Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo
NOVEMBER 2-8
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | KULUPUKA 39-40
“Mosesa Waubile Bintu Byonsetu byo Bamukambizhe”
Nanchi Yehoba Wimuyuka Nyi?
13 Kupusanako na byaubile Kola, Mosesa aye “wajinga kimote kukila bantu bonse bajinga pano panshi.” (Bala. 12:3) Kukebesha kulondela lutangijilo lwa Yehoba kwamwesheshe’mba wajinga kimote kabiji wipelwile. (Lupu. 7:6; 40:16) Kechi tutangapo’mba Mosesa wakananga lunengezho lwa Yehoba nangwa’mba waendangatu na kuzhingila zhingila pa kulondela mikambizho ya Lesa ne. Kyakumwenako, Yehoba wapaine mikambizho ya kulondela pa kushimika ntente wa lusambakeno, nabiji kwingijisha misombelo ya tonge ne tumaswa twavula twakulukila ntente. (Lupu. 26:1-6) Inge kalama wimutangijila mu jibumba ja Lesa wimupa mikambizho imweka kukatazha kulondela, kimye kimo mwakonsha kulefulwa. Nangwa byonkabyo, Yehoba ke kalama walumbuluka, upana mingilo ku bamwimenako kabiji wibaketekela bakalume banji. Inge wapana mikambizho yavula ko kuba’mba ituwamina. Vulukai kuba’mba Mosesa kechi wazhingijile pa kutambula mikambizho yavula nangwa kulanguluka’mba Yehoba wamulengulula nangwa kumona’mba ubena kukebatu kumukondola ne. Pa kuba Mosesa wamwene kuba’mba bamingilo “byo baubile” byayijile monka mwayila lutangijilo lwa Lesa. (Lupu. 39:32) Mosesa byo amwesheshepo kwipelula! Wayukile kuba’mba waingilanga mwingilo wa Yehoba kabiji wajingatu nobe kingijisho kya kwingijisha pa kwingila uno mwingilo.
w05 7/15 27 jifu. 3
Nanchi Mwi Bakishinka Mu Bintu Byonse Nyi?
3 “Kinembelo kya Bahebelu 3:5 kyaamba’mba: ‘Mosesa wajinga wa mwingilo wa kishinka.’ Ki ka kyamulengejile ngauzhi Mosesa kwikala wa kishinka? Kimye kya kushimika ne kwikajika tente wa lusambakeno, ‘Mosesa waubile monka mo amukambizhizhe Yehoba i mo mo aubijile.’ (Kulupuka 40:16) Byo tuji bapopweshi ba Yehoba, tumwesha bukishinka umvwe ke tumwingijile mu lukokelo. Nangwatu kimye kyo tubena kupita mu meseko akatampe ne mu makatazho twafwainwa kwikala bakishinka kwi Yehoba. Pano bino, kushinda meseko akatampe kechi kyo kimwesha’mba twi bakishinka ne. Yesu waambile’mba: “Awa waikala wa kishinka mu tucheche ye waikala wa kishinka ne mu byavula.” (Luka 16:10) Twafwainwa kwikala bakishinka nangwatu mu tubintu tucheche..
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
it-2 884 jifu. 3
Myayi ya banyama bakatampe bamukalunga ka meema
Bena Isalela beifumyanga kwepi. Inge kyambo kya taʹchash kyo baingijisha mu Baibolo kilumbulula myayi ya banyama bamo bakatampe ba mu kalunga ka meema, kino kilengela bantu kwiipuzha pa kwafumyanga bena Isalela ino myayi. Nangwa kya kuba bano banyama ba mu kalunga ka mema baji na ino myayi javula batanwa ku tulunga twa mema kuji bingi mashika, bino bamo batanwa ne ku mapunzha kwatwa kyuya. Lelo jino bano banyama bachechetu baji na ino myayi batanwa ne mu Kalunga ka Meditelanya kwabula mashika. Kabiji mu kimye kyanembejilwengamo Baibolo, kyamweka bano banyama bavujile bingi mu Meditelanya ne mu Kalunga Kachila. Kunyuma kwine nobe mu mwaka wa 1832, Baibolo wa Kizungu wa Dictionary of the Holy Bible wanembele ba Calmets waamba pa jipa 139 amba: “Pa makuji acheache avula apa Kalunga Kachila, kwipi na jikuji ja Sinai kutanwa bano banyama.”—Monai ne buku wa The Tabernacle’s Typical Teaching, wanembele ba A. J. Pollock, London, jipa 47.
Nanchi Kyanema Bantu Bonse Kumona Mingilo Yenu Nyi?
Kimye kyo bapwishishe kushimika tente wa lusambakeno, jikumbi “javwetele tente wa lusambakeno ne lukumo lwa Yehoba lwakumbene mu tente wa lusambakeno.” (Lupu. 40:34) Kino kyamwesheshetu patoka amba uno tente waitabilwa kwi Yehoba. Nga Bezalela ne Oholyaba baumvwine byepi? Nangwa kya kuba mazhina abo kechi anembelwe pa byo balengele ne, kyamweka basangalele bingi pa kuyuka amba Lesa wapesheshe mingilo yabo. (Maana 10:22) Pa myaka yalondejilepo, kibasangajikanga bingi pa kumona bintu byo balengele saka bebingijisha mu mwingilo wa Yehoba. Bezalela ne Oholyaba byo bakasangulwa mu ntanda ipya, bakomvwa bingi bulongo pa kwibabula amba tente wa lusambakeno bamwingijishe mu mpopwelo ya kine pa myaka 500.
NOVEMBER 9-15
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | BENA LEVI 1-3
“Milambo ne byo Yalumbululanga”
it-2 525
Milambo
Milambo ya kusoka. Milambo ya kusoka beipananga yonse kwi Lesa. Kafwako muntu nangwa umo wafumyangako kipimvwa kimo kya nyama ne kubwela nakyo ne. (Esakanyaiko Mit 11:30, 31, 39, 40.) Ino milambo yajinga milambo ya mambo ya kusashijila Yehoba kuba’mba ebalekeleko mambo o balenganga. Byonka byo bapananga “mulambo wa kusoka,” ne Yesu Kilishitu naye wipaine na muchima yense.
it-2 528 jifu. 4
Milambo
Milambo ya kajo. Milambo ya kajo beipainanga pamo na milambo ya mutende, milambo ya kusoka, milambo ya mambo kwikala kajo ka nsomo; bino pa bimye bikwabo beipananga ne bunke bunke. (Lup 29:40-42; Le 23:10-13, 15-18; Nu 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; chap 29) Baubanga bino pa kuba’mba Lesa ebobile bibusa ne kwibalengela kumwenamo. Baitulwilangapo manyi ne binunka bulongo. Milambo ya kajo yaikalanga ya bunga bwalamba, kajo ka kukanga nangwa shinkwa wanzhingwile nangwa bibebulwa bya kosha mu kitofu, kukanga pa kikango, nangwa mu mpoto. Milambo imo ya kajo beisokanga pa kya kusokelapo bitapisho, ikwabo beijanga ku bañanga. Milambo ya mutende muntu mwine wiipananga ye wajanga. (Le 6:14-23; 7:11-13; Nu 18:8-11) Milambo ya kajo yo basokanga pa kya kusokelapo bitapisho kechi babikangako mbizho nangwa “buki” (kyamweka mema atobala afumanga ku makuyu nangwa mema a bipangwa) byakonsheshe kututumuna ino milambo ne.—Le 2:1-16.
it-2 526 jifu. 1
Milambo
Milambo ya mutende. Milambo ya mutende Yehoba yo atambwilanga ya mweshanga’mba bantu baji mu mutende ne aye. Muntu ubena kupana mulambo ne ba mu nzubo yanji bajanga (mu kipango kya mu tente wa lusambakeno; kwesakana na mwayijile kisho, mimba beibikile mukachi kwapela kisapi kyazhokolokele kipango. Mu nzubo ya Lesa mwajinga bibamba mwa kujiila byo banengezhezhe). Ñanga ubena kupana mulambo bamwabilangapo, ne bañanga bakwabo baingijilenga mingilo ikwabo. Kepo Yehoba atambwilanga ino milambo ya bwema bwawama bwa mafuta abena kufutumuka. Mashi aimenangako bumi. Onkao mambo, beapananga kwi Lesa mwine mwina bumi. Kuba bino kyajingatu nobe bañanga, bapopweshi ne Yehoba baikala pamo na kujiila pamo kijiilo, ne kumwesha mutende wajinga pakachi kabo. Muntu wajangako kino kijiilo saka aji na bubipisho (bubipisho bwa bintu byo baambapo mu Mizhilo) nangwa wajanga nyama ya uno mulambo yabanda kukila pa kimye Lesa kyo aambile kya kwiijilamo (mu moba o kutwa kyuya yatendekanga kubola) bamwipayanga. Wazhilululanga kijiilo na mambo a kwikala na bubipisho aye mwine nangwa na mambo a kuja nyama yabola ku meso a Yehoba Lesa; kyamweshanga kubula kunemeka bintu byazhila.—Le 7:16-21; 19:5-8.
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Bena Levi
2:13—Mambo ka mukele kyo alungilwanga ku ‘milambo yonse’? Kino kechi kyaubiwanga’mba bitapisho bitobale ne. Kuzhokoloka monse mwapela ntanda mukele ulungwa ku bintu kuchiina kubola. Kyamweka walungwanga ku milambo na mambo a kuba wimenako bintu byabula kubola.
it-1 813
Mafuta
Ene Mambo o Babikijileko uno Muzhilo. Mu Mizhilo ya lulayañano, mashi ne mafuta bebipanangatu kwi Yehoba kwapwa. Mambo mu mashi mo muji bumi, kabiji Yehoba ye yenkatu wakonsha kupana bumi. Onkao mambo, bafwainwe kwibipanatu kwi aye kwapwa. (Le 17:11, 14) Mafuta kyo kintu kyanemene bingi ku nyama. Kulambula mafuta a nyama kyamweshanga patoka’mba Yehoba ye wafwainwa kutambula byawamisha, yenka witupa bintu byavula kabiji kyamweshanga’mba mupopweshi wakebanga kupa Lesa bintu byanji byawamisha. Na mambo a kuba kyaimenangako bena Isalela byo bepaine kwi Yehoba kupichila mu kumupa bintu byabo byawamisha, milambo yo basokanga pa kya kusokelapo bitapisho yatelwanga’mba “kajo” kabiji amba “bwema bwawama” kwi aye. (Le 3:11, 16) Onkao mambo, kuja mafuta ajinga mambo a kuzhilulula bintu byo bafwainwa kupatu Lesa, kumwangata bintu byamufwainwa aye bunke bwanji. Kuja mafuta kwalengelanga muntu kumufinga ne kumwipaya. Pano bino kupusanako na mashi, mafuta ao beeingijishanga ne ku bintu bikwabo inge bataana nyama wafwa mwine nangwa ye baipaya ku banyama bakwbo.—Le 7:23-25.
Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Bena Levi
3:17. Mafuta byo amonwanga’mba o awamisha, muzhilo wa kukanya kwi aja walengelanga bena Isalela kuyuka’mba bintu byawamisha byajinga bya kwa Yehoba. (Ntendekelo 45:18) Kino kituvululako’mba twafwainwa kupa Yehoba bintu byawamisha.—Byambo bya Mana 3:9, 10; Kolose 3:23, 24.
NOVEMBER 16-22
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | BENA LEVI 4-5
“Panainga kwi Yehoba Bintu Byenu Byawamisha”
it-2 527 jifu. 9
Milambo
Milambo ya mambo. Milambo ya mambo nayo beipananga na mambo a bubi. Mu mizhilo Lesa yo apele Mosesa, kwajinga mambo amo bantu o bapananga ino milambo inge wazhatwa nao. Kabiji yapusanako pacheche na milambo ya bubi. Kyamweka muntu wapananga uno mulambo inge walenga mambo ku muntu mukwabo nangwa kwi Yehoba. Inge wauba kyatama mukwabo nangwa kwi Yehoba. Uno mulambo wajinga wa kufikizha bunchibamambo bwaoloka bwa Yehoba nangwa kulengela ndengamambo walapila kutendeka kwikala bwikalo bwikalapo bonse ne kubula kumukambula pa mambo o alengele.—Esakanyaiko Is 53:10.
w09 6/1 26 jifu. 3
Lesa Witulangulukilako Papelela Bulume Bwetu
Mizhilo Yehoba yo apele bena Isalela imwesha byo alangulukilangako bantu banji. Mizhilo yaambile’mba: “Bino umvwe wakankalwa kupana mukooko, wafwainwa kuleta tutela tubiji nangwa twana twa nkunda tubiji kwi Yehoba.” (Kyepelo 7) Byambo bya kuba’mba “Umvwe . . . wakankalwa” byakonsha ne kutuntululwa’mba “Umvwe . . . kuboko kwanji kwakankalwa kufika pa.” Inge mwina Isalela muyanji wakankalwa kupana mukooko, Lesa waswanga kutambula kyo akonshanga kupana, tutela tubiji nangwa bankunda babiji.
w09 6/1 26 jifu. 4
Lesa Witulangulukilako Papelela Bulume Bwetu
Pano kyakikalanga byepi inge mwina Isalela wankalwa kupa nangwatu bano bañonyi? Mizhilo yaambile’mba: “Wafwainwa kuleta kipimo kimo kya bunga bwalamba kya mu bipimo jikumi bitwela mu efa kwikala ke mulambo wa bubi.” (Kyepelo 11) Bena Isalela bayanjile bingi, Yehoba wibaswishanga kupana kintu kyabula mashi kwikala mulambo wa bubi. Buyanji kechi bwalengelanga mwina Isalela kukankalwa kufuta mambo nangwa’mba kukankalwa kupwana ne Lesa, ne kumona byawama ne.
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
Funjilaiko ku Bakalume ba Yehoba ba Kishinka
14 Ne anweba mwakonsha kwikala ba kishinka, patanshi kwi Yehoba apa bino ne ku bantu bakwabo kupichila mu kwikala na lusa. Kya kumwenako, mwakonsha kwikala na bishinka bya kuba’mba mulongo umo walenga mambo akatampe. Mwakonsha kukeba kwikala ba kishinka kwi aye, kikatakata inge mulunda nenu wa pa muchima nangwa wa mu kisemi. Bino mwayuka ne kuba’mba kyanema ke kwikala ba kishinka kwi Yehoba. Onkao mambo, kookelai Yehoba aku na kumwesha lusa ku mulongo wenu, byonka byaubile Natana. Mubuulai’mba abuule bakulumpe mu kipwilo bukiji pa kuba’mba bamukwashe. Inge wabula kwibabuula, anweba yenka mwafwainwa kubuula bakulumpe mu kipwilo. Inge kemube bino, mukamwesha bukishinka kwi Yehoba. Kabiji mukamwesha ne lusa ku mulongo wenu, mambo bakulumpe mu kipwilo bakamukwasha kwikala na bulunda bwawama na Yehoba jibiji. Bakamukwasha mu butemwe ne na kifyele.—Tangai Bena Levi 5:1; Ngalatiya 6:1.
it-1 1130 jifu. 2
Buzhile
Banyama ne Bijimwa. Babeji ba bañombe, ba mikooko ne ba bambuzhi bebomanga’mba bazhila ba kwa Yehoba kabiji kechi bafwainwe kwibakuula ne. Bebalambulanga kabiji bipimvwa bimo bapanga bañanga bo bazhijika. (Ba 18:17-19) Kajo ka nsomo ne bya bujikumi byazhijile, byonkatu byajinga bitapisho byonse ne bya bupe byonse byo bapananga ku tente wa lusambakeno. (Lup 28:38) Bintu byonse byajinga byazhila kwi Yehoba bafwainwe kwibimonanga’mba byazhila, kechi bafwainwe kwibingijisha ku bintu byabula kunema nangwa kwibizhilulula ne. Nabiji muzhilo waambile pa bya bujikumi, umvwe mwanamulume wanengezha bya bujikumi bya kupana, twambe’mba bijimwa bya wichi, bino aye nangwa muntu umo wa mu kisemi kyanji wafumyapo kwakubula kuyuka ne kukengijisha ku nzubo, nabiji kuteeka ne kuja, mwanamulume bamuzhachishanga kuba’mba walala muzhilo wa Lesa waamba pa bintu byazhila. Mizhilo yaambile’mba ukafuta mambo o alengele mu tent wa lusambakeno kupichila mu kupana mutengo waesakana ne kusubulapo na kibelengelo kutwelamo bimye bitanu kununga pa kupana mukooko mulume wabula bulema wa mu jitanga janji kwikala kitapisho. Kino kyalengelanga bantu kunemeka bingi bintu byazhila bya Yehoba.—Le 5:14-16.
NOVEMBER 23-29
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | BENA LEVI 6-7
“Milambo ya Kumwesha Kusanta”
Byo Twakonsha Kufunjilako ku Buku wa Bena Levi
9 Lufunjisho lwa bubiji: Twingijila Yehoba mambo tumusanchila pa byo etubila. Tusakufunda luno lufunjisho lwanema byo tusakwisamba pa kintu kikwabo kyaubanga bena Isalela pa kupana bitapisho bya mutende. Mu buku wa Bena Levi, tufundamo kuba’mba mwina Isalela yense wafwainwe kupana kitapisho kya mutende pa “kumwesha kusanta.” (Levi 7:11-13, 16-18) Mwina Isalela wapananga kino kitapisho na mambo a kuba’mba kyo kyo akebanga kuba, kechi kya kumukanjikizha ne. Onkao mambo, kino kitapisho kyajinga kya kwifuukwila mwine muntu na mambo a kutemwa Lesa wanji, Yehoba. Mwine muntu wapana kitapisho, kisemi kyanji, ne bañanga bajanga nyama ya nyama wa mulambo. Bino kwajinga bimo bya nyama byo batapishanga kwi Yehoba. Ñanyi bintu byonkabyo?
w00 8/15 15 jifu. 15
Milambo Yatokeshanga Lesa ku Muchima
15 Mulambo mukwabo wa kwifuukwilapo kupana wajinga mulambo wa mutende, ye baambapo ne mu Bena Levi kitango 3. Byambo bya kuba’mba mulambo wa mutende byakonsha ne kutuntulwa’mba “bitapisho bya mutende bya kulambula.” Mu Kihebelu, kyambo kya kuba’mba “mutende” kilumbulula byavula, kechi kubulatu kulwa nkondo nangwa kwikatazha ne. Buku wa Studies in the Mosaic Institutions waamba’mba: “Mu Baibolo, kino kyambo kilumbulula ne kwikala mu mutende ne Lesa, kuzhikijilwa, kusangalala ne lusekelo.” Onkao mambo, milambo ya mutende kechi beipananga pa kuba’mba bazhikijile mutende wajinga pakachi kabo ne Lesa, uba nobe bakeba kumujimbaika ne. Bino baubanga bino pa kumwesha lusanchilo lwabo nangwa kusekela pa kwikala mu bulunda bwa mutende ne Lesa bwiyowa boba bonse bo atemwa. Bañanga ne muntu ubena kupana mulambo bajanga byashalangapo bya milambo yo bafuma na kupana panyuma ya kupana mashi ne mafuta kwi Yehoba. (Bena Levi 3:17; 7:16-21; 19:5-8) Mu bukifwanyikizho, kyajingatu nobe muntu ubena kupana kitapisho, bañanga ne Yehoba Lesa bajijilenga pamo kijiilo, kumwesha mutende wajinga pakachi kabo.
w00 8/15 19 jifu. 8
Bitapisho bya Kutota Yehoba Bimutokesha ku Muchima
8 Kyaikalanga byepi ku muntu ubena kupana mulambo? Mizhilo yaambile’mba yense ubena kwiya kwi Yehoba wafwainwa kwikala wabula bubipisho ne kubula kwizhilululwa. Muntu yense wizhilulwile na kiji kyonse, wafwainwe patanshi kupana mulambo wa mambo pa kuba’mba Yehoba amutale bulongo ne kuswa mulambo wanji wa kusoka nangwa mulambo wa mutende (Bena Levi 5:1-6, 15, 17) Kino kyamwesha patoka kuba’mba twafwainwa kutwajijila kwikala babula bubi kwi Yehoba. Umvwe tukeba kuba’mba Yehoba atambwilenga mpopwelo yetu, twafwainwa kumona kuba’mba kechi tubena kulala mizhilo ya Lesa nangwa pachechetu ne. Twafwainwa kupelawizha kulondela jishinda jabikako Lesa ja kwitukwashishamo ko kuba’mba—“bakulumpe mu kipwilo” ne “kitapisho kya mambo etu” aye Yesu Kilishitu.—Yakoba 5:14; 1 Yoano 2:1, 2.
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
it-1 833 jifu. 1
Mujilo
Waamba pa tente wa lusambakeno ne nzubo ya Lesa. Mujilo bamwingijishanga bingi mu bupopweshi pa tente wa lusambakeno ne pa nzubo ya Lesa. Lukelo jonse ne mu kimye kya muntuwa muntuwa, ñanga mukatampe wasokanga bya kufutumuna pa kya kusokelapo bitapisho. (Lup 30:7, 8) Mizhilo ya Lesa yaambile’mba mujilo wa pa kya kusokelapo bitapisho wafwinwa kuteemanga kikupu. (Le 6:12, 13) Kisho kya Bayudea kyaitabila bantu bavula kya kuba’mba mujilo wa pa kya kusokelapo bitapisho watwajijilanga na kuteema mambo Lesa waubanga kya kukumya, kyapusana bingi na byaamba binembelo. Kwesakana na mikambizho Yehoba yo apeele Mosesa patanshi, baana ba kwa Alona ‘babanzanga mujilo pa kya kusokelapo bitapisho ne kubikapo nkunyi’ saka bakyangye kubikapo mulambo pa kya kusokelapo bitapisho. (Le 1:7, 8) Panyuma ya kusala bañanga ba mu kisemi kya kwa Alona, ne panyuma ya kupana milambo, mujilo popo aishile kufuma mwiulu kwi Yehoba, kyamweka kwishila mu jikumbi jajinga peulu pa tente wa lusambakeno ne kusoka mulambo wajinga pa kya kusokelapo bitapisho. Kino kishinka kitulengela kushiinwa’mba mujilo waiyanga mu jishinda ja kukumya ‘wasokanga mulambo ne mafuta pa kya kusokelapo bitapisho’ kechi ye waambulanga nkunyi yateemanga pa kya kusokelapo bitapisho ne. Bino mujilo watwajijilanga na kuteema pa kya kusokelapo bitapisho, kyamweka wivwanganga na mujilo wafumanga kwi Lesa ne mujilo ye babanzanga pa kya kusokelapo bitapisho. (Le 8:14–9:24) Kabiji mujilo wakukumya wafumine kwi Yehoba ne kusoka milambo aku Solomone upwishatu kulomba pa kupana nzubo ya Lesa.—2Mo 7:1; monai ne Mit 6:21; 1Mf 18:21-39; 1Mo 21:26 mo baamba bimye bikwabo Yehoba po aingijishe mujilo wakukumya pa kumwesha’mba watambwila milambo ya bakalume banji.
si 27 jifu. 15
Buku wa mu Baibolo wa Nambala 3—Bena Levi
15 (3) Bapananga mulambo wa mambo inge muntu walenga mambo kya mapuso. Pa kusala nyama wa kupana wa mulambo, kyaimenanga pa muntu walenga oo mambo ye babena kupaina yewo mulambo—kana ñanga nyi, inyi kana kisaka kyonse, nangwa kampe kinemanga nangwa muntutu mukwabo. Kupusanako na milambo ya kwifuukwila ne milambo ya mutende, mulambo wa mambo wajinga mukambizho.—4:1-35; 6:24-30.
NOVEMBER 30–DECEMBER 6
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | BENA LEVI 8-9
“Bintu Bimwesha Mapesho a Yehoba”
it-1 1207
Kutongolwa
Mosesa waovwele Alona ne baana ba kwa Alona abo ba Nadaba, Abihu, Eleaza ne Itamala (nangwa’mba wibambijile kuya na kowa abo bene) mu shomeka wa mukuba mu kipango ne kuvwika Alona bivwalo bya lukumo bya buñanga. (Ba 3:2, 3) Pano byo bamuvwikile bino bivwalo byawama bingi, Alona bamuvwikile bivwalo byamwesheshenga byubilo byo afwainwe kwikala nabyo ne mingilo yo afwainwe kwingilanga pa kino kifulo. Kepo Mosesa ashingile manyi ku tente wa lusambakeno, ku bintu byonse byajingamo, ku bipe, ku kitapisho kya kusokelapo milambo, ku shomeka ne ku bipe byonse byo baingijishanga. Bebizhijikile pa kuba bino, kabiji byafikijiemo kwibingijishatu ku mwingilo wa Lesa. Pa kupwisha bino byonse, kepo Mosesa ashingile Alona kupichila mu kumwichila manyi pa mutwe wanji.—Le 8:6-12; Lup 30:22-33; Sl 133:2.
it-1 1208 jifu. 8
Kutongolwa
Pa juba ja butanu na busatu, saka benengezha kabiji bazhijikwa, baingijile mwingilo bunke bwabo kwakubula kwibakwashako kwi Mosesa pa kimye kitanshi. Baingijile mwingilo wa kufuchila mambo kisaka kyonse kya bena Isalela, kechi na mambo a bundengamambo bwabo bwa kisemwa ne, bino na mambo o balengele byo bapopwejile mwana ñombe, kintu kyafichishe bingi Yehoba ku muchima. (Le 9:1-7; Lup 32:1-10) Bano bañanga bakatataka byo bapwishishe kwingila uno mwingilo, Yehoba wamwesheshe’mba wibaswisha kwingila pa bifulo byo ebapele byo atumine mujilo mu jishinda ja kukumya. Kyamweka mujilo waishile kufuma mu jikumbi jaimene mulumbulumbu peulu ya tente wa lusambakeno ne kusoka byonse bya mulambo byashajilepo pa kya kusokelapo bitapisho.—Le 9:23, 24.
Byo Twakonsha Kufunjilako ku Buku wa Bena Levi
13 Lufunjisho lwa buna: Yehoba ubena kupesha lubaji lwa pano pa ntanda lwa jibumba janji. Akilangulukai pa kyamwekele mu 1512 B.C.E. kimye kyo bafiikile tente wa lusambakeno ku Mutumba wa Sinai. (Lupu. 40:17) Mosesa ye watangijile kupwila kimye Alona ne baana banji kyo bebatongwele kwikala bañanga. Kisaka kya bena Isalela kyakonkene na kumona bañanga byo bapainenga bitapisho bya banyama kimye kitanshi. (Levi 9:1-5) Yehoba wamwesheshe byepi kuba’mba waswishishe bano banabalume kwikala bañanga? Kimye Alona ne Mosesa kyo bapesheshenga bantu, Yehoba watumine mujilo kufuma mwiulu ne kusoka milambo yashajile pa kya kusokelapo bitapisho.—Tangai Bena Levi 9:23, 24.
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
Mambo ka o Twafwainwa Kwikela Bazhila?
6 Bañanga mu Isalela bafwainwe kwikala batoka ku mubiji, kino kilumbulula byavula ku bantu ba Yehoba mu ano moba. Aba bo tufunjisha Baibolo bamona pa mapunzha po tupwila byo paji butooto ne byo tuji na butooto ne byo tuvwala bulongo. Kuno kutokesha kwa bañanga kwitukwasha kuyuka kuba’mba yense uya ku mutumba wa Yehoba ye basuntwila peulu wafwainwa kwikala na “muchima watoka to.” (Tangai Salamo 24:3, 4; Isa. 2:2, 3.) Twafwainwa kwingijilanga Lesa na milanguluko yawama, na muchima watoka ne mibiji yetu yafwainwa kwikala ya butooto. Kino kitulengela kwipesapesa atweba bene, panyuma ya kwipesapesa, twakonsha ne kwalulako mumo pa kuba’mba twikale bazhila. (2 Ko. 13:5) Muntu wabatizhiwa inge keatambe bya mulekese wafwainwa kwiipuzha mwine amba, ‘Nanchi mbena kumwesha kuba’mba nazhila nyi?’ Kepo afwainwa kukeba bukwasho bukiji bukiji pa kuba’mba aleke kino kisela.—Yako. 5:14.
it-2 437 jifu. 3
Mosesa
Lesa wasajile Mosesa kwikala wakumwambilako pa kupana Mizhilo ya lulayanano ku bena Isalela. Kino kifulo kyanema bingi mambo kechi kyaikelepo na muntu uji yense ne, kufumyakotu Yesu Kilishitu, aye Ñambi wa lulayañano lupya. Mosesa wiasanshile mashi a banyama ba milambo pa buku wa lulayañano, kwimenako Yehoba, ne bantu (kyamweka kwimenako banabalume bakulumpe) kwikala lubaji lukwabo. Watangijile bantu buku wa lulayañano, kabiji bonse bakumbwile’mba, “Byonse byaamba Yehoba twaswa kwibyuba, kabiji tukakookelanga.” (Lup 24:3-8; Heb 9:19) Na mambo a kino kifulo kyo ajingapo kya kwambilako Lesa, Mosesa wajinga na mwingilo wa kutangijila mwingilo wa kushimika tente wa lusambakeno, ne bya kulenga bipe bya mukachi monka mwamubuujijile Lesa, ne kutongola ba kwingila mwingilo wa buñanga, kushinga tente wa lusambakeno ne Alona ñanga mukutampe na manyi o balengele bingi bulongo. Kepo atangijile mingilo itanshi yaingijile bañanga bakatataka bo batongwele.—Lup bitango 25-29; Le bitango 8, 9.