BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • mwbr20 August pp. 1-8
  • Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo
  • Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo—2020
  • Tumitwe tucheche
  • AUGUST 3-9
  • AUGUST 10-16
  • AUGUST 17-23
  • AUGUST 24-30
  • AUGUST 31–SEPTEMBER 6
Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo—2020
mwbr20 August pp. 1-8

Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo

AUGUST 3-9

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | KULUPUKA 13-14

“Imanaitu Saka Mwachinchika Mpelo byo Ibena Kufwenya Pepi”

w13 2/1 4

Mosesa Mwanamulume Wajinga Na Lwitabilo

Mosesa kechi wayukile kuba’mba katatakatu Lesa abanye Kalunga Kachila pakachi kuba’mba bena Isalela bapite pa mushiji wauma ne. Pano bino wajinga na luketekelo lwa kuba’mba Lesa usakubapo kimo pa kuba’mba azhikijile bantu banji. Kabiji Mosesa wakebelenga bakwabo bena Isalela nabo kwikala na luketekelo. Tutanga’mba: “Mosesa wibambijile bantu amba: ‘Kuchina ne; imanaitu nzo! mumone lupulukilo lwa Yehoba lo asakwimumwena ja lelo.’” (Kulupuka 14:13) Nanchi Mosesa wakwashishe bakwabo bena Isalela kwikala na lwitabilo lwakosa nyi? Wibakwashishe, mambo Baibolo kechi waambatu pe Mosesa ne, waamba ne pa bena Isalela bonse amba: “Lwitabilo lwibalengejile kwabuka Kalunga Kachila pa mushiji wauma.” (Bahebelu 11:29) Lwitabilo lwa kwa Mosesa lwakwashishe yense waketekejile mwi Yehoba.

w18.09 26 jifu. 13

Lesa uji na Bulume Bukatampe, Bino Ulangulukilako Bantu

13 Tangai Kulupuka 14:19-22. Fwanyikizhai amba muji pa jibumba ja bena Isalela bo bashinkila pakachi, kunyuma kuji nzhita ya kwa Felo kabiji kulutwe kuji Kalunga Kachila. Lesa waubapo kimo. Jikumbi jaimana mulumbulumbu kunyuma ne kulengela bena Ijipita kwikala mu mfishi. Bino mu kampu wenu muji kyeya. Kepo mwamona Mosesa watanyika kuboko kwanji pa kalunga ka mema kabiji mwela wakosa wa ku musela waabanya mema a pa kalunga. Anweba, kisemi kyenu ne banyama benu mwakunkuluka ku kitulu kya kalunga. Mwamona kya kukumya. Mwataana kuba’mba ku kitulu kechi kuji mateshi ne, mushiji wauma kabiji wakosa kya kuba mwakonsha kwendatu bulongo. Onkao mambo, ne boba benda pachepache baabuka kwa kubula lukatazho.

w09 3/15 ji. 7 mafu. 2-3

Kange Muvulame Yehoba Ne

Bena Ijipita saka bakikabakana, bena Isalela bonse bapwile kwabukila ku musela, ku bushiya bwa kalunga. Kepo Mosesa atanyikile kuboko kwanji pa Kalunga Kachila. Ponkapo Yehoba wasambakenye mema, abwela ne kupitatu laa. Felo ne nzhita yanji yonse balobele. Kafwapotu nangwa umo mulwanyi wapulukile ne. Bena Isalela bakasulukile!—Lupu. 14:26-28; Sala. 136:13-15.

Nkuwa ya kino kyamwekele yalengejile mikoka ibazhokolokele kukakilwa na moyo pa myaka yavula. (Lupu. 15:14-16) Byo papichile myaka makumi ana, Lehaba wa ku Yeliko wabujile banabalume babiji bena Isalela amba “moyo wa kwimuchina witukwata, . . . mambo twaumvwa mambo a Yehoba byo aumishe mema a Kalunga Kachila palutwe yenu, byo mwafumine mu Ijipita.” (Yosh. 2:9, 10) Nangwatu mikoka yabulanga kupopwela Lesa kechi yavulamine Yehoba byo apokolwele bantu banji ne. Kyamwekeshatu patoka kuba’mba bena Isalela bajinga na bishinka byavula byafwainwe kwibalengela kumuvulukanga.

Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema

it-1 1117

Mukwakwa Mukatampe, Mukwakwa

Kufumatu ne kala, mikwakwa ikatampe ne mikwakwa icheche kuvwangakotu ne mikwakwa ikwabo ya busulu, yapichile mu mizhi ne mu byalo bikwabo mu mpunzha ya Pelisitina. (Ba 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Yos 2:22; Mit 21:19; 1Sa 6:9, 12; 13:17, 18; monai MUKWAKWA WA MFUMU.) Kwajinga mukwakwa umo wafumine ku Ijipita wabayile bingi. Uno mukwakwa wapichile mu mizhi ya bena Filishitiya ya mu Gaza ne mu Ashekelona kabiji wachimpukile kutala ja ku kabeta buyeke musela kuya ku Megido. Kabiji wakafikile ne ku Hazola, ku kabeta ka ku buyeke ku Kalunga ka Ngalilea, ne kukasolomokela ku Damasakasa. Jino jishinda japichile mu muzhi wa Filishitiya jo jajinga jishinda jipi kufuma ku Ijipita kuya mu Ntanda ya Mulaye. Pano bino Yehoba wapishishe bena Isalela ku kukwabo pa kuba’mba babule kwibalukuka ku bena Filishitiya. Kino kyamwesheshe patoka kuba’mba wibatele bingi muchima.—Lup 13:177.

it-1 782 mafu. 2-3

Kulupuka

Kalunga Kachila bekabenye pepi pa kuba’mba bena Isalela babuke?

Twakonsha kwamba’mba bena Isalela byo bafikile pa mpunzha ya bubiji ya Etama ‘kwapela kiselebwa,’ Lesa popo akambizhe Mosesa ‘kwaluluka ne kukatebelela ku Pi-hahilota . . . kwipi na kalunga ka mema.” Kino kyalengejile Felo kulanguluka’mba bena Isalela “babena kupitañanatu.” (Lup 13:20; 14:1-3) Bashayuka bamo bamba pa kyambo kya Kihebelu kya el Haj kiji mu jino jishimikila amba kilumbulula “kubwelamo,” kechi kilumbulula “kusenduka” nangwa “kusezha” ne. Kino kyambo kilumbulula kubwelamo nangwa kufutuluka. Kino kibena kulumbulula’mba byo bafikile ku Kabeta ka Buyeke kwapele Kalunga Kachila katelwa’mba Gulf of Suez, bena Isalela baalukukile ne kutala ku Musela ku mpunzha ya Jebel ʽAtaqah, ku mpunzha ya mitumba iji pakachi ka Mitumba ne Kalunga ka Mema. Ku ino mpunzha bantu bavula byonka byavujile bena Isalela kechi kyapelele kunyema bebapangijishenga bafumijilenga ku Buyeke ne. Mambo Kulutwe kwajinga Kalunga Kachila ku lubaji lukwabo mitumba ikatampe.

Bino byo byaamba ne mabuku a Bayudea ajingako mu myaka kitota kitanshi. (Monai PI-HAHILOTA.) Bino kyakilamo kunema ke kya kuba’mba bino byo byaamba ne jishimikila ja mu Baibolo, nangwa kya kuba mabuku a bashayuka bavula kechi byobyo aamba ne. (Lup 14:9-16) Kyamwekeshatu patoka kuba’mba bena Isalela baabukijile Kalunga Kachila palepa kufuma kwapelela Kalunga Kachila ja Buyeke, (nangwa’mba ku muzhika wa Kalunga Kachila). Kino kyamweka kyo kyalengejile Nzhita ya kwa Felo kubula kwibachibijila byo bafutulukile.—Lup 14:22, 23.

TAIKO MUCHIMA KU MWINGILO WA KUSAPWILA

w07 12/15 ma. 20-22 mafu. 13-16 “Imanaitu Nzo! Mumone Lupulukilo lwa Yehoba”

13 Akwa kupokololwa kwa kukumya kwalengejile bantu bapokolwelwe kuba byepi? Ponkapotu Mosesa ne bena Isalela baimbile lwimbo wa kutota Yehoba! Baimbile’mba: “Nsakumwimbila Yehoba, mambo watumbalala ne kutumbalala. . . . Yehoba ukekalanga na bufumu myaka ne myaka.” (Kulupuka 15:1, 18) Kya kine, kintu kitanshi kyo baubile ke kutota Lesa. Kino kyamwesheshe bumfumu bwa Yehoba.

14 Ñanyi lufunjisho, lutekenesho ne luketekelo byo tufunda ku bino bintu byamwekele? Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, Yehoba ukwasha bantu mu lweseko lonse lwakonsha kwibafikila. Wakonsha kupwisha lukatazho lonse lwakonsha kwibafikila. Yehoba wanengezhezhe mwa kupita pa Kalunga Kachila byo afungile mema na mwela wakosa wa ku musela. Kabiji waingijishe konkaka Kalunga Kachila konawinamo mazhita a kwa Felo. Kulanguluka languluka pa kino kwakonsha kwitulengela kwamba byambo byaambilepo nyimbi wa masalamo amba: “Yehoba uji ne amiwa; kechi nkoba moyo ne: Muntu akangube ka?” (Salamo 118:6) Kabiji twakonsha ne kutana lutekenesho mu byambo byaambile Paulo byanembwa mu Loma 8:31 bya kuba’mba: “Umvwe Lesa tuji nanji, ñanyi uketwimena?” Bino byambo byanembeshiwa na mupashi bitulengela kwikala na luketekelo bingi! Bitulengela kubula kwikala na moyo ne luzhinauko kabiji bikosesha luketekelo lwetu. Kinembelo kyetu kya mwaka wa 2008 kyafwainwa bingi kya kuba’mba: “Imanaitu nzo! mumone lupulukilo lwa Yehoba.”—Kulupuka 14:13.

15 Kintu ka kikwabo kyo twakonsha kufunjilako ku lwendo lwa bena Isalela lwa Kulupuka mu kyalo kya Ijipita? Ke kumukokela Yehoba mu byonse byo etubula kuba. Bena Isalela bakokejile byo balondejile byonse byo bebabujile kuba pa kunengezha kijiilo kya Lupitailo. Baikajile mu mazubo abo mu bobwa bufuku bwa pa Nisanyi 14. Byo batuntukile kufuma mu kyalo kya Ijipita baendelenga “sa basenda byela bya nkondo.” (Kulupuka 13:18) Lelo jino kyanema bingi kulondela mikambizho yo betupa kupichila mwi ‘kalume wa kishinka ne wa maana.’ (Mateo 24:45) Twafwainwa kumvwisha bulongo bibena kwamba jiwi ja Lesa kunyuma yetu amba: “Byo mukasendukila mu jaya ku kilujo nangwa mu jaya ku kipiko mukomvwa jiwi kunyuma yenu amba; Jishinda jino jo mwafwainwa kuyamo.” (Isaya 30:21) Byo tubena kunangijila malwa akatampe, twakonsha kutambwila mikambizho. Tukazhikijilwatu umvwe saka twendela pamo na bakalume bakishinka ba Yehoba mu luno lwendo lwetu lwakatazha lwa mu ano moba.

16 Vulukai ne kuba’mba Yehoba wapishishe bena Isalela mu jishinda mo bamwene nobe bashinkilwa, aku mitumba aku Kalunga Kachila. Jino jamwekele nobe kechi jishinda jawama kuyamo ne. Bino Yehoba wayukile mwakubila, kabiji byonse byaubiwetu bulongo kuba’mba atotwe ne kupana lupulukilo ku bantu banji. Lelo jino kampe kuba twayuka kine kintu kyalengela bintu kubiwa mu jishinda jo byaubiwamo ne, bino twakonsha kuketekela lutangijilo lwa Yehoba kupichila mu jishinda ja kishinka jo engijisha. Kimye kimo balwanyi betu bakonsha kuba ke bamwekane nobe baikala bulongo. Kwesakana na ndangulukilo yetu, kechi twakonsha kuyuka byonse byavwangiwamo ne. Bino Yehoba uji na bulume bwa kuba bintu mu jishinda jaoloka, byonkatu byo aubile ku bena Isalela kala.—Byambo bya Mana 3:5.

AUGUST 10-16

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | KULUPUKA 15-16

“Totainga Yehoba na Nyimbo”

w95 10/15 11 jifu. 11

Mambo ka o Twafwainwa Kwakaminwanga Lesa wa Kine Lelo Jino?

11 Yehoba byo azhiile nzhita ya ena Ijipita walengejile bapopweshi banji kumutumbijika bingi kabiji jizhina janji jatumbalele monse mwaya ntanda. (Yoshua 2:9, 10; 4:23, 24) Jizhina janji jatumbalele kukila balesa babubela babula bulume babena Ijipita, bakankelwe kupokolola bapopweshi babo. Kuketekela mu bankishi babo, mu bantu bafwa, ne mu nzhita yabo kwibalengesha bumvu. (Salamo 146:3) O ene mambo bena Isalela o baimbijile mu jishinda jamwemweshenga’mba bakamwa Lesa wa kine, yenka wibapokolwele na bulume mu jishinda ja kukumya!

w95 10/15 11-12 mafu. 15-16

Mambo ka o Twafwainwa Kwakaminwanga Lesa wa Kine Lelo Jino?

15 Inge kya kuba twajinga pamo ne Mosesa, ne atweba inge twaimbile na muchima yense amba: “Ñanyi mu balesa waesakana ne anweba Yehoba? Ñanyi uji nobe anweba, mumwesha bulume mu buzhile bwenu? Anweba bo bafwainwa kwakamwa na nyimbo ya kutota, anweba muba bya kukumya.” (Kulupuka 15:11) Bino byambo bebyamba ku bantu ba Lesa kufumatu kyo kya kimye. Mu buku wapelako wa mu Baibolo, mutumwa Yoano waamba pa bakalume ba Lesa bashingwa amba: “Baimbilenga lwimbo wa kwa Mosesa kalume wa Lesa ne lwimbo wa Mwana Mukooko.” Nanchi baimbilenga amba ka? Baimbilenga’mba “Anweba Yehoba Lesa wa Bulume Bonse, mingilo yenu yo ikatampe kabiji ya kukumya. Anweba Mfumu wa myaka, mashinda enu aoloka kabiji a kine. Anweba Yehoba, ñanyi ukabula kwimwakamwa ne kutumbijika jizhina jenu, mambo anweba bunke bwenu yenu wa kishinka?”—Lumwekesho 15:2-4.

16 Ne mu ano moba bapopweshi banji bo apokolola bamusanchila pa mingilo yanji ya kukumya ne Mizhilo. Bantu bafuma mu bisaka byonse bebapokolola ku mafunjisho a bubela. Bebapatula ku ino ntanda mwavula bubi mambo bayuka buneme bwa Mizhilo ya Lesa kabiji beilondela mu bwikalo bwabo. Pa mwaka pa mwaka bantu bavula babena kusankilapo bya mu ino ntanda, ne kukwatankana na bantu baji na byubilo byawama baji mu jibumba ja Yehoba. Katatakatu Yehoba akafumyepo bupopweshi bwa bubela bonse ne kuzhiya babi bonsetu pelu. Bantu banji popo bakekala myaka ne myaka mu ntanda ipya mukekala bololoke.

it-2 454 jifu. 1

Nyimbo

Bavula bajinga mu jibumba ja banyimbi mu Isalela bapimpuzhanyanga pa kwimba, kampe kwimbako pacheche, kabiji bakwabo bawelela nangwa umo wasaula bino apa batwajijila byonkabyo saka bapimpuzhanya pa kwimba lwimbo. Mu Binembelo, kwimba mu jino jishinda bekutongola amba ‘kuwelela.’ (Lup 15:21; 1Sa 18:6, 7) Jishinda jo banembelamo nyimbo imo iji mu masalamo nabiji mu Salamo 136 jo jimwesha kuba’mba byo byo baimbanga. Kabiji byo balumbulula mabumba a banyimbi abiji ajingako mu moba a kwa Nehemiya, ne byo baimbilenga pa kupana nsakwa ya Yelusalema byo bimwesha kuba’mba baimbilenga mu jino jishinda.—Neh 12:31, 38, 40-42; Monai LWIMBO.

it-2 698

Ngauzhi wa Mukazhi

Milyama ye mwanamukazhi mutanshi ye batela mu Baibolo amba ngauzhi wa mukazhi. Kyamweka Lesa wamwingijishe pa kwamba byambo byanji byanema kampe kupichila mu nyimbo yo aambile na lutangijilo lwa mupashi. (Lup 15:20, 21) O ene mambo aye ne Alona o baambijilenga Mosesa amba: “Nanchi [Yehoba] kechi wamba kupichila ne mwi atweba nenyi?” (Ba 12:2) Yehoba aye mwine waambile kupichila mwi ngauzhi Mika kuba’mba watumine “Mosesa, Alona ne Milyama” kutangijila bena Isalela pa kwibafumya mu Ijipita. (Mik 6:4) Nangwa kya kuba Milyama bamwingijishe kwi Lesa kwambila mwi aye, bino bulunda bwanji na Lesa kechi bwaesakene pamo na bwajinga na nkasanji aye Mosesa ne. Byo abuujile kutondwa na mwingilo ye bamupele, Lesa wamukambwile na mbumba.—Ba 12:1-15.

Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema

w11 9/1 14

Nanchi Mwayuka Nyi?

Mambo ka Lesa o asajijile bitentu pa kujiisha bena Isalela byo bajinga mu kiselebwa?

Bena Isalela byo bafuminetu mu Ijipita, Lesa wibapele bitentu byavula bingi bya kuja.—Kulupuka 16:13; Kubala11:31.

Bitentu ke bañonyi babacheche. Mu bula kitentu kilepatu masentimita 18 kabiji kinematu magalamu 100. Bitentu byavula bingi mu byalo bya ku musela ku Asia ne mu byalo bya bazungu ku Europe. Mu bañondo ba mashika, bino bitentu biviluka kuya ku Buyeke bwa Africa ne ku kyalo kya Arabia. Inge bibena kuviluka, bisamba bipita mwiulu ku musezho wa kalunga ka mema ka Meditelanya ne ku Makuji a Sinai

Buku wa New Westminster Dictionary of the Bible, waamba’mba pa bino bitentu amba “bitumbuka bulongo inge ke biye konka kubena kupupila mwela; bino inge mwela watendeka kupupila jingi, bino bitentu byonse bikooka ne kupungila kabiji kisamba kyonse biponatu panshi.” Papita juba jimo nangwa abiji pa kubatu amba bikokoloke ne kutumbuka jikwabo. Kino inge kyamweka, bantu batolaulatu bitentu panshi. Ku ntendekelo ya myaka kitota kya bu 20, kyalo kya Ijipita kyatumanga bitentu kukila pa 3 milyonyi bya kupoptesha mu byalo bikwabo.

Pa byonse bimye biji bena Isalela po bajiile bitentu kyajinga kimye kya mwela wa mebele. Bitentu javula pa kyokya kimye byapitangatu mwiulu pa mpunzha ya Sinai, bino Yehoba walengejile mwela ‘kupupa’ ne kuleta bitentu mu kampu wa bena Isalela.—Kubala 11:31.

w06 2/1 ji. 27

Mepuzho Kufuma ku Batanga

Byo papichiletu kimye kicheche panyuma ya kwibapokolola mu Ijipita, bena Isalela batendekele kunyinyita pa mambo a kajo. Onkao mambo Yehoba wibapele manna. (Kulupuka 12:17, 18; 16:1-5) Pa kyonkakya kimye, Mosesa wamwambijile Alona amba: ‘Shikula [kapuki ka ngolode] ne kubikamo kipimo kyonse kya omela kya manna, ne kwikatula ku meso a Yehoba amba bekalame kufika ne ku bisemi byenu byonse bya kulutwe.’ Jishimikila jaamba’mba: ‘“Byonka byo akambizhe Yehoba Mosesa, Alona wikatujile kwipi na mabwe a lushimuno [mpunzha po balaminanga bulongo bintu] amba bekalame.” (Kulupuka 16:33, 34) Nangwa kya kuba pa kyonkakya kimye Alona washikwile kapuki ka ngolode ne kubikamo manna, patanshi wakipembelejile Mosesa wapwisha kulenga Jikwachi ne kubikamo aa mabwe bino ne kano kapuki po po ekabikilemo.

AUGUST 17-23

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | KULUPUKA 17-18

“Banabalume Bepelula Bafunjisha Bakwabo ne Kwibapa Mingilo”

w13 2/1 6

Mosesa Mwanamulume Wajinga Na Butemwe

Mosesa watemenwe bakwabo bena Isalela. Bayukile kuba’mba Yehoba waingijishenga Mosesa kutangijila bantu banji, onkao mambo baletanga makatazho abo kwi Mosesa. Tutanga’mba: “Bantu baimene kuji Mosesa kufuma ku lukelo kufika ne ku mabanga.” (Kulupuka 18:13-16) Akifwanyikizhai Mosesa byo akokanga na kuteleka ku makatazho a bena Isalela juba jonse. Nangwa byonkabyo, Mosesa waumvwanga bingi bulongo kukwasha bantu mambo wibatemenwe.

w03 11/1 6 jifu. 1

Kwiketekela Kwanema Bingi mu Kwikala Bwikalo bwa Lusekelo

Banabalume batongwelwe bajinga bantu bamwesheshe byubilo bya Lesa saka bakyangye kutongolwa kwingila mingilo yafwainwa kwingila bantu baketekelwa. Bamwesheshe jimo kuba’mba baakaminwe Lesa; bajinga na moyo wa kine wa kunemeka Mulenga kabiji bachinanga kumufichisha ku muchima. Kyamwekeshetu patoka ku bantu bonse kuba’mba abe banabalume bebikilengako bingi kulama mafunde a Lesa. Bashikilwe mazhikakanwa, kabiji kino kimwesha kuba’mba nanchi bajinga na byubilo byawama bibakanyishenga kuba bintu byatama mambo a kuba’mba bo bakulumpe. Kechi bajinga bantu bakonsheshe kwingijisha luketekelo lwabo mu jishinda jabula kufwainwa na kukebelamo bintu byabo nangwa bya balongo babo nangwa balunda nabo ne.

w02 5/15 25 jifu. 5

Bukishinka bo Butangijila Bantu Baoloka

Mosesa naye wajinga muntu wipelula bingi. Waingijilenga mingilo yavula bingi pa kukwasha bakwabo bajinga na makatazho. Pa kuba’mba kimupelele kwingila ino mingilo, muko wanji aye Yefelo wamubuujileko bya kuba. Wamwambijile’mba apepo mingilo imo banabalume bafikilamo. Byo amwene kuba’mba kya kine kechi usakukonsha kwiingila bunke bwanji ne, Mosesa wapelepo bakwabo mingilo imo byonka byamubuujile muko wanji. (Kulupuka 18:17-26; Kubala 12:3) Muntu wipelulula kechi uzhinyazhinya kupapo bakwabo mingilo ne. Kabiji kechi ulanguluka’mba inge mpepo mingilo banabalume bakwabo bafikilamo basakungangata kifulo kyami ne. (Kubala 11:16, 17, 26-29) Bino kintu kyanema kyo atapo muchima ke kukwasha bakwabo kuba’mba bayileko palutwe. (1 Timoti 4:15) Ne atweba byo byo twafwainwa kubanga.

Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema

w16.09 6 jifu. 14

“Kange Ukookeshe Maboko Obe Ne”

14 Alona ne Hula bakwachile maboko a kwa Mosesa kimye kya nkondo. Ne atweba twakonsha kumonapo mashinda a kukwashishamo bakwetu. Bañanyi bo twakonsha kukwasha? Aba babena kupita mu makatazho a bukote, bakolwa kolwa, bo bakanya kwingijila Lesa ku balongo babo, babula wa kwibakwasha, nangwa bafwisha mulongo wabo. Twakonsha ne kutundaika banyike bo bakanjikizha ku bakwabo kuba byatama nangwa kukeba kwikala bulongo mu ino ntanda, kufunda kufika palepa, kwikala na mali avula nangwa kutumbalala. (1 Tesa. 3:1-3; 5:11, 14) Monaingapo mashinda a kutundaikilamo bakwenu pa Nzubo ya Bufumu, mu mwingilo, kimye kyo mubena kuja kajo, nangwa inge mubena kwisamba nabo pa foni..

it-1 406

Mabuku a mu Baibolo

Bishiino byavula bimwesha patoka kuba’mba bintu byanembele Mosesa byafumine kwi Lesa wamutangijile na mupashi kwibinemba. Bya kine kabiji byafwainwa kutangijila bonse baji mu bupopweshi bwa kine. Mosesa kechi wibikilepotu aye mwine pa kifulo kya kutangijila bena Isalela ne; patanshitu Mosesa wakaine ne kukana byo bamupelenga uno mwingilo kwi Lesa. (Lup 3:10, 11; 4:10-14) Lesa ye watongwele Mosesa ne kumupa bulume bwa kuba bya kukumya kya kuba bañanga ba kwa Felo bapanjile manga bakuminye ne kushiinwa kuba’mba bya kukumya byaubile Mosesa kine byafumine kwi Lesa. (Lup 4:1-9; 8:16-19) Onkao mambo, Mosesa kechi wifuukwijilepo aye mwine kwamba byambo ne kwibinemba ne. Pa kuba kukookela Lesa ne lutangijilo lwa mupashi wazhila wa Lesa, byo byalengejile Mosesa kwamba byambo patanshi, apa bino ne kwibinemba mu mabuku amo a mu Baibolo.—Lup 17:14.

AUGUST 24-30

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | KULUPUKA 19-20

“Mikambizho Jikumi Itukwasha Byepi?”

w89 11/15 6 jifu. 1

Mikambizho Jikumi Itukwasha Byepi?

Mikambizho itanshi ina yaamba pa bintu Yehoba byo akeba’mba tubenga. (Mutanshi) Aye ke Lesa ukeba kumupopwelatu aye bunke kwapwa. (Mateo 4:10) (Wa bubiji) Bapopweshi banji kechi bafwainwa kwingijishanga bipashañano ne. (1 Yoano 5:21) (Wa busatu) Twafwainwa kwingijishanga bulongo jizhina ja Lesa na mushingi, kechi kwijipezha ne. (Yoano 17:26; Loma 10:13) (Wa buna) Twafwainwa kuta muchima ku bintu byanema mu bwikalo bwetu. Kuba bino kwitulengela kukokoloka nangwa’mba kwikala mu “sabado wa kukokolokelamo,” ne kuchiina muteeto wa kwimona’mba twaoloka.—Bahebelu 4:9, 10.

w89 11/15 6 mafu. 2-3

Mikambizho Jikumi Itukwasha Byepi?

(Wa butanu) Baana inge ke bakookele bansemi babo, kisemi kikwatankana bingi. Kabiji kino kilengela Yehoba kwibapesha. Kinetu uno ye “mukambizho mutanshi uji na mulaye” wa kumwenamo byawama! Kechi waambatu’mba pa ‘kukamwenemo bintu byawama ne,’ bino ne pa “kwikala myaka yavula pano pa ntanda.” (Efisesa 6:1-3) Byo kiji kuba’mba tubena kwikala mu ano “moba a kupelako” a ino ntanda yatama, kukookela uno mukambizho wa Lesa kulengela banyike kwikala na luketekelo lwa kukekala myaka ne myaka.—2 Timoti 3:1; Yoano 11:26.

Kutemwa bakwetu kuketulengelanga kubula kwiboba byatama nabiji (Wa butanu na umo) kwipayañana, (Wa butanu na bubiji) bukende, (Wa butanu na busatu) kwiba, ne (Wa butanu buna) kwamba bubela. (1 Yoano 3:10-12; Bahebelu 13:4; Efisesa 4:28; Mateo 5:37; Byambo bya Mana 6:16-19) Ibyepi pa byubilo byetu? Mukambizho (Wa bujikumi) waamba pa lunkumbwa, wituvululamo kuba’mba Yehoba ukeba’mba mu michima yetu mwikale bintu byawama bimutokesha ku muchima.—Byambo bya Mana 21:2.

Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema

it-2 687 mafu. 1-2

Ñanga

Buñanga bwa bena Kilishitu. Yehoba walayile bena Isalela kuba’mba inge batwajijila kwikala bakishinka ku lulayañano lwa mizhilo, bakekala “ke Bufumu bwa bañanga kabiji kisaka kyazhila” kwi aye. (Lup 19:6) Bañanga batwajijile kufuma mu kisemi kya kwa Alona kufikatu ne kimye kyaishile Ñanga mwine mukatampe waimenangako bino byonse. (Heb 8:4, 5) Kusala bañanga kwatwajijile kufikatu ne kimye kyalekele kwingila lulayañano lwa mizhilo ne kutendeka kulondela lulayañano lupya. (Heb 7:11-14; 8:6, 7, 13) Kisaka kya bena Isalela kyo kyajinga kisaka kitanshi kyo basajile kwikala bañanga ba Yehoba kuba’mba bakalamenga mu Bufumu bwa Lesa byonkatu byo ebalayile. Mu kuya kwa moba, jino jishuko bejipaine ne ku bantu ba mu bisaka bikwabo.—By 10:34, 35; 15:14; Lo 10:21.

Bayudea baitabijile Kilishitu bajingatu bacheche, kino kyalengejile kubula kwikala na bantu bafwainwe kulenga bufumu bwa bañanga ne kwikala kisaka kyazhila (Lo 11:7, 20) Na mambo a kubula kwikala na lwitabilo kwa bena Isalela, Lesa waingijishe ngauzhi wanji aye Hoseya kwibajimunako saka kukiji myaka yavula amba: “Byo mwakana kungyuka, ne amiwa kechi nkemuswisha kwikala bañanga bami ne; kabiji byo mwavulama mizhilo ya Lesa wenu, ne amiwa, baana benu nkebavulama.” (Hos 4:6) Yesu naye wabuujile bantangi ba Bayudea amba: “Bakemwangata Bufumu bwa Lesa ne kwibupana ku kisaka kipanga bipangwa.” (Mat 21:43) Nangwa byonkabyo, Yesu Kilishitu byo ajinga pano pa ntanda, wayukile byaambile Lulayañano lwa Mizhilo kuba’mba kwajinga baingijilenga mwingilo wa buñanga bafumine mu kisemi kya kwa Alona. Onkao mambo, wabuujile bantu ba mbumba bo abukile kuya ku bañanga na kupana bya bupe.—Mat 8:4; Mak 1:44; Luk 17:14.

w04 4/1 ji. 11

Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Kulupuka

20:5—Kiji byepi kuba’mba Yehoba ‘utwika mambo a bashabo’ ku ba mu kisemi kya kulutwe? Umvwe muntu wakoma kufika pa kimino kya bukulumpe, muntu umo umo bamuzhachisha kwesakana na byubilo ne bwikalo bwanji. Pano bino kisaka kya bena Isalela byo kyatendekele kupopwela bankishi, bisemi byabo bya kulutwe byo byamanamijilemo. Nangwatu bena Isalela bakishinka nabo bamanamijilemotu kyatu mambo akuba mukoka wabo wakankelwe kusunga bulumbuluke.

AUGUST 31–SEPTEMBER 6

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | KULUPUKA 21-22

“Monainga Bumi Byonka Yehoba byo Ebumona”

Kupuma

Bahebelu bebaswishishe kupuma bazha babo babalume nangwa babakazhi inge ke babule kukookela nangwa inge kebobe bitala. Inge muzha wafwa na bipumo, nkambo yanji naye bamukambulanga. Bino inge uno muzha wafwa panyuma ya kupitapo juba jimo nangwa abiji, kino kyamweshanga’mba nkambo yanji kechi wamupuminenga na mulanguluko wa kukeba kumwipaya ne. Nkambo yanji wajinga na luusa lwa kumujimuna, mambo muzha ye apotele “na mali” anji. Kechi kimwekamweka kya kuba muntu mwine waonauna kipe kyanji kyanema, kyo akeba kumwenamo ne. Kabiji inge muzha wafwa panyuma ya kupitapo juba jimo nangwa kukilapo, kechi kyayukanyikwanga bulongo kyalengela’mba afwe ne, kana bipumo nyi, inyi kana bikwabotu. Onkao mambo, inge muzha wabula kufwa pa juba jo bamupuma, papita juba jimo nangwa abiji, nkambo yanji kechi bamukambulanga ne.—Lup 21:20, 21.

lvs 95-96 jifu. 16

Nanchi Mwanemeka Bumi Byonka Lesa byo Ebunemeka Nyi?

16 Bumi bwa muntu yense bwanema bingi kwi Yehoba. Nangwatu bumi bwa mwana ukyangye kusemwa bwanema bingi. Mizhilo Yehoba yo apeele Mosesa yaambile’mba inge muntu wakozha mwanamukazhi uji na jimi kabiji uno mwanamukazhi nangwa mwana wanji wafwa, Yehoba wapanga muntu mambo a kwipayañana. Kino kyalumbulwilenga’mba nangwa kya kuba bano bantu bafwile na mambo a mapuso bino bafwainwe kupana bumi pa bumi. (Tangai Kulupuka 21:22, 23.) Yehoba wanemeka bumi bwa mwana ukyangye kusemwa byonka byo anemeka bumi bwa muntu wasemwa kala. Pano mwalanguluka’mba umona byepi bantu bafumya mavumo? Mwalanguluka’mba umvwa byepi pa bantu babena kufumya mavumo pa mwaka pa mwaka?

w10 4/15 29 jifu. 4

Yehoba Ukeba Anweba Kwikala mu “Mutende”

Uno Muzhilo waingilanga ne pa mambo a banyama bo balelanga umvwe bakozhañana. Umvwe ñombe waasañana masengo, mwina yewo ñombe waipayanga yewo nyama wanji pa kuba’mba azhikijile bantu bakwabo. Byo kiji kuba’mba mwina yewo nyama kechi wafwainwe kuja nangwa kupotesha nyama ku bantu ne, kwipaya yewo nyama bwajingatu bono bukatampe. Pano kyakonsheshe kwikala byepi umvwe kya kuba panyuma ya kuba uno yenka ñombe wakozha muntu mwinaye wakankalwa kumulama bulongo? Umvwe uno yenka ñombe wayipaya muntu, ñombe ne mwine mwinaye bafwainwe kwibepayila pamo. Uno muzhilo walengelanga boba baji na muteeto wa kulekelela banyama babo kutako muchima.—Lupu. 21:28, 29.

Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema

w10 1/15 4 mafu. 4-5

Mambo Ka O Mwafwainwa Kwipaina kwi Yehoba?

4 Kwipana kwa bena Kilishitu kwanema bingi. Kechi ke kuswikwatu ne, mwavwangwa ne bikwabo. Pano nanchi kwipana kwitulengela byepi kumwenamo? Twayai tumone kuswikwa na bakwetu bantu byo kwitulengela kumwenamo. Kya kumwenako, twayai twambe pa bulunda. Pa kuba’mba mwiyowe bulunda na bakwenu, mwafwainwa kuswa kusenda mitembo ya kwikala mulunda. Kino kikebewa kuswikwa, ko kuba’mba kuta mulunda nenu muchima. Bulunda bumo bwawamisha bwanembwa mu Baibolo ke bobwa bwa kwa Davida ne Yonafwanyi. Balayañene lulayañano pa mambo a bulunda bwabo. (Tangai 1 Samwela 17:57; 18:1, 3.) Nangwa kya kuba bulunda bwa kuswikwa kwa uno mutundu bantu kechi bebumwesha mwesha ne, bulunda bukosatu umvwe bantu besampa bulunda baswikwa, nangwa kwisendela mitembo.—Mana. 17:17; 18:24.

5 Mizhilo yapaine Lesa ku bena Isalela imwesha bulunda bukwabo bwiyowele bantu kupichila mu lulayañano. Umvwe muzha wakeba kuba’mba akekalengatu kikupu na nkambo yanji wawama muchima, wafwainwe kulayañana nanji kuba amba bakatwajijila kwikala pamo. Mizhilo yaambile amba: ‘Inge awa muzha waamba patoka amba: Namutemwa nkambo yami, ne mukazhami, ne baana bami, kechi nkasuluke mfumemo ne, apa bino nkambo yanji ukamuleta ku mitonyi, kabiji ukamuleta ku kinzhilo nangwa ku jishiki ja kibelo ne kumusaba kutwi kwanji na kyela kya kusabako, kabiji ukamwingijilanga kikupu.’—Lupu. 21:5, 6.

it-1 1143

Jisengo

Byambo biji pa Kulupuka 21:14 byakonsha kulumbulula kuba’mba nangwatu ñanga bamwipayanga inge waipayañana, nangwa’mba kukwata ku jisengo ja kya kusokelapo bitapisho kechi kwakonsheshe kulengela muntu waipayañana kya nshiji kubula kumwipaya naye ne.—Esakanyaiko 1Mf 2:28-34.

TAIKO MUCHIMA KU MWINGILO WA KUSAPWILA

w09 7/1 ji. 32

Shanja Baana Babulwa Shabo

“SHANJA babulwa shabo . . . ye Lesa, uji mwanji mwazhila.” (Salamo 68:5) Bino byambo byanembelwe na mupashi bitufunjisha kilengela kufwenya kwipi ne Yehoba Lesa, kabiji aye uta muchima bakajilwa. Mizhilo yo apaine ku bena Isalela yamwesheshe byo ata muchima baana banshiwa. Twayai tubalaule kinembelo kitanshi kyaamba pa “mwana wanshiwa” kiji mu Kulupuka 22:22-24”.

Lesa wibakambizhe’mba: “Kechi mukayanjishe . . . mwana wanshiwa ne.” (Kyepelo 22) Uno kechi wajingatu mukambizho wa kukebatu’mba bantu balame bulongo baana ba kishale ne, wajinga mukambizho wafumine ku mwine Lesa. Mwana wafwisha bashanji washalangatu kwa kubula wa kumuzhikijila ne kumulama ne. Onkao mambo, kyapelele bingi kumuyanjisha. Kafwako wafwainwe ‘kuyanjisha’ uno mwana ne. Mu ma Baibolo amo kyambo kya ‘kuyanjisha’ bekituntulula’mba “kunena,” “kumanyika” ne “kujimukila.” Kuba kyatama mwana wa kishale ajinga mambo akatampe ku meso a Lesa. Pano nga Lesa wamonanga byepi ano mambo akatampe?

Muzhilo watwajijile’mba “Inge mwibayanjisha, ke banjijile, kine nkomvwa kujila kwabo.” (Kyepelo 23) Kyepelo 22 kyaamba pa bantu bavula amba “inge mwibayanjisha,” bino kyepelo 23 akyo kyaamba pa muntu umo amba “kechi mukayanjishe.” Ko kuba’mba mukoka yense, ne bantu bonse pa muntu pa muntu bafwainwe kukokela uno muzhilo wa Lesa. Yehoba wibasopanga ne kwibomvwa baana banshiwa umvwe bamujijila kabiji winengezhezhe kwibakwasha.—Salamo 10:14; Byambo bya Mana 23:10, 11.

Pano i ki ka kyamwekanga umvwe muntu ke ayanjishe mwana wa kishale, kumulengela kujijila Lesa? Yehoba waambile’mba: “Bukaji bwami bukabuka; nkemwipaya na mpoko.” (Kyepelo 24) Buku umo waamba pa Baibolo wamba’mba “kyo kimotu ne kwamba amba ‘mubena kunununsha’ ino ke ñambilo ya kifwanyikizho ilumbulula bukaji bukatampe.” Yehoba kechi walekejile bamitonyi mu Isalela kuchiba ano mambo ne. Lesa mwine ye wachibanga mambo a muntu wayanjishenga mwana wanshiwa wabujile wa kumuzhikijila ne.—Mpitulukilo ya mu mizhilo 10:17, 18.

Yehoba kechi waaluka ne. (Malakai 3:6) Ne luno wa kibata muchima baana babula bansemi nangwa bafwishapo umo. (Yakoba 1:27) Kange mwisulwe kwibamanyika ne, mambo shabo baana banshiwa uzhingila na mambo a bololoke bwanji umvwe mwauba kyatama baana bubula mambo. Bamanyika baana babula wa kwibazhikijila kechi bakapuluka pa “juba ja bukaji bwa Yehoba” ne. (Zefwaniya 2:2) Bano bandengamambo bakayuka’mba “kyo kintu kyakatazhatu kuponena mu maboko a Lesa mumi.”—Bahebelu 10:31.

[Tubyambo twa munshi]

“Kyambo kya “mwana wanshiwa” kitanwa mu Baibolo bimye 40. Nangwa mu Kihebelu baingijisha kyambo kimenako mwana wa mulume, bino kechi twafwainwa kulanguluka’mba ino mikambizho yashilepo baana banshiwa babakazhi bafwisha shabo ne. Mizhilo ya bena Isalela yaambile ne pa baana babakazhi babula bashabo.—Kubala 27:1-8.

BYAFWAINWA KWIKALA BENA KILISHITU

w10 1/15 p. 4 mafu. 4-7

Mambo Ka O Mwafwainwa Kwipaina kwi Yehoba?

4 Kwipana kwa bena Kilishitu kwanema bingi. Kechi ke kuswikwatu ne, mwavwangwa ne bikwabo. Pano nanchi kwipana kwitulengela byepi kumwenamo? Twayai tumone kuswikwa na bakwetu bantu byo kwitulengela kumwenamo. Kya kumwenako, twayai twambe pa bulunda. Pa kuba’mba mwiyowe bulunda na bakwenu, mwafwainwa kuswa kusenda mitembo ya kwikala mulunda. Kino kikebewa kuswikwa, ko kuba’mba kuta mulunda nenu muchima. Bulunda bumo bwawamisha bwanembwa mu Baibolo ke bobwa bwa kwa Davida ne Yonafwanyi. Balayañene lulayañano pa mambo a bulunda bwabo. (Tangai 1 Samwela 17:57; 18:1, 3.) Nangwa kya kuba bulunda bwa kuswikwa kwa uno mutundu bantu kechi bebumwesha mwesha ne, bulunda bukosatu umvwe bantu besampa bulunda baswikwa, nangwa kwisendela mitembo.—Mana. 17:17; 18:24.

5 Mizhilo yapaine Lesa ku bena Isalela imwesha bulunda bukwabo bwiyowele bantu kupichila mu lulayañano. Umvwe muzha wakeba kuba’mba akekalengatu kikupu na nkambo yanji wawama muchima, wafwainwe kulayañana nanji kuba amba bakatwajijila kwikala pamo. Mizhilo yaambile amba: ‘Inge awa muzha waamba patoka amba: Namutemwa nkambo yami, ne mukazhami, ne baana bami, kechi nkasuluke mfumemo ne, apa bino nkambo yanji ukamuleta ku mitonyi, kabiji ukamuleta ku kinzhilo nangwa ku jishiki ja kibelo ne kumusaba kutwi kwanji na kyela kya kusabako, kabiji ukamwingijilanga kikupu.’—Lupu. 21:5, 6.

6 Masongola ke bulunda bukebewa lulayañano lwa kine. Luno lulayañano kechi lwa pa kipepalatu ne, bino ke lwa kulayañana na muntu mukwenu. Bantu bekala pamo kwa kubula kwisongola mu jifunde kechi bekala na lusekelo lwa kine pamo ne baana babo ne. Pakuba bamulume ne mukazhi besongola mu jifunde baji na bishinka bya mu Binembelo bibalengela kwibikako kupwisha makatazho mu butemwe o bekala nao.—Mat. 19:5, 6; 1 Ko. 13:7, 8; Hebe. 13:4.

7 Mu kimye kya kala, bantu bamwenangamo bingi mu lumvwañano pa kuba busulu ne mingilo. (Mat. 20:1, 2, 8) Ne lelo jino byobyo kiji. Kya kumwenako, tumwenamo mu kunemba lulayañano nangwa’mba lumvwañano, saka tukyangye kutendeka busulu nangwa mingilo pa kampanyi. Onkao mambo, umvwe kya kuba lulayañano lukosesha bulunda, nabiji bobwa bo muji nabo na bakwenu, mu masongola, mu nkito, ko kuba’mba mwakonsha ne kukizhamo kumwenamo mu kwipana kwikala balunda na Yehoba! Pano twayai tumone bantu ba kala byo bamwenejilemo mu kwipana kwi Yehoba Lesa, kabiji kuba bino byo kwavwangilemo byavula, kechi kuswikwatu ne.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu