Bya Kukwasha Bantu Baji na Bikola bya ku Bongo

Mwatala Bino Byambo

Tumvwa kutama ku muchima inge balunda netu baji na kikola kya ku bongo. Nangwa byonkabyo, twakonsha kumwesha’mba twibata muchima kupichila mu kwibakwasha kuchinchika makatazho o babena kupitamo. Twakonsha kuba byepi bino?

Bino Byambo byo Byakonsha Kwimukwasha

‘Pelawizha kumvwa.’—YAKOBA 1:19.

Jishinda jimo mo mwakonsha kubila bino ke kuteleka inge bakwenu babena kwamba. Kechi mwafwainwa kusunsapo pa byonse byo babena kwamba ne. Bakwashai kuyuka’mba mubena kuteleka ne kuba’mba mwibata muchima. Fwanyikizhainga byo babena kwiumvwa ne kubula kwibazhachisha. Vulukainga’mba bakonsha kwamba bintu byabula kufwainwa kabiji pakupitapo kimye bakonsha kutendeka kwilangulusha.—Yoba 6:2, 3.

‘Batekeneshainga.’—1 TESALONIKA 5:14.

Balunda nenu bakonsha kwikala na bijikila nangwa milanguluko ya kuba’mba kechi banema ne. Mwakonsha kwibatekenesha ne kwibakosesha kupichila mu kwibamwesha’mba mwibata muchima nangwa kya kuba kechi mwayuka byambo byawama bya kwibabuula ne.

“Mulunda wa kine umwesha butemwe kimye kyonse.”—BYAMBO BYA MAANA 17:17.

Panainga bukwasho bwafwainwa. Bambilai bemubuule byo mwafwainwa kuba kechi kulanguluka’mba mwayuka bya kwibakwasha ne. Inge kibena kwibakatazha kwimubuula byo babena kukeba, mwakonsha kwibambila kuya na kufwakasha nenu. Nangwa kampe mwakonsha kwibakwashako kuya na kupota bintu, kuwamisha pa nzubo nangwa mingilotu ikwabo.—Ngalatiya 6:2.

‘Ikala batekanya.’—1 TESALONIKA 5:14.

Kechi kimye kyonse balunda nenu kyo bakonsha kutemwa kwamba ne. Babuulai’mba bakasuluka kwisamba ne anweba kimye kiji kyonse kyo bakeba. Na mambo a kikola kyo baji nakyo, bakonsha kwamba nangwa kuba bintu byakonsha kwimukozha ku muchima. Bakonsha kuleka kubila bintu pamo ne anweba nangwa kutendeka kuzhingila bukiji. Mwafwainwa kwibatekenya ne kuyuka byo babena kupitamo ne kwibapa bukwasho bobakeba.—Byambo bya Maana 18:24.

Lutundaiko Lwenu Lwakonsha Kwibakwasha

“Nemulunda nabo ye bakonsha kuketekela. Inge nakankalwa mwakwibakwashisha, nebikako kuteleka inge babena kwamba. Bimye bimo bakebatu muntu wa kuteleka ku byo babena kwamba kabiji bomvwa bingi bulongo.”—Farrah,a uji na mukwabo uji na kikola kya kukizhamo kuja nangwa kwiikazha na nzala, kukizhamo kwikala na bijikila ne kupopomenwa.

“Nji na mulunda uji na lusa kabiji untundaika. Wangichile kuya na kujiila pamo kajo kawama ku nzubo yanji. Na mambo a butemwe bo amwesheshe, nakasulukile kumubuula bintu byajinga ku muchima wami. Kinetu wantundaikile bingi.”—Ha-eun, uji na kikola kya kupopomenwa.

“Kutekanya kwanema bingi. Inge bakazhi bami bauba bintu bya kunzhingijisha, mvuluka’mba kikola kyo kibalengela kuba bino. Akino kindengela kubula kwibazhingijila kabiji nebalangulukilako.”—Jacob uji na bakazhi baji na kikola kya kupopomenwa.

“Bakazhi bami bantundaika ne kuntekenesha bingi. Inge nalefulwa na mambo a bijikila, kechi bankanjikizha kuba bintu byo mbena kubula kukeba kuba ne. Bimye bimo baleka kuba bintu byo bakeba kuba. Nebatemwa bingi mambo kechi bakeba kubatu bintu bibawamina abo bene ne.”—Enrico uji na kikola kya kukizhamo kwikala na bijikila.