Kitango 7
Nanchi Muji Wasatuka mu Kisemi Nyi?
1, 2. (a) Kya kumwenako ka kyaingijishe Yesu kusolwelamo kubula bukishinka kwa bantangi ba bupopweshi bwa Bayudea? (b) Kishinka ka pa mambo a baana bakomako kyo twakonsha kufunjilako ku kishimpi kyaingijishe Yesu?
B YO kwashajiletu moba acheche saka akyangye kufwa ne, Yesu waipwizhe jibumba ja bantangi ba bupopweshi bwa Bayudea bwipuzho bwa kulangulukapo, amba: ‘Anweba mulanguluka’mba ka? Muntu umo waji na baana babiji babalume; waishile ku mubeji, amba, Mwanami, yanga ukengile mu bujimi bwa miñanzañanza lelo. Kumvwa aye wakaine’mba, Amiwa ne, mwane. Kabiji panyuma walapile, kaye. Kabiji waishile ku wa bubiji, wamwambile muntu mumotu. Aye waitabile’mba, Mwane, ngya: ne kuya ne. Mu bubiji bwabo ñanyi waubile kyaswa muchima wa shabo?’ Bantangi ba Bayudea bakumbwile’mba: “Mutanshi.”—Mateo 21:28-31.
2 Pano Yesu walumbulwilenga kubula bukishinka kwa bantangi ba Bayudea. Abo bajinga nobe mwana wa bubiji, baswile kuba kyaswa muchima wa Lesa bino kechi bafikizhe mulaye wabo ne. Bino bansemi bavula basakumona’mba kishimpi kya kwa Yesu kyaimenejile pa kuyuka bulongo bwikalo bwa kisemi. Kwesakana na byo amwesheshe mu kya kumwenako kyanji, javula kikatazha bingi kuyuka bintu baana byo balanguluka nangwa byo bakeba kuba kulutwe. Mwana wakonsha kuleta bingi makatazho mu kimye kya bwanyike bwanji kabiji ne kwikala muntu walumbuluka umvwe wakoma. Kino kyo kyo twafwainwa kulabijila byo tusakwisambanga pa baana basatuka.
NSATUKI YE ÑANYI?
3. Mambo ka bansemi o bafwainwa kubujila kwikala na kanswatu kutela mwanabo amba nsatuki?
3 Pa kimye pa kimye, kampe monka mwaumvwina masawakya a baana basatukila bansemi babo. Kampe mwayukapo ne kisemi kimo muji mwana ukana kololwa. Nangwa byonkabyo, kechi kyapela kuyuka kana mwana wasatuka nangwa ne. Kunungapo, kyakonsha kukatazha bingi kuyuka kine kintu kilengela mu kisemi kintutu kimo baana bamo kusatuka kabiji bakwabo ne. Umvwe bansemi bamona’mba mwanabo umo watendeka kumwesha kyubilo kya bunsatuki, bakonsha kuba byepi? Pa kuba’mba tukumbule buno bupwizho, patanshi twayai tukisambe pa nsatuki byo aji.
4-6. (a) Nsatuki ye ñanyi? (b) Bansemi bafwainwa kuvulukanga ka umvwe mwanabo keabule kukokela pa kimye pa kimye?
4 Nsatuki ke muntu usalapo kya nshijitu kubula kukokela nangwa kunekenena bene ba lūsa. Kya kine, ‘kukosama kwikala mu muchima wa mwanyike.’ (Byambo bya Mana 22:15) O ene mambo, baana bonse o bakaina pa kimye kimo kulondela bibabula bansemi babo nangwa ba lūsa. Kino kimweka kikatakata mu kimye kikomenamo baana nangwa umvwe babelula. Lupimpu lonse lubiwa mu bwikalo bwa muntu buleta bingi makatazho; byo byo kikala byonkabyo ne ku baana umvwe kebakome. Mwanenu ubena kukoma kufuma ku bwanyike kuya mu bukulumpe. Na mambo a kino, mu ino myaka ya bwanyike, bansemi bamo bekapitamo bingi na baana pa kuba’mba bebomvwinenga. Javula bansemi boba kanswatu kukeba kolola bintu ponkapo, aku baana nabo na kuba byo basaka.
5 Mwana wasatuka ukana mafunde a bansemi banji. Bino vulukai’mba kubula lukokelo kwa ka kimye kacheche kechi kulumbulula’mba mwana pano wasatuka ne. Kabiji pa mambo a bintu bya ku mupashi, baana bamo patanshi kechi bakonsha kutako muchima nangwa kutemwa bukine bwa mu Baibolo ne, pano bino kechi bakonsha kwikala bansatuki ne. Byo muji bansemi, kange mufikenengatu kutela mwanenu amba nsatuki ne.
6 Nanchi myaka yo bakomenamo banyike bonse yo ibalengela kusatukila bansemi nyi? Ine, kechi ibyo ne. Kwambatu kine, masawakya amwesha’mba baana bachechetu bo basatuka. Pano kyakonsha kwikala byepi ku mwana watwajijilatu kwikala nsatuki? Ki ka kyakonsha kulengela mwana kwikala nsatuki?
BILENGELA KUSATUKA
7. Nanchi ntanda ya kwa Satana yakonsha kulengela byepi mwana kusatuka?
7 Kintu kine kilengela kusatuka ke ino ntanda ya kwa Satana yo tujimo. “Pakuba byonse bya panopantanda biji mu bulume bwa kwa aye mubi.” (1 Yoano 5:19) Ntanda iji mu bulume bwa kwa Satana yaletako byubilo bimo byatama bibena kukatazha bingi bena Kilishitu kushinda. (Yoano 17:15) Bino byubilo byatama bingi kabiji byakumbana ku banyike lelo jino kukila ne byo kyajinga kala. (2 Timoti 3:1-5, 13) Umvwe bansemi babula kufunjisha, kujimunako ne kuzhikijila baana babo, kikebapelela bingi baana kusambulako “mupashi wingila ne pano mu bantu ba milengulwila.” (Efisesa 2:2) Kikwabo kibena kulengela ke kulondela bibakanjikizha bakwabo kuba. Baibolo waamba’mba: ‘Awa wenda na ba maana ukekala ke wa maana; pakuba awa wenda ne bakosama ukamona byakatazha.’ (Byambo bya Mana 13:20) Bansemi bamo luno balengela makatazho kubayilako kupichila mu kutuma baana babo ku masukulu a kuviluka nangwa kwibapana ku balongo babo babula kwitabila kwikalanga nabo. Umvwe mwanenu wichina kala na bantu batangijilwa na mupashi wa panopantanda, kikamupelela bingi kongolwa na uno mupashi. Baana bakebewa kwibakwasha kimye kyonse umvwe mukeba bayuke’mba kukokela mafunde a Lesa kyo kitendekesho kya jishinda jitwala ku bumi.—Isaya 48:17, 18.
8. Bintu ka byakonsha kulengela mwana kusatuka?
8 Bwikalo bwa mu kisemi ke kintu kikwabo kyakonsha kulengela mwana kusatuka. Kya kumwenako, umvwe nsemi umo utoma bingi maalwa, kupepa bizhima nangwa kupuma mwina kwanji, bwikalo bwa mwana nabo bwakonsha kwikala byonkabyo umvwe wakoma. Nangwatu mu bisemi mo baikala bulongo, mwana wakonsha kusatuka inge wamona’mba bansemi banji kechi bamutesha muchima ne. Nangwa byonkabyo, kusatuka kwa baana kechi kufumatu ku bantu bangi ne. Baana bamo balengulula mafunde a bansemi babo nangwa kya kuba baji na bansemi balondela mafunde a Lesa ne kwibazhikijila ku bintu ne bantu batama ba ino ntanda. Mambo ka o basatukila? Kampe ke na mambo a lukatazho lwetu lukatampe lwa bumbulwakoloka. Paulo waambile’mba: “Bundengamambo byo bwatwelele panopantanda ku muntu umo [Adama], ne lufu nalo lwatwelele na bundengamambo, kabiji byonkabyo ne lufu lwakumbene ku bantu bonse, mambo bonse balengele mambo.” (Loma 5:12) Adama wajinga nsatuki kabiji washijile baana banji bonse bya malwa. Banyike bamo besajilapotu abo bene kusatuka byonka byaubile mushakulu wabo.
KUFUNJISHA BAANA BULONGO
9. Bintu ka bimo mu kukomesha mwana byakonsha kumulengela kusatuka?
9 Kintu kikwabo kilengela baana kusatuka ke bansemi kubula kwibalama bulongo. (Kolose 3:21) Bansemi bamo bakizhamo bingi kusopa ne kujimuna baana babo. Bakwabo nabo balama baana babo butotwe kwa kubula ne kwibapa mizhilo yakonsha kwibazhikijila. Bino kwambatu kine, kechi kyapela kuyuka pa kupelela mu bino bintu bibiji ne. Mambo baana bapusana pusana. Umo kampe ukebewa kumukwasha mu bintu byavula bingi kukila mukwabo. Nangwa byonkabyo, bya kumwenako bibiji bya mu Baibolo bisakwitukwasha kumona bizumba biji mu kukizhamo kusopa baana nangwa kukizhamo kwibalama butotwe.
10. Nangwa kya kuba Eli wajinga ñanga mukatampe wakishinka, mambo ka o aikejile nsemi watama?
10 Ñanga mukatampe wa bena Isalela ba kala aye Eli wajinga shetu. Waingijile myaka 40, kabiji kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, wayukile bingi Mizhilo ya Lesa. Kyamweka Eli waingijilenga mwingilo wa buñanga mu bukishinka kabiji kampe wafunjishanga ne Mizhilo ya Lesa baana banji ba Hofini ne Finease. Nangwa byonkabyo, Eli wabubuzhanga bingi baana banji. Ba Hofini ne Finease baingijilenga mwingilo wa buñanga, pano bino bajinga ‘baana bancha’ baubangatu byo bakeba ne kuba bulalelale. Pano bino, kimye kyo baubile bintu bya bunya mu nzubo ya Lesa, Eli kechi wibalekeshe mingilo ya buñanga yo baingijilenga ne. Aye wibakajipiletu kya na mukose mukose. Na mambo a kwibalama butotwe, Eli wanemekeleko baana banji kukila Lesa. Kyafuminemo, baana banji basatukijile mpopwelo ya kine ya Yehoba kabiji ba mu kisemi kya kwa Eli bonse bekapijilemo.—1 Samwela 2:12-17, 22-25, 29; 3:13, 14; 4:11-22.
11. Bansemi bakonsha kufunjilako ka ku kya kumwenako kyatama kya kwa Eli?
11 Baana ba kwa Eli bakomene kimye bino binkunka kyo byamwekele, bino aje jishimikila jitufunjisha kizumba kiji mu kulama baana butotwe. (Monai ne byaamba Byambo bya Mana 29:21.) Bansemi bamo bamona kulekelela baana’mba ko kwibatemwa kya kuba kebakankalwe ne kwibalumbulwila bulongo mafunde ne mizhilo ya kulondela. Kabiji boba jizelele pa kujimuna baana nangwatu umvwe bazhilulula mafunde a Lesa. Na mambo a kwibalama butotwe, baana babo bakonsha kutendeka kulengulula bibafunjisha bansemi babo nangwa muntutu mukwabo.—Monai ne byaamba Musapwishi 8:11.
12. Ñanyi bubi Lehoboma bo aubile pa kwingijisha lūsa lwanji?
12 Lehoboma naye kechi wayukile bya kwingijisha bulongo lūsa lo ajinga nalo ne. Ye wajinga mfumu wapeleleko mu bufumu bwa bena Isalela, bino wajinga mfumu watama bingi. Lehoboma waswaine ntanda yanyemenemo bantu na mambo a bisendwa bibatwikile shanji aye Solomone. Nanchi Lehoboma wibomvwijileko lusa nyi? Ine. Kimye kya mukambizho wa kufumya bintu byakabishenga bantu, aye kechi wakebele kutambula maana ku bakulumpe ne, aye wakambizhe’mba kikonkoji kya bantu bekinemeshe. Kwilundumika kwanji kwalengejile mikoka jikumi ya ku kabeta ka ku buyeke kusatuka, kabiji ne bufumu bwaabene pabiji.—1 Bamfumu 12:1-21; 2 Byambo bya Moba 10:19.
13. Bansemi bakonsha kuchinuzhuka byepi bubi bwaubilepo Lehoboma?
13 Bansemi bakonsha kufunjilako lufunjisho lwanema bingi kufuma ku jishimikila ja mu Baibolo ja kwa Lehoboma. Bafwainwa ‘kukeba Yehoba’ kupichila mu kulomba ne kupesapesa mashinda abo o babena kukomesheshamo baana babo umvwe ayilamo na mafunde a mu Baibolo. (Salamo 105:4) Musapwishi 7:7 waamba’mba, ‘lumanamo lulubankanya maana a wa maana.’ Mizhilo yawama ilengela baana kukoma bulongo ne kwibavimbila ku makatazho. Bino baana kechi bafwainwa kwibangata bwana bwa bene ne kukizhamo kwibapa mizhilo kya kuba basusubala ke bakankalwe kwiketekela ne kukasuluka mu bintu byo boba ne. Umvwe bansemi balama baana babo bulongo kwa kubula kwibapa mizhilo yakatazha kulondela, kino kikalengela baana bavula kubula kwikala na muchima wa kusatuka.
KUPA BAANA BINTU BYO BAKEBA KWAKONSHA KWIBALENGELA KUBULA KUSATUKA
14, 15. Bansemi bafwainwa kumonanga byepi nkomeno ya baana babo?
14 Nangwa kya kuba bansemi batemwa bingi kumona baana babo byo bakoma bulongo kufuma ku bwanyike kufika ne ku bukulumpe, bakonsha kwiumvwa kutama ku muchima inge mwanabo wakoma watendeka kwifuukwila bintu mwine ne kukeba kwiikela. Pa kikye kimye, kechi mwakonsha kukumya umvwe mwanenu waikala na bulunji ne kubula kukeba kwimumvwina ne. Vulukainga kino kuba’mba kikonkwanyi kya nsemi mwina Kilishitu ke kya kukomesha mwana kuba’mba afike ku bukulumpe, alumbuluke bulongo ne kwikala mwina Kilishitu.—Monai ne byaamba 1 Kolinda 13:11; Efisesa 4:13, 14.
15 Nangwa kya kuba kino kyakonsha kukatazha, bansemi bafwainwa kuleka kisela kya kubula kuswisha baana babo pa mambo a byawama byo bakeba kwiubila abo bene. Kabiji pa kukoma mwana wafwainwa kwiumvwa’mba naye muntu. Baana bamo bakiji banyike, umvwe batendeka kukoma batendeka kulanguluka nobe bakulumpe. Kya kumwenako, Baibolo waamba pe nsongwalume wajinga Mfumu, aye Yosiya kuba’mba: “Byo akijinga mwanyike [nobe myaka 15], watatwile kukeba Lesa wa mushakulu wanji Davida.” Uno mwana kine wakomenenga bingi bulongo.—2 Byambo bya Moba 34:1-3.
16. Umvwe baana mwibapa bwana bwa bene, ki ka kyo bafwainwa kuyuka?
16 Nangwa byonkabyo, muntu mwine uketotolwela pa byo engijisha bwana bwa bene bwanji. Onkao mambo, lekai mwanenu wakoma ayuke buwame ne butame buji mu bintu byo afuukulapo kuba. Jifunde ja kuba’mba, “kyonkakya kyo abyala muntu kyo kyonka kyo akanowa,” jingila ku bonse banyike ne bakulumpe. (Ngalatiya 6:7) Kechi mukakonsha kuzhikijilangatu baana kikupu ne. Pano kyakonsha kwikala byepi umvwe mwanenu ukeba kuba kintu kyabula kufwainwa? Byo muji nsemi wa butemwe, mwafwainwa “kumukanya.” Nangwatu umvwe mubena kumulumbulwila ene mambo o mwamukainya, kechi mwafwainwa kwalula bintu byo mwaji kumukanya kabiji mwabwela mwamuswisha ne. (Monai ne byaamba Mateo 5:37.) Nangwa byonkabyo, “mukanyai” mwanenu na jiwi jakoka kabiji mu jishinda jawama, mambo “kukumbula na jiwi jakoka kufwomona bukaji.”—Byambo bya Mana 15:1.
17. Bintu ka bansemi byo bafwainwa kubila mwanabo?
17 Baana bakebewa kwibalamawizha kupichila mu kwibafunda nangwa kya kuba kechi kimye kyonse kyo baswa kulondela mizhilo ne. Kibakozha bingi ku muchima umvwe mizhilo saka ipimpulwa pimpulwatu kikupu, kwesakana na mwine nsemi mo afuukwila pa kyokyo kimye. Kunungapo, umvwe baana saka mwibatundaika ne kwibakwasha kubula kukizhamo kuba bumvu nangwa kwizhinauka, bakakoma bingi bulongo ne kuyuka bya kwikala. Baana nabo bomvwa bingi bulongo umvwe bansemi babo saka bebaketekela.—Monai ne byaamba Isaya 35:3, 4; Luka 16:10; 19:17.
18. Bintu ka byawama byaamba pa bakyanyike?
18 Bansemi bakonsha kuyuka’mba umvwe mu kisemi mwaikala mutende, lukwatankano ne butemwe, baana bakoma bingi bulongo. (Efisesa 4:31, 32; Yakoba 3:17, 18) Nangwa kya kuba baana bamo bafuma mu bisemi byatama muji bitomi, bumbanzhi ne byubilo bikwabo byatama, bavula bakoma ne kwikala bantu bawama bingi. Onkao mambo, inge kemwikale bulongo na baana benu ne kwibalengela kwiumvwa’mba mwibatemwa ne kwibata muchima nangwatu kya kuba mwibapa mizhilo imo ne kwibajimuna kwesakana na mafunde a mu Binembelo, kine bakakoma ne kwikala baana bo mukatemwa bingi.—Monai ne byaamba Byambo bya Mana 27:11.
UMVWE BAANA BATANWA MU MAKATAZHO
19. Byo kiji kuba’mba bansemi bafwainwa kufunjisha mwanabo mu jishinda jo afwainwa kuyamo, ñanyi mutembo uji na mwana?
19 Kwikala nsemi wawama kukebewa bingi. Byambo bya Mana 22:6 byaamba’mba: “Umvwe wafunjisha mwana kwenda mu jishinda jafwainwa, kechi ukafumamo byo akakoma ne.” Pano kikala byepi ku baana baji na makatazho akatampe bino saka baji na bansemi bawama? Nanchi kino kyakonsha kumweka nyi? Ee kyakonsha. Mwakonsha kumvwisha bino byambo bya kishimpi kupichila mu kwingijisha ne byepelo bikwabo byaambapo bingi pa mutembo wa mwana wa ‘kumvwina’ ne kukokela bansemi. (Byambo bya Mana 1:8) Nsemi ne mwana bonse bafwainwa kulondela mafunde a mu Baibolo umvwe bakeba kukwatankana mu kisemi. Umvwe bansemi ne baana kechi bayila mumo ne, ko kuba’mba bakekala mu makatazho.
20. Umvwe mwana walenga mambo, jishinda ka bansemi jo bafwainwa kwingijisha pa kumukwasha?
20 Bansemi bafwainwa kuba byepi inge mwanabo walenga mambo ne kwiletelela aye mwine lukatazho? Bansemi bafwainwa kumukwasha, kikatakata umvwe ukiji mwanyike. Umvwe bansemi bavuluka’mba babena kukwasha mwana wabula kuyuka byavula, kechi bafwainwa kukizhamo kuzhingila ne. Paulo wajimwineko bantu bakoma mu kipwilo kuba’mba: “Umvwe nangwa muntu watanwa na mambo, anweba ba bumupashi, mwafwainwa kumubwezha wa byonkabyo na muchima wa bukimote.” (Ngalatiya 6:1) Ne anweba bansemi mwafwainwa kuba byonkabye pa kujimuna mwana walenga mambo na mambo a kubula maana. Pa kumulumbulwila butame bwa kintu kyo auba, kabiji ne byo akonsha kubula kwikibwezhapo, bansemi bafwainwa kumulumbulwila’mba kechi bamushikwa ne, bashikwakotu kintu kyo auba.—Monai ne byaamba Yuda 22, 23.
21. Kulondela kya kumwenako kya mu kipwilo kya bwina Kilishitu, bansemi bafwainwa kuba byepi umvwe mwanabo walenga mambo akatampe?
21 Pano kyakonsha kwikala byepi umvwe mwana walenga mambo akatampe? Mu mambo a uno mutundu mwana ukebewa bukwasho bukatampe ne lutangijilo lwawama. Umvwe muntu mu kipwilo walenga mambo akatampe, wafwainwa kulapila ne kusolola mambo anji ku bakulumpe mu kipwilo kuba’mba bamukwashe. (Yakoba 5:14-16) Umvwe walapila, bakulumpe mu kipwilo bakamukwasha kubwezha bulunda bwanji ne Yehoba. Mu kisemi bansemi bo baji na mutembo wa kukwasha mwana walenga mambo nangwa kya kuba bakonsha kutetelako bakulumpe mu kipwilo. Kechi bafwainwa kufya bakulumpe mu kipwilo mambo akatampe alenga mwanabo ne.
22. Pa kulondela Yehoba, muchima wa mutundu ka bansemi ye bafwainwa kwikala nanji pa kukwasha mwanabo walenga mambo akatampe?
22 Ke lweseko lukatampe bingi ku bansemi umvwe mwanabo walenga mambo akatampe. Na mambo a kumvwa ku muchima kukola, bansemi bakonsha kuzhingila bingi ne kupachila mwanabo wasatuka; kuba bino kwakonsha kulengelatu bintu kuya munsunya. Vulukai kuba’mba bwikalo bwa kulutwe bwa iwe mwana bwakonsha kwimena pe anweba bene byo mubena kumulama mu byobyo bimye byakatazha. Kabiji yukai’mba, Yehoba waswila jimo kulekela mambo bantu banji basenduka mu jishinda jawama umvwe balapila. Telekai ku byambo byanji bya butemwe bya kuba’mba: ‘Yehoba waamba’mba: Twayai, tumvwañane; nangwa mambo enu achilatu nge, akekala ke atokatu to nobe sino; nangwa achila nobe mashi, akekala ke pamo nobe boya bwa mukooko utoka.’ (Isaya 1:18) Ee, Yehoba waswijile jimo kulekelako mambo bena Isalela, kuba’mba baluke (nangwa’mba kwibovwa) kufuma ku kuchila ne kwikala batoka. Byo kyaikalapo kya kumwenako kyawama ku bansemi!
23. Umvwe mwana umo walenga mambo akatampe, bansemi bafwainwa kuba ka, kabiji ki ka kyo bafwainwa kuchinuzhuka?
23 Onkao mambo, esekainga kutundaika muntu wasatuka kupimpula byubilo byanji. Ambilai bansemi bafikilamo ne bakulumpe mu kipwilo kwimukwasha kuba bino. (Byambo bya Mana 11:14) Kange mwambe byambo bya kupulumukatu nangwa kuba bintu byakonsha kulengela mwana kukankalwa kubwela ko muji ne. Tayai bukaji ne bululu bonse. (Kolose 3:8) Kange mulefulwe bukiji ne. (1 Kolinda 13:4, 7) Byo kiji kuba’mba mwashikwa bubi, chinuzhukainga kubula kuba lusa ne kuzhingijila mwanenu. Kyakilapo kunema, bansemi bafwainwa kwikala bakumwenako bawama kabiji ne kukosesha lwitabilo lwabo mwi Lesa.
BYA KUBA NA MWANA WASATUKA
24. Kya bulanda ka kitanwa mu kisemi kya bwina Kilishitu kimye kimo, kabiji nsemi wafwainwa kuba byepi?
24 Kimye kimo kyakonsha kumwekatu patoka kuba’mba mwana wasalapo kusatuka ne kukana mafunde a bwina Kilishitu. Ko kuba’mba anweba mwafwainwa kutatu muchima kukomesha ne kukosesha baana bashala mu kisemi. Mwafwainwa kujimuka kumona’mba kechi mubena kutaya kimye kyenu kyabaya ku mwana wasatuka ne kulubako baana bakwabo ne. Mu kifulo kya kufya lukatazho ku ba mu kisemi bonse, isambilai pamo nabo lolo lukatazho mu jishinda jawama jikosesha.—Monai ne byaamba Byambo bya Mana 20:18.
25. (a) Kulondela byonka byo kikala mu kipwilo kya bwina Kilishitu, bansemi bakonsha kuba byepi umvwe mwanabo wasatuka? (b) Bansemi bafwainwa kuvulukanga ka kimye kyonse umvwe mwanabo wasatuka?
25 Mutumwa Yoano waambapo pa bya kuba na muntu wasatuka mu kipwilo kuba’mba: “Kechi mumutambule mu nzubo yenu ne, nangwa kumwimuna ne.” (2 Yoano 10) Bansemi bakonsha kuba byonka bino ku mwanabo inge wakoma kabiji umvwe kine wasatuka. Nangwa kuba bino kwakonsha kukatazha, kishinka ke kya kuba’mba kwakonsha kuzhikijila bakwabo bashala mu kisemi. Kisemi kyenu kikebewa kwikizhikijila ne kutwajijila kwikisopa. Onkao mambo, twajijilai kukosesha byubilo byawama ne kuyuka pa kupelela. Isambainga na baana bakwabo. Ikalai na muchima wa kukeba kuyuka byo babena kuba ku sukulu ne mu kipwilo. Kabiji babulai’mba nangwatu kya kuba kechi mwaswisha byubilo bya mwana wasatuka ne, kechi mwamushikwa ne. Shikwaikotu byubilo byatama kechi mwana ne. Kimye baana ba kwa Yakoba babiji kyo baletele malwa pa kisemi na mambo a byubilo byabo byatama, Yakoba wafingile kizhingijisha kyabo kyatama, kechi baana ne.—Ntendekelo 34:1-31; 49:5-7.
26. Bansemi bakonsha kutana kwepi bukwasho umvwe mwanabo wasatuka?
26 Mwakonsha kutendeka kwipamo mambo umvwe kino kyamweka mu kisemi. Bino umvwe mwaesekele papelela bulume bwenu bonse kulondela lujimuno lwa Yehoba ko kuba’mba kechi mwafwainwa kwipamo mambo ne. Yukai kino kuba’mba kafwako wakonsha kwikala nsemi walumbuluka ne, pano bino mwakonsha umvwe mwibikako. (Monai ne byaamba Byubilo 20:26.) Kwikala na mwana wasatuka mu kisemi kuleta bingi bulanda, pano bino umvwe kino kimumwekela, yukai’mba Lesa umona kabiji kechi ukalekelela bakalume banji bepana ne. (Salamo 27:10) Onkao mambo, esekeshai kuzhikijila kisemi kyenu ne bumupashi bwa baana bonse bashala.
27. Kuvuluka kishimpi kya mwana walubile, bansemi baji na mwana wasatuka bakonsha kuketekela ka?
27 Kunungapo, kechi mwafwainwa kulefulwa ne. Kwibikako kwenu kwa kufunjisha baana kwakonsha kukwasha mwana wasenduka kulubuluka muchima. (Musapwishi 11:6) Bisemi byavula bya bwina Kilishitu nabyo bipita mu bintutu bimo byo mubena kupitamo kabiji bamo bemwena bene kulubuluka muchima kwa baana babo basendukile nabiji byonka byamwekejile shetu wa mu kishimpi kya kwa Yesu kya mwana walubile. (Luka 15:11-32) Bino byo byo kyakonsha kumweka ne kwi anweba.
NGA ANO MAFUNDE A MU BAIBOLO AKONSHA KUKWASHA BYEPI . . . BANSEMI KUKEPESHAKO BUNSATUKI MU KISEMI?
Kwa kubula bukwasho, mwana wakonsha kukumpulwa na mupashi wa panopantanda.—Byambo bya Mana 13:20; Efisesa 2:2.
Bansemi bafwainwa kulama baana babo bulongo kechi kukizhamo kwibasopa nangwa kwibalama butotwe ne.—Musapwishi 7:7; 8:11.
Baana bafwainwa kujimunwako na muchima wa bukimote.—Ngalatiya 6:1.
Aba balenga mambo akatampe bakonsha ‘kubukwa’ umvwe balapila ne kuswa bukwasho.—Yakoba 5:14-16.
[Kitenguluzha pa peja 82]
BABULAI BANSEMI BIJI KU MUCHIMA WENU
Baana bekala na luzhinauko ne bijikila bingi biya na mambo a kukeba bwana bwa bene. Bakonsha kwizhinauka kuba’mba kechi bakonsha kupwisha makatazho abo bene a mu ntanda ne. Kino kiji nobe babena kweseka kwenda mu mukwakwa mwatezhima. Anweba baana, babulai bansemi benu pa mambo a moyo ne bijikila bikwabotu byo muji nabyo. (Byambo bya Mana 23:22) Nangwa umvwe mwikimona’mba bansemi benu bakizhamo kwimusopa, kasulukai ne kwisamba nabo mulanguluko wenu wa kukeba kwikalako na bwana bwa bene. Monaipo kimye kyafwainwa kwisambilamo nabo kikatakata umvwe kechi bapayankana ne. (Byambo bya Mana 15:23) Pa kwisamba itelekainga.
[Kipikichala pa peja 83]
Baana bakonsha kukoma bingi bulongo umvwe bansemi babo bebakwasha bya kuba na makatazho a mu bwanyike