KITANGO 5
Byo Twafwainwa Kuchinuzhuka Bya pano Pa Ntanda
‘Kechi mwi ba pano pa ntanda ne.’—YOANO 15:19.
1. Ñanyi kintu Yesu kyo alangulukilengapo juba japeleleko bufuku saka akyangye kufwa?
BUFUKU bwapeleleko Yesu saka akyangye kufwa, walangulukile bingi pa bikekalanga baana banji ba bwanga. Wibabuujile’mba: ‘Kechi mwi ba pano pa ntanda ne.’ (Yoano 15:19) Kepo ebalombejileko kwi Shanji amba: “Abo kechi bo ba pano pa ntanda ne, byonka byo nabula kwikala wa pano pa ntanda.” (Yoano 17:15, 16) Yesu watazhizhe mwepi pa kulomba bino?
2. Kyambo kya kuba’mba “ntanda” Yesu kyo aambilepo kilumbulula ka?
2 Kyambo kya kuba’mba “ntanda” Yesu kyo aambilengapo kilumbulula bantu bonse babula kuyuka Lesa, bo balama kwi Satana. (Yoano 14:30; Efisesa; 2:2; Yakoba 4:4; 1 Yoano 5:19) Pano twakonsha kubula kwikala byepi “ba pano pa ntanda”? Mu kino kitango, tusakwisamba pa mashinda avula bingi mo twakonsha kubila kino: Kwikala bakishinka ku Bufumu bwa Lesa ne kubula kwivwanga mu bya bumulwila ntanda. Kukana mupashi wa pano pa ntanda. Kuvwalanga bulongo ne kumweka bulongo. Kubula kukizhamo kutemwa mali ne kuvwala byonse bya nkondo bitupa Lesa.—Monai Byambo byo Balumbulula 16.
IKALAI BA KISHINKA KU BUFUMU BWA LESA
3. Yesu wamonanga byepi bya bumulwila ntanda?
3 Yesu byo ajinga pano pa ntanda wamwene kuba’mba bantu bajinga bingi na makatazho kabiji kechi baikalanga bulongo ne. Wibatele bingi muchima kabiji wakebelenga ne kwibakwasha. Nanchi waikele ntangi mu bya bumulwila ntanda nyi? Ine. Wayukile’mba bantu kyo bakeba ke Bufumu bwa Lesa. Kabiji Yesu ye Mfumu wa buno Bufumu. Kino kyo kintu kyo atelepo bingi muchima kusapwila. (Danyela 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Yesu kechi wivwangile mu bya bumulwila ntanda ne. Kimye Yesu kyo aimene kwi ndamakyalo wa bena Loma aye Pontiusa Pilato, waambile’mba: “Bufumu bwami kechi bwa pano pa ntanda ne.” (Yoano 18:36) Baana banji ba bwanga nabo kechi bevwanganga mu bya bumulwila ntanda ne. Buku wa On the Road to Civilization waamba’mba bena Kilishitu batanshi “kechi bevwanganga mu bya bumulwila ntanda ne.” Ne lelo jino bena Kilishitu bakine kechi bevwanga mu bya bumulwila ntanda ne. Tutundaika Bufumu bwa Lesa kabiji kechi twivwanga mu bya bumulwila ntanda ne.—Mateo 24:14.
Nanchi mwakonsha kulumbulula ene mambo o mutundaikila Bufumu bwa Lesa nyi?
4. Bena Kilishitu ba kine batundaika byepi Bufumu bwa Lesa?
4 Bantomesha bemenako kafulumende mu kyalo kingi, kechi bevwanga mu bya bumulwila ntanda bya mu kyalo kingi ne. Bashingwa baji na luketekelo lwa kulama pamo ne Kilishitu mwiulu baji nobe bano bantomesha. Paulo wanembele pa bena Kilishitu bashingwa amba: “Atweba twi bantomesha bemenako Kilishitu.” (2 Kolinda 5:20) Bashingwa bemenako kafulumende wa Lesa. Kechi bevwanga mu bya bumulwila ntanda ne. (Filipai 3:20) Bino bashingwa batwajijila na kukwasha bantu bavula kufunda pa kafulumende wa Lesa. “Mikooko ikwabo,” baji na luketekelo lwa kwikala na bumi bwa myaka ne myaka mu ntanda ipya ya Lesa, bakwasha bashingwa. Nabo kechi bevwanga mu bya bumulwila ntanda ne. (Yoano 10:16; Mateo 25:31-40) Kino kimweshatu patoka kuba’mba kafwako mwina Kilishitu wa kine wafwainwa kwivwanga mu bya bumulwila ntanda ne.—Tangai Isaya 2:2-4.
5. Ñanyi bintu bilengela bena Kilishitu kubula kulwa nkondo?
5 Bena Kilishitu ba kine bamona bapopweshi bakwabo byonka byo bamona bantu bo basemwa nabo kabiji bakwatankana bingi nangwa kya kuba bafuma mu byalo byapusana pusana. (1 Kolinda 1:10) Bino inge bena Kilishitu ba kine ke balwe nkondo, bakonsha kutendeka kulwa na bena Kilishitu bakwabo Yesu bo etukambizhe kutemwa. (Yoano 13:34, 35; 1 Yoano 3:10-12) Kabiji Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba bafwainwa kutemwa balwanyi babo.—Mateo 5:44; 26:52.
6. Bakalume ba Yehoba bepana bamona byepi makafulumende?
6 Nangwa kya kuba atweba bena Kilishitu kechi twivwanga mu bya bumulwila ntanda ne, bino twibikako kwikala bangikazhi bawama. Tukookela kafulumende inge ke tulondele mizhilo ne kupana misonko. Nangwa byonkabyo, tupana “bintu bya kwa Lesa, kwi Lesa.” (Mako 12:17; Loma 13:1-7; 1 Kolinda 6:19, 20) “Bintu bya Lesa” mwavwangwa kumutemwa, kumukookela ne kumupopwela. Twipana kufwila Yehoba kechi kulala mizhilo yanji ne.—Luka 4:8; 10:27; tangai Byubilo 5:29; Loma 14:8.
KANAI “MUPASHI WA PANO PA NTANDA”
7, 8. “Mupashi wa pano pa ntanda” ye mu ka, kabiji utundaika bantu kuba ka?
7 Inge tukeba kubula kwikala ba pano pa ntanda, kechi twafwainwa kuleka “mupashi wa pano pa ntanda” kwitutangijila ne. Uno mupashi wa pano pa ntanda ulengela bantu kuba bintu kwesekana na bikeba Satana. Kabiji ye utangijila bantu babula kwingijila Yehoba. Bino bena Kilishitu bakana uno mupashi wa ino ntanda. Mutumwa Paulo waambile’mba, “Twatambula, kechi mupashi wa pano pa ntanda ne, bino mupashi ufuma kwi Lesa.”—1 Kolinda 2:12; Efisesa 2:2, 3; monai Byambo byo Balumbulula 17.
8 Mupashi wa pano pa ntanda utundaika bantu kwikala na kichima, bwitote ne kwilundumika. Kabiji ulengela bantu kubula kukookela Lesa. Satana ulengela bantu kuba bintu byatama bibalengela kubula kwilangulusha panyuma ya kwibyuba. Kabiji ukeba bantu kwitabila kuba’mba “bya kusakasaka bya mubiji ne bintu bisakasaka meso” byo bintu byanema bingi. (1 Yoano 2:16; 1 Timoti 6:9, 10) Diabola ubena kwibikako bingi kutwala bantu ba Yehoba mungi ne kwibalengela kulanguluka byonka byo alanguluka.—Yoano 8:44; Byubilo 13:10; 1 Yoano 3:8.
9. Mupashi wa pano pa ntanda wakonsha kwitulengela kuba ka?
9 Mupashi wa pano pa ntanda ujitu konse byonkatu biji mwela ye tupema. Inge twabula kwibikako kukana uno mupashi, wakonsha kwikizha mizhazhi mu michima yetu. (Tangai Byambo bya Maana 4:23.) Javula kwa kubula nangwa kuyukatu ne, uno mupashi utendeka kwitutwala mungi inge ke tupwanañane na bantu babula kupopwela Yehoba. (Byambo bya Maana 13:20; 1 Kolinda 15:33) Kabiji uno mupashi wakonsha kwitulengela kutemwa bintu nabiji, kutamba bipikichala bya mulekese, kwisamba na bantu basatuka nangwa kutemwa bisela bya kwikyombesha.—Monai Byambo byo Balumbulula 18.
10. Twakonsha kukana byepi mupashi wa pano pa ntanda?
10 Twakonsha kukana byepi mupashi watama wa pano pa ntanda? Twakonsha kuba bino inge ke tufwenya kwipi ne Yehoba ne kulomba maana anji. Kabiji twafwainwa kulombanga mupashi wanji wazhila kimye kyonse ne kupayankana mu mwingilo wa kusapwila. Kafwako muntu wakila bulume bwa Yehoba pano pa ntanda ne. O ene mambo o twashiinwa kuba’mba Lesa uketukwasha kukana mupashi wa pano pa ntanda.—1 Yoano 4:4.
VWALAINGA BIVWALO BIMWESHA’MBA MWANEMEKA LESA
11. Mupashi wa pano pa ntanda ubena kulengela bantu kuvwala byepi?
11 Inge ke tuvwale bivwalo bya mushingi tumwesha’mba kechi twiba pano pa ntanda ne. Bantu bavula bavwala bivwalo bikebula bantu ne kwibalengela kwikala na milanguluko yatama. Kabiji bino bivwalo bimwesha ne bunsatuki nangwa kumwesha’mba bo baji na mali. Kabiji bakwabo bavwala bya kuvwala biji byonse kwa kubula kulangulukilako bakwabo. Kechi twafwainwa kuswisha milanguluko yetu kwitulengela kuvwalanga bivwalo byabula kufwainwa ne.
Nanchi mvwajilo yami ileta munema kwi Yehoba nyi?
12, 13. Ñanyi mafunde akonsha kwitukwasha kusala bulongo bya kuvwala?
12 Byo tuji bapopweshi ba Yehoba, twafwainwa kumwekanga bulongo, kino kibena kulumbulula’mba twafwainwa kuvwala bivwalo bya butooto byayilamo na ku mpunzha ko tuji. Kimye kyonse, mwekelo yetu yafwainwa kumwesha “kwipelula ne kwikala na milanguluko yawama,” pa kuba’mba tumweshenga’mba tuji “mu butemwe bwa Lesa.”—1 Timoti 2:9, 10; Yuda 21.
13 Mvwajilo ne mwekelo yetu yakonsha kulengela bantu kunemeka Yehoba ne bantu banji. Tukeba kubila bintu byonse “lukumo lwa Lesa.” (1 Kolinda 10:31) Kuvwala bulongo kwavwangamo ne kunemeka jiwi ja mu muchima ja bakwetu ne byo balanguluka. Onkao mambo, inge tubena kusala bya kuvwala, twafwainwa kulanguluka’mba byo tuba byakonsha kusangajika bakwetu nangwa kwibazhingijisha.—1 Kolinda 4:9; 2 Kolinda 6:3, 4; 7:1.
14. Ñanyi bintu byo twafwainwa kulangulukangapo pa kusala bya kuvwala pa kwingila mingilo ya bwina Kilishitu?
14 Twafwainwa kuvwala byepi inge tubena kuya na kupwila nangwa mu mwingilo? Nanchi tuvwala bya kuvwala byo twatemwatu atweba bene nyi? Nanchi bya kuvwala byo tuvwala bituntwisha bakwetu nyi? Nanchi mulanguluka’mba kafwako wafwainwa kwambapo pa mvwajilo yenu nenyi? (Filipai 4:5; 1 Petelo 5:6) Kya kine kuba’mba tukeba kumweka bulongo. Pano bino, byubilo byetu byo byanema. Abino byo byubilo bikeba kumona Yehoba mwi atweba kabiji byo byafwainwa kwikala “mu muchima” wetu mambo kyo kintu ‘kyanema kwi Lesa.’—1 Petelo 3:3, 4.
15. Mambo ka Yehoba o abujila kwitupa mizhilo yonse yaamba pa byo twafwainwa kuvwala ne kumweka?
15 Yehoba kechi witupa mizhilo yonse yaamba pa byo twafwainwa kuvwala ne. Nangwa byonkabyo, witupa mafunde a mu Baibolo etukwasha kufuukula bulongo bintu. (Bahebelu 5:14) Butemwe bwa kutemwa Lesa ne bakwetu bo bwafwainwa kwitutangijilanga pa kufuukula bintu (Tangai Mako 12:30, 31.) Kuzhokoloka ntanda yonse, mvwajilo ne mwekelo ya bantu ba Yehoba yapusana pusana na mambo a bisho byabo ne bintu byo batemwa. Kupusana kwa bisho ne mvwajilo kulengela bantu kumweka bingi bulongo.
KUPEEZHAKO BWIKALO BWETU
16. Mupashi wa pano pa ntanda wa kutemwa mali, wapusana byepi na byafunjishanga Yesu? Ñanyi mepuzho o twakonsha kwiipuzha?
16 Satana ukeba bantu kulanguluka’mba mali ne bintu bya ku mubiji byo bileta lusekelo. Bino bantu ba Yehoba kechi byobyo balanguluka ne. Twaketekela byambo bya kwa Yesu bya kuba’mba: “Mambo muntu nangwatu ekale na bintu byavula, bintu byo aji nabyo kechi byo bimulengela kwikala na bumi ne.” (Luka 12:15) Mali kechi akonsha kwituletela lusekelo ne. Kabiji kechi akonsha kwitupa balunda bakine, mutende wa mu milanguluko ne bumi bwa myaka ne myaka ne. Tukeba bintu bya ku mubiji pa kuba’mba twikalenga bulongo. Bino Yesu waambile’mba kwikala na bulunda bwakosa na Lesa kyo kintu kyanema bingi kabiji kyakonsha kwitulengela kwikala na lusekelo lwa kine. (Mateo 5:3; 6:22, tubyambo twa munshi) Iipuzhai anweba bene amba: ‘Nanchi natemwa mali nyi? Nanchi natemwa bingi kwamba pa mali kimye kyonse nyi?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yoano 6.
17. Bwikalo bwenu bukekala byepi inge mwabula kutemwisha mali?
17 Inge twata muchima pa kwingijila Yehoba ne kubula kutemwisha mali, tukekala bwikalo bwawama. (Mateo 11:29, 30) Kuba bino kwitulengela kutondwa na bintu byo tuji nabyo ne kwikala na mutende wa mu milanguluko. (Mateo 6:31, 32; Loma 15:13.) Kabiji kechi tukakebeshanga bintu bya ku mubiji ne. (Tangai 1 Timoti 6:9, 10.) Kuba bino kuketulengela kwikala na lusekelo lufuma mu kupana. (Byubilo 20:35) Kabiji tukekalanga na kimye kya kwikala pamo na balunda netu, kabiji kino kiketulengela kulaalanga bulongo.—Musapwishi 5:12.
“VWALAI BYONSE BYA NKONDO”
18. Ñanyi kintu Satana kyo akebesha kuba bantu?
18 Satana ubena kwingila na ngovu konauna bulunda bwetu na Yehoba, onkao mambo twafwainwa kwibikako kwibuzhikijila. Baibolo waamba’mba tubena kulwa “na nzhita ya bapashi batama.” (Efisesa 6:12) Satana ne bandemona banji kechi bakeba’mba twikale na lusekelo mu bwikalo nangwa kwikala myaka ne myaka ne. (1 Petelo 5:8) Bano balwanyi bo tubena kulwa nabo baji bingi na bulume bino Yehoba wakonsha kwitukwasha kwibashinda.
19. Kinembelo kya Efisesa 6:14-18 kyalumbulula byepi “byonse bya nkondo” bivwala mwina Kilishitu?
19 Kala, bashilikale bavwalanga bya nkondo pa kuba’mba bezhikijile. Ne atweba twafwainwa kuvwala “byonse bya nkondo” bitupa Yehoba pa kuba’mba tuzhikijilwe. (Efisesa 6:13) Pa Efisesa 6:14-18 paamba pa bya nkondo amba: “Imanai saka mwakosa, saka mwinyinga mushipi wa bukine mu lubunda wenu ne kuvwala kyela kya pa kyaji kya bololoke, ne kuvwala ku maulu enu makwabilo mu kwinengezhezha jimo kusapwila mambo awama a mutende. Kununga pa bino bintu byonse, shikulai jikebo jikatampe ja lwitabilo, ja kuleyelamo miketo yonse ya mujilo ya kwa aye mubi. Kabiji tambulai kampompo ka lupulukilo, ne mpoko ya mupashi, ko kuba’mba mambo a Lesa, saka mulomba milombelo yapusana pusana kimye kyonse ne kulomba na misashijilo mwayila mupashi. Pa kuba’mba mube kino, mwafwainwa kulabanga, saka mulombelako bazhijikwa bonse na misashijilo.”
20. Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba “byonse bya nkondo” bitukwashe?
20 Inge mushilikale walubako kuvwala bya kwizhikijila byo abena kulwa nkondo, balwanyi banji bafwainwa kumwipaya. Pa kuba’mba “bya nkondo” bituzhikijile, twafwainwa kwibivwala. Twafwainwa kuvwalanga bino bya nkondo kimye kyonse ne kumona’mba bijitu bulongo. Nkondo yetu ikatwajijila kufika ne kimye Satana ne bandemona banji kyo bakebonauna ne kwibafumya pano pa ntanda. (Lumwekesho 12:17; 20:1-3) Onkao mambo, inge tubena kwibikako kuchinuzhuka milanguluko yatama nangwa kuleka byubilo bimo, kechi twafwainwa kuleka ne.—1 Kolinda 9:27.
21. Twakonsha kushinda byepi nkondo yetu?
21 Diabola kechi twakonsha kumushinda na bulume bwetu ne. Bino Yehoba wakonsha kwitukwasha kumushinda. Pa kuba’mba tutwajijile kwikala bakishinka, twafwainwa kulombanga kwi Yehoba, kutanga Mambo anji ne kupwilanga pamo na balongo ne banyenga. (Bahebelu 10:24, 25) Kuba bino kuketukwasha kutwajila kwikala bakishinka kwi Lesa ne kuzhikijila lwitabilo lwetu.
INENGEZHAI KUZHIKIJILA LWITABILO LWENU
22, 23. (a) Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tuzhikijile byo twaitabilamo? (b) Tukesamba pa ñanyi bintu mu kitango kyalondelapo?
22 Kimye kyonse twafwainwa kwinengezha kuzhikijila lwitabilo lwetu. (Yoano 15:19) Bakamonyi ba kwa Yehoba kechi balondela bintu byuba bantu ba mu ino ntanda ne. Ishikishai anweba bene amba: ‘Nanchi nayuka ene mambo Bakamonyi ba kwa Yehoba o bobila bintu byapusanako na bantu ba mu ino ntanda nyi? Nanchi nashiinwa’mba byaamba Baibolo ne kalume wa kishinka bya kine nyi? Nanchi ngumvwa bulongo kwikala Kamonyi wa kwa Yehoba nyi? (Salamo 34:2; Mateo 10:32, 33) Abya nakonsha kulumbulwila bakwetu byo naitabilamo nyi?’—Mateo 24:45; Yoano 17:17; tangai 1 Petelo 3:15.
23 Kimye kyonse twafwainwa kwibikako pa kuba’mba tubule kwikala ba pano pa ntanda. Kuba bino kechi kwapela ne. Satana ubena kwingijisha mashinda avula bingi kwitufumya kwi Lesa. Kitewa kimo kyo engijisha ke bya kisangajimbwe. Twakonsha kusala byepi bya kisangajimbwe bulongo? Abino byobyo tukesamba mu kitango kyalondelapo.