BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w02 8/1 pp. 22-27
  • Kokelainga Nabukishinka Bantangi Batongolwa na Lesa

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Kokelainga Nabukishinka Bantangi Batongolwa na Lesa
  • Kyamba kya Usopa—2002
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Mukoka Wabena Isalela Bakala Byoalaminwenga
  • “Anweba ke Musake ne Buñanga Pamonyi?”
  • Mutonyi Wabena Isalela Watwelamo
  • Kuyuka Jishinda Lelo Jino
  • Bena Isalela Basatukijile Yehoba
    Bintu byo Mwakonsha Kufunda mu Baibolo
  • Kamama ka kwa Alona Kamenene Maluba
    Buku Wami wa Mashimikila a mu Baibolo
  • Nanchi Yehoba Wimuyuka Nyi?
    Kyamba kya Usopa—2011
  • Mepuzho Kufuma Kubatanga
    Kyamba kya Usopa—2010
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2002
w02 8/1 pp. 22-27

Kokelainga Nabukishinka Bantangi Batongolwa na Lesa

“Yehoba ye wituchibila mambo etu, kabiji Yehoba ye witupa mizhilo yetu, kabiji Yehoba ye mfumu wetu.”—ISAYA 33:22.

1. Ñanyi bintu byalengejile bena Isalela kwikala bapusanako namikoka ikwabo?

MUKOKA wabena Isalela waishile kwikalako mu 1513 B.C.E. Pakyokya kimye kechi wajingapotu nangwa namuzhi mukatampe, kyalo nangwa namfumu wakuba sababena kumumona’mba awe papone. Bantu bamuyeuno mukoka bajinga bantu bajinga kala bazha. Pano bino, uno mukoka wapuseneko mujishinda jimo. Yehoba Lesa yewajinga Mutonyi wabo, Wibapanga malamuna, kabiji yewajinga Mfumu wabo. (Kulupuka 19:5, 6; Isaya 33:22) Kafwako nangwa mukoka ungi wibatangijilangane!

2. Ñanyi jipuzho jijipo pamambo abena Isalela byobalaminwenga, kabiji mukumbu wanemenaka kwiatweba?

2 Yehoba byoaji Lesa uba bintu monka mobyalondakena, kabiji Lesa wamutende, twaketekela kuba namba mukoka uji yense yealamanga wakwatankene bingi bulongo. (1 Kolinda 14:33) Byobyoajinga mukoka wabena Isalela. Pano jibumba japanopantanda jakonsha kutangijilwa byepi na Lesa ubula kumweka? Kisakwitukwasha bingi umvwe twamona Yehoba byoalaminenga yewa mukoka wakala, kikatakata tumone ndamino moalamijilenga bena Isalela byoibena kumwesha buneme bwakukokela nabukishinka bantangi batongolwa na Lesa.

Mukoka Wabena Isalela Bakala Byoalaminwenga

3. Lunengezhoka Yehoba loanengezhezhe kutangijilamo bantu banji?

3 Nangwa kyakuba Yehoba wajinga Mfumu ubula kumweka kubena Isalela, watongwele banabalume bakishinka bakumwimenako. Kwajinga babinemanga, bakulumpe bamikoka, nebanabalume bakulumpe bafunjishanga bantu nekwibachibila mambo. (Kulupuka 18:25, 26; Mpitulukilo ya mu mizhilo 1:15) Bino nangwa byonkabyo, kechi twafwainwa kulanguluka’mba bano banabalume bakulumpe bakonsheshe kwikala namaana nemilangwe yakuchibila bantu mambo bulongo moaolokela kwakubula kwibatangijila kwi Lesa ne. Kechi bajinga bantu baolokane, onkao mambo kechi bayukilenga byajinga mumichima yabakwabo bapopweshine. Nangwa byonkabyo, bano bamitonyi bajinga namoyo wakwakamwa Lesa, bakwashishenga bakwabo mulwitabilo, mambo lufunjisho lwabo lwafumanga mu Mizhilo ya Lesa.—Mpitulukilo ya mu mizhilo 19:15; Masalamo 119:97-100.

4. Ñanyi byubilo byobafwainwe kuchinuzhuka bamitonyi babena Isalela, kabiji mamboka?

4 Pano bino, kwikala mutonyi kechi kyapelele kyakuba’mba kikulu wayuka Mizhilone. Byobajinga bantu bambulwakoloka, bano banabalume bakulumpe bajimukile nekolola byubilo byabo bene nabiji kwikala babula kwitemwa, babula misalululo, nelwiso, mambo bino bintu bilengela kubula kuchiba mambo moaolokela. Mosesa wibambijile’mba: ‘Kechi mukatale ku bilungi bya bantu pa kuchiba mambo ne; mukebomvwe ne bantutu ne babineme pamotu; kechi mukachine kilungi kya muntu ne; mambo kuchiba mambo ko kwa Lesa.’ Ee, mitonyi yabena Isalela yachibijilengako mambo Lesa. Byoajingapo mwingilo mukatampe ulenga nemoyo!—Mpitulukilo ya mu mizhilo 1:16, 17.

5. Kunungapo pakutongola mitonyi, ñanyi lunengezho lukwabo Yehoba loanengezhezhe lwakulaminamo bantu banji?

5 Kabiji Yehoba wibanengezhejile bantu banji lunengezho lukwabo lwakwibalaminamo kumupashi. Nangwa kimye kyobaji bakyangye kufika Muntanda Yamulaye, wibakambizhe kufiika tente walusambakeno mobakonkenanga bonse nakupopwela mubukine. Kabiji watongwele nebañanga bakufunjisha Mizhilo, kutapisha banyama, nekusoka byakufutumuna lukelo nemabanga. Lesa watongwele Alona kolojanji Mosesa kwikala ñanga mukatampe mutanshi wabena Isalela. Kabiji watongwele nebaana bakwa Alona amba bakwashengako shabo mumingilo yanji.—Kulupuka 28:1; Kubala 3:10; 2 Byambo bya Moba 13:10, 11.

6, 7. (a) Bena Levi bajinga bañanga nebena Levi babujile bañanga bajingatu byepi pamo bonse? (b) Ñanyi kintu kyotwakonsha kufunjilako pakumona bena Levi byobaingijilenga mingilo yapusana-pusana? (Kolose 3:23)

6 Kufunjisha bantu bavula kumupashi kechi wajinga mwingilo wapelane, mambo bañanga bajingatu bacheche. Onkao mambo, kwaishile lunengezho lukwabo lwakuba’mba bebakwashengako kubantu bakwabo bamumukoka wabena Levi. Yehoba wabujile Mosesa amba: ‘Wafwainwa kupana bena Levi kwi Alona ne ku baana banji; bakapatulwe mu bena Isalela ne kupanwa kwi aye.’—Kubala 3:9, 39.

7 Bena Levi bakwatankene bingi. Bebabenye kwesakana namonka mwayijile bisaka bisatu, kisaka kya bena Geleshona, kyabena Kohati, nekyabena Melali. Bino byonse bisaka kimo kimo byajinga namingilo yakwingila. (Kubala 3:14-17, 23-37) Muino mingilo, mwajinga mingilo imo yamwekelenga nobe yanema kukila ikwabo, pano bino yonse yanemene. Mwingilo wabena Levi bamukisaka kya Kohati wajinga wakwingijila kujikwachi jalulayañano nekubijiilo byamutente walusambakeno. Nangwa byonkabyo, mwina Levi yense, kikale mwina Kohati nangwane, waingijilenga mingilo yanema. (Kubala 1:51, 53) Kyabulandatu kekyakuba’mba, bamo kechi banemekele mingilo yabone. Mukifulo kyakukokela nabukishinka bantangi batongwelwe na Lesa, kechi basekejilemo namingilo yabone. Batendekele kwilundumika, kukeba bifulo, nekumvwina bakwabo kichima. Mwina Levi umo wajinga bino, ke Kola.

“Anweba ke Musake ne Buñanga Pamonyi?”

8. (a) Kola wajinga ñanyi? (b) Kika kyalengejile Kola kutendeka kumona bañanga nobe bebatongolatu kubantu?

8 Kola kechi wajinga mukulumpe wakisaka kyabena Levi ne, nangwa mukulumpe wabisaka byabena Kohati ne. (Kubala 3:30, 32) Pano bino, wajinga kinemanga wanemekelwe bingi mu Isalela. Mingilo yakwa Kola kampe yajinga yakwingijila pamo ne Alona nebaana banji babalume. (Kubala 4:18, 19) Byoamwenenga bilubo byabano banabalume Kola kampe walangulukilenga amba: ‘Abe bañanga bambulwakoloka bobo nakonsha kukokela muwa! Katatakatu papo Alona walengele mwana ñombe wangolode. Kupopwela yewa mwana ñombe kwalengejile balongo betu kupopwela bankishi. Pano lelo jino, yenka Alona koloja Mosesa keñanga mukatampe! Abe bantu byobaubapo misalululo! Nga baana bakwa Alona, ba Nadaba ne Abihu bajipi? Yehoba wibepaile namambo akubula kunemeka mingilo yabo!’a (Kulupuka 32:1-5; Bena Levi 10:1, 2) Muji monse moalangulukijilenga Kola, kyamwekeshatu patoka kuba’mba watendekele kumona bañanga nobe bebatongolatu kubantu. Kino kyokyamulengejile kusatukila Mosesa, Alona, kepo nekyakijishepo kutama wasatukijile Yehoba.—1 Samwela 15:23; Yakoba 1:14, 15.

9, 10. Ñanyi mambo obamunenejilengapo Mosesa kwi Kola nebakwabo bansatuki kabiji mamboka obafwanyijilwe kubula kuba byobya?

9 Byoajinga kinemanga kechi kyakatezhe Kola kongola bakwabo bajinga nandangulukilo yanjine. Aye, Datanyi, ne Abilama baongwele bakwabo 250 balangulukilenga byonkabyo. Bano bonse bajinga bakulumpe mubisaka. Bonse bwabo bamusolomokele Mosesa ne Alona nekwibambila’mba: ‘Jibumba jonse jazhila, bonsetu mo bavujila bazhila, ne Yehoba uji mukachi kabo; nanchi mambo ka anweba o mwilundumikila kukila kipwilo kya Yehoba?’—Kubala 16:1-3.

10 Bano bansatuki bayukile bingi bintu byavula, onkao mambo kechi bafwainwe nekukatazha ntangi Mosesa watongwelwe na Lesa ne. Bayukile nekyaubiwe kimye Alona ne Milyama kyobanenawinenga ntangi Mosesa. Bano nabo bamulengulwilenga ubatu nobe Kola. Kwesakana nabyaamba Kubala 12:1, 2, bashikishe’mba: “Nanchi aye Yehoba waamba mwi Mosesa bunke bwanjinyi? Kechi waamba ne mwi atweba nenyi?” Yehoba watelekelenga. Ponkapo wakambizhe ba Mosesa, Alona, ne Milyama kuya nakukonkena pakibelo kyatente walusambakeno, kuba’mba ebamweshe Aye mwine yeatongola kwikala ntangi. Kepo kwakubula kuzhobakana, Yehoba waambile’mba: “Umvwe ko aji ngauzhi mukachi kenu, amiwa Yehoba nkemwesha amiwa mwine kwi aye mu kimwesho, ne kwamba nanji mu kiloto. Pakuba kechi byo nguba na kalume wami Mosesa ne; mambo namupa bukalama bwa pa nzubo yami yonse.” Panyuma yakino, Yehoba wamuletejile mbumba Milyama pakimye kicheche.—Kubala 12:4-7, 10.

11. Mosesa wamukwashishe byepi Kola?

11 Kola nebakwabo mobaumvwañenejile bafwainwe bayukile kino kyamwekele. Kechi pajingapo jishinda jakubingishishamo bunsatuki bwabone. Nangwa kyakuba basatukile, Mosesa waesekele mumeso anteka kwambañana nabo. Wibasanshijile kusekela namingilo yabo kwamba’mba: “Nanchi kyo kintu kicheche kwi anweba aye Lesa wa Isalela byo emupatula mu jibumba ja bena Isalela, ne kwimufwenya kwipi ne aye mwine?” Kechi kyajinga “kintu kicheche” ne, mambo bena Levi bajinga namingilo yavula. Onkao mambo, kechi bafwainwe nekukeba ikwabone. Kabiji byambo byakwa Mosesa byalondejilepo byamwesha kyobakebelenga mumichima yabo. Waambile’mba: “Kabiji anweba ke musake ne buñanga pamonyi?”b (Kubala 12:3; 16:9, 10) Pano nga Yehoba waubilepo byepi pabuno bunsatuki bwakusatukila ntangi yeatongwele?

Mutonyi Wabena Isalela Watwelamo

12. Bulunda bwabena Isalela na Lesa bwaimenejile paka?

12 Kimye Yehoba kyoapaine Mizhilo kubena Isalela wibabujile’mba umvwe mukakokelanga mikambizho yami mukekala ke “mukoka wazhila.” Kabiji uno mukoka wakonsheshe kwikajijila saka azhila kikulutu umvwe batwajijile kukokela lunengezho lwa Yehoba. (Kulupuka 19:5, 6) Pano bunsatuki byobwamwekele patoka, kimye kyafikile kya Mutonyi, wabena Isalela Wibapanga malamuna kumwesha bulume bwanji! Mosesa wamwambijile Kola amba: ‘Mukakonkane ku meso a Yehoba kesha obewa ne kipanyi kyobe kyonse, ne Alona pamo; kabiji bonse pa muntu pa muntu mukesendele tumababula twenu au kanji au kanji mukatulepo ne byakufutumuna, kabiji bonse pa muntu pa muntu mukalete tumababula twenu ku meso a Yehoba, ke tumababula bitota bibiji ne makumi atanu, ne obewa Kola ne Alona anweba bonse babiji nenuwa mukalete tumababula twenu pamo.’—Kubala 16:16, 17.

13. (a) Mamboka okyaikela kwilundumika kubansatuki kusoka byakufutumuna kwi Yehoba? (b) Yehoba wibobile byepi bansatuki?

13 Mizhilo ya Lesa yaambile’mba bañangatu bonka bobakonsha kusoka byakufutumuna. Bano bansatuki bafwainwe kulangulukapo bulongo pauno mulanguluko pakumona bena Levi babujile bañanga kebasoke byakufutumuna kwi Yehoba. (Kulupuka 30:7; Kubala 4:16) Kola nebakwabo mobasatukijile kechi bekilangulukilepo kino nekwikilekane. Juba jalondejilepo “Kola wibakonkenye jibumba jonse mu kwibanena ba Mosesa ne Alona konka ku kibelo kya tente wa lusambakeno.” Jishimikila jitubula’mba: “Kepo Yehoba ebambijile ba Mosesa ne Alona amba: Ipatulai anwe bene mukachi ka jino jibumba, namba nebavizhetu pelu mu kakimye kamotu.” Bino ba Mosesa ne Alona bamusanshijile kuba’mba abule kwibepaya bano bantu. Yehoba kechi waumvwine misanshijilo yabone. “Ponkapo mujilo wafumine kwi Yehoba ne kusoka wibasokeletu pelu aba banabalume bitota bibiji ne makumi atanu basokelenga byakufutumuna,” abo ba Kola nejibumba janji.—Kubala 16:19-22, 35.c

14. Mamboka Yehoba kyoaipaijile bantu mujibumba jabena Isalela?

14 Kyakukumya kekino, bena Isalela bemwenejile nameso Yehoba byoakambwile bansatuki kechi bafunjijilekone. ‘Juba jalondejilepo jibumba jonse ja bena Isalela bebanyinyichilenga ba Mosesa ne Alona amba: Mwibepaya bantu ba kwa Yehoba.’ Bena Isalela nabo balondejilenga bansatuki! Yehoba kechi wibatekenyejile pakinone. Kafwako nangwa umo, kikale Mosesa nangwa Alona wakonsheshe kwambilako bantu amba abule kwibepayane. Yehoba waletele mwalo waipaile boba babujile lukokelo. “Aba bafwile na mwalo bajinga biumbi jikumi na bina ne bitota bitanu na bibiji, kwa kubula kutelelako aba bafwile pa mambo a Kola.”—Kubala 16:41-49.

15. (a) Bishinkaka byakonsheshe kulengela bena Isalela kubula kuzhinauka kuswa buntangi bwa ba Mosesa ne Alona? (b) Jino jishimikila jimufunjishapoka anweba pe Yehoba?

15 Aba bantu kechi bafwainwetu nangwa kufwane, umvwe kyakuba balangulukilepo bulongo paoa mambo. Bafwainwe kwishikisha abo bene’mba: ‘Nanchi bañanyi betwimenejileko kwi Felo kwakubula kuchina kwibepaya? Bañanyi bakoseleko kuba’mba bena Isalela bebakasulule? Ñanyitu bunke waichilwe kukanjila ku Mutumba wa Holeba panyuma yakupokololwa kwabena Isalela nekwamba namalaika wa Lesa kilungi nakilungi?’ Kine, bintu byobaubile ba Mosesa ne Alona byamwesheshetu patoka kuba’mba bajinga bakishinka kwi Yehoba kabiji batemenwe bantu. (Kulupuka 10:28; 19:24; 24:12-15) Yehoba kechi watemenwepotu nangwa pacheche kwipaya bansatukine. Pano byoamwene’mba bantu babena kuilakotu palutwe mubunsatuki, waubilepo kimo. (Ezikyo 33:11) Bino byonse byamwekele byanema bingi kwiatweba lelo jino. Mamboka?

Kuyuka Jishinda Lelo Jino

16. (a) Ñanyi kiyukilo kyakonsheshe kushiina Bayudea bamukitota-myaka kitanshi kuba’mba Yesu yewaimenejilengako Yehoba? (b) Mamboka Yehoba kyoapingizhizhepo buñanga bungi pabuñanga bwa bena Levi kabiji wapingizhepo bañanyi?

16 Muano moba etu alelo, kuji “mukoka” wakatataka uji na Yehoba Mutonyi wanji ubula kumweka, Upana malamuna kabiji Mfumu wanji. (Mateo 21:43) Uno “mukoka” waishile kwikalako mukitota-myaka kitanshi C.E. Pakyokya kimye tente walusambakeno wakwa Mosesa wapingizhiwepo nanzubo ya Lesa yawama bingi mu Yelusalema, amo bena Levi mobakingijilenga mingilo yabo. (Luka 1:5, 8, 9) Kepo mumwaka wa 29 C.E., nzubo ikwabo ya Lesa, ya kumupashi yamwekele, ne Yesu waikele ke Ñanga Mukatampe. (Bahebelu 9:9, 11) Jipuzho jaukekala ntangi watongolwa na Lesa wakutangijila bantu jaishile nejikwabo. Ñanyi Yehoba yeatongwele kutangijila uno “mukoka” wakatataka? Yesu wamwesheshe bukishinka bwanji bubula kupwa kwi Lesa. Watemenwe bantu. Kabiji wamwesheshe biyukilo byawama byavula bingi. Pano bino, byonka byajinga bashakulu babo bakosele mashingo, bena Levi bavula bamukaine Yesu. (Mateo 26:63-68; Byubilo 4:5, 6, 18; 5:17) Kyapeleleko, Yehoba wapingizhepo buñanga bungi bwakishinka pabuñanga bwa bena Levi. Buno bañanga bwakishinka kobuji kufikatu nelelo jino.

17. (a) Ñanyi jibumba jaikala buñanga bwa bufumu lelo jino? (b) Yehoba wingijisha byepi buñanga bwa bufumu?

17 Bano babuñanga bwakishinka lelo jino bañanyi? Mutumwa Petelo wakumbula jino jipuzho munkalata yanji itanshi yanembeshiwe namupashi. Petelo wanembejile bashingwa bamubiji wa Kilishitu amba: “Anweba mwi kisemi kyasalululwa, mwi ba buñanga bwa bufumu, mwi mukoka wazhila, mwi bantu ba kunonkwa kwi Lesa mwine, amba, mulondolole byanji byawamisha, yenka aye wimwichile byo mwaji mu mfishi, mwikale mu kyeya kyanji kya kukumya.” (1 Petelo 2:9) Bino byambo byamwesha kuba’mba bashingwa balondela mungayo ya Kilishitu boba “buñanga bwa bufumu” boatelele jikwabo Petelo amba “mukoka wazhila.” Bobaikala jishinda Yehoba joapelamo bantu mikambizho nekwibatangijila kumupashi.—Mateo 24:45-47.

18. Lukwatankanoka luji pakachi ka bakulumpe mukipwilo nebuñanga bwa bufumu?

18 Bakulumpe mubipwilo byabantu ba Yehoba kuzhokoloka ntanda yonse bobemenako buñanga bwa bufumu. Bano banabalume twafwainwa kwibanemeka nekwibakwasha kyakine kine, kikale bashingwa nangwane. Mamboka? Kenamambo akuba’mba Yehoba mwine yewibatongola bano banabalume bakulumpe kupichila mumupashi wanji wazhila. (Bahebelu 13:7, 17) Pano kyafwainwa kwikala byepi byobyo?

19. Muñanyi jishinda bakulumpe mobatongwelwa namupashi wazhila?

19 Bano banabalume bakulumpe balondela mizhilo ikebewa kubakulumpe iji mu Byambo bya Lesa, byanembeshiwa namupashi wanji. (1 Timoti 3:1-7; Titusa 1:5-9) Onkao mambo, kutongolwa kwabo kyokwambiwa’mba batongolwa namupashi wazhila. (Byubilo 20:28) Bakulumpe mukipwilo bafwainwa kuyuka bulongo Byambo bya Lesa. Byonka biji Mutonyi Mukatampe wibatongwele, bakulumpe mukipwilo nabo bafwainwa kushikwa kiji kyonse kimweka nobe misalululo pakuchiba mambo.—Mpitulukilo ya mu mizhilo 10:17, 18.

20. Bika byomusanchila bakulumpe mukipwilo bengila nangovu?

20 Mukifulo kyakuzhinauka buntangi bwabo, twibasanchila bingi bakulumpe betu mukipwilo bengila nangovu! Mwingilo wabo yebaingila pamyaka yavula nabukishinka, witulengela kwibaketekela. Nabukishinka banengezha nekutangijila kupwila konse kwakipwilo, bengijila pamo neatweba mukusapwila ‘mambo awama a Bufumu’ nekwitufundako na Binembelo umvwe kyakebewa. (Mateo 24:14; Bahebelu 10:23, 25; 1 Petelo 5:2) Betufwakesha umvwe twakolwa nekwitutekenesha kimye kyabulanda. Mubukishinka kwakubula kichima batundaika bintu bya Bufumu. Mupashi wa Yehoba uji peabo, kabiji batalwa bulongo kwiaye.—Ngalatiya 5:22, 23.

21. Kika bakulumpe mukipwilo kyobakonsha kuyuka, kabiji mamboka?

21 Pano bino bano banabalume bakulumpe kechi baolokane. Byobayuka’mba nabo boba bilubo, kechi bobila jitanga ‘jobebapa kulela kwi Lesa’ bunkambone. Bino bemona’mba ‘bankwasho balusekelo lwa balongo babo.’ (1 Petelo 5:3; 2 Kolinda 1:24) Bakulumpe bekepesha batemwa Yehoba, kabiji bayuka kuba’mba inge kebamulonde, popo bakengijila kipwilo byawama. Byobayuka kino, beseka nangovu kimye kyonse kwikala nabyubilo bya Lesa nabiji butemwe, lusa, nebutekanye.

22. Kupituluka mujishimikila jakwa Kola kwakosesha byepi lwitabilo lwenu mujibumba ja Yehoba jimweka?

22 Byotwasangalalapo pakwikala na Yehoba ke Ntangi wetu ubula kumweka, Yesu Kilishitu ke Ñanga wetu Mukatampe, bashingwa babuñanga bwa bufumu ke bafunjishi betu, nebanabalume bakulumpe babwina Kilishitu bakishinka ke bakwitufundako! Nangwa kyakuba’mba kafwako jibumba jitangijilwa nabantu jaolokane, kituletela bingi lusekelo kwingijila Lesa pamo nabakwetu bakishinka mulwitabilo, bakokela bantangi batongolwa na Lesa nalusekelo.

[Tubyambo twa mushi]

a Bino baana bakwa Alona bakwabo abo ba Eleaza ne Itamala baingijilenga bingi bulongo mwingilo wabo kwi Yehoba.—Bena Levi 10:6.

b Balunda nanji Kola abo ba Datanyi ne Abilama mobasatukijile bajinga bena Lubenyi. Namambo akwikala mukyokya kisaka kyamweka nobe kechi bakebelenga buñangane. Abo bashikilwekotu buntangi bwakwa Mosesa pakumona kuba’mba kufika nepakyokya kimye baji bakyangye kutwela Muntanda Yamulaye.—Kubala 16:12-14.

c Kala kunyuma, mutwe wakisemi yewaimenangako mukazhanji nebaana banji kwi Lesa nekwibasokelako byakufutumuna. (Ntendekelo 8:20; 46:1; Yoba 1:5) Pano Mizhilo byoyaishile, Yehoba watongwele banabalume bamukisemi kyakwa Alona kwikala bañanga bakulambwilako bonse milambo. Kimweka nobe bano bansatuki 250 kechi bakebelepotu nangwa pacheche kulondela luno lupimpu lwaishilene.

Mwafundamoka?

• Ñanyi lunengezho lwabutemwe Yehoba loanengezhezhe kulaminamo bena Isalela?

• Mamboka bunsatuki bwakwa Kola bwakusatukila ba Mosesa ne Alona kyobwabujile kubingishiwa?

• Lufunjishoka lotwakonsha kufunjilako mujishinda Yehoba joakambwijilemo bansatuki?

• Twakonsha kumwesha byepi’mba tunemeka lunengezho lwa Yehoba lelo jino?

[Kipikichala pa peja 23]

Nanchi mwingilo uji yense yemwingila mumwingilo wa Yehoba mumumona amba jishuko?

[Kipikichala pa peja 24]

“Nanchi mambo ka anweba o mwilundumikila kukila kipwilo kya Yehoba?”

[Kipikichala pa peja 26]

Bakulumpe mukipwilo bemenako buñanga bwa bufumu

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu