yakoba aye Daina ke umo pa boba bebikile mu makatazho akatampe pa mambo a kwendañana na balunda ba ino ntanda. Jishimikila ja mu buku wa Ntendekelo jitubula amba Daina wajinga na muteeto wa kupwanañana na banabakazhi bakyanyike bena Kenana mu mpunzha mwaikalanga kisemi kyanji. Bena Kenana kechi balondelanga mikambizho yawama yalondelangapo bapopweshi ba Yehoba ne. Bintu byatuluka bamfunji ba bya kupoyapoya byamwesha kuba’mba byubilo bya bena Kenana byalengejile kyalo kyabo kwikala na byubilo bya kupopwela bankishi, kwilaala kubi ne bukapondo ne byubilotu bikwabo byatama. (Lupu. 23:23; Levi 18:2-25; Mpitu. 18:9-12) Vulukai byamwekejile Daina na mambo a kupwanañana na bano bantu.
14 Mwanamulume wa mu yonkaya mpunzha aye Shekema awo “wajinga wanemekwa kukila bonse ba mu kisaka kya shanji” byo amumwene Daina, ‘wamukwachile ne kulaala nanji ne kumulengesha bumvu.’ (Nte. 34:1, 2, 19) Ano byo ajingapo malwa! Nanchi mwalanguluka amba Daina waketekejile amba kino kyakonsheshe kumumwekela nyi? Kampe wakebelengatu kwikala na balunda babalume bakyanyike ku yonkaya mpunzha bo amwene amba kafwako kyatama kyo bakonsheshe kumuba ne. Nangwa byonkabyo, Daina wajimbaikilwe bingi.
15 Nanchi jino jishimikila jitufunjishapo ka? Jitufunjisha kuba amba kechi twafwainwa kupwanañana na bantu babula mu lwitabilo ne kuketekela amba kafwako byatama bikafumamo ne. Binembelo byaamba’mba: ‘Kwendañana na babi ko kuvulañanya bisela byawama.’ (1 Ko. 15:33) Pakuba kwendañana na bantu baitabila mu bintu byo mwaitabilamo, byubilo byenu byawama, ne mu butemwe bwenu bwa kutemwa Yehoba, kwimulamawizha. Kwendañana kwawama kwa uno mutundu kwakonsha kwimutundaika kuba bintu bya maana.—Mana 13:20.
“Pano Bemovwa”
16. Mutumwa Paulo waambile amba ka pa mambo a bantu bamo bajinga mu kipwilo kya mu Kolinda?
16 Kipwilo kya bena Kilishitu kyakwasha bantu bavula bingi kwitokesha bene ku bintu bya bunya. Mutumwa Paulo byo anembele nkalata yanji itanshi ku kipwilo kya mu Kolinda, waambile pa lupimpu lwaubile bena Kilishitu ku yoya mpunzha lwa kulondela mizhilo ya Lesa. Bamo baubanga bulalelale, bapopwelanga bankishi, bajinga bankende, belaalanga na banabalume nangwa banabakazhi bakwabo, ne kubatu bintu bikwabo. Paulo wibambijile amba: “Bino pano bemovwa.”—Tangai 1 Kolinda 6:9-11.
17. Kulondela mafunde a mu Baibolo kwapimpula byepi bwikalo bwa bantu bavula?
17 Bantu babula lwitabilo kechi bayuka mafunde awama akonsha kwibatangijila ne. Balondela byo bakeba, nangwa kulondela byubilo byatama bya bakwabo, byonka byaubile boba bena Kolinda bamo saka bakyangye kwitabila. (Efi. 4:14) Nangwa byonkabyo, maana alumbuluka a mu Mambo a Lesa ne nkebelo yanji biji na bulume bwa kwalula bwikalo bwa bonse balondela byaamba Binembelo kwikala bwawama. (Kolo. 3:5-10; Hebe. 4:12) Bavula lelo jino baji mu kipwilo kya bena Kilishitu bakonsha kwimubula amba saka bakyangye kufunda mafunde aoloka a Yehoba ne kwialondela, bajinga na byubilo byatama. Pano bino, kechi baikele balusekelo ne. Baikeletu na lusekelo byo batendekele kupwanañana na bantu ba Lesa ne kwikela mwayila mafunde a mu Baibolo.
18. Wakyanyike umo wapichile mu bintu ka, kabiji kino kimwesha ka?
18 Pakuba aba basajilepo kusha luzhikijilo lwa kipwilo kya bena Kilishitu, luno belangulusha bingi pa byo bafuukwilepo. Nyenga umo wa jizhina ja Tanya, walondolola amba “bamukomeshejile mu bukine,” pano byo afikizhe myaka ya kusemwa 16, washile kipwilo ne ‘kulondela bya bujimbijimbi bya ino ntanda.’ Pa bintu byatama byo apichilemo pajinga jimi ja kutola ne kupulumuna. Pano luno waamba amba: “Myaka isatu yo nabujile kwikala mu kipwilo yandengejile kwikala na milanguluko yatama yo nkabula kulubamo ne. Kintu kyatwajijila na kunkabisha ke kya kuba’mba naipayile mwanami munda. . . . Mbena kukeba kubulako bakyanyike bakeba kuya na kumona ntanda byo iji nangwatu kakimye kacheche amba: Kechi musulwa malwa ne! Patanshi ntanda yakonsha kumweka nobe ijitu bulongo, pano bino koitwala kwalula nobe kavungundeya. Mu kukeba bintu bya ino ntanda mufumatu kalulu kuvimba meso. Amiwa nekimwene kipoya mpumpa ku mwimbwa. Anweba ikalaitu mu jibumba ja Yehoba kwapwa! Mo monkatu mo mwafwainwa kutana lusekelo lwa kine.”
19, 20. Kipwilo kya bena Kilishitu kipana ñanyi luzhikijilo, kabiji mu ñanyi jishinda?
19 Akilangulukaipotu pa byo mwakonsha kwikala umvwe mwasha kipwilo kya bena Kilishitu muji luzhikijilo. Bantu bavula byo bavuluka bwikalo bwabo bwatama bo baikelangamo saka bakyangye kuyuka bukine, kibalevuma bingi ku muchima. (Yoa. 6:68, 69) Mwakonsha kutwajijila kuzhikijilwa ku malwa a mu ino ntanda ya kwa Satana kupichila mu kupwanañana na balongo ne banyenga ba bwina Kilishitu. Kupwanañananga nabo ne kutanwa ku kupwila kimye kyonse kwimuvululamo pa mambo a maana a Yehoba ne mizhilo yanji yaoloka kabiji kuba bino kukemulengela kwialondela. Muji na bishinka byavula byakonsha kwimulengela ‘kumusanchila Yehoba mu kipwilo kikatampe’ byonka byaubile nyimbi wa masalamo.—Sala. 35:18.
20 Na mambo a bintu byapusana pusana, bena Kilishitu bonse bapita mu bimye byakatazha byo bamona amba byakonsha kwibalengela kubula kutwajijila kwikala bena Kilishitu bakishinka. Bakonsha kukeba muntu wa kwibatangijila mu jishinda jawama. Anweba pamo ne kipwilo kyonse mwakonsha kukwasha byepi bakwenu ba mu lwitabilo kimye kyo bapita mu bino bintu? Mutwe walondelapo ukamwesha byo mwakonsha ‘kukosesha ne kukomesha’ balongo benu.—1 Tesa. 5:11.
Musakukumbula’mba Ka?
• Tufunjilako ka ku bintu byapichilemo nembi wa Salamo 73?
• Tufunjilako ka ku kintu kyapichilemo Daina?
• Mambo ka o mwakonsha kutaina luzhikijilo mu kipwilo kya bwina Kilishitu?
[Bipikichala pa peja 7]
Fwenkelainga pa mpunzha pawama; ikalai monka mu kipwilo!