“Bintu Byonse Saka Mwibyubila Lukumo lwa Lesa”

BYO TUJI bakalume ba Lesa bepana, twafwainwa kumweshanga lukumo lwa Yehoba mu bintu byonse byo twamba ne kuba. Mutumwa Paulo wapaine jifunde ja kulondela byo anembele’mba: “Inge mubena kuja, nangwa mubena kutoma nangwa mubena kuba kintu kya byepi nangwa kya byepi, bintu byonse saka mwibyubila lukumo lwa Lesa.” (1 Ko. 10:31) Kino kyavwangamo ne kulondela mizhilo ya Yehoba yaoloka, yalumbulula byo aji. (Kolo. 3:10) Byo tuji bantu bazhila, twafwainwa kulondela byuba Lesa.—Efi. 5:1, 2.

² Pa kubuulako bena Kilishitu pa kino, mutumwa Petelo wanembele’mba: “Byo muji baana ba lukookelo, lekai kulondela bisakasaka mibiji yenu byo mwaubanga kala mu bulubi, bino monka mwaikela Wazhila wimwichile, ikalai bazhila mu byubilo byenu byonse, mambo kyanembwa’mba: ‘Mwafwainwa kwikala bazhila, mambo amiwa nazhila.’” (1 Pe. 1:14-16) Byonka byajinga bena Isalela ba kala, bonse mu kipwilo kya bena Kilishitu bafwainwa kwikala bazhila. Kino kilumbulula kwikala babula biko, babula bubi ne byubilo bya pano pa ntanda. Inge baikala bino, bebasala kwingila mwingilo wazhila.—Lupu. 20:5.

³ Twikala bazhila inge saka tulondela mizhilo ne mafunde a Yehoba aji mu Binembelo Byazhila. (2 Timo. 3:16) Kupichila mu kufunda Baibolo, twafunjile pe Yehoba ne mashinda anji, kabiji witukokejile ko aji. Kufunda Baibolo ko kwitulengejile kukeba Bufumu bwa Lesa patanshi ne kutangizhako kyaswa muchima wa Yehoba mu bwikalo bwetu. (Mat. 6:33; Loma 12:2) Twibikileko kuba’mba tuvwale bumuntu bupya.—Efi. 4:22-24.

BUTOOTO BWA KU MUPASHI NE MU BYUBILO

⁴ Kechi kyapeela kulondela mizhilo ya Yehoba yaoloka ne. Mulwanyi wetu, aye Satana Diabola ukebesha bingi kwitufumya ku bukine. Byubilo byatama bya ino ntanda ne bya kusakasaka bya bundengamambo bwetu, kimye kimo bilengela bintu kukatazha. Pa kuba’mba tutwajijile kwikala bakosa, twafwainwa kwibikako kushinda byubilo byatama. Binembelo bitubuula kubula kukumya inge ke betukanye nangwa kwitweseka. Twafwainwa kumanama na mambo a bololoke. (2 Timo. 3:12) Twafwainwa kusekela inge ketupite mu meseko, mambo twayuka’mba kupita mu meseko kumwesha’mba tubena kuba kyaswa muchima wa Lesa.—1 Pe. 3:14-16; 4:12, 14-16.

⁵ Nangwa kya kuba Yesu waolokele, wafunjile lukookelo ku bintu byo amanamineko. Kechi waswishishe meseko a kwa Satana nangwa kwikala na mulanguluko wa kukeba bya pano pa ntanda ne. (Mat. 4:1-11; Yoa. 6:15) Kabiji Yesu kechi walangulukilepotu nangwa jimo kwibyuba ne. Nangwa kya kuba ba pano pa ntanda bamushikilwe na mambo a bukishinka, watwajijiletu kulondela mizhilo ya Yehoba yaoloka. Byo kwashajiletu pacheche kufwa, Yesu wajimwineko baana banji ba bwanga amba ba pano pa ntanda bakebashikwa byonka byo bamushikilwe. Kufumatu kyokya kimye, baana ba bwanga ba kwa Yesu nabo bapita mu bya malwa, pano bino batwajijila na kuchinchika byo bayuka’mba Mwana Lesa wipashinjile pano pa ntanda.—Yoa. 15:19; 16:33; 17:16.

⁶ Pa kuba’mba tubule kwikala ba pano pa ntanda, twafwainwa kulondelanga mizhilo ya Yehoba yaoloka, byonka byaubile Nkambo yetu. Kechi twafwainwa kwivwanga mu bya pano pa ntanda nabiji bya bumulwila ntanda ne bintu byaamba pa kuwamisha bwikalo bwa bantu, ne byubilo byatama bya pano pa ntanda ne. Tuteshako bingi muchima ku lujimuno luji pa Yakoba 1:21 lwa kuba’mba: “Kilekai kuba bintu byonse bya bunya ne bintu byatama, ne kutambula mambo a Lesa saka mwakooka muchima onka abena kubyalwa akonsha kwimupulusha anweba.” Umvwe saka tufunda Mambo a Lesa ne kupwila kimye kyonse, ‘mambo a Lesa [a bukine] abyalwa’ mu milanguluko yetu ne mu michima yetu, kabiji kechi tukakumbwanga bintu bya mu ino ntanda ne. Mwana wa bwanga Yakoba wanembele’mba: “Nanchi kechi mwayuka’mba kwikala balunda na bya pano pa ntanda bo bulwanyi ne Lesa nenyi? Onkao mambo, yense ukeba kwikala mulunda na bya pano pa ntanda wialula mwine ke mulwanyi wa Lesa.” (Yako. 4:4) O ene mambo Baibolo o etukambizha kulondelanga mizhilo ya Yehoba yaoloka ne kubula kwikala ba pano pa ntanda.

⁷ Mambo a Lesa etujimunako kubula kwivwanga mu byubilo byatama ne bya bunya. Etubuula’mba: “Byo muji bakalume ba Lesa, kange mwambenga pa bulalelale ne pa bubipisho bonse nangwa pa lwiso mo muji ne.” (Efi. 5:3) Onkao mambo, kechi twafwainwa kulangulukanga pa bintu bya bunya, bya bumvu nangwa bya mwenga ne. Kabiji kechi twafwainwa kwibyambangapo mu misambo yetu ne. Kuba kino kumwesha’mba tubena kulondela mizhilo yaoloka ya Yehoba mu bwikalo bwetu.

KWIKALA BA BUTOOTO

⁸ Bena Kilishitu bafwainwa kwikala na byubilo byawama ne kwikala na bulunda bwawama ne Lesa. Kabiji bafwainwa kwikala ba butooto ku mubiji. Mu bena Isalela ba kala, Lesa wazhila wakebanga kampu kwikala wa butooto. Ne atweba twafwainwa kwikala ba butooto pa kuba’mba Yehoba abule ‘kumonamo kintu kyabula kufwainwa’ mwi atweba.—Mpitu. 23:14.

⁹ Kuzhila ne butooto bwa ku mubiji mu Baibolo bilumbululatu kintutu kimo. Paulo wanembele’mba: “Anweba batemwe, twayai twitokeshe ku bubipisho bonse bwa mubiji ne bwa mupashi, pa kuba’mba twikale bazhila byo tubena kwakamwa Lesa.” (2 Ko. 7:1) Onkao mambo, banabalume ne banabakazhi bena Kilishitu bafwainwa kwibikishako kulama mibiji yabo kwikala yatooka inge ke bowe kimye kyonse ne kuchapa bivwalo byabo. Nangwa kya kuba bintu byakatazha mu byalo bimo, pano bino, twakonsha kwikala na mulola ne mema a kowa pa mubiji ne kumona’mba baana betu nabo babena kumweka bulongo.

¹⁰ Na mambo a mwingilo wa kusapwila yetu nanji, betuyuka mu mpunzha mo twikala. Onkao mambo, kuwamisha mazubo etu mukachi ne pangye, ke jishinda jimo ja kusapwilamo bakwetu bo twikala nabo kipikipi. Kino ke kintu kyakonsha kuba bonse mu kisemi. Balongo bafwainwa kuta muchima pa kuwamisha nzubo ne lubanza, kabiji bafwainwa kuyuka’mba bantu batakaika lubanza umweka bulongo ne nzubo ya butooto. Inge ke bobe bino, kuvwangakotu ne kutangijila bulongo mingilo ya Lesa, kumwesha’mba mitwe ya bisemi ibena kulama bulongo ba mu nzubo yabo. (1 Timo. 3:4, 12) Banyenga nabo baji na mwingilo wa kuwamishanga ne kutula bipe bulongo mu nzubo. (Titu. 2:4, 5) Baana bo bafunjisha bulongo belama bulongo abo bene ne bibamba mo balaala. Onkao mambo, kisemi kyonse kingijila pamo kwikala ba butooto bukekalapo mu ntanda ipya ikalamwanga na Bufumu bwa Lesa.

¹¹ Bakalume ba Yehoba bavula lelo jino bengijisha myotoka pa kuya na kupwila. Mu mapunzha amo myotoka yoyo bengijisha bingi pa kuya mu mwingilo. Motoka wenu wafwainwa kumwekanga bulongo kabiji inge wafwa mwafwainwa kumulungisha. Mazubo etu ne myotoka yetu byafwainwa kumweshanga’mba twi bakalume ba Yehoba ba butooto kabiji bazhila. Ne kyola kyo twingijisha mu mwingilo wa mu bujimi ne Baibolo byafwainwa kumwekanga bulongo.

¹² Mvwajilo yetu ne mwekelo yetu yafwainwa kumwesha’mba tulondela mafunde a Lesa. Inge tubena kuya na kumona kinemanga, twafwainwa kumweka bulongo ne kuvwala bivwalo byawama kechi byatama ne. Onkao mambo, twafwainwa kuta muchima pa kwimenako Yehoba mu mwingilo wa mu bujimi nangwa pa mutuntamo. Mwekelo yetu ne mafwashonyi a bivwalo byetu byakonsha kulengela bantu kutumbijika bupopweshi bwa Yehoba nangwa kwibulengulula. Kyatama bingi kubula kuvwala bulongo ne kubula kulangulukilako bakwetu. (Mika 6:8; 1 Ko. 10:31-33; 1 Timo. 2:9, 10) Onkao mambo, umvwe tubena kwinengezha kuya mu mwingilo nangwa kuya na kupwila, kubuñana nangwa kushonkena, twafwainwa kuvulukanga byaamba Binembelo pa butooto ne kumweka bulongo. Kimye kyonse tukeba kunemeka ne kutumbijika Yehoba.

¹³ Jifunde jintutu jimo jingila ne pa kimye kyo tubena kufwakesha ofweshi mukatampe wa ntanda yonse nangwa ofweshi wa musampi wa mu kyalo kyenu. Vulukai’mba jizhina ja kuba’mba Betele jilumbulula’mba “Nzubo ya Lesa.” Onkao mambo, twafwainwa kuvwala bivwalo byawama byonkatu byo tuvwala pa kuya na kupwila pa Nzubo ya Bufumu kabiji byubilo byetu nabyo byafwainwa kwikala byawama.

¹⁴ Nangwatu kimye kyo tubena kukaya, twafwainwa kuta maana ku mvwajilo ne mwekelo yetu. Twakonsha kwiipuzha atweba bene amba, ‘Nanchi nsakumvwa bumvu kusapwila bantu na mambo a byo navwala nyi?’

MAKAYO NE BYA KISANGAJIMBWE

¹⁵ Kukokoloka ne kukayako makayo amo kwanema bingi mambo kwitulengela kwikala na butuntulu bwa mubiji bwawama. Kimye kimo, Yesu waichile baana banji ba bwanga kuya kwa bunke ne kwibabuula’mba “tukakokolokeko pacheche.” (Mako 6:31) Inge saka tukokoloka, kukayako makayo amo nangwa kubako bya kisangajimbwe byawama, kuketulengela kwikala na lusekelo. Abino bintu byakonsha kwitukwasha kutwajijila kwingila mingilo yetu ya pa juba pa juba na lusekelo.

¹⁶ Na mambo a makayo avula lelo jino, bena Kilishitu bafwainwa kusala bulongo ne kwikala na maana ajipo ne Lesa mu bintu byo boba. Nangwa kya kuba makayo ajitu bulongo, kechi kyo kintu kyanemesha mu bwikalo ne. Betujimunako’mba mu “moba a kupelako,” bantu bakekala “batemwa bya kisangajimbwe mu kifulo kya kutemwa Lesa.” (2 Timo. 3:1, 4) Bantu balondela mizhilo yaoloka ya Yehoba, kechi bakayako makayo ne bya kisangajimbwe byabula kufwainwa ne.

¹⁷ Bena Kilishitu batanshi kechi batanwanga ku bya kisangajimbwe byatama byaubanga bantu mu mapunzha mo baikalanga ne. Mu makayo akayanga bena Loma, bantu bebatambishanga bisela bya bantu bakwabo bo babena kumanyika. Mu bena Loma batambishanga bantu bukapondo, bantu bo babena kwipaya ne babena kuba bulalelale pa kuba’mba basekeshe bantu. Pakuba bena Kilishitu batanshi kechi batambanga ano makayo ne. Lelo jino, mu ntanda mwavula bya kisangajimbwe bibena kumwesha bintutu bimo kabiji bilengela bantu kwikala na kilaka kya kukeba kwibyuba. Twafwainwa ‘kumonanga bulongo’ byo twenda, ne kukana bya kisangajimbwe bilengela kwikala na byubilo byatama. (Efi. 5:15, 16; Sala. 11:5) Nangwatu bya kisangajimbwe bijitu bulongo, bino mpunzha ne bantu bajiko byo byakonsha kutama.—1 Pe. 4:1-4.

¹⁸ Kuji bya kukayakaya ne bya kisangajimbwe bimo byawama bena Kilishitu byo bakonsha kwivwangamo. Bavula bamwenamo bingi mu kulondela mafunde a mu Binembelo ne mashinda awama atanwa mu mabuku etu alumbulula Baibolo.

¹⁹ Bimye bimo, bisemi byavula bakonsha kwibita ku nzubo na kupwanañana na bena Kilishitu bakwabo. Balongo ne banyenga bakonsha kwibeta ku kijiilo kya masongola nangwa ku mutentamo. (Yoa. 2:2) Aba baitañana bo baji na mwingilo wa kumonanga byonse bibena kubiwa. Na mambo a kino, bafwainwa kuteshako muchima inge baitako bantu bavula. Bimye byawama bya uno mutundu byalengela bantu bavula kupitaila pa kipimo kya byubilo byafwainwa bena Kilishitu. Bamo bakizhamo kuja ne kutoma maalwa ne kulengatu mambo akatampe. Na mambo a kino, bena Kilishitu bajina milangwe bayuka ene mambo o kyawamina kukepesha bantu ba kwita ne kusala kimye kyafwainwa kupwishishamo bya kukayakaya. Umvwe paikala maalwa, kechi bafwainwa kukizhamo kutoma ne. (Fili. 4:5) Umvwe mwibikako kukeba kunengezha bulongo bya kisangajimbwe byawama kabiji byakonsha kwimutundaika kukosesha bulunda ne Lesa, kechi mukata muchima pa kajo ne bya kutomatoma ne.

²⁰ Kyawama bingi kwikala muntu utambwila benyi. (1 Pe. 4:9) Inge twaitako bena Kilishitu bakwetu ku nzubo na kuja, kutomako bintobyantobya, kukaya ne kupwanañena pamo, twafwainwa kuvulukanga bakwetu bayanji. (Luka 14:12-14) Inge betwitako pa bimye bya uno mutundu, byubilo byetu byafwainwa kwikala byawama byonka byaamba jifunde jitanwa pa Mako 12:31. Kyanema bingi kusantanga kimye kyonse inge bakwetu betumwesha butemwe.

²¹ Bena Kilishitu basekela mu bya bupe byavula bipana Lesa ne kuyuka’mba bakonsha “kuja, kutoma ne kusangalela mu mingilo [yabo] yonse.” (Sapwi. 3:12, 13) Inge ‘bintu byonse saka twibyubila lukumo lwa Lesa,’ aba baitañana ne boba bo baita bakavulukanga na lusekelo kino kimye kibakosesha mu lwitabilo.

BYUBIWA PA SUKULU

²² Baana ba Bakamonyi ba kwa Yehoba bamwenamo bingi mu kufunda sukulu. Kimye kyo baji ku sukulu, batako bingi muchima kufunda bya kutanga ne kunemba. Bintu bimo byo bafunda ku sukulu byakonsha kukwasha banyike kwingijila Lesa bulongo. Kimye kyo baji ku sukulu, bakeba kwibikishako ‘kuvuluka Mulenga wabo’ ne kutangizhako bintu byakonsha kwibakwasha kwikala balunda ne Lesa.—Sapwi. 12:1.

²³ Umvwe mwi banyike kabiji mukiji ku sukulu, mwafwainwa kujimuka pa kupwanañana na bakwenu banyike ba mu ino ntanda. (2 Timo. 3:1, 2) Yehoba witunengezhezha bintu byavula bya kwituzhikijila, mwafwainwa kwibikako kwibingijisha pa kuba’mba muchinuzhuke byubilo bya ino ntanda. (Sala. 23:4; 91:1, 2) Onkao mambo, pa kuba’mba mwizhikijile, ingijishainga bintu bitunengezhezha Yehoba.—Sala. 23:5.

²⁴ Pa kuba’mba babule kwikala ba pano pa ntanda kimye kyo bakiji ku sukulu, Bakamonyi banyike bavula bafuukulapo kubula kwivwanga mu bisela byubiwa pa sukulu. Bakwenu mo mufunjila ne bafunjishi benu kechi bakonsha kumvwisha ene mambo o mwakaina ne. Nangwa byonkabyo, kutokesha Lesa pa muchima kyo kintu kyanema. Kino kilumbulula’mba mubena kwingijisha jiwi jenu ja mu muchima jo mwafunjisha bulongo na Baibolo pa kuba’mba mubule kwivwanga mu bya kwikyombesha bya ino ntanda nangwa kumona nobe kyalo kyenu kyanema kukila bikwabo. (Nga. 5:19, 26) Anweba banyike, inge ke mumvwine lujimuno lwa mu Binembelo lwaamba pa bansemi bena Kilishitu ne pa kwikala na balunda bawama mu kipwilo, mukatwajijila kulondela mizhilo ya Yehoba yaoloka.

NKITO NE BALUNDA

²⁵ Mitwe ya bisemi iji na mwingilo wa mu Binembelo wa kumwena bintu ba mu nzubo yabo. (1 Timo. 5:8) Nangwa byonkabyo, byo baji ba mingilo, bafwainwa kuyuka’mba kech bafwainwa kunemeka nkito yabo kukila bintu bya Bufumu ne. (Mat. 6:33; Loma 11:13) Umvwe baikala na munema wa kunemeka Lesa ne kusekela na kajo ne bivwalo byo baji nabyo, bachinuzhuka bijikila ne bitewa bya mu bwikalo biya na mambo a kukebesha bintu bya ku mubiji.—1 Timo. 6:6-10.

²⁶ Bena Kilishitu ba kine bonse bengila nkito, bafwainwa kulangulukanga pa mafunde a mu Binembelo. Kukeba bintu bya kwikwashishamo atweba bene kulumbulula’mba kechi twafwainwa kwivwanga mu byubilo bilala mizhilo ya Lesa nangwa mizhilo ya kyalo ne. (Loma 13:1, 2; 1 Ko. 6:9, 10) Twafwainwa kuchinuzhuka kupwanañananga na bantu batama. Byo tuji bashilikale ba kwa Kilishitu, tukana kwivwanga mu busulu bwakonsha kwitulengela kulala mizhilo ya Lesa, ne kwitulengela kwivwanga mu bya bumulwila ntanda nangwa konauna bulunda bwetu ne Lesa. (Isa. 2:4; 2 Timo. 2:4) Kabiji kechi tujipo na bulunda na mulwanyi wa Lesa wa bupopweshi, aye “Babilona mukatampe” ne.—Lum. 18:2, 4; 2 Ko. 6:14-17.

²⁷ Kulondela mizhilo ya Lesa yaoloka kuketukwasha kubula kwingijisha bimye bya kupwila na bena Kilishitu bakwetu kwisambilamo bya busulu nangwa bintu byetu bikwabo. Ene mambo o tupwanañena na bakwetu pa kupwila kwa bena Kilishitu, pa kubuñana ne pa kushonkena ke kupopwela Yehoba. Tuja ku tebulu wanji wa ku mupashi ne ‘kwikosesha atweba bene na bene.’ (Loma 1:11, 12; Hebe. 10:24, 25) Inge twapwila pamo, twafwainwa kwitundaikanga kutwajijila kuba kyaswa muchima wa Lesa.

BENA KILISHITU BAKWATANKANA

²⁸ Mizhilo ya Yehoba yaoloka ibakambizha bantu banji “kulama buumo bwa mupashi mu mutende ulengela kukwatankana.” (Efi. 4:1-3) Muntu yense kechi wafwainwa kwitokesha aye mwine ku muchima wanji ne, bino wafwainwa kubilanga byawama bakwabo. (1 Tesa. 5:15) Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, uno ye muchima ye mwataana mu kipwilo mo muji. Atweba bonse betutangijila ku mizhilo ya Lesa yaoloka, kechi na mambo a mutundu, kyalo, bwikalo, bunonshi nangwa kufunda sukulu ne. Nangwatu bantu bangi bemwena bene bino byubilo byawama biji na bantu ba Yehoba.—1 Pe. 2:12.

²⁹ Byo aambilenga jikwabo pa kilengela kukwatankana, mutumwa Paulo wanembele’mba: “Kuji mubiji umo ne mupashi umo, byonkatu byo kuji luketekelo lumo lo mwaichilweko; kujitu Nkambo umo, lwitabilo lumo ne lubatizhilo lumo; Lesa umo kabiji Shabo bantu bonse, wakila bonse, wingila mu bonse. Kabiji bulume bwanji bwingila mu bonse.” (Efi. 4:4-6) Kikebewa kukwatankana pa kuba’mba tumvwishe mafunjisho atanshi a mu Baibolo ne oa aamba pa bukalama bwa Yehoba. Yehoba wapa bantu banji mulaka wawama wa bukine kabiji wibalengela kwingila na muchima umo.—Zefwa. 3:9.

³⁰ Kukwatankana ne mutende mu kipwilo kya bena Kilishitu ko kukosesha bonse bapopwela Yehoba. Twimwena kufika kwa mulaye wa Yehoba wa kuba’mba: “Nkebakwatankanya pamo nobe mikooko iji mu kipaka.” (Mika 2:12) Tukeba kutwajijila kukwatankana mu mutende ne kulondela mizhilo ya Yehoba yaoloka.

³¹ Bo ba lusekelo aba bo batambwila mu kipwilo kya Yehoba kyatooka. Kwitutela pa jizhina ja Yehoba kwanema bingi kukila bintu byonse byo twakonsha kuba. Byo tubena kutwajijila kukosesha bulunda bwetu ne Yehoba, twibikishengako kulondela mizhilo yanji yaoloka ne kubuulako bantu.—2 Ko. 3:18.