Kutanga Bulongo

BINEMBELO byaamba’mba, Lesa ukeba kuba’mba bantu bonse “bakayukishe bya bukine.” (1 Timo. 2:4) Na mambo a kino, umvwe tubena kutanga Baibolo na jiwi jasansuka, twafwainwa kutanga bulongo kuba’mba tukwashe bantu kuyukisha bukine bwalumbuluka.

Kutanga Baibolo na jiwi jasansuka ne mabuku alumbulula Baibolo kwanema bingi ku bonse bakyanyike ne bakikulumpe. Byo tuji Bakamonyi ba kwa Yehoba, tuji na mutembo wa kukwasha bantu kuyuka Yehoba ne mashinda anji. Javula kino kivwangamo kutangila muntu umo nangwa jibumba jicheche. Kabiji tutangila ne ba mu kisemi. Mu Sukulu wa Mwingilo wa Lesa, muji mashuko ku balongo, banyenga, bakyanyike ne bakikulumpe a kwibafundako kuyuka kutanga bulongo na jiwi jasansuka.

Kutanga Baibolo ku mvula bantu, nangwa ku muntu umo nangwa ku kipwilo, ke kintu kyo twafwainwa kuteshako bingi muchima. Baibolo wanembelwe na lutangijilo lwa mupashi wa Lesa. Kabiji “mambo a Lesa o omi, ne kwingila engila . . . kabiji alondalonda ne kupima milanguluko ya michima ne mo yayila.” (Hebe. 4:12) Mu Mambo a Lesa muji bintu byanema bingi bibula kutanwapo mu mabuku angi. Akonsha kukwasha muntu kuyuka Lesa umotu yenka wa kine kabiji ne kwikala na bulunda bwawama ne aye, ne kuyuka mwa kubila na makatazho a mu bwikalo. Alumbulula jishinda jaya ku bumi bwa myaka mu ntanda ipya ya Lesa. Onkao mambo, twafwainwa kutanganga Baibolo kwesakana na papelela bulume bwetu.—Sala. 119:140; Yele. 26:2.

Bya Kutanga Bulongo. Kutanga bulongo kuji mu mbaji yapusana pusana, bino kintu kitanshi ke kushikimika byambo. Kino kibena kulumbulula’mba mwafwainwa kwibikako kutanga byambo byonka byo bebinemba. Kechi mwafwainwa kukilauka byambo, kwibishako nangwa kwibitangila mungi na mambo a kwipasha ko bipasha na byambo bikwabo ne.

Pa kuba’mba mutange byambo byonka byo bebinemba, mwafwainwa kumvwisha kyo babena kwambapo. Kino kikebewa kunengezha bulongo. Mu kuya kwa kimye, mukashikimikanga byambo bulongo umvwe kemulangulukile jimo ne kumona milanguluko byo ibena kwikila.

Tuchibawilo ne tumitembo ke bintu byanema bingi mu mulaka ye banemba. Tuchibawilo tumwesha pa kutulumena, kimye kyafwainwa kupitapo kabiji ne kwalulako jiwi. Mu milaka imo, kubula kwalulako jiwi pa bena kukebewa kwesakana na kachibawilo kajipo, kyakonsha kulengela bwipuzho kumvwanyika nobe kechi bwipuzho ne, nangwa mulanguluko wakonsha kumvwanyikila mungi. Pano bino, kimye kimo tuchibawilo twimena pa mulakazhilo. Mu milaka yavula kechi kyakonsheka kutanga bulongo kwa kubula kulabijila tumitembo—tuji pa byambo byo banemba ne totwa tumvwanyikila mu byambo byo babena kwambapo ne. Tuno tumitembo to tulengela kuyuka ntelelo ya kyokyo kyambo po tuji. Monai kuba’mba mwayukisha bulongo tuchibawilo ne tumitembo twingila mu mulaka wenu. Jino jo jishinda jilengela ntangilo kwikala yawama. Vulukai kuba’mba kine kintu kyo mubena kutangila ke kulengela milanguluko kumvwanyika kechi kutangatu byambo ne.

Pa kuba’mba mwikale bayuka kutanga bulongo, mwafwainwa kupitulukangamo. Patanshi akitangaitu jifuka jimo ne kubwelulukamo javula kufikila ne kimye kyo mwakonsha kwijitanga kwa kubula kulubankanya. Apa bino muye mu jifuka jikwabo. Kyapelako, esekai kutanga mafuka avula kwa kubula kukilauka byambo, kubwezhabwezhapo nangwa kubula kutangila byambo mungi. Panyuma ya kulondela ano mashinda, ambilaipo mukwenu umo emulondelenga mu byo mubena kutanga ne kutongola ponse po musakulubankanya.

Mu mapunzha amo panopantanda, kubula kumwesha bulongo ne kubula kyeya kyawaina kulengela ntangilo kukatazha bingi. Umvwe muntu wibikako kumwesha bulongo ne kwikala na kyeya kyawaina, kyakonsha kumupelela bingi kutanga.

Mu kuya kwa kimye, balongo batanga bulongo bakonsha kwibapa lubaji lwa kutanga ku mvula bantu pa Lufunjisho lwa Baibolo lwa Kipwilo ne lwa Kyamba kya Usopa. Pano bino, kutanga bulongo ku mvula bantu kwavwangamo byavula kechi kutangatu byambo byonka byo bebinemba ne. Pa kuba’mba mwikale batanga bulongo ku mvula bantu mu kipwilo, mwafwainwa kwikala na muteeto wa kutanga pa bunke bwenu. Kino kyavwangamo kuyuka’mba kyambo kyonse kiji mu mukuku wa byambo kyanema bingi. Inge kemushepo byambo bimo, kechi mwakonsha kuyuka kyo babena kwambapo ne. Umvwe byambo kemwibitangile mungi nangwatu kimye kyo muji bunke, kechi mukomvwisha kyo babena kwambapo mu mukuku wa byambo ne. Kintu kyakonsha kulengela kutangila byambo mungi, ke kubula kuyuka bya kutanga byambo biji na tumitembo nangwa kubula kumvwisha kyo babena kwambapo. Ibikishaiko kuyuka mwatala kyambo kyonse kiji mu mukuku wa byambo. Kabiji monai tuchibawilo byo betwingijisha kulumbulula mukuku wa byambo. Vulukai kuba’mba javula milanguluko yambiwa na byambo biji mu bibungu. Labijilai yoyo milanguluko kuba’mba pa kutanga na jiwi jasansuka, mutangenga byambo mu bibungu mu kifulo kya kutangangatu kyambo kimo kimo. Kumvwisha kyo mubena kutanga jo jishinda janema bingi ja kwambilamo maana alumbuluka a kuyuka bintu umvwe kemutange ku mvula bantu.

Mutumwa Paulo wanembejile mukulumpe mu kipwilo mwina Kilishitu waubanga bingi bulongo amba: “Tesha muchima mu kutanga” ku mvula bantu. (1 Timo. 4:13) Luno ke lubaji atweba bonse mo twafwainwa kubanga bulongo.