Bintu Bilengela Kisemi Kwikala Kya Lusekelo

Ikalai ba Bumupashi byo Muji ba Mulume ne Mukazhi

Fredericka: “Kimyetu kyo twisongwele, nakoseleko kuba’mba tufunjilenga pamo Baibolo na mukazhami. Nakebeshe bingi kuba’mba atengako muchima pa kufunda. Pakuba Leanne kechi watangako muchima ne. Kabiji inge naipuzha mepuzho, wakumbulangatu amba ee, nangwa amba ine kwapwa. Mikumbu yanji kechi yajinga byonka byo naketekejile amba lufunjisho lwa Baibolo byo lwafwainwa kwikala ne.”

Leanne: “Najinga na myaka ya kusemwa 18 byo nasongwelwe kwi ba Frederick. Twafunjilanga pamo Baibolo kimye kyonse, bino ba Frederick baingijishanga bino bimye bya kufunda kwamba pa bilubo byami byonse ne mashinda o nafwainwe kubilangamo bintu bulongo nobe mwanamukazhi wasongolwa. Kino kyandefwile bingi ne kundengela kumvwa bibi ku muchima!”

MWALANGULUKA amba ñanyi lukatazho lwajinga mu masongola a ba Frederick ne Leanne? Byo bakebelenga kuba byajingatu bulongo. Bonse babiji batemenwe Lesa. Kabiji bonse bamwene amba kijitu bulongo kufunjila pamo Baibolo. Pano kino kyonka kintu kyafwainwe kwibakwatankanya kibalengejile kupusenamo. Bafunjilanga pamo, pano bino kechi bajinga na bumupashi ne.

Nga bumupashi bo bu ka? Mambo ka ba mulume ne mukazhi o bafwainwa kwikela ba bumupashi? Makatazho ka o bakonsha kupitamo, kabiji bakonsha kwiapwisha byepi?

Bumupashi bo bu Ka?

Kyambo kya “bumupashi” kwesakana na byo bekingijisha mu Baibolo kilumbulula bintu byo tuba mu bwikalo. (1 Kolinda 2:15) Kyakumwenako, nembi wa Baibolo, aye Paulo waamba pa lupusano luji pakachi ka muntu wa bumupashi ne uji na byubilo bya buntunshi. Aba baji na byubilo bya buntunshi betatu muchima abo bene kukila kuta muchima ku bakwabo. Bobatu bibatokela ku muchima, mu kifulo kya kulondela mizhilo ya Lesa.—1 Kolinda 2:14; Ngalatiya 5:19, 20

Pakuba aba baji na byubilo bya bumupashi banemeka mizhilo ya Lesa. Bamona Yehoba Lesa amba Mulunda nabo kabiji bebikako bingi kulondela byubilo byanji. (Efisesa 5:1) Onkao mambo, bamwesha butemwe, lusa ne kukoka muchima ku bakwabo. (Kulupuka 34:6) Kabiji bakokela Lesa nangwa kya kuba kechi kyapela kuba byobyo ne. (Salamo 15:1, 4) Ba Darren bekala mu Canada kabiji baikala mu masongola myaka 35 baamba’mba: “Amiwa nayuka amba muntu wa bumupashi kimye kyonse ulanguluka pa ñambilo ne byubilo byanji byo byakonsha kulengela bulunda bwanji ne Lesa kuwama nangwa ne.” Bena kwabo abo ba Jane banungapo amba: “Nalanguluka amba mwanamukazhi wa bumupashi ke yewa wingila na ngovu pa juba pa juba kumwesha kipangwa kya mupashi wa Lesa mu byubilo byanji.”—Ngalatiya 5:22, 23.

Pa kuba’mba muntu ekale na byubilo bya bumupashi kechi amba kana watwela mu masongola ne. Baibolo ufunjisha amba muntu yense uji na mutembo wa kufunda pe Lesa ne kumulondela.—Byubilo 17:26, 27.

Mambo ka o Mwafwainwa Kutwajijila Kwikala ba Bumupashi byo Muji ba Mulume ne Mukazhi?

Pano mambo ka ba mulume ne mukazhi o bafwainwa kutwajijila kwikala ba bumupashi? Akilangulukai pa kino kyakumwenako: Banjimi babiji baji na bujimi mo bakeba kujima bishu. Umo wafuukulapo kubyala nkunwa bukiji, pakuba mukwabo waamba’mba tukipembelele tukeikuse kimye kikwabo. Umo ukeba kwingijisha musango umo wa mbolezha, bino mukwabo wakanatu nsala nsala amba bishu kechi bikebewa kubikako mbolezha ne. Umo ukeba bingi kwingila mu bujimi pa juba pa juba. Mukwabo ukebatu kwikala na kumona bibena kwingila mukwabo mu kifulo kya kwingila. Mu kino kyakumwenako, mu buno bujimi mwakonsha kumena bishu, pano bino kechi byafwainwa kuvula byonka byo byakonsha kuvula inge kya kuba bonse babiji baitabanzhanya byo bafwainwa kuba kabiji ne kwingijila pamo kuba’mba bekale na bishu byavula ne.

Ba mulume ne mukazhi baji nobe boba banjimi ba bishu. Umvwe umotu mu masongola ye wakosesha bumupashi bwanji, bulunda bwabo bwakonsha kuwama. (1 Petelo 3:1, 2) Pano bino, bulunda bwabo bwakonsha kukilamo kuwama inge kya kuba bonse babiji baswa kulondela mizhilo ya Lesa ne kwingila na ngovu kwitundaika abo bene na bene pa kwingijila Lesa. Mfumu wa maana aye Solomone wanembele amba: “Meso abiji maya.” Mambo ka? “Mambo babiji bamwenamo bulongo mu mingilo yabo. Mambo inge umo wapona, mukwabo ukamushikula.”—Musapwishi 4:9, 10.

Ne anweba kampe mukeba kwikala ba bumupashi na mukwenu wa mu masongola. Pano bino, byonka biji boba banjimi, kukebatu kuba kintu kechi ko kwakonsha kuleta byawama ne. Akilangulukai pa makatazho abiji o mwakonsha kwikala nao kabiji ne byo mwakonsha kwiapwisha.

LUKATAZHO LUTANSHI: Kechi tuji na kimye ne. Ba Sue basongwelwetu katataka baamba’mba: “Bamwatawami beya na kunsenda ku nkito 7 koloko wa bufuku. Inge twafika pa nzubo tutanatu mingilo ibena kwitupembela. Pekala mukokomena mu milanguluko ne mubiji; milanguluko itubula amba twafwainwa kufunjila pamo pe Lesa, mibiji nayo amba twafwainwa kukokoloka.”

Bya kupwisha lukatazho: Mwafwainwa kumvwañana ne kupimpulako mashinda mwa kubila. Ba Sue baamba’mba: “Amiwa ne benakwami twafuukwilepo kubukanga ku manyanshi na kutanga ne kwisamba pa binembelo bimo bya mu Baibolo saka tukyangye kuya ku nkito. Kabiji bankwashako mingilo imo pa kuba’mba ngikalenga na kimye kya kwikala nabo pamo.” Buwame ka buji mu kwibikako kwa uno mutundu? Bamwatawabo ba Sue, abo ba Ed baamba’mba: “Nekitana kuba’mba inge twisambila pamo ne ba Sue bintu bya ku mupashi, tupwisha bulongo makatazho o twikala nao kabiji tukepeshako bijikila.”

Kununga pa kwisamba, kyanema bingi kwikalapo na kimye pa juba pa juba kya kulombela pamo. Kino kyakonsha kukwashañana byepi? Ba Ryan baikala mu masongola myaka 16 baamba’mba: “Kimye kichechetu kyapitapo, bena kwami ne amiwa twajinga na lukatazho lwabikile masongola etu mu kizumba. Pano bino, twaikalangako na kimye kya kulombela pamo pa juba pa juba bufuku, kwamba makatazho etu kwi Lesa. Namona kuba’mba kulombela pamo kwitukwashishe bingi kupwisha makatazho ne kubwezha lusekelo mu masongola etu.”

ESEKAI BINO:Ikalaiko na kimye kicheche kimye kya mabanga na kwisamba pa bintu byawama bya kubiwa mute kwi anweba bonse babiji, byo mwakonsha kusanchilapo Lesa. Kabiji mwafwainwa kwisamba pa makatazho o mwikala nao, kikatakata oa akebewa bukwasho bwa Lesa pa kuba’mba muchinchike ne kwiapwisha. Lujimuno: Kange mwingijishenga kino kimye kusalaula bilubo bya mukwenu wa mu masongola ne. Mu kifulo kya byobyo, inge mwalombela pamo, tongolaitu makatazho o mwafwainwa kwingijila pamo kuba’mba mwiapwishe. Juba jalondelapo, esekeshai kwingijila pa bintu byo mwalombelepo.

LUKATAZHO LWA BUBIJI: Mashinda mo tubila bintu apusana. Ba Tony baamba’mba: “Amiwa kechi natemwa kutanga mabuku ne.” Benakwabo abo ba Natalie baamba’mba: “Natemwa kutanga, kabiji natemwa kwamba pa bintu byo nafunda. Kimye kimo ndanguluka amba ba Tony kechi bakasuluka kimye kyo twisamba pa mitwe ya mu Baibolo ne.”

Bya kupwisha lukatazho: Ikwashainga, kange mwikyombeshenga nangwa kwizhachisha ne. Sanchilainga ne kutundaika mukwenu wa mu masongola pa byo ebikako. Ba Tony baamba’mba: “Kizaku kya bena kwami kya kwisamba mitwe ya mu Baibolo kimo kimye kyabayanga bingi, kabiji kala nakankazhamanga bingi kwisamba nabo mitwe ya ku mupashi. Pano bino ba Natalie bantundaika bingi. Pano luno twisambila pamo bintu bya ku mupashi, kabiji natana kuba’mba kafwako kya kuchina ne. Ntemwa bingi kwisamba nabo pa ino mitwe. Kwisamba bino kwitulengela kwikasulukila ne kwikala mutende.”

Bavula baji mu masongola batana amba masongola abo awaminako inge ke bekale na kimye mulungu ne mulungu kya kutanga ne kufunjila pamo Baibolo. Pano bino lujimuno ke lwa kuba’mba: Mwafwainwa kwingijisha bintu byo mwafunda anweba bene, kechi kwambila mukwenu wa mu masongola kwibingijisha ne. (Ngalatiya 6:4) Isambainga makatazho a mu masongola kimye kingi, kechi kimye kya kufunda ne. Mambo ka?

Akilangulukai pa kino: Inge kya kuba mubena kuja kajo na kisemi kyenu, abya kyo kimye kyo mwakonsha kutendeka kuwamisha pa kilonda kibena kufukula nyi? Ine. Mwakonsha kupwishisha bakwenu kijiika. Yesu waesakenye kufunda ne kuba kyaswa muchima wa Lesa ku kuja kajo. (Mateo 4:4; Yoano 4:34) Inge ke mwambe pa bilubo bya mukwenu wa mu masongola kimye kyo mubena kwisamba pa Baibolo, mwakonsha kumulengela kilaka kya kukeba kwisamba kupwa. Kya kine kuba’mba mwakonsha kwisamba pa makatazho. Pano bino, isambainga pa oo makatazho kimye kingi kyo mwanengezha.—Byambo bya Mana 10:19; 15:23.

ESEKAI BINO: Nembai byubilo bibiji nangwa bisatu byawama bya benakwenu byo mwatemwisha. Umvwe kimye kikwabo ke mwisambe bintu bya ku mupashi byaamba pa byobyo byubilo, mubulai mukwenu wa mu masongola byo mumusanchila pa jishinda jo amwesheshamo byobyo byubilo.

Mukanowa byo Mubyala

Inge mwabyala nangwa amba mwaikala na bumupashi mu masongola enu, mukekala mutende ne kwikala balusekelo. Mambo a Lesa aamba’mba: “Kyonkakya kyo abyala muntu kyo kyonka kyo akanowa.”—Ngalatiya 6:7.

Ba Frederick ne ba Leanne bakwambiwapo ku ntendekelo ya kino kibaba bayukile mwatajile jino jifunde ja mu Baibolo. Baikala mu masongola pa myaka 45, kabiji bamwenamo mu kutwajijila kwikala ba bumupashi. Ba Frederick baamba’mba: “Napangamo mambo benakwami pa kubula kwisamba. Pano bino mu kuya kwa kimye, nayukile’mba ne amiwa nafwainwe kwibikako.” Ba Leanne baamba’mba: “Kintu kitukwashishe kya kine byo twapichilenga mu makatazho ke butemwe bwetu pe Yehoba Lesa. Pa myaka yonse yapitapo, twafundanga ne kulombela pamo kimye kyonse. Byo mmona ba Frederick na kwibikako kumwesha byubilo bya bwina Kilishitu, kimpelela kwibatemwa.”

[Tubyambo twa mushi]

ISHIKISHAI ANWEBA BENE . . .

▪ Kimye ka kyapeleleko kyo twalombejile pamo na mwinakwami?

▪ Ñanyi kintu kyo nafwainwa kuba pa kuba’mba ntundaike mwinakwami kukasuluka kwisamba ne amiwa bintu bya ku mupashi?