BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w07 6/1 pp. 12-13
  • Nanchi Kutwela mu Mukanda Bo Bwana Bulume Nyi?

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Nanchi Kutwela mu Mukanda Bo Bwana Bulume Nyi?
  • Kyamba kya Usopa—2007
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Kutwela mu Mukanda Lesa Wikumona Byepi?
  • Nga Ibyepi pa Mambo a “Mapunzha ko Bafunjisha bya Mukanda”?
  • Ki ka Kimwesha Mwanamulume Mwina Kilishitu Amba Wakoma?
  • “Byo Babujile Kuyila Mumo”
    “Kushimuna Bulongo” Mambo a Bufumu bwa Lesa
  • Bena Kilishitu Batanshi ne Mizhilo ya Mosesa
    Kyamba kya Usopa—2003
Kyamba kya Usopa—2007
w07 6/1 pp. 12-13

Nanchi Kutwela mu Mukanda Bo Bwana Bulume Nyi?

MU MAPUNZHA avula mwaya ntanda, banyike bo batwela mu mukanda. Kino bekimona’mba jo jishinda ja kwibazhikijilamo ku bikola. Ku mapunzha akwabo nako kuji kisho kya banabalume kubula kutwela mu mukanda mu bwikalo bwabo bonse. Ku bantu bamo nabiji Bayudea ne ba Mozilemu, kutwela mu mukanda kechi kwibazhikijilatu ku bikola byonka ne, bino ke lubaji lwa bupopweshi bwabo.

Nangwa byonkabyo, mu byalo bimo, mwana wa mulume bamutwalatu mu mukanda umvwe wakomako. Kino kyavwangamo kufunjisha mwana bya kishakulu. Akwa konka ku mukanda bamuchiba kalomolomo ne kumulekela konkakwa kufikatu ne kimye kikapwa kilonda. Kyonka kino kimye kyo akiji mu mukanda bamubula kulondelapo mizhilo imo ne kumufunjisha bya kuba umvwe wakoma. Nanchi mukanda wa uno mutundu ye umwesha’mba mwana wa mulume pano wakoma nyi? Twayai tumone Baibolo byo aamba pe Lesa byo amona kino.—Byambo bya Mana 3:5, 6.

Kutwela mu Mukanda Lesa Wikumona Byepi?

Bantu bamo bajingako kala nabiji bena Ijipita, batwelanga mu mukanda. Kutwela mu mukanda kilumbulula kuchiba kalomolomo ka ku bwanabulume. Abalahama kechi wasemekejilwe ku mpunzha kwajinga kisho kya uno mutundu ne. Abalahama wakomenetu kwa kubula kutwelapo mu mukanda. Kabiji nangwa kya kuba kechi watwelelepo mu mukanda ne, wajinga mwanamulume wakosa bingi. Waingijishe kajibumba kacheche ka banabalume, bapupijile bashilikale ba bamfumu bana bakwachile mwipwa wanji Lota ne kushinda wibashinjile. (Ntendekelo 14:8-16) Byo papichile myaka jikumi na ina, Lesa wakambizhe Abalahama kuba’mba atwele mu mukanda pamo ne ba mu kisemi kyanji. Mambo ka Lesa o aubijile kino?

Kino kechi kyajinga kiyukilo kya kuba’mba Abalahama pano wakoma ne, mambo wajinga na myaka ya kusemwa 99. (Ntendekelo 17:1, 26, 27) Lesa wamwambijile ene mambo o akambizhizhe byobya amba: “Mukachibiwe tulomolomo twenu, kyo kikekala ke kayukilo ka lulayañano lo nalayañana amiwa ne obewa.” (Ntendekelo 17:11) Lulayañano lwa kwa Abalahama lwavwangilemo mulaye wa Lesa ye alayile kuba’mba “bisaka byonse bya pano pa ntanda” bikobilwa bibusa kupichila mwi Abalahama. (Ntendekelo 12:2, 3) Onkao mambo, kutwela mu mukanda Lesa wikumwene amba kechi kyo kimwesha amba muntu wakoma ne. Kyajingatu kiyukilo kya kuba’mba ao muntu wafumine mu bena Isalela baana ba kwa Abalahama, bajinga na jishuko ja ‘kupewa byambo bya Lesa.’—Loma 3:1, 2.

Mu kuya kwa moba, mukoka wa bena Isalela wakaine jino jishuko kupichila mu kukana Yesu Kilishitu ao wajinga Lukunwa wa kine wa kwa Abalahama. Onkao mambo, Lesa wibakaine, kabiji mukanda wabo kechi wajingapo na buneme kwi Lesa ne. Pano bino, bena Kilishitu bamo mu kitota kya myaka kitanshi bakoselepotu kuba’mba muntu wafwainwe kutwela mu mukanda pa kuba’mba etabilwe kwi Lesa. (Byubilo 11:2, 3; 15:5) Na mambo a kino, mutumwa Paulo watumine Titusa na ‘kunengezha bintu byashajilepo’ mu bipwilo byonse. Paulo wamunembejile Titusa pa mambo a kintu kimo kyashajilepo amba: “Ko baji bavula ba kajimbulushi, bakyabauki, bajimbijimbi, bino ba mukanda bo bene bakilamo: abo kyafwainwa kwibazhindamika: bo bantu bavulañanya bisaka bituntulu na kufunjisha bintu byabula kufwainwa, na mambo a lwiso lwa mali.”—Titusa 1:5, 10, 11.

Lujimuno lwaambile Paulo ne luno lukingila. Mwina Kilishitu wa kine kechi wafwainwa kwambila mukwabo amba atwale mwananji ku mukanda ne, mambo kino kechi kyaitabizhiwa mu Binembelo ne. Mu kifulo kya kuba’mba mwina Kilishitu ‘ebike mu mambo a bakwabo,’ wafwainwa kulekela bene bansemi kwifukwila bya kuba. (1 Petelo 4:15) Kabiji Paulo wanembele pa mambo a kutwela mu mukanda kwesakana na byaambile Muzhilo wa Mosesa amba: “Umvwe muntu waichilwe kasa aji mu mukanda, kechi akebe kwaluka ke wabulwa mu mukanda ne. Kabiji kana waichilwe kasa abulwa mu mukanda kechi akebe kutwezhiwa mu mukanda ne. Mukanda ye watu, ne bumbulwamukanda nabo bo bwatu; kana kulama mwayila mikambizho ya Lesa. Bantu bonse bekale monka mo bajinga byo baichilwe.”—1 Kolinda 7:18-20.

Nga Ibyepi pa Mambo a “Mapunzha ko Bafunjisha bya Mukanda”?

Kyakonsha kwikala byepi umvwe bansemi ba bwina Kilishitu bafuukulapo kuba’mba baana babo ba balume batwele mu mukanda? Nanchi kuba bino kwa kwatankena pamo na byaamba Baibolo nyi? Kumukanda kubiwa bintu byavula bingi kechi kuchibiwatu kalomolomo ne. Pa milungu yavula awa uji ku mukanda wikala pamo na bakwabo banyike ne bafunjishi babula bapopweshi ba Yehoba. Bintu byavula bifunjishiwa ku mukanda byapusana bingi na byaamba mizhilo ya mu Baibolo. Baibolo wajimunañana amba: ‘Kwendañana na babi ko kuvulañanya bisela byawama.’—1 Kolinda 15:33.

Kuji bintu byavula bingi byakonsha konauna mubiji umvwe muntu waya ku mukanda. Mu 2003, pepala umo wa byambo wajimwine amba: “Mu uno yenka mwaka wa 2003, aba batwelele mu mukanda bamo bafwile, kabiji bakwabo nabo balemene kwesakana na masawakya aambiwe mwaya ntanda. . . . Mu jishinda jikwabo twakonsha kwambatu’mba bifunjishiwa ku mukanda ke byatutu, kabiji mufumatu lufu.”—South African Medical Journal.

Kununga pa konauna bya bwana bulume bya mwanyike, muntu wakonsha ne konauna bumupashi bwanji. Mafunjisho ne byubilo byubiwa ku mukanda byakwatankana na kupopwela mipashi ne bashakulu bafwile kala. Kya kumwenako, mu kifulo kya kwitabatu’mba aba batwela mu mukanda be bachiba kutama na mambo a kubula bingijisho byawama, bavula balanguluka’mba aba bo bachiba bebalowatu nangwa’mba bazhingijisha mipashi kyo kyalengela amba mufume makatazho. Pa mambo a kukwatankana na bupopweshi bwa bubela, Baibolo wakambizha’mba: “Kechi mwikase ku kikonkoji kimo ne babula kwitabila ne: mambo bololoke ne bubi bwendañane pamo byepi? Nangwa kyeya ne mfishi byumvwañane pamo byepi? . . . Onkao mambo Fumai mwi abo ne kwabana nabo, byo byaamba Nkambo, ne kukwatako ku kyabipa nangwa kimo ne; Ne amiwa nkemutambula.” (2 Kolinda 6:14-17) Kwesakana na luno lujimuno, kyakonsha kwikala bumbulwamaana ku bansemi ba bwina Kilishitu kutwala baana babo ba balume ku mukanda.

Ki ka Kimwesha Mwanamulume Mwina Kilishitu Amba Wakoma?

Kuya ku mukanda nangwa kubula kuya kechi ko kumwesha amba mwanamulume mwina Kilishitu wakoma ne. Kintu kikatampe ku bena Kilishitu ba kine ke kwikala baitabilwa kwi Lesa, kechi ‘kusaka kwilumbulula mu buntunshi’ ne.—Ngalatiya 6:12.

Nangwa byonkabyo, pa kuba’mba muntu etabilwe kwi Lesa, wafwainwa ‘kulamisha nangwa’mba kuba mukanda wa mu muchima.’ (Mpitulukilo ya mu mizhilo 10:16; 30:6; Mateo 5:8) Kino kechi kyubiwa kupichila mu kuchiba na mpoko ne, ke kukana milanguluko yatama ne bwitote nabiji bwa kuba’mba, muntu watwela mu mukanda wanema kukila boba babula kutwela mu mukanda. Umvwe mwina Kilishitu ke achinchike meseko ne ‘kukosela mu lwitabilo,’ po po amwesha amba wakoma, kikale watwela mu mukanda nangwa ne.—1 Kolinda 16:13; Yakoba 1:12.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu