Ikalai mu Mangawa a Yehoba a Luzhikijilo

‘Yehoba ukalwisha ba mu yoya mikoka, byonka byo akelwa kulwa mu juba ja nkondo.’—ZEKA. 14:3.

MWAKONSHA KULUMBULULA NYI?

Nga kwabanwa pakachi kwa ‘mutumba wa bichi bya maolivi’ kulumbulula ka?

“Mangawa abaya” emenako ka, kabiji twakonsha kwikalamo byepi?

Nga “mema a bumi” o aka, kabiji tukamwenamo byepi mu kwiatoma?

1, 2. Ñanyi nkondo ya kine ibena kwiya, kabiji ñanyi bintu bakalume ba Lesa byo bakabula kuba kimye kya ino nkondo?

PA 30 October, 1938, biumbi ne biumbi bya bantu mu United States byatelekelenga ku mwisambo wa pa waileshi waambilenga pa makayo. Ano makayo afumine mu buku wa kubepekezha wa bya sayansi. Kimye kya uno mwisambo, bankaizhi befwanyikizhenga nobe bantapa ntwambo, babijikile kuba’mba kuji bintu bya pa pulaneti wa Mars bibena kwiya na konauna ntanda. Nangwa kya kuba babijikile’mba uno mwisambo wajinga wa kufwanyikizhatu, banteleki bavula balangulukile’mba bintu kya kine bibena kwiya, kabiji baumvwine bingi moyo. Bamo baubilepo bintu bimo pa kuba’mba bezhikijile ku bino bintu bya kufwanyikizhatu.

² Lelo jino, kuji nkondo ikatampe ibena kwiya. Nangwa byonkabyo, bantu kechi batako muchima ku ino nkondo ne. Ino nkondo yaambijilwe jimo mu Baibolo, Mambo a Lesa anembwa na lutangijilo lwa mupashi, kechi mu buku wa kubepekezha wa bya sayansi ne. Ino ke nkondo ya Amagedonyi, ko kuba’mba nkondo ya Lesa ya kulwa na ino ntanda yatama. (Lum. 16:14-16) Mu ino nkondo, bakalume ba Lesa pa ntanda kechi bakezhikijila bene ku bantu bakafuma ku pulaneti mukwabo ne. Pano bino, bakakamwa bingi pa kumona bintu bya kukumya bikamweka ne na mambo a bintu bilenga moyo bikamwesha bulume bwa Lesa.

3. Ñanyi bungauzhi bo tusakwisambapo, kabiji mambo ka o kyanemena kwibuyuka?

³ Bungauzhi buji mu Zekaliya kitango 14, bwaamba byavula bingi pa nkondo ya Amagedonyi. Nangwa kya kuba bwanembelwe myaka 2,500 yapitapo, buno bungauzhi bwanema bingi ne kwi atweba lelo jino. (Loma 15:4) Byavula byaambiwapo byakunza bintu bipitamo bantu ba Lesa kufumatu kimye Bufumu bwa bu Mesiasa kyo bwaikajikilwe mwiulu mu 1914 ne bintu bikamweka kulutwe kacheche. Pa bintu byanema bya buno bungauzhi pavwangwa ne byambo bya kuba’mba, “mangawa abaya” ne “mema a bumi.” (Zeka. 14:4, 8) Ano mangawa akengila mwingilo wanema wa kuzhikijila bapopweshi ba Yehoba. Kabiji inge twayuka mema a bumi byo aji ne byo twakonsha kumwenamo, tukakebeshanga kwiatoma. Onkao mambo, umvwe twatako muchima ku buno bungauzhi, tukamwenamo bingi.—2 Pe. 1:19, 20.

KIMYE KYATENDEKELE “JUBA JA YEHOBA”

4. (a) Nga “juba ja Yehoba” jatendekele kimye ka? (b) Pa myaka yavula mwaka wa 1914 saka akyangye kufika, bapopweshi ba Yehoba basapwijilenga ka, kabiji bantangi ba ino ntanda baubile byepi?

⁴ Kitango 14 kya Zekaliya kyatendeka na byambo byaamba pa “juba ja Yehoba.” (Tangai Zekaliya 14:1, 2.) Nga jino juba jo ji ka? Jino ke “juba ja Nkambo,” jatendekele kimye “bufumu bwa pano pa ntanda” kyo bwaalukile ke “bufumu bwa Lesa wetu ne bwa Kilishitu wanji.” (Lum. 1:10; 11:15) Jino juba jatendekele mu 1914 kimye kyatendekele Bufumu bwa Bumesiasa kulama mwiulu. Pa myaka yavula mwaka wa 1914 saka akyangye kufika, bapopweshi ba Yehoba babujile bisaka bya bantu kuba’mba mpelo ya ‘bimye byatongolwa bya bisaka bya bantu’ ikafika mu yenkawe mwaka, kabiji ne kuba’mba mu ntanda mukekala makatazho avula bingi. (Luka 21:24) Nga bino bisaka bya bantu byaubile byepi? Mu kifulo kya kumvwina luno lujimuno lwa pa kimye kyafwainwa, bantangi ba bumulwila ntanda ne bantangi ba bupopweshi baendelekelenga bano basapwishi bashingwa basapwilanga na mukoyo ne kwibamanyika. Kupichila mu kuba byobyo, bano bantangi bamubilenga mwenga Lesa wa Bulume bonse, mambo bano bantomesha ba Bufumu bashingwa baimenejilengako “Yelusalema wa mwiulu,” Bufumu bwa Bumesiasa mo bakalamanga.—Hebe. 12:22, 28.

5, 6. (a) Ñanyi bintu byaambijilwe jimo bikoba mikoka ya bantu ku “muzhi” ne ku ‘bangikazhi’ ba mu uno muzhi? (b) Nga bantu ‘bashajilepo’ bajinga bañanyi?

⁵ Zekaliya waambijile jimo bintu bikoba mikoka ya bantu kimye kyo aambile’mba: “Muzhi [Yelusalema] bakamushinda.” Uno “muzhi” wimenako Bufumu bwa Lesa bwa Bumesiasa. Buno Bufumu bwimenwako na “bangikazhi,” bena Kilishitu bashingwa bashalapo. (Fili. 3:20) Kimye kya Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse, batangijilanga mwingilo wa Jibumba ja Yehoba pano pa ntanda, ‘bebashinjile’ nangwa’mba kwibakwata ne kwibabika mu kaleya ku Atlanta, mu kyalo kya Georgia, mu U.S.A. ‘Bapukwile bintu byajinga mu mazubo,’ ko kuba’mba bebobile nshiji ne kwibamanyika bano bashingwa ne bakwabotu ba kishinka babujile mambo. Bano balwanyi bapukwile bya bunonshi bya bashalapo kupichila mu kukanya mabuku abo ne mwingilo wa kusapwila Bufumu.

⁶ Bantu ba Lesa bajingatu bacheche kabiji bebamanyikilenga, kwibakanya kusapwila ne kwibabepela. Nangwa byonkabyo, balwanyi babo kechi bakonsheshe konauna bupopweshi bwa kine ne. Kwajinga ‘bashajilepo,’ ko kuba’mba bashingwa bashalapo bakainetu nsalansala ‘kwibafumya mu muzhi.’

7. Bwikalo bwa Bakamonyi ba kwa Yehoba bashingwa bulengela bapopweshi ba kine kuba ka lelo jino?

⁷ Nanchi buno bungauzhi bonse bwafikile pa kupwa Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse nyi? Ine. Bisaka bya bantu byatwajijile kulukuka bashingwa bashalapo ne balunda nabo bajinga na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda. (Lum. 12:17) Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse yamwesheshe kino. Bukishinka bwa Bakamonyi ba kwa Lesa bashingwa butundaika bantu ba Lesa lelo jino kuchinchika meseko o bapitamo, kubikapo ne kwibemena ku ntundwa ku balongo babo, bakwabo mo bengijila nkito, nangwa bakwabo mo bafunjila bebambila mukeyu na mambo a lwitabilo lwabo. (1 Pe. 1:6, 7) Konse ko batanwa, bapopweshi ba kine bepanza ‘kukwatankana kwikala muntu umo mu milanguluko’ ne kubula ‘kwibobisha moyo ku balwanyi babo.’ (Fili. 1:27, 28) Pano kwepi bantu ba Yehoba ko bakatana luzhikijilo mu ino ntanda muji bantu bebashikwa?—Yoa. 15:17-19.

YEHOBA WALENGA “MANGAWA ABAYA”

8. (a) Mu Baibolo, mitumba yakonsha kwimenako ka? (b) Nga ‘mutumba wa bichi bya maolivi’ wimenako ka?

⁸ Byo kiji kuba’mba Yelusalema ke “muzhi” wimenako Yelusalema wa mwiulu, ko kuba’mba ne ‘mutumba wa bichi bya maolivi, watalañana na Yelusalema’ naye ke wa kifwanyikizhotu. Pano uno mutumba wimenako ka? Kabiji “ukabana” byepi pakachi ne kwikala ke mitumba ibiji? Kabiji mambo ka Yehoba o aambila’mba “mitumba yami”? (Tangai Zekaliya 14:3-5.) Mu Baibolo, mitumba yakonsha kwimenako bufumu nangwa makafulumende. Kabiji mapesho ne luzhikijilo bebilumbulula’mba mutumba wa Lesa. (Sala. 72:3; Isa. 25:6, 7) Onkao mambo, mutumba wa bichi bya maolivi panyanta Lesa ku musela wa Yelusalema, wimenako bumfumu bwa Yehoba, ko kuba’mba bukalama bwanji bwakila.

9. Mu ñanyi jishinda ‘mutumba wa bichi bya maolivi’ mo aabenapo pabiji?

⁹ Nga kwabana pakachi kwa mutumba wa bichi bya maolivi kulumbulula ka? Mutumba uji ku musela wa Yelusalema waabana pakachi mu jishinda ja kuba’mba Yehoba waikajika bukalama bukwabo bwakepako. Buno bukalama bwa bubiji ke Bufumu bwa Bumesiasa buji mu maboko a Yesu Kilishitu. O ene mambo Yehoba o aambila pa mitumba ibiji yalengwa na mambo a kwabanwapo kwa ‘mutumba wa bichi bya maolivi’ kuba’mba “mitumba yami.” (Zeka. 14:4) Mambo yonse ibiji yanji.

10. “Mangawa abaya” aji pakachi ka mitumba ibiji emenako ka?

¹⁰ Kimye mutumba wa kifwanyikizho kyo aabenepo, lubaji lumo ku buyeke, lubaji lukwabo ku bulenge, maulu a Yehoba ashajile anyanta pa mitumba yonse ibiji. “Mangawa abaya” aishile kwikala munshi ya maulu a Yehoba. Ano mangawa a kifwanyikizho emenako luzhikijilo lwa Lesa, bakalume ba Yehoba mo bafyama mu bumfumu bwanji ne Bufumu bwa Mwananji bwa Bumesiasa. Yehoba ukamona kuba’mba bupopweshi bwatoka kechi bwazhiya ne. Nga uno mutumba wa bichi bya maolivi waabene ñanyi kimye? Waabenepo kimye Bufumu bwa Bumesiasa kyo bwaikajikilwe ku mpelo ya bimye bya bantu ba mu bisaka bikwabo mu 1914. Nga bapopweshi ba kine batendekele kimye ka kunyemena mu mangawa a kifwanyikizho?

KIMYE KYATENDEKELE BANTU KUNYEMENA MU MANGAWA

11, 12. (a) Ñanyi kimye kyatendekele bantu kunyemena mu mangawa a kifwanyikizho? (b) Ki ka kimwesha kuba’mba Yehoba watwajijila kuzhikijila bantu banji?

¹¹ Yesu wajimwine baana banji ba bwanga amba: “Bakemushikwa ku bisaka byonse bya bantu na mambo a jizhina jami.” (Mat. 24:9) Mu moba apelako a buno bwikalo, kutendeka mu 1914, luno lupato lwabayilako bingi. Nangwa kya kuba bashingwa bashalapo bebalukukile kyatama bingi ku balwanyi babo kimye kya Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse, jino jibumba ja bantu bakishinka kechi bejivizhizhe ne. Mu 1919, bebafumishe mu maboko a Babilona Mukatampe, bupopweshi bwa bubela bwa ntanda yonse. (Lum. 11:11, 12)a Kino kyo kimye kyatendekele bantu kunyemena mu mangawa a mitumba ya Yehoba.

¹² Kufumatu mu 1919, mangawa a luzhikijilo lwa Lesa atwajijila na kuzhikijila bapopweshi ba kine mwaya ntanda yonse. Pa myaka yavula, mu mapunzha avula a pa ntanda, bakainyenga mwingilo wa kusapwila ne mabuku alumbulula Baibolo a Bakamonyi ba kwa Yehoba. Ne lelo jino mu byalo bimo batwajijila na kukanya mwingilo wetu. Nangwa bakosekotu byepi, bakapulwilamotu mabula! Bulume bwa Yehoba bukatwajijila kuzhikijila bantu banji.—Mpitu. 11:2.

13. Tutwajijila byepi kwikala mu mangawa a Yehoba a luzhikijilo, kabiji mambo ka o kyanemena kuba byobyo kikatakata mu ano moba?

¹³ Umvwe twakakachila kwi Yehoba ne kukosela mu bukine, aye ne Mwananji Yesu Kilishitu, baketukwasha, kabiji Lesa kechi ukaswisha muntu nangwa kintu kimo ‘kwitusompola mu maboko anji ne.’ (Yoa. 10:28, 29) Yehoba uketukwasha pa kuba’mba tumukokelenga aye byo aji Mfumu wa Bilengwa Byonse ne kutwajijila kwikala bangikazhi bakishinka ba mu Bufumu bwa Bumesiasa. Onkao mambo, twafwainwa kutwajijila kwikala mu mangawa a luzhikijilo, mambo ano mangawa akakwasha bingi bapopweshi ba kine kimye kikafika malwa akatampe.

KIMYE KIKAFIKA JUBA JA “KULWA”

14, 15. Kimye kya juba ja “kulwa” ja Lesa, kikekala byepi ku bantu babula kunyemena mu mangawa a luzhikijilo?

¹⁴ Mpelo ya buno bwikalo byo ibena kufwenya pepi, Satana ukalukuka bakalume ba Yehoba kya mama nafwa. Kepo juba ja “kulwa” ja Lesa ja kulwisha balwanyi banji jikafika. Yehoba ukamona kuba’mba kulukuka kwa kwa Satana kechi kwatwajijila ne. Pa jino juba, Nkambo mwina bintu byonse po po akalwa nkondo ikatampe kukila byo alwile mu moba a kunyuma.—Zeka. 14:3.

¹⁵ Kimye kya juba ja “kulwa” ja Lesa, kikekala byepi ku bantu babula kunyemena mu “mangawa abaya” a luzhikijilo? Kechi bakekala na “kyeya” kya bibusa bya Lesa ne. Mu jino juba jibena kwiya ja nkondo, “bambili, ne bamyule, ne bangamela, ne bambongolo, ne banyama bonse,” bemenako bilwilo bya mikoka ya bantu, bakamona bya malwa. Bino bilwilo “bikazhima” ko kuba’mba bikaleka kwingila. Kabiji Zekaliya waamba’mba Yehoba ukengijisha “mwalo” pa kukabisha balwanyi banji. Kana ukekala mwalo wa kine nangwa ne, uno mwalo ukebachiba kazanga. Mu joja juba, ‘meso abo ne majimi abo akabola’ mu jishinda ja kuba’mba bakalwanga saka bapofula kabiji bakankalwa kwamba. (Zeka. 14:6, 7, 12, 15) Kafwako nangwa lubaji lumo lwa ntanda lukashalapo ne. Mazhita a pano pa ntanda akekala ku lubaji lwa kwa Satana. (Lum. 19:19-21) “Aba bo akepaya Yehoba bakalala konse konse ne kwapela ntanda.”—Yele. 25:32, 33.

16. Juba ja kulwa ja Lesa byo jibena kufwenya pepi, ñanyi mepuzho o twafwainwa kulangulukapo, kabiji ki ka kyo tukakebewa kuba?

¹⁶ Nkondo ilengela bantu bonse kuyanda, kubikako ne boba bashinda. Kajo kakonsha kukepa. Bipe byakonsha konaika. Bwikalo bwakonsha kupimpulwa. Kabiji ne lūsa lwa kwiubila bintu lwakonsha kupwa. Umvwe ano makatazho etufikila, twakonsha kuba byepi? Nanchi tukalukusha michima nyi? Nanchi tukaleka kwingijila Lesa na mambo a makatazho nyi? Abya tukasankilapo luketekelo lwetu ne kukakilwa nyi? Mu kimye kya malwa akatampe kikawama bingi kutwajijila kwikala na lwitabilo mwi Yehoba kuba’mba uketupulusha ne kutwajijila kwikala mu mangawa a Yehoba a luzhikijilo.—Tangai Habakuka 3:17, 18.

“MEMA A BUMI AKALUPUKANGA”

17, 18. (a) Nga “mema a bumi” o aka? (b) Nga “kalunga ka ku musela” ne “kalunga ka ku muzhika” bimenako ka? (c) Byo mubena kutengela kimye kya kulutwe, mwafuukulapo kuba ka?

¹⁷ Panyuma ya Amagedonyi, “mema a bumi” akatwajijila kulupuka mu kipona kya Bufumu bwa Bumesiasa. Ano “mema a bumi” emenako bintu byanengezha Yehoba pa kuba’mba bantu bakekale na bumi bwa myaka. “Kalunga ka ku musela,” kemenako Kalunga Kafwa, kabiji “kalunga ka ku muzhika” kemenako Kalunga ka Meditelanya. Tuno tulunga tonse tubiji twimenako bantu. Kalunga Kafwa kemenako bonse baji mu bilende. Na mambo a kuba Kalunga ka Meditelanya muji mema avula, kibena kulumbulula’mba kemenako “jibumba jikatampe” jikapuluka pa Amagedonyi. (Tangai Zekaliya 14:8, 9; Lum. 7:9-15) Onkao mambo, mabumba onse abiji akamwenamo mu kukuulwa ku luzhachisho lwa kwa Adama lwa lufu, byo akatwajijila na kupwisha kilaka kupichila mu kutoma mema a bumi a kifwanyikizho nangwa’mba “mukola wa mema a bumi.”—Lum. 22:1, 2.

¹⁸ Na mambo a luzhikijilo lwa Yehoba, tukapuluka mpelo ya buno bwikalo bwatama ne kutwela mu ntanda ipya ya Lesa ya bololoke. Nangwa kya kuba bantu ba mu bisaka byonse betushikwa, twayai tutwajijile kwikala bangikazhi ba kishinka ba mu Bufumu bwa Lesa, ne kufuukulapo kutwajijila kwikala mu mangawa a Yehoba a luzhikijilo.

[Tubyambo twa mushi]

[Kipikichala pa peja 21]

Twajijilai kwikala mu mangawa a Yehoba a luzhikijilo