Byaamba Baibolo pa Byawama ne Byatama Byakonsha Kwitukwasha
Baibolo wakwasha bantu bavula mu mbaji ina.
1. Masongola
Bantu baji na ndangulukilo yapusana pusana pa masongola ne bikebewa pa kwikala bulongo mu masongola.
BAIBOLO WAAMBA’MBA: “Muntu yense wafwainwa kutemwa mukazhanji byonka byo etemwa aye mwine; kabiji mwanamukazhi naye wafwainwa kwikala na mushingi mukatampe ku mwatawanji.”—Efisesa 5:33.
BYO KILUMBULULA: Yehoba ye watendekeshe masongola, kabiji ye wayuka bikebewa pa kuba’mba ba mulume ne mukazhi bekalenga na lusekelo mu masongola. (Mako 10:6-9) Mu masongola mwikala mutende inge yense mu masongola wata muchima ku bikeba mukwabo kukila kutatu muchima ku byo akeba. Mwanamulume watemwa mwinakwanji umulama bulongo. Kabiji mwanamukazhi unemeka mwinakwanji umwesha mushingi mu ñambilo ne mu byubilo.
BAIBOLO WITUTANGIJILA: Ba Quang ne ba Thi bekala mu kyalo kya Vietnam bamwenetu’mba kechi bakekalapo na lusekelo mu masongola ne. Ba Quang bashinchile bingi. Baambile’mba: “Kechi namunemekanga Thi ne, javula namulengeshanga bumvu pa bantu.” Ba Thi bakebelengatu’mba masongola apwe. Baambile’mba: “Nalekele kwibaketekela nangwa kwibapa mushingi.”
Kepo ba Quang ne ba Thi bafunjile byaamba Baibolo ne bya kwingijisha Efisesa 5:33 mu masongola abo. Ba Quang baambile’mba: “Kino kyepelo kyankwashishe kubila mwinakwami lusa, kumutemwa ne kumuta muchima. Kumwesha bino byubilo kulengela mwinakwami kuntemwa ne kunnemeka.” Ba Thi nabo baambile’mba: “Inge naingijisha byambo biji mu Efisesa 5:33 ne kupa bamwatawami mushingi, kibalengela kuntemwa ne kunzhikijila kabiji twikala mu mutende.”
Inge mukeba kuyukilapo byavula pa masongola, tangai Labainga! Na. 2 wa mu 2018 uji na mutwe wa kuba’mba “Bintu 12 Bilengela Kisemi Kwikala Bulongo” uji pa jw.org.
2. Bya kwikala bulongo na bakwetu
Bantu bamo bamanyika bakwabo na mambo a kupusana kwa bikoba, kyalo, mmwekelo, bupopweshi nangwa byo bamona belaala na banabalume bakwabo nangwa na banabakazhi bakwabo.
BAIBOLO WAAMBA’MBA: “Nemekainga bantu bonse.”—1 Petelo 2:17.
BYO KILUMBULULA: Baibolo kechi itutundaika kushikwa bantu ba bikoba bikwabo, ba mu byalo bikwabo nangwa belaala na banabalume bakwabo nangwa na banabakazhi bakwabo ne. Pakuba, Baibolo witutundaika kupa mushingi bantu bonse kechi na mambo a bikoba, mu kyalo mo bafuma, bayanji nangwa banonshi ne. (Byubilo 10:34) Nangwa kya kuba kechi tuyila mumo mu bintu byaitabilamo bakwetu ne, twafwainwa kwibobila lusa ne kwibanemeka.—Mateo 7:12.
BAIBOLO WITUTANGIJILA: Daniel bamufunjishe’mba, bantu bafuma ku byalo bya ku Asia bakonsha kuleta bulemo mu kyalo kyanji. Kino kyamulengejile kushikwa bano bantu kabiji wibatukanga ne pa mvula bantu. Daniel waambile’mba: “Namonanga kuba bino nobe mbena kutundaika kyalo kyami. Kabiji namwenenga’mba byonaubilenga byajingatu bulongo.”
Palutwe kacheche, Daniel wayukile Baibolo byo afunjisha. Waambile’mba: “Napimpwile milanguluko yami kabiji natendekele kumona bantu byonka Lesa byo ebamona. Witumona’mba bonse tujitu kimotu nangwa kya kuba twikala mu mapunzha apusana pusana.” Daniel walumbulwile byo omvwa ku muchima luno inge wataana bantu. Waambile’mba: “Kechi ndangulukatu ne pa kwafuma bobo bantu ne. Aluno natemwa bantu bonse kabiji nji na balunda bavula bingi mwaya ntanda.”
Inge mukeba kuyukilapo bikwabo, tangai Labainga! Na. 3 wa mu 2020 uji na mutwe wa kuba’mba “Nanchi Misalululo Yakonsha Kupwa Nyi?” uji pa jw.org.
3. Mali
Bantu bavula bakebesha bingi kwikala na bunonshi pa kuba’mba bekalenga na lusekelo ne kuba’mba bakekale bulongo kulutwe.
BAIBOLO WAAMBA’MBA: “Maana akwashañana byonkatu mali byo akwashañana, bino buwame bwa kuyuka bintu ke bwa kuba’mba: Maana alengela muntu uji nao kwikala na bumi.”—Musapwishi 7:12.
BYO KILUMBULULA: Mali etukwasha mu byavula. Pano bino, kechi akonsha kwituletela lusekelo nangwa kuzhikijila bwikalo bwetu ne. (Byambo bya Maana 18:11; 23:4, 5) Pakuba, lusekelo lwa kine ne luzhikijilo lwa bwikalo bwetu bwa kulutwe byaimena pa kwingijisha maana afuma kwi Lesa aji mu Baibolo.—1 Timoti 6:17-19.
BAIBOLO WITUTANGIJILA: Mwanamulume umo wa jizhina ja Cardo wikala mu kyalo kya Indonesia watele bingi muchima pa kukebesha bunonshi. Waambile’mba: “Najinga na bintu byonse bantu byo bakebesha kwikala nabyo. Nayanga kuji konse, kupota bintu bya mutengo, myotoka ne mazubo.” Bino mali anji apwile. Washimikizhe’mba: “Bangibijile mali onse o naingijiile pa myaka yavula, apwile nobe mu kukopatu kwa jiso. Pa myaka yavula naingijile bingi na ngovu kukeba bunonshi, bino kyapeleleko, nalefwilwe bingi mambo kechi nashajilepo na kintu nangwa kimo ne. Kabiji, neumvinengatu’mba kechi nanema ne.”
Cardo watendekele kulondela byaamba Baibolo pa mali. Waleka kuta muchima pa kwingila na ngovu kuba’mba kanatu ekale na bunonshi, bino wafuukulapo kupeezhako bwikalo. Waambile’mba: “Mmona amba popo naikala na bunonshi bwa kine mambo nji na bulunda bwawama na Lesa. Kimye kyonse ndala ku matwi nzoo kabiji nji bingi na lusekelo.”
Inge mukeba kuyukilapo byavula pa byaamba Baibolo pa mali, tangai kibaaba kya kuba’mba “Nanchi Kufunda Kufika Palepa ne Kwikala na Mali Kwakonsha Kukwasha Muntu Kukekala Bulongo Kulutwe Nyi?” kiji mu Kyamba kya Usopa kya mu 2021 kya Na. 3 kiji pa jw.org.
4. Kwilaala
Bantu baji na milanguluko yapusana pusana pa mambo a kwilaala.
BAIBOLO WAAMBA’MBA: ‘Chinai bulalelale. Muntu yense mwi anweba wafwainwa kuyuka bya kukanya mubiji wanji pa kuba’mba ekale wazhila ne kunemekwa, kechi kwikala na lunkumbwa, ne milanguluko yatama ibindakanya muchima byonka byuba ba mu bisaka bya bantu babula kuyuka Lesa ne.’—1 Tesalonika 4:3-5.
BYO KILUMBULULA: Baibolo watubula bafwainwatu kulaala pamo. Kyambo kya kuba’mba “bulalelale” kyavwangamo, kulaala na muntu wabula mwinakobe, bupite, kwilaala kwa bantu babula kwisongola, kwilaala kwa banabalume nangwa banabakazhi bonka bonka ne kulaala na banyama. (1 Kolinda 6:9, 10). Kwilaala ke bupe Lesa bo anengezhezha mwanamulume ne mwanamukazhi besongola kwapwa.—Byambo bya Maana 5:18, 19.
BAIBOLO WITUTANGIJILA: Mwanamukazhi wa jizhina ja Kylie wikala mu kyalo kya Australia waambile’mba: “Byo najinga muzhike, nalangulukanga’mba kwilaala kwafwainwe kundengela kumvwa’mba bantemwa ne kuzhikijilwa. Pano bino, kino kechi kyo kyamwekele ne. Naumvwine kubula kuzhikijilwa kabiji najinga bingi na bulanda.”
Palutwe kacheche, Kylie wafunjile ne kulondela Baibolo byo afunjisha pa mambo a kwilaala. Waambile’mba: “Nashiinwa amba mizhilo ya Lesa ituzhikijila ku bintu byatama. Pano luno ñumvwa’mba nazhikijilwa mambo nguba bintu bikeba Yehoba. Kulondela mafunde a mu Baibolo kwangamunako ku bintu byankozhanga ku muchima.”
Inge mukeba kuyukilapo byavula, tangai kibaaba kiji na mutwe wa kuba’mba “Baibolo Waambapo’mba ka pa Bantu Bekala Pamo kwa Kubula Kwisongola?” uji pa jw.org.
Mulenga wetu witukwasha kuyuka kyawama ne kyatama. Kyanema bingi kulondela mizhilo ya mulenga wetu nangwa kya kuba kimye kimo kikatazha kwiilondela. Kuba bino kuketulengela kwikala ba lusekelo myaka yavula.