Nanchi Mwinengezha Kuba’mba Mukapuluke Nyi?
“Pano twela mu bwato ne ba mu nzubo yobe bonse pamo, mambo nakumona byo uji muntu waoloka ku meso ami mu bantu ba mu ino myaka.” —NTENDEKELO 7:1.
1. Mu moba a Nowa, Yehoba wanengezhezhe ñanyi jishinda ja kupulukilamo?
MU MOBA a Nowa, Yehoba ‘waletele muyulo panopantanda pa bambulwa kwakamwa Lesa,’ pano bino wanengezhezhe ne mwa kupulukila. (2 Petelo 2:5) Lesa wa kine wamubujile Nowa muntu waoloka mashinda onse a kufikilamo bwato bwa kupulukilamo kimye kya muyulo panopantanda ponse. (Ntendekelo 6:14-16) Byonka byakonsha kuba muntu wa Yehoba wakishinka, “byo byo aubile Nowa, monka mo amukambizhizhe Lesa.” Ee kine, “mo mo aubijile.” Na mambo a kuba Nowa wakokejile, ne atweba lelo jino twaikala na bumi.—Ntendekelo 6:22.
2, 3. (a) Mwingilo waingijilenga Nowa walengejile bantu kuba byepi? (b) Ki ka kyalengejile amba Nowa atwele mu bwato?
2 Mwingilo wa kufika bwato wabayile bingi. Uno mwingilo waingijilenga Nowa ne kisemi kyanji wafwainwa wakankamikile bingi bantu bavula. Pano nangwa kyajinga bino, bano bantu kechi baketekejile amba umvwe batwela mu bwato po po bafwanyijilwe kupuluka ne. Kyapeleleko Lesa kechi watwajijile na kwibatekenya bantu ba mu yoya ntanda ibi ne.—Ntendekelo 6:3; 1 Petelo 3:20.
3 Nowa ne kisemi kyanji byo bapwishishe mwingilo wabo ye baingijile myaka yavula, Yehoba wamubujile Nowa amba: “Pano twela mu bwato ne ba mu nzubo yobe bonse pamo, mambo nakumona byo uji muntu waoloka ku meso ami mu bantu ba mu ino myaka.” Byo aketekejile mu byambo bya Yehoba, ‘Nowa watwelele mu bwato, ne mukazhanji, ne baana banji, ne bakazhi babo nabo bonse pamo.’ Kepo Yehoba ashinkileko kinzhilo kuba’mba azhikijile bapopweshi banji. Muyulo byo aishile panopantanda, bantu bajinga mu bwato bo bonkatu bapulukile.—Ntendekelo 7:1, 7, 10, 16.
Bintu bya mu Moba a Nowa Bipasha Bingi na bya mu ano Moba
4, 5. (a) Yesu waesakenye kimye kya kwikalapo kwanji ku ka? (b) Moba etu epasha byepi na moba a Nowa?
4 “Byonka byo kyajinga mu moba a Nowa, byo kikekala ne pa kwiya Mwana muntu.” (Mateo 24:37) Yesu byo aambile bino byambo, walumbulwilenga amba byonka byo kyajinga mu moba a Nowa, byo byo kikekala ne mu kimye kya kwikalapo kwanji. Kine byo byo kiji ano moba. Byonka byo aubile Nowa, ne ano moba kufumatu mu 1919, bantu ba mu mikoka yonse babena kujimunwako. Pano bino byonka byo kyajinga mu moba a Nowa ne luno bantu kechi batako muchima ne.
5 Yehoba waletele Muyulo ne konauna ntanda ‘payujile bukapondo.’ (Ntendekelo 6:13) Bantu bemwenejile na meso kuba’mba Nowa ne kisemi kyanji kechi baubangako byubilo byatama ne, abo bajingatu na mwingilo wa kufika bwato. Byo byo kiji ne ano moba. Bantu ‘bayuka mo bapusena baoloka ne babi, ne aye umwingijila Lesa, ne yewa ubula kumwingijila.’ (Malakai 3:18) Bantu baji na lusanchilo bakomoka bingi Bakamonyi ba kwa Yehoba byo bamwesha bukishinka, lusa, mutende ne kwingila na ngovu. Kabiji bayuka’mba bantu ba Lesa bapusana bingi na bantu ba ino ntanda. Bakamonyi bakana byubilo byonse bya bukapondo kabiji batangijilwa na mupashi wa Yehoba. Kyo kyo baikela bantu ba mutende.—Isaya 60:17.
6, 7. (a) Bantu ba mu moba a Nowa bakankelwe kuyuka ka, kabiji bepasha byepi na bantu ba mu ano moba? (b) Ñanyi bya kumwenako bimwesha amba Bakamonyi ba kwa Yehoba bapusana bingi na bantu ba ino ntanda?
6 Bantu ba mu moba a Nowa bakankelwe kuyuka’mba Lesa ye wamukwashishenga Nowa kabiji waubilenga byamubujilenga Lesa. Onkao mambo bakankelwe kumvwina lujimuno lwaambilenga Nowa. Nga ano moba kiji byepi? Nangwa kya kuba bantu bavula bakomoka mwingilo ne byubilo byawama bya Bakamonyi ba kwa Yehoba, kechi bomvwina lujimuno lwa mu Baibolo ne. Bantu mo twikela kinkalankulo, bo twingila nabo nkito, nangwa balongo betu bakonsha kutakaika bena Kilishitu bakine na mambo a byubilo byabo byawama, pano bino bakonsha kuba ke bambe amba, “kyatamakotu mambo Bakamonyi ba kwa Yehoba!” Bano bantu kyo balubako ke kya kuba’mba Bakamonyi bamwesha byubilo nabiji butemwe, mutende, lusa, buwame, bukimote, ne kwikanya mambo batangijilwa na mupashi wazhila wa Lesa. (Ngalatiya 5:22-25) Bakamonyi ba kwa Yehoba byo bamwesha bino byubilo kyakonsha kulengela bantu kutambwila mambo a Lesa o basapwila.
7 Kya kumwenako, mu Russia, Bakamonyi ba kwa Yehoba bashimikilenga Nzubo ya Bufumu. Mwanamulume umo wapichilengatu waambile ku umo wa bashimikilenga’mba: “Pano pantu byopawamapo, kafwapo muntu nangwa umo ubena kupepa fwanka nangwa kwamba mwenga ne, kabiji kafwapo wapendwa ne! Nanchi mwi Bakamonyi ba kwa Yehoba nyi?” Mulongo wamushikishe’mba, “Pano inge nkane amba kechi ne Kamonyi ne, usa kuswa nyi? Aye wakumbwile’mba, “Kechi nsa kuswa ne.” Mu muzhi mukwabo wa mu Russia, mukulumpe wa mu yewa muzhi waumvwine bingi bulongo pa kumona Bakamonyi byo bashimikilenga Nzubo yabo ya Bufumu. Waambile amba kala walangulukanga’mba mabumba onse a bapopweshi ajitu kintu kimo, pano byo amwene byaingijilenga Bakamonyi ba kwa Yehoba, waishile kuyuka’mba abo bapusanako. Bino ke bya kumwenakotu bibiji bibena kumwesha’mba bakalume ba Yehoba bapusana bingi na bantu babula kukokela mizhilo ya mu Baibolo.
8. Pa kuba’mba tukapuluke ino ntanda yatama, twafwainwa kuba byepi?
8 Mu moba apeleleko a “ntanda ya kala” yaonaikile na Muyulo, Nowa “wasapwijilenga bololoke.” (2 Petelo 2:5) Mu ano moba apelako a ino ntanda, bantu ba Yehoba babena kuyukanyikisha byubilo byanji byaoloka ne kusapwila mambo awama a lupulukilo lwa kutwela mu ntanda ipya. (2 Petelo 3:9-13) Byonkatu Nowa ne kisemi kyanji kyaakamwanga Lesa byo bazhikijilwe mu bwato, ano moba bantu pa kubatu amba bakapuluke kanatu baikala na lwitabilo ne kukwatankena pamo na jibumba ja Yehoba ja panopantanda.
Lwitabilo Lukebewa pa Kuba’mba Tukapuluke
9, 10. Mambo ka lwitabilo kyo lwanemena umvwe tukeba kupuluka ino ntanda ya kwa Satana?
9 Muntu wakonsha kuba byepi pa kuba’mba akapuluke lonaiko lwa ino ntanda iji mu bulume bwa kwa Satana? (1 Yoano 5:19) Patanshi wafwainwa kuyuka’mba kikebewa kuzhikijilwa. Kabiji wafwainwa kutako muchima ku luno luzhikijilo. Bantu ba mu moba a Nowa kechi bateleko muchima ku malwa aishilenga ne byo bakonsheshe kuzhikijilwa ne, bateletu muchima ku bwikalo bwabo bwa pa juba ne juba. Kechi bamwitabijile Lesa ne.
10 Pano bino Nowa ne kisemi kyanji bayukile kuba’mba bafwainwe kuzhikijilwa ne kupuluka. Kabiji bamwitabijile Yehoba Lesa Nkambo walengele bintu byonse. Paulo wanembele’mba: “Pabula lwitabilo kechi kyakonsheka kumutokesha [Yehoba] pa muchima ne; mambo awa wiya kwi Lesa kyafwainwa aye etabe’mba, ko aji, kabiji amba, ye ufweta boba bamukebesha.” Kabiji wanungilepo ne kuba’mba: “Ko ku lwitabilo Nowa, byo bamujimwine kwi Lesa mambo a bintu byaji bikyangye ku mweka, pa kwakamwa Lesa, wafikijile jimo bwato bwa kupulwishamo ba mu nzubo yanji; mo mo azhachishishe ba panopantanda, ne kwikala ke nswanyi wa bololoke bwa mu lwitabilo.”—Bahebelu 11:6, 7.
11. Twakonsha kufunjilako ka ku jishinda Yehoba jo azhikijilemo bantu mu moba a kala?
11 Pa kuba’mba tukapuluke mpelo ya ino ntanda yatama, twafwainwa kuba bintu byavula kechi kwitabilatu amba ikonaunwa ne. Twafwainwa kwitabila mu mashinda a Lesa a lupulukilo ne kwialondela. Kabiji twafwainwa kwitabila mu kitapisho kya bukuzhi bwa Mwana Lesa, Yesu Kilishitu. (Yoano 3:16, 36) Bino twafwainwa kuvuluka’mba aba bonkatu batwelele mu bwato bwafikile Nowa bo bonkatu bapulukile Muyulo. Mu jishinda jimotu, kala mu Isalela muntu umvwe waipayañana kya na mapuso wazhikijilwangatu kana wanyemena ku mizhi ya kufyamamo ne kukekala monka poso ñanga mukatampe wafwa, apa bino wakasuluka. (Kubala 35:11-32) Mu moba a Mosesa namo babeji babena Ijipita bafwile na mwalo wa bujikumi, bino babeji babena Isalela abo kechi bafwile ne. Mambo ka? Yehoba wabujile Mosesa amba: “[Bena Isalela] bakashikulepo mashi amo ne kwiashinga pa mashiki onse abiji a ku kibelo ne pa jipulanga ja peulu ya kibelo kya nzubo mo bakamujila. . . . Kabiji kafwako nangwa umo wa mwi anweba ukalupuka mu nzubo yanji ne, kufika ne ku lukelo.” (Kulupuka 12:7, 22) Ñanyi mubeji wa mu bena Isalela wafwainwe kusuula ino mikambizho ibapele Lesa ne kulupuka mu nzubo yo bashingile mashi pa mashiki a ku kibelo ne pa jipulanga ja peulu?
12. Ñanyi bwipuzho bo twafwainwa kwishikisha umo umo, kabiji mambo ka?
12 Onkao mambo twafwainwa kulangulukapo bulongo pa bwikalo bwetu ano moba. Nanchi tuji mu jibumba ja Yehoba kuba’mba tuzhikijilwe ku mupashi nyi? Kimye kikatendeka malwa akatampe aba bakazhikijilwa bakasekelanga bingi. Bakwabo nabo bakelangulushanga aku na kuchikauka.
Lupimpu Lubena Kubiwa mu Jibumba Lwitulengela Kwikala Benengezha
13. (a) Lupimpu lubena kubiwa mu jibumba lwaingila ñanyi mwingilo? (b) Londololaipo lupimpu lumo lwaubiwa kala.
13 Yehoba watwajijila na kupimpula bintu mu jibumba janji ja panopantanda. Luno lupimpu lubena kuwamisha, ne kukosesha lunengezho lwanji kuba’mba tuzhikijilwenga ku mupashi. Kufumatu mu ma 1870 kufika ne mu 1932, bakulumpe mu kipwilo ne badikoni bebasalanga kya kwibasala ku ba mu kipwilo. Mu 1932 kusala bakulumpe kwapwile kabiji kipwilo kyatendekele kusala kometi ya mwingilo kuba’mba ikwashengako mukulumpe watongwelwe kutangijilanga mwingilo. Mu 1938, jibumba ja Yehoba janengezhezhe amba bakalume bonse mu kipwilo bafwainwa kutongolwanga kwesakana na mwayila mafunde a mu Baibolo. Kupichila mu lutangijilo lwa Jibumba Jitangijila ja Bakamonyi ba kwa Yehoba, kufumatu mu 1972, inge bakulumpe ne bankwasho mu kipwilo batongolwa kwesakana na mwaambila binembelo, bipwilo bitambwila makalata a kwitabizha ko ko kutongolwa. Pa myaka yapitapo, Jibumba Jitangijila jibena kwingila mwingilo wabaya bingi kabiji kubena kubiwa bingi lupimpu kuba’mba mwingilo endenga bulongo.
14. Ñanyi sukulu watatwile mu 1959?
14 Kunyumakwe mu 1950, kufunda Masalamo 45:16 kwalengejile masukulu a kufunjisha bakulumpe mu kipwilo kwikalako. Kino kinembelo kitangiwa’mba: ‘Pajinga bashenu po pakapingakena baana benu, bo mukalenga ke bitumbafumu panopantanda ponse.’ Bakulumpe mu kipwilo babena kwibafunjisha bya kulama kipwilo ano moba ne panyuma ya Amagedonyi. (Lumwekesho 16:14, 16) Sukulu ya Mwingilo wa Bufumu yatendekele mu 1959. Pa kyokya kimye, uno sukulu waubiwanga mu ñondo umo kikatakata mu kufunjisha bakulumpe batangila mu kipwilo, batelwanga kala amba bakalume balama kipwilo. Uno sukulu pa kino kimye ufunjisha bakulumpe ne bankwasho bonse mu kipwilo. Bano balongo nabo bafunjishako Bakamonyi ba kwa Yehoba bonse pa muntu pa muntu mu bipwilo byabo. Mu jino jishinda, bonse bakwashiwa ku mupashi kuba’mba bengilenga bulongo mwingilo wa kusapwila mambo awama a Bufumu.—Mako 13:10.
15. Kipwilo kya bwina Kilishitu kizhikijilwa mu ñanyi mashinda abiji?
15 Bantu bakeba kwikala mu kino kipwilo kya bwina Kilishitu bafwainwa kufikizha bikebewa. Bantu bamwenga ano moba kechi betabizhiwa kwikala mu kipwilo kya bwina Kilishitu ne, byonkatu byo babujile kutwela mu bwato bwafikile Nowa. (2 Petelo 3:3-7) Kutatulatu mu 1952, Bakamonyi ba kwa Yehoba batako bingi muchima ku luno lunengezho lwa kuzhikijila kipwilo kupichila mu kupanga bandengamambo babula kulapila mu kipwilo. Bino bandengamambo umvwe balapila kya kine bebakwasha kuba’mba ‘bolole mashinda a maulu abo.’—Bahebelu 12:12, 13; Byambo bya Mana 28:13; Ngalatiya 6:1.
16. Bwikalo bwa ku mupashi bwa bantu ba Yehoba buji byepi?
16 Bantu ba Yehoba kechi bakoma ku mupashi kyanamapusotu ne. Yehoba waambile kupichila mwi ngauzhi Isaya amba: “Umvwai, bantu bami ba mwingilo bakekalanga na bya kuja, pakuba anweba mukafwanga nzala; Umvwai, bantu bami ba mwingilo bakekalanga na bya kutoma, pakuba anweba mukafwanga kilaka; Umvwai, bantu bami ba mwingilo bakasekelanga, pakuba anweba mukamonanga bumvu. Umvwai, bantu bami ba mwingilo bakembanga na mambo a lusekelo lwa mu michima yabo, pakuba anweba mukatama miteto na mambo a misongo ya mu michima yenu, ne kuwowakana na mambo a kumanama kwa mipashi yenu.” (Isaya 65:13, 14) Yehoba watwajijila na kwitupa kajo kavula kabiji kawama bulongo pa kimye pafwainwa ketulengela kwikala bakosa ku mupashi.—Mateo 24:45.
Inengezhai Kuba’mba Mukapuluke
17. Ki ka kitukwasha kwinengezha kuba’mba tukapuluke?
17 Kino kyo kimye kya ‘kwilanguluka atwe bene na bene mu kwiubisha butemwe ne mingilo yawama; ne kuleka kupwila pamo, byo boba bamo, ne, poso kwifunda, ne kwibikishakotu.’ (Bahebelu 10:23-25) Kupwanañana ne kwingijila pamo na kipwilo kimo mu bipwilo 98, 000 bya Bakamonyi ba kwa Yehoba kwitukwasha kwinengezha kuba’mba tukapuluke. Bakwetu ba mu lwitabilo betukwashako byo tubena kweseka na ngovu kumwesha “bumuntu bupya” ne kwingila na muchima yense kukwasha bantu bakwabo kufunda jishinda ja Yehoba ja kupulukilamo.—Efisesa 4:22-24; Kolose 3:9, 10; 1 Timoti 4:16.
18. Mambo ka o mwakebela kutwajijila kwikala mu kipwilo kya bwina Kilishitu?
18 Satana ne ntanda yanji yatama babena kwitujimbaika ne kukeba kwitufumya mu kipwilo kya bwina Kilishitu. Bino twafwainwa kukelwa monka kuba’mba tukapuluke mpelo ya ino ntanda. Mwane kine butemwe bo twatemwa Yehoba ne lusanchilo lwa bintu byo anengezha bitulengela kukana mashinda a kwa Satana. Kulanguluka pa mapesho awama o tumwenamo lelo jino kwitukosesha bingi. Tukesambapo mapesho amo mu mutwe walondelapo.
Musakukumbula’mba Ka?
• Moba etu epasha byepi na moba a Nowa?
• Ki ka kikebewa pa kuba’mba tukapuluke?
• Ñanyi lupimpu lwaubiwa lwakoshesha jishinda ja kwituzhikijilamo ja Yehoba?
• Atweba pa muntu pa muntu twakonsha kwinengezha byepi kuba’mba tukapuluke?
[Kipikichala pa peja 8]
Bantu ba mu moba a Nowa kechi bateleko muchima ku bibajimwinenga Nowa ne
[Kipikichala pa peja 9]
Kyanema bingi kutako muchima ku lujimuno lwa Lesa
[Kipikichala pa peja 10]
Sukulu ya Mwingilo wa Bufumu yaikelako ka?
[Kipikichala pa peja 11]
Kino kyo kimye kya kutwajijila kwikala mu kipwilo kya bwina Kilishitu