DOMINICAN REPUBLIC
Byatendekele Mwingilo
Byatendekele Mwingilo
Pa Mulungu pa 1 April, mu 1945, ba Lennart Johnson ne ba Virginia bapwishishe sukulu wa Gileada bafikile mu Ciudad Trujillo (luno utelwa’mba Santo Domingo), muzhi mukatampe wa mu Dominican Republic. Bano bo bajinga Bakamonyi batanshi kwiya mu kino kyalo mwajinga bingi milukuchi.a Buku wa Mwaka wa 1946 waambile’mba: “Kino kyo kyajinga kyalo kya kwingijilamo bupainiya kabiji bano batainwe ku sukulu wa Gileada bo bajinga batanshi kutatula kwingila mwingilo mu kino kyalo.” Akilangulukai pa kino: Kechi mwajingapo ofweshi wa musampi ne Mazubo a Bufumu mwa kupwijila ne. Bano bamishonale kechi bayukilepotu nangwa muntu umo mu kino kyalo ne, kabiji kechi bayukishe mulaka wa Kisipanishi ne. Kechi bajingapo na nzubo nangwa mipando ya kwikalapo ne. Pano nga bwikalo bwajinga byepi?
Ba Lennart baambile’mba: “Twafikijile pa hotela wa Victoria po twalipilanga madola atanu pa juba jimo atweba bonse babiji ne kajo mu onkao mali. Pa jonkaja juba mute twatendekele lufunjisho lwa Baibolo lutanshi. Kyajinga bino: Banabakazhi babiji bena Dominican bo twafundanga nabo Baibolo ku Brooklyn betupele mazhina a balongo babo ne balunda nabo, umo pa bano wajinga Dr Green. Byo twamufwakashijile, twamonañene ne na ba Moses Rollins mo baikelanga kipikipi. Byo twibabujile byo twayukile mazhina abo ne makeyala abo, kibalengejile kuteleka ku byambo bya Bufumu ne kuswa kutendeka kufunda Baibolo. Kechi papichile ne kimye kyabaya ne, ba Moses baikele musapwishi mutanshi wa Bufumu mu kino kyalo.”
Mu June mu 1945, bamishonale bakwabo bana baishile, ponkapotu batendekele kupana mabuku kabiji batendekele ne mafunjisho a Baibolo avula bingi. Mu October kwakebewenga mpunzha ya kutatula kupwijilapo. Onkao mambo, bamishonale baalwile kibamba kya kwikalamo ne kya kujilamo ke Nzubo ya Bufumu. Bantu 40 bo baiyanga ku kupwila.
Bantu batanshi baumvwine bukine bajinga ba Pablo Bruzaud, bantu bavula bebayukile kuba’mba ba Palé. Baendeshanga sakya wafumanga mu Santiago kuya ku Ciudad Trujillo, onkao mambo, bayanga javula bingi mu muzhi mukatampe wa kino kyalo. Juba jimo byo bajinga mu Ciudad Trujillo, ba Palé besambilepo na Kamonyi umo, kabiji baswile kutambula buku wa kuba’mba, “The Truth Shall Make You Free” (Bukine Bukemukasulula). Batendekele kwibafunjisha Baibolo pa juba pa juba. Ba Palé ponkapotu batendekele kusapwila na bamishonale ne kwibatwala ko bakebanga kuya. Pa kupitapo moba amo, bamonañene na ba Lennart Johnson kabiji bayanga bonse kufuma ku Ciudad Trujillo kuya ku Santiago ne ku mataunyi aji ku Puerto Plata, ku mukulo wa kalunga ka mema na kupempula mabumba a bantu bamweshanga lusekelo lwa kukeba kufunda bukine. Bano bantu banembejile nkalata ku ofweshi mukatampe wa ntanda yonse ku Brooklyn, mu New York, ya kukeba kwibabulako bimo.
Kufwakasha kwa Mulongo Knorr ne Mulongo Franz
Mu March mu 1946, Mulongo Knorr ne Mulongo Franz baishile ku Dominican Republic kufuma ku ofweshi mukatampe wa ntanda yonse. Twibatengejilenga bingi na lusekelo bano balongo. Balongo ne banyenga ne bantu bakeba kufunda bukine 75 bo bashinkilwe ku jashi jaambile Mulongo Knorr. Pa kuno kufwakasha, Mulongo Knorr wanengezhe kuba’mba mu Dominican Republic mwikala ofweshi wa musampi.
Mulongo Knorr ne Mulongo Franz pa Nzubo ya Bufumu itanshi mu Ciudad Trujillo
Bamishonale bavula baishile, kabiji na ku mpelo ya mwaka wa mwingilo wa 1946 basapwishi mu kino kyalo bafikile 28. Na mambo a kuba’mba popo batendekeletu mwingilo wa kusapwila mu kino kyalo, bamishonale baingilanga jonse mabanga kulenga mapu a manyaunda ne kunengezha bulongo mukwekele wa busapwishi.
Bavula Baumvwine Mambo Awama
Mu 1947, basapwishi kukila pa 59 batendekele mwingilo wa kusapwila. Mu yenka uno mwaka, bamishonale baingijilanga mu kyalo kya Cuba bebatumine mu Dominican Republic. Pa bano pajinga ba Roy Brandt ne ba Juanita. Mulongo Brandt bamutongwele kwikala kalume wa musampi kabiji waikele kalume wa musampi pa myaka jikumi.
Ku mpelo ya mwaka wa mwingilo wa 1948, basapwishi bajinga 110 basapwijilenga mambo awama na bamishonale baingilanga bingi na ngovu. Nangwa byonkabyo, bano basapwishi bajinga bingi kizaku kechi bayukile kuba’mba mu kino kyalo mukabuka makatazho ne.
Babena kubatizhiwa mu mukola wa Ojo de Agua mu 1949
Mulongo Knorr ne Mulongo Franz pa Nzubo ya Bufumu itanshi mu Ciudad Trujillo
a Mu 1932 momo batendekele kusampanya mabuku a ba Watch Tower mu kyalo kya Dominican Republic, pano bino mwingilo mwine wa kufunjisha bantu batelengako muchima watendekele mu 1945, kimye kyaishile ba Johnson ne bakazhi babo.