BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w01 4/1 pp. 24-29
  • Bwina Kilishitu bwa Kine Bwashinda!

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Bwina Kilishitu bwa Kine Bwashinda!
  • Kyamba kya Usopa—2001
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Kukoma kwa Mambo a Lesa Lelo Jino
  • Mupashi Wazhila Ubena Kwingila ne Lelo Jino
  • Mambo a Lesa Abena Kushinda mu Bamingilo Babambakana
  • Butemwe bwa Lesa Bwafwainwa Kushinda
  • “Mambo a [Jehoba] Akomenenga”
    Kyamba kya Usopa—2001
  • “Kwibashimwina Ba Mu Mikoka Yonse Ya Bantu”
    Kyamba kya Usopa—2006
  • Bena Kilishitu Bakine Bonse Basapwila
    Kyamba kya Usopa—2002
Kyamba kya Usopa—2001
w01 4/1 pp. 24-29

Bwina Kilishitu bwa Kine Bwashinda!

“Mambo a Lesa ayilenga na kukoma na bulume ne kushinda ashinjilenga.”—BYUBILO 19:20.

1. Lumbululai byavujile bena Kilishitu mu kitota-myaka kitanshi.

MUPASHI wazhila wakoseshe bena Kilishitu batanshi kubambakana kusapwila mambo a Lesa kwakubula kubwela pa nyuma. Shayuka umo wa mpito wanembele’mba: “Bwina Kilishitu bwakumbene bukiji-bukiji mu ntanda ya bena Loma monse. Pa kufika mu mwaka wa 100, kipi-kipi mu bibunji byonse bya ku kalunga ka Meditelanya mwajinga bena Kilishitu.”

2. Satana waesekele byepi kukanya mambo awama, kabiji kino kyaambijiwe jimo byepi?

2 Satana Diabola wakankelwe kubwezha panyuma bena Kilishitu batanshi. Onkao mambo watendekele kwingijisha bapondokele mu lwitabilo kwikala jishinda ja kukainyamo mambo awama. Yesu wikyambijile jimo kino mu kishimpi kyanji kya kajo ne bincha. (Mateo 13:24-30, 36-43) Kabiji mutumwa Petelo wajimwine’mba kukekala bafunjishi ba bubela mukachi ka kipwilo bakafunjishanga mafunjisho a lonaiko. (2 Petelo 2:1-3) Mutumwa Paulo naye wajimwine’mba juba ja Nkambo saka jikyangye kwiya kukekala bakapondoka mu lwitabilo.—2 Tesalonika 2:1-3.

3. Kika kyaubiwe pa nyuma ya lufu lwa batumwa?

3 Pa nyuma ya lufu lwa batumwa, mambo awama achapankene na mafunjisho ne butemwamaana bwa bantunshi. Byonka byo kyaambijiwe jimo, bafunjishi ba bubela baonawine ne kutamisha mambo awama a bukine. Kulutwe na lwendo bwina Kilishitu bwa kine bwanyanchijilwe ku bwina Kilishitu bwa bubela butelwa’mba Kilishitendomu. Kwajinga jibumba ja bantangi ba bupopweshi bakainyenga bantu kwikala na Baibolo. Nangwa kyakuba bano bantu betongwelenga kwikala bena Kilishitu bavujile, bupopweshi bwabo kechi bwajinga bwa kine ne. Bupopweshi bwa Kilishitendomu bwakumbene mu manyaunda avula ne kwikala bwakosa mu byalo binonshi, bino kechi bwajinga na mapesho a Lesa nangwa mupashi wanji ne.

4. Mambo ka bujimuku bwa Satana bwa kukanya kyaswa muchima wa Lesa kyo bwakankejilwe?

4 Nangwa kyajinga byonkabyo, bujimuku bwa Satana bwa kukanya kyaswa muchima wa Yehoba bwakankelwe. Nangwatu kimye kyavujile bapondokele mu lwitabilo, bwina Kilishitu bwa kine bwajingako ku bamo. Bantu bakopolwelenga Baibolo bajimukile bingi pa kuba’mba beikopolole bulongo. Mu jino jishinda, Baibolo yasungilwe bingi bulongo nangwa kya kuba bafunjishi bavula ba bupopweshi baonawinenga byambo byayo pa kwibifunjisha. Kabiji pa myaka yavula kwajinga bashayuka ba Baibolo nabiji Jerome, Tyndale ne bakwabotu bachinchikile pa kutuntulula ne kusampanya Mambo a Lesa. Bantu bavula bajinga na Baibolo kabiji baikele ke bena Kilishitu nangwa kya kuba buno bwina Kilishitu bwajinga bwa bubela.

5. Kika kyaambijile jimo ngauzhi Danyela pa mambo a ‘maana a kuyuka bintu’?

5 Kulutwe na lwendo, byonka byo kyaambijiwe jimo mu buku wa Danyela, ‘maana a kuyuka bintu ayilenga na kunanuka.’ Kino kibena kubiwa mu kyonka kino “kimye kya ku mpelo” kyo tujimo. (Danyela 12:4) Mupashi wazhila walengela bantu batemwa bukine kwikala na maana alumbuluka a kuyuka Lesa wa kine ne kyaswa muchima wanji. Nangwatu pa nyuma ya myaka yavula ya mafunjisho a bapondokele mu lwitabilo, mambo a Lesa ashinda! Lelo jino, mambo awama abena kusapwilwa konse konse ne kumwesha bantu luketekelo lwa ntanda ipya ya lusekelo. (Masalamo 37:11) Twayai pano tubalaule byakoma mambo a Lesa mu moba etu a lelo.

Kukoma kwa Mambo a Lesa Lelo Jino

6. Bafunda Baibolo baumvwishishe ñanyi bukine pa kufika mu mwaka wa 1914?

6 Ku mpelo ya kitota-myaka kya bu 19, bukine bwa Baibolo bwatundaikile kajibumba kacheche ka Bafunda Baibolo, kayukanyikwa ano moba’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba. Pa kufika mu 1914, Baibolo yaikele ke ya kine kwi abo ne kwibasangajika. Baumvwishishe bukine bwa kukumya ne kyaswa muchima wa Lesa. Batundaikilwe bingi na butemwe bwa Yehoba bwa kutuma Mwananji pano pa ntanda kwiya na kushinkwila bantu jishinda ja bumi bwa myaka. Kabiji bayukile ne kumvwisha jizhina ja Lesa ne bumuntu bwanji. Bayukile kuba’mba “myaka ya Bagentila” yapwa, kibena kumwesha’mba kimye kya kafulumende wa Bufumu bwa Lesa kyo akaletelamo mapesho ku bantu kyafwenya kala pepi. (Luka 21:24) Ano mambo byo awamapo! Buno bukine bwakilapo, bwasapwijilwenga konse konse. Mambo bantu bajinga pa kizumba!

7. Bukine bwa Baibolo bwashinda byepi mu moba etu a lelo?

7 Yehoba wapesheshe bano bena Kilishitu bacheche bashingwa. Lelo jino bantu baitabila mu bwina Kilishitu bwa kine bakila pa 6 milyonyi. Mambo a Lesa nao afika mu manyaunda avula, mambo Bakamonyi ba kwa Yehoba baji mu byalo 235. Kabiji bukine bwa Baibolo bwaingila na ngovu, kushinda mikika yonse ne bupopweshi bwapusana-pusana. Uno mwingilo wa busapwishi bwa ntanda yonse wanungako kishiino kya kuba’mba Yesu uji pa Bufumu.—Mateo 24:3, 14.

8. Bantu bamo baambapo’mba ka pa kuvula kwa Bakamonyi ba kwa Yehoba?

8 Byonka byaambangapo bashayuka ba mpito pa kuvula kwa bena Kilishitu mu kitota-myaka kitanshi, ne mu moba etu a lelo bantu bamo bafunda nabo babena kwambapo pa mambo a kuvula kwa bantu ba Yehoba. Mu United States, bantu babiji Bafunda baambile’mba: “Pa myaka 75 yapita, Bakamonyi ba kwa Yehoba babavule kya kine kine . . . mwaya ntanda yonse.” Magazini imo ya ku East Africa yaambile’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba “ke bupopweshi bumo bwabaya kabiji bwayukanyikwa mwaya ntanda yonse mambo a kulamachila ku mafunjisho a Baibolo.” Kabiji magazini imo ya Bakatolika yanembelwe mu Europe yaambile’mba “Bakamonyi ba kwa Yehoba bavula bingi.” Kika kyalengela’mba bavule bibye?

Mupashi Wazhila Ubena Kwingila ne Lelo Jino

9. (a) Kika kibena kulengela’mba Mambo a Lesa ashindenga lelo jino? (b) Yehoba ukokela byepi bantu ko anji?

9 Kibena kulengela’mba mambo a Lesa ashindenga mu ano moba ke mupashi wa Yehoba ubena kwingila na ngovu byonka byo aubanga kala mu kitota-myaka kitanshi. Yesu waambile’mba: “Kafwako wakonsha kwiya kwi amiwa ne, poso abo Batata bantuma bamukoka.” (Yoano 6:44) Bino byambo bibena kumwesha’mba Lesa ukoka boba batongolwa, ne kwibafika pa muchima. Kupichila mu mwingilo wa busapwishi wa Bakamonyi banji, Yehoba ubena kukoka “ba mu mikoka yonse, ne bya buneme byabo” nangwa’mba bakimote, bantu ba bumukooko ba pano pa ntanda kwiya na kumupopwela.—Hagai 2: 6, 7.

10. Bantu ba mutundu ka batambwila mambo a Lesa?

10 Mupashi wazhila kechi wakoseshatu bantu ba Lesa kutwala mambo anji monse mwapela ntanda ne, walengela ne bantu ba mitundu yonse kutambwila mambo awama. Kya kine aba baitabila mu mambo a Lesa bafuma ‘mu bisaka byonse, mu njimi yonse, mu mitundu yonse ne mu mikoka yonse.’ (Lumwekesho 5:9; 7:9, 10) Bafuma mu bayanji ne mu banonshi, mu bafunda ne babula kufunda. Bamo baitabijile mu ano mambo kimye kwajinga malwa a nkondo, kabiji bakwabo nabo beetabijile mu kimye kya mutende ne buwame. Kutendekela mu makafulumende apusana-pusana, bisho byonse, mu makampu a lumanamo ne mu bipango, banabalume ne banabakazhi batambwila mambo awama.

11. Mupashi wazhila wingila byepi mu bwikalo bwa bantu ba Lesa kabiji ñanyi lupusano lujipo?

11 Nangwa kyakuba bantu ba Lesa baenda kupusana-pusana, bekala mu buumo bene na bene. (Masalamo 133:1-3) Kino kyanungako kiyukilo kya kuba’mba mupashi wazhila ubena kwingila mu bwikalo bwa babena kwingijila Lesa. Mupashi wanji ye ulengela bakalume banji kumwesha butemwe, lusekelo, mutende, lusa ne byubilo bikwabo byawama. (Ngalatiya 5:22, 23) Lelo jino tubena kwimwena byaambijile jimo ngauzhi Malakai kala keene amba: “Mukayuka. . . mo bapusena baoloka ne babi, ne aye umwingijila Lesa, ne yewa ubula kumwingijila.”—Malakai 3:18.

Mambo a Lesa Abena Kushinda mu Bamingilo Babambakana

12. Bakamonyi ba kwa Yehoba bamona byepi mwingilo wa busapwishi, kabiji baketekela bavula kuba byepi ku mwingilo wabo?

12 Lelo jino, Bakamonyi ba kwa Yehoba kechi batanwatu mu bipwilo ne. Babambakana bingi mu mwingilo wa busapwishi. Byonka byajinga bena Kilishitu batanshi, bepana bene kuba kyaswa muchima wa Lesa ne kukwasha bakwabo kufunda milaye ya Bufumu bwa Yehoba. Baji mu mwingilo umo ne Lesa, kabiji na bukwasho bwa mupashi wanji, baleta bakwabo kwiya na kwingila mwingilo wa Yehoba. Mu kuba bino bamwesha lusa lwa Yehoba ne butemwe ku babula kwitabila. Kabiji boba bino kechi na mambo a kwibasula, kwibendeleka nangwa kwibamanamika ne. Yesu wabujile baana banji ba bwanga misango yapusana pusana ikobanga bavula ku mambo awama. Waambile’mba: “Muzha kechi wakila nkambo yanji ne. Inge bampachile amiwa, kabiji bakemupata ne anweba; inge balamine mambo ami, bakalama ne enu.”—Yoano 15:20.

13. Ñanyi byubilo biji na Bakamonyi ba kwa Yehoba byabula mu Kilishitendomu.

13 Tusangalala bingi pa kumona kwipasha kuji pakachi ka Bakamonyi ba kwa Yehoba lelo jino ne boba baitabijile mu bwina Kilishitu bwa kine mu kitota-myaka kitanshi. Kabiji lelo jino, paji lupusano lukatampe bingi pakachi ka Bakamonyi ba kwa Yehoba ne ba mu Kilishitendomu. Pa nyuma ya kunemba pa mambo a kizaku kya bena Kilishtu batanshi, muntu umo wafunda waambile’mba: “Inge pabule lupimpu mu nengezhezho ya kipwilo kuba’mba mwingilo wa kusapwila engijiwenga na bena Kilishitu bonse babatizwa ne kutundaikwa na byubilo bibula kumweshapo babula kwitabila, kechi tukanungulula kya kine ne.” Kilishitendomu kechi ujipo na byubilo biji na Bakamonyi ba kwa Yehoba ne! Bakamonyi baji na lwitabilo lumi kabiji lwa kine lwaimana pa bukine bwa Baibolo bwibatundaika kubulako bakwabo bakeba kumvwa.—1 Timoti 2:3, 4.

14. Yesu wanemekele byepi mwingilo wanji, kabiji lelo jino baana banji ba bwanga beumvwa byepi?

14 Yesu watele bingi muchima ku mwingilo wanji kabiji kyo kyajinga kintu kitanshi mu bwikalo bwanji. Wabujile Pilato amba: “O mambo o nasemenwe, ne o naishijile panopantanda, namba nshimune bya bukine.” (Yoano 18:37) Bantu ba Lesa nabo beumvwa byonka biumvwinenga Yesu. Byo baji na bukine mu michima yabo, bamonapo mashinda amo mwa kwibusapwila ku bantu bavula. Mashinda amo auno mutundu amwesha busendwe bwa kukumya.

15. Bamo bamwesheshe byepi busendwe pa kusapwila mambo awama?

15 Mu kyalo kimo kya ku South America, Bakamonyi bayilenga mu bwato kunundu ya kaana ka Mukola wa Amazon benda basapwila bantu bukine. Pano bino, kimye kyo kwabukile malwañano mu 1995, mato a bantu babujile bashilikale beakainye kwenda mu uno mukola. Byo basakishe kupa bantu bakebelenga kufunda bukine mabuku alumbulula Baibolo, bano Bakamonyi bafuukwile kutuma ano mabuku pa mema kuba’mba afikenga ku bantu bekela kunshi ya mukola. Banembanga makalata ne kwiabika mu mitumwa ya pulasitiki pamo na Kyamba kya Usopa ne Loleni! Kepo batailenga ino mitumwa mu mukola. Batwajijile na kuba bino pa myaka ina ne kichika kufikila ne kimye kyo baswishishe mato a bantu babula bashilikale kwenda mu uno mukola. Bantu bonse baikalanga mwapela mukola, basanchijile Bakamonyi pa ano mabuku. Wamukazhi umo wafunjilenga Baibolo watambwijile ano mabuku na mipolo ne kwamba’mba: “Nalangulukilenga namba kechi nkemumonapo jibiji ne. Bino byo natendekele kutambwila mabuku mu mitumwa, nayukile namba kechi mwandubako ne!” Bakwabo nabo baikelanga kwapela mukola baambile’mba ano magazini beatangilenga javula bingi. Mizhi yavula yajinga ku mukola yajinga na mapunzha po batolelanga bintu bya tumpaukanga pa mema. Bantu bajinga na lusekelo lwa kufunda bukine bayanga javula pa ano mapunzha na kumona “makalata” afuminenga ku nundu.

16. Kwipana atweba bene kimye kimo kwitulengela byepi kwikala na jishuko ja kulengelamo baana ba bwanga?

16 Kusapwila mambo awama kubena kutangijilwa ne kutundaikwa na Yehoba Lesa pamo ne bamalaika banji. (Lumwekesho 14:6) Umvwe twipana atweba bene, pekala bimye bimo bya kubazhimukila bya kulengelamo baana ba bwanga. Mu Nairobi, Kenya, bena Kilishitu babakazhi babiji byo bapwishishetu kusapwila mu mazubo amo o bebatongwejile kwingijilamo, wamukazhi umo wibasolomokele ponkapo ne kwamba na lusekelo’mba: “Na balombenga namba monañanepo na muntu uji nobe anweba.” Wasashijile bano Bakamonyi kuya na kwisamba nabo ku nzubo yanji, kabiji ponkapo lufunjisho lwa Baibolo lwatendekele pa jonkajo juba. Mambo ka uno wamukazhi o apelawizhizhe kumonañana na bano bena Kilishitu babiji? Pa milungu ibiji ku nyuma, wafwishishe mwananji wa pa maboko. Byo amwene mwanyike saka asenda talakiti ya “Ñanyi Luketekelo Lotuji Nalo ku Batemwe Betu Bafwa?” wiikebele kya kine kine ne kumulomba uno mwanyike’mba amupeyo. Uno mwanyike wamutaineyo, bino wamubujile’mba, Bakamonyi bo bamupele ino talakiti. Bukiji-bukiji uno wamukazhi wanungulukile ku mupashi kabiji kino kya mukwashishe kuchinchika na binyenge byo ajinga nabyo bya mwananji wafwile.

Butemwe bwa Lesa Bwafwainwa Kushinda

17-19. Butemwe ka Yehoba bo amwesha ku bantu kupichila mu nkuulo?

17 Kukoma kwa mambo a Lesa pano pa ntanda ponse kwa kwatankana na kitapisho kya nkuulo ya kwa Yesu Kilishitu. Byonka biji nkuulo, mwingilo wa busapwishi umwesha butemwe bwa Yehoba ku bantu konse konse. Mutumwa Yoano wanembele’mba: “Lesa byo ebatemwisha ba panopantanda wapaine Mwananji yenkawa umo amba, bonse bamwitabila kechi bonaike ne; poso amba bekale na bumi bwa myaka.”—Yoano 3:16.

18 Akilangulukai pa butemwe bwamwesheshe Yehoba pa kupana nkuulo. Pa myaka yavula, Lesa waikele na Mwananji yenkawa umo ye atemwisha, aye “ntendekelo ya bilengwa bya Lesa.” (Lumwekesho 3:14) Yesu watemwa bingi Shanji, kabiji ne Yehoba naye wamutemenwe bingi Mwananji “panopantanda kasa pakyangye kulengwa.” (Yoano 14:31; 17:24) Yehoba waswishishe Mwananji kufwa pa kuba’mba bantu bakatambule bumi bwa myaka. Byo bujipo butemwe bwa kukumya ku bantu!

19 Yoano 3:17 waamba’mba: “Lesa kechi watumine Mwananji panopantanda mu kwibazhachisha ba panopantanda ne; poso amba ba panopantanda bapulukile mwi aye.” Onkao mambo Yehoba watumine Mwananji kwiya na kwingila mwingilo wa butemwe wa kupulusha bantu, kechi wa kwibazhachisha ne. Kino kyakwatankana na byambo bya kwa Petelo bya kuba’mba: ‘[Yehoba] kechi usaka nangwa umo onaike ne poso amba, bonse balapile.’—2 Petelo 3:9.

20. Lupulukilo lwakwatankana byepi na kusapwila mambo awama?

20 Byo efuukwijile kupana kitendekesho kya lupulukilo, Yehoba ukeba bantu bavula kumwenamo. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Bonse baketa pa jizhina ja Nkambo bakapuluka. Lelo bakamwita byepi ye babula kwitabila? kabiji bakamwitabila byepi ye babula kumvwa? kabiji bakomvwa byepi kwakubula musapwishi?”—Loma 10:13, 14.

21. Twakonsha kwiumvwa byepi pa mambo a jishuko ja kwingilako uno mwingilo wa busapwishi?

21 Byo jijipo jishuko jawama ja kwingilako uno mwingilo wa kusapwila ne kufunjisha mwaya ntanda yonse! Kechi mwingilo wapela ne, bino Yehoba usekela bingi pa kumona bantu banji saka bekala mu bukine ne kubulako bakwabo mambo awama! Onkao mambo kechi mambo na bwikalo bwenu ne, lekai mupashi wa Lesa ne butemwe bwa mu muchima wenu bimutundaike kwingilako uno mwingilo. Kabiji vulukai kuba’mba byo tubena kumona mwingilo ubena kwingijiwa mwaya ntanda yonse, kibena kwitushiina’mba Yehoba Lesa katatakatu afikizhe mulaye wanji wa kuleta “bya mwiulu bipya ne ntanda ipya” muji “bololoke.”—2 Petelo 3:13.

Mukivuluka Nyi?

• Mambo ka bapondokele mu lwitabilo kyo babujile kukonsha kukanya basapwishi ba mambo awama?

• Mambo a Lesa ashinda byepi mu ano moba etu a lelo?

• Mu ñanyi mashinda mupashi wa Lesa mo abena kwingijila lelo jino?

• Nkuulo yakwatankana byepi na kusapwila mambo awama?

[Graphic/Picture on page 26]

(Umvwe mukeba bine byambo, monai mu buku)

Kuvula kwa basapwishi ba Bufumu mu kitota-myaka kya bu 20

Avaleji ya basapwishi (mu ma milyonyi)

6.0

5.5

5.0

4.5

4.0

3.5

3.0

2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000

[Kipikichala pa peja 25]

JEROME

TYNDALE

GUTENBERG

HUS

[Picture credit line]

Gutenberg ne Hus: Kufuma mu buku wa The Story of Liberty, 1878

[Kipikichala pa peja 25]

Bafunda Baibolo kasa babena kusapwila mambo awama mu ma 1920

[Bipikichala pa peja 26, 27]

Mwaya ntanda yonse, bantu babena kutambwila mambo awama

[Kipikichala pa peja 28]

Byonka biji kitapisho kya nkuulo ya kwa Yesu Kilishitu, mwingilo wa busapwishi umwesha butemwe bwa Lesa

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu