BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • kl Kitango 17 pp. 160-169
  • Tanai Bukikizhi Pakachi ka Bantu ba Kwa Lesa

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Tanai Bukikizhi Pakachi ka Bantu ba Kwa Lesa
  • Kuyuka Kutangijila ku Bumi Bwa Myaka
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • “KALUME WA KISHINKA NE WA MANA”
  • “KAJO PA KIMYE PAFWAINWA”
  • “VWALAI BUTEMWE”
  • KIFULO KYA BUKIKIZHI
  • IYOWAI BUKIKIZHI NA BANTU BA KWA YEHOBA
  • “Vulukainga aba Bemutangijila”
    Bakwatankana Kuba Kyaswa Muchima wa Yehoba
  • Lekai Kipwilo Kikomenga
    Kyamba kya Usopa—2007
  • Yehoba Utangijila Byepi Jibumba Janji?
    Popwelai Lesa Yenka wa Kine
  • Kalume Wakishinka Kabiji wa Maana ye Ñanyi?
    Bañanyi Babena Kuba Kyaswa Muchima wa Yehoba Lelo Jino?
Monai Bikwabo
Kuyuka Kutangijila ku Bumi Bwa Myaka
kl Kitango 17 pp. 160-169

Kitango 17

Tanai Bukikizhi Pakachi ka Bantu ba Kwa Lesa

1, 2. Nanchi bwikalo bwa bantu bwapasha byepi na bwa bantu baji mu mpunzha yaonaunwa ku kinkunkwila?

FWANYIKIZHAI kuba’mba kinkunkwila kyaonauna mpunzha yo mwikalako. Nzubo yenu yakunduka, ne bipe byenu byonse byaonaika. Kajo nako kakepa. Buno bwikalo bwamweka kupezha bingi mana. Kubazhimukilatu ponkapo, paiya bya bupe. Kajo ne bivwalo byavula byapanwa. Bemushimikila ne nzubo ipya. Kya kine musakusanchila muntu wimukokozhezha bino bya bupe.

2 Kintu kyapasha kino kibena kubiwa lelo jino. Nabiji kyo kya kinkunkwila, bunsatuki bwa ba Adama ne Evwa bwaonawine bantu pakatampe. Muzhi wa bantu wa Paladisa waonaikile. Kufumatu pa kyo kyo kimye, makamfulumende a bantu akankalwa kuzhikijila bantu ku nkondo, ku bumbanzhi, ne bumbulwakoloka. Bupopweshi bwa bubela bwalengela bantu bavula kufwa nzala ya kajo kawama ka ku mupashi. Nangwatu kikale byonkabyo, pakino kimye Yehoba Lesa ubena kupana kajo ka ku mupashi, bivwalo ne mwakufyama. Nanchi bye ubena kwibipana byepi?

“KALUME WA KISHINKA NE WA MANA”

3. Nanchi Yehoba upana byepi bya bupe ku bantu, kabiji bya kumwenako ka bimwesha bino?

3 Javula bya bupe bipanyiwa kupichila mu jishinda ja nengezhiwa, ne Yehoba byonkabyo upa bantu banji bupe bwa ku mupashi kupichila mu jishinda ja nengezhiwa. Ku kyakumwenako, bena Isalela bajinga “kipwilo kya Yehoba” pa myaka 1,500. Mukachi kabo mwajinga boba baingijilenga nobe jishinda ja Lesa ja kufunjishishamo Mizhilo yanji. (1 Byambo bya moba 28:8; 2 Byambo bya moba 17:7-9) Mu myaka-kitota kitanshi C.E., Yehoba walengele jibumba ja Bwina Kilishitu. Bipwilo byalengelwe, kabiji byatangijilwenga na buntangi bwa jibumba jitangijila jalengelwe na batumwa ne bakulumpe. (Byubilo 15:22-31) Byonkabyo ne lelo jino, Yehoba wingila na bantu banji kupichila mu jibumba ja nengezhiwa. Nanchi twayuka byepi bino?

4. Mu ano moba, “kalume wa kishinka ne wa mana” ye ñanyi, kabiji bya bupe bya kwa Lesa bya ku mupashi bipanyiwa byepi?

4 Yesu waambile kuba’mba pa kimye kya kwikala kwanji pa Bufumu, “kalume wa kishinka ne wa mana” ukatanwa saka apa bana Banji ba bwanga “kajo pa kimye pafwainwa.” (Mateo 24:45-47) Kimye Yesu kyo abikilwe pa Bufumu bwa mwiulu mu 1914, nanchi uno “kalume” wajinga ñanyi? Mu kushiinwa kechi bajinga bantangi ba mu Kilishitendomu ne. Mambo abo kikatakata, bajishishenga mikoko yabo mañwiñwi atundaikile makamfulumende a mu byalo byabo kulwako Nkondo Itanshi ya Ntanda yonse. Bino kajo ka ku mupashi kanengela ka pa kimye pafwainwa kafuminenga ku jibumba ja bena Kilishitu bashingilwe na mupashi wazhila wa kwa Lesa kabiji jajinga lubaji lwa boba Yesu boatelele kuba’mba “kajitanga kacheche.” (Luka 12:32) Bano bena Kilishitu bashingwa basapwijile Bufumu bwa kwa Lesa mukifulo kya kusapwila makamfulumende a bantu. Kyafumamo ke kyakuba’mba, mukupita kwa myaka, mamilyoni a “mikoko ikwabo” yatemwa bololoke inunga ku “kalume” washingwa mu kupopwela kwa kine. (Yoano 10:16) Kupichila mu kwingijisha ‘kalume wa mana’ ne Jibumba janji Jitangijila ja lelo, Lesa utangijila bantu banji bakwatankana pamo pa kuba’mba bapane kajo ka ku mupashi, bivwalo, ne bukikizhi ku bonse babena kusaka bino bya bupe.

“KAJO PA KIMYE PAFWAINWA”

5. Ñanyi bwikalo bwa ku mupashi buji mu ntanda lelo, bino Yehoba ubena kubapo ka?

5 Yesu waambile kuba’mba: “Muntu kechi akamwene bumi ku shinkwa yenka ne, poso ku byambo byonse bifuma mu kanwa ka Lesa.” (Mateo 4:4) Ku kyabulanda, nangwatu byonkabyo, bantu bavula kechi babena kuteshako muchima ku byamba Lesa ne. Byonka byo kyaambiwe na ngauzhi wa kwa Yehoba aye Amosi, kuji nzala “kechi nzala ya kusaka kajo ne, nangwa kilaka kya kukeba mema ne, kana nzala ya kusakisha kumvwa byambo bya Lesa.” (Amosi 8:11) Nangwatu bantu batemwisha kupopwela baji na nzala ya ku mupashi. Nangwa kikale byonkabyo, kyaswa muchima wa kwa Yehoba ke kyakuba’mba “bantu bonse bapuluke, bakayukishe bya bukine.” (1 Timoti 2:3, 4) Byonkabyo, ubena kukokozha kajo ka ku mupashi kavula. Bino kakonsha kutanyiwa kwepi?

6. Mu bimye bya kunyuma, Yehoba wajishishe byepi bantu banji lwa ku mupashi?

6 Kufumatu ku kala, Yehoba upana kajo ka ku mupashi ku bantu banji bakonkana pamo kechi ku muntu witolwela ne. (Isaya 65:13) Ku kyakumwenako, bañanga ba kina Isalela bakonkenye banabalume, banabakazhi, ne bana pamo kuba’mba bafunjishiwe Mizhilo ya kwa Lesa. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 31:9, 12) Kupichila mu kutangijilwa na jibumba jitangijila, bena Kilishitu ba mu myaka-kitota kitanshi banengezhezhe bipwilo kabiji kwaikalanga kupwila ako bonse ko bafunjishiwenga mikambizho ne lutundaiko. (Loma 16:5; Filemonyi 1, 2) Bakamonyi ba kwa Yehoba balondela kino kimwesho. Mwane mwaitwa na kizaku kutanwa ku kupwila kwabo konse.

7. Nanchi kutanwa jonse ku kupwila kwa Bwina Kilishitu kwa kwatankana byepi na kuyuka ne lwitabilo?

7 Mu bukishinka, kampe mwafunda kala byavula mu jisambijilo jenu ja Baibolo ja pa bunke. Kampepo umo wimufunjishe. (Byubilo 8:30-35) Bino lwitabilo lwenu lwafwainwa kupashañanyishiwa ku kijimwa kyakonsha kulela ne kuma umvwe kechi kibena kusungwa bulongo ne. Onkao mambo, mwafwainwa kuja kajo ka ku mupashi kafwainwa. (1 Timoti 4:6) Kupwila kwa Bwina Kilishitu kupana mutanchi wayayaya wa mikambizho ya kokozhewa kwimujisha lwa ku mupashi ne kwimukwasha kutwajijila kukoma mu lwitabilo byo munungulula mu kuyuka Lesa.—Kolose 1:9, 10.

8. Mambo ka o twatundaikilwa kutanwa ku kupwila kwa Bakamonyi ba kwa Yehoba?

8 Kupwila kuji na nkebelo ikwabo yanema. Paulo wanembele kuba’mba: “Kabiji twilanguluke atwe bene na bene mu [kwitundaika na, NW] butemwe ne mingilo yawama; ne kuleka kupwila pamo, byo boba bamo, ne.” (Bahebelu 10:24, 25) Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa ‘kutundaika’ napo kyakonsha kulumbulula ‘kunona.’ Kishimpi kya mu Baibolo kyamba kuba’mba: “Kyela kya kapotwe kitwisha kyela kikwabo, byonkabyo ne muntu naye ulengela mulunda nanji kujimuka.” (Byambo bya Mana 27:17) Atweba bonse tukeba ‘kunonewa’ kimye kyonse. Lukatazho lwa ino ntanda lwa kila juba lwakonsha kushimisha lwitabilo lwetu. Kimye kyotutanwa pa kupwila kwa Bwina Kilishitu, kwikala kwikosesha umo ne mukwabo. (Loma 1:11, 12) Binungwa bya kipwilo bilondela lujimuno lwa kwa mutumwa Paulo lwa kuba’mba “[itekeneshai, NW] anwe bene na bene, ne kwikomesha anwe bene na bene,” kabiji bintu bya yeo mutundu byo binona lwitabilo lwetu. (1 Tesalonika 5:11) Kutanwa ku kupwila kwa Bwina Kilishitu jonse nako kumwesha kuba’mba twatemwa Lesa kabiji kwitupa ne mashuko a kumutota.—Masalamo 35:18.

“VWALAI BUTEMWE”

9. Nanchi Yehoba wamwesha byepi kya kumwenako mu kumwesha butemwe?

9 Mutumwa Paulo wanembele kuba’mba: “Vwalai butemwe, ye mukwato ulumbulula byonse.” (Kolose 3:14) Yehoba na bibusa witunengezhezha kino kivwalo. Mu ñanyi jishinda? Bena Kilishitu bakonsha kumwesha butemwe mambo buji pa bipangwa bipanwa ne Lesa bya mupashi wazhila wa kwa Yehoba. (Ngalatiya 5:22, 23) Yehoba aye mwine wamwesha butemwe bwakijisha kupichila mu kwitutumina Mwananji yenkawa umo kuba’mba twikale na bumi bwa myaka. (Yoano 3:16) Kino kimwesho kya butemwe bwakijisha kitupa kya kumwenako kya byotwafwainwa kumwesha kino kyubilo. Mutumwa Yoano wanembele kuba’mba, “Umvwe Lesa witutemwa byonkabi, ne atweba twafwainwa kwitemwa atwe bene na bene.”—1 Yoano 4:11.

10. Nanchi twakonsha kumwenamo byepi mu “kutemwa jibumba jonse ja balongo”?

10 Kutanwako kwenu ku kupwila ku Nzubo ya Bufumu kukemupa jishuko jawamisha ja kumwesheshamo butemwe. Ako mukatana bantu bapusanapusana. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, mukatemwapo bamo ba mwiabo pa kyonkakyotu kimye. Mu bukishinka, nangwatu pakachi ka bobo bengijila Yehoba bumuntu bwaenda kupusana. Kampepo mu kimye kyakala mwachinuzhukanga bantu batemwa bintu byomubula kukeba ne bajinga na bisela byapusana na byenu. Nangwa kikale byonkabyo, bena Kilishitu bafwainwa “kutemwa jibumba jonse ja balongo.” (1 Petelo 2:17, NW) Byonkabyo, ikalai na kikonkwanyi kya kwipwiluluka na bobo batanwa ku Nzubo ya Bufumu—nangwatu bobo bo mwapusana nabo myaka ya kusemwa, bumuntu, mutundu, nangwa mu bya lufunjisho. Nangwa kikale byepi mukatana kuba’mba kila muntu ujipo na byubilo bimo byakila mu kuwama.

11. Mambo ka o mwafwainwa kubula ku katazhiwa na bumuntu bwa pusanapusana pakachi ka bantu ba kwa Yehoba?

11 Lupusano lwa bumuntu mu kipwilo kechi lwafwainwa kwimukatazha mu muchima wenu ne. Ku kyakumwenako, fwanyikizhai kuba’mba myotoka yavula ibena kwendela pepi na ye mujimo mu mukwakwa. Kechi yonse ibena kunyemena pa lubilo lumo, kabiji kechi yonse ijitu pamo ne. Imo yaenda ma mailoshi avula, bino ikwabo nabiji wenu, popo yatendekatu kwenda. Nangwa ipusane pusane byepi, yonse ibena kwenda mu mukwakwa. Byobyo kiji ne ku bantu baji mu kipwilo. Kechi bonse banungulula byubilo bya Bwina Kilishitu pa lubilo lumo ne. Mu kunungapo, kechi bonse baji na byubilo bimo bya kumubiji nangwa ndangulukilo imo ne. Bamo bapopwela Yehoba pa myaka yavula bingi; bamo nabo popo batendekatu. Bino, bonse babena kwenda mu mukwakwa utwala ku bumi bwa myaka ne myaka, ‘sabalamankana pamo na muchima umo ne milanguluko imo.’ (1 Kolinda 1:10) Onkao mambo, kebaiko byubilo byawama bya bobo baji mu kipwilo kukila kukebako bilubo byabo. Kuba byo byo kukasangajika muchima wenu, mambo mukayuka kuba’mba kine kine Lesa uji pakachi ka bano bantu. Kabiji mu kushiinwa, kino kyo kifulo kyo mubena kukeba kwikalamo.—1 Kolinda 14:25.

12, 13. (a) Umvwe umo mu kipwilo wimutamisha, mwakonsha kuba byepi? (b) Mambo ka o kyanemena kubula kwijila mfika?

12 Pakuba bantu bonse byo babula kupwijijika, pa bimye bimo umo mu kipwilo wakonsha kuba nangwa kwamba kintu kyakonsha kwimutuntwisha. (Loma 3:23) Mwana wa bwanga Yakoba wanembele mu bukishinka kuba’mba: “Atweba bonse twituntula mu bintu byavula. Umvwe muntu wabula kwituntula mu byambo, awa muntu walumbuluka.” (Yakoba 3:2) Nanchi mwakonsha kuba byepi umvwe umo wimutamisha? Kishimpi kya Baibolo kyamba’mba: “Mana o amulengela muntu kubanda kuzhingila, kabiji buneme bwanji bumwekela mu kwibalekelako bantu mambo o bamulenga.” (Byambo bya Mana 19:11) Kwikala na mana pano kwalumbulula kutajisha kiji kunyuma ya kyokyo kyubilo, ne kumvwisha kine kintu kyalengela yewo muntu kwamba nangwa kuba kimo mujojo jishinda. Atweba bavula twingijisha mana avula pa kukeba mwakubingishisha bilubo byetu. Nanchi mambo ka o tubujila kwiengijisha kuba’mba tumvwishe ne kuzhika pa bilubo bya bakwabo?—Mateo 7:1-5; Kolose 3:13.

13 Kange mulubeko kuba’mba twafwainwa kulekelako bakwabo mambo inge ne atweba tubena kukeba Yehoba kwitulekeleko mambo. (Mateo 6:9, 12, 14, 15) Umvwe ke twingijishe kine, tukengilanga na bakwabo mu jishinda ja butemwe. (1 Yoano 1:6, 7; 3:14-16; 4:20, 21) Onkao mambo, inge mwaikala mu lukatazho na muntu umo mu kipwilo, kange mwijile mfika ne. Inge mwivwika butemwe, mukesekesha kupwisha lukatazho, kabiji kechi mukazhinauka kulomba lulekelo lwa mambo umvwe kyakuba yenu mwatamisha ne.—Mateo 5:23, 24; 18:15-17.

14. Ñanyi byubilo byo twafwainwa kuvwala?

14 Kivwalo kyetu kya ku mupashi kyafwainwa kuvwangamo ne byubilo bikwabo bipasha na butemwe. Paulo wanembele kuba’mba: “Vwalai bumuchima wanekena, ne lusa, ne kwipelula, ne bukimote, ne kukokamuchima.” Ino misango, yavwangamo ne butemwe, yaikala lubaji lwa “bumuntu bupya” bwa bulesa. (Kolose 3:10, 12) Abya nanchi mukebikako na ngovu pakuba’mba muvwale bino byubilo nyi? Kikatakata umvwe mwivwika anwe bene butemwe bwa pakilongo mukekala na kayukilo ka bana ba bwanga ba kwa Yesu, mambo waambile kuba’mba: “Pa kyo kino po po bakayukila bonse amba anweba mwi bana bami ba bwanga, inge mwitemwe anwe bene na bene.”—Yoano 13:35.

KIFULO KYA BUKIKIZHI

15. Mu ñanyi jishinda kipwilo mo kyaikela mwakufyama?

15 Kabiji kipwilo kingila nobe kya kufyamamo, kibwe kyabukikizhi amo mo mwakonsha kwiumvwa wazhikijilwa. Amo monka mukatanamo bantu bakishinka babena kwesekesha kuba byawama ku meso a kwa Lesa. Bavula ba mwiabo basankilapo bisela byatama ne ndangulukilo ibi ayo kimye kimo ne anweba yo mubena kulwisha kushinda. (Titusa 3:3) Bakonsha kwimukwasha mambo twabulwa ‘kwisendelako bitunemena atwebene na bene.’ (Ngalatiya 6:2) Bino mu kupezhako, kupupila jishinda jitangijila ku bumi bwa myaka ne myaka ke mwingilo wenu anwebene. (Ngalatiya 6:5; Filipai 2:12) Bino, Yehoba wanengezha kipwilo kya Bwina Kilishitu kwikala jishinda jawamisha ja kwitukwashishamo ne kwitukoseshamo. Nangwatu lukatazho lumweke kushupa byepi, muji na kwa kunyemena—kipwilo kya butemwe akyo kikemukwasha mu kimye kya lumanamo nangwa kya kukajilwa.—Esakanyai na Luka 10:29-37; Byubilo 20:35.

16. Nanchi bakulumpe mu kipwilo bapana ñanyi bukwasho?

16 Pakachi ka bobo bakonsha kupelawizha kwimukwasha paji “bupe mu banabalume” (NW)—bakulumpe basalwa mu kipwilo, nangwa’mba bantangi, baketa jitanga na muchima wa kifyele ne na muchima yense. (Efisesa 4:8, 11, 12; Byubilo 20:28; 1 Petelo 5:2, 3) Pa mambo a abo Isaya waawile kuba’mba: “Kabiji bonse bakekala nobe kya kuleyelamo mwela, kabiji nobe kya kufyamamo pa kwiya kinkunkwila, kabiji nobe tukola tuji na mema mu ntanda yauma, kabiji nobe kimfute kya jibwe jikatampe, jiji mu kiselebwa.”—Isaya 32:2.

17. (a) Bukwasho bwa mutundu ka Yesu boakebeshe kupana? (b) Ñanyi bukwasho Lesa bo alaile kupa bantu banji?

17 Kimye Yesu kyo ajinga panopantanda, bantangi ba mu bupopweshi kechi bajingapo na buntangi bwa butemwe nangwa pachechetu ne. Bwikalo bwa bantu bwamulengele kumvwa bingi bulanda, kabiji kikatakata wakebele kwibakwasha lwa ku mupashi. Yesu wibomvwijile lusa mambo ‘basubakene ne kupelelwa, pamo no mikoko ya kubula kafunga.’ (Mateo 9:36) Kino byo kilondololapo bulongo bwikalo bwatama bwa bavula babena kuchinchika ku lukatazho lulengela michima kususubala kwakubula nangwa umo ye bakonsha kunyemenako kuba’mba bakataneko lutekenesho ne bukwasho bwa ku mupashi! Bino bantu ba kwa Yehoba baji na bukwasho bwa ku mupashi, mambo walaile kuba’mba: “Nkeitongwela bakafunga bakeilamanga bulongo, ne ayo kechi ikoba moyo jibiji ne, nangwa kususuta ne, kabiji kechi pakabulwa nangwa umotu ne, byo byaamba Yehoba.”—Yelemiya 23:4.

18. Mambo ka o twafwainwa kuyila ku mukulumpe wa mu kipwilo inge tubena kukeba bukwasho bwa ku mupashi?

18 Iipizhai bulongo na bakulumpe basalwa mu kipwilo. Abo bayuka bingi kwingijisha mana a kuyuka Lesa, mambo bafika pa kipimo kya buntangi kiji mu Baibolo. (1 Timoti 3:1-7; Titusa 1:5-9) Kange mukankazhame kuya ku umo wa mwi abo inge mubena kukeba bukwasho bwa ku mupashi bwa kushinda kisela kimo nangwa ñendelo imo iilwisha na bikeba Lesa. Mukatana kuba’mba bakulumpe mu kipwilo balondela lujimuno lwa kwa Paulo lwakuba’mba: “Koseshai ba michima yapungila, kwashai banekena, mwikale bakokamichima ku bonse.”—1 Tesalonika 2:7, 8; 5:14.

IYOWAI BUKIKIZHI NA BANTU BA KWA YEHOBA

19. Ñanyi mashuko Yehoba o abika pa bobo bakeba bukikizhi mukachi ka jibumba janji?

19 Nangwa kyakuba pa kino kimye tubena kwikala mu bwikalo bwa bumbulwakoloka, Yehoba witupa kajo ka ku mupashi, bivwalo, ne mwakufyama. Mu bukishinka, twafwainwa kupembelela ntanda ipaya ya kwa Lesa yalaiwa pakuba’mba tukatane mfweto mu paladisa mwine mwine. Bino abo baji kulubaji lwa jibumba ja kwa Yehoba pa kino kimye babena kwiyowa bukikizhi bwa paladisa wa ku mupashi. Pa mambo a abo, Ezikyo waawile kuba’mba: “Bakekalanga bulongo, kafwako ukebalengesha moyo ne.”—Ezikyo 34:28; Masalamo 4:8.

20. Nanchi Yehoba ukafuta byepi pa kintu kyonse kyotwakonsha kutaya na mambo a kumupopwela?

20 Byotwafwainwa kwikala bakusanta kuba’mba Yehoba witukokozhezha kajo ka ku mupashi kupichila mu Kyambo kyanji ne jibumba janji! Fwenyai kwipi na bantu ba kwa Lesa. Kange mubwele panyuma na mambo a kuchina bakwenu nangwa balongo benu byo bakonsha kwimulangulukila kimye kyo mubena kufunda kuyuka Lesa ne. Bamo bakonsha kwimulengulula mambo mubena kupwañana na Bakamonyi ba kwa Yehoba ne kutanwa ku kupwila ku Nzubo ya Bufumu. Bino Lesa ukemufuta pakatampe bingi pa kintu kyonse kyomwataya na mambo a kumupopwela. (Malaki 3:10) Mu kunungapo, Yesu waambile kuba’mba: “Kafwako muntu waleka nzubo, nangwa balongo, nangwa banyenga, nangwa bainanji, nangwa bashanji, nangwa bana, nangwa majimi, na mambo a amiwa ne na mambo a mambo awama, ukabulwa kutambula mu yonka yino myaka kitota kya mu kintu kimo kya mazubo, nangwa balongo, nangwa banyenga, nangwa bainabo, nangwa bana, nangwa majimi, na bya lupato pamo; kabiji ne mu myaka ikeya namo bumi bwa myaka.” (Mako 10:29, 30) Ee, kechi mambo na bintu byomwasha kunyuma nangwa byo mwafwainwa kuchinchika nabyo ne, mwakonsha kutana bulunda bwalusangajiko ne bukikizhi bwa ku mupashi pakachi ka bantu ba kwa Lesa.

MONAI INGE MWAYUKA

“Kalume wa kishinka ne wa mana” ye ñanyi?

Bya bupe ka Yehoba byoanengezha bya kwitujisha ku lwa mupashi?

Nanchi abo baji mu kipwilo kya Bwina Kilishitu bakonsha byepi kwitukwasha?

[Kitenguluzha pa peja 165]

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu