Nanchi ‘Mwendanga Mu Mupashi Nyi’?
“Endai mu mupashi, abyo kechi mukoba bya lwiso lwa buntunshi ne.”—NGALATIYA 5:16.
1. Jishinda ka jakonsha kulengela muntu kubula kulanguluka’mba wamulenga mambo mupashi?
KO JIJI jishinda jakonsha kulengela muntu kubula kulanguluka’mba wamulenga mambo mupashi wazhila wa Yehoba. Ke kuba byonka byaambile mutumwa Paulo amba: “Endai mu mupashi, abyo kechi mukoba bya lwiso lwa buntunshi ne.” (Ngalatiya 5:16) Umvwe twaleka mupashi wa Lesa saka etutangijila, kechi tukoba bya lwiso lwa buntunshi ne.—Loma 8:2-10.
2, 3. Inge twatwajijila kwenda mu mupashi, tukamwenamo ka mu bwikalo bwetu?
2 Umvwe saka ‘twenda mu mupashi,’ ngovu ya Lesa iketulengelanga kukokela Yehoba. Tukalondanga byubilo byanji mu mwingilo wetu, mu kipwilo, pa nzubo, ne ku mapunzhatu akwabo. Bipangwa bya mupashi bikamweshiwanga kupichila mu ñiñijilo yetu na bena kwetu, baana betu, bakwetu ba mu lwitabilo, ne bantutu bakwabo.
3 “Kwikala na bumi pamo ne Lesa mu mupashi” kwitulengela kubula kulenga mambo. (1 Petelo 4:1-6) Umvwe mupashi ke etutangijile, kechi tukalenga mambo a kubula kulekelwa ne. Pano bino, inge twatwajijila kwenda mu mupashi, ñanyi bintu bikwabo byawama byo tumwenamo?
Fwenyai Kwipi na Lesa ne Kilishitu
4, 5. Kwenda mu mupashi kwitulengela kulanguluka ka pe Yesu?
4 Twatwajijila kwikala balunda ba Lesa ne ba Mwananji mambo twenda mu mupashi wazhila. Paulo byo anembelenga pa mambo a bya bupe bya bumupashi, wabujile bakwabo ba mu lwitabilo ba mu Kolinda amba: “Nemubula, [anweba mwapopwelanga bankishi] namba, Kafwako muntu wamba na mupashi wa Lesa amba, Yesu wafingwa mafingo ne; kabiji kafwako wakonsha kwamba’mba, Yesu ye Nkambo ne, poso na mupashi wazhila.” (1 Kolinda 12:1-3) Mupashi yense ulengela bantu kwamba’mba Yesu wafingwa mafingo ufuma kwi Satana Diabola. Bino atweba bena Kilishitu tubena kwenda mu mupashi twasumininwa kuba’mba Yehoba wamusangwile Yesu ne kumutumbijika kukila bilengwa byonse. (Filipai 2:5-11) Twaitabila mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Kilishitu kabiji ne kuba’mba Yesu ye Nkambo watongolwa na Lesa amba etulamenga.
5 Bantu bamo ba mu kitota kya myaka kitanshi bebepekezhenga’mba bena Kilishitu, bakaine kuba’mba Yesu waishile mu bumuntu. (2 Yoano 7-11) Kwitabila uno mulanguluko wa bubela kwalengejile bamo kukana mafunjisho a kine aambilenga pe Yesu, aye Mesiasa. (Mako 1:9-11; Yoano 1:1, 14) Kwenda mu mupashi wazhila ko kwitulengela kubula kusenduka mu lwitabilo. Nangwa byonkabyo, kintutu kimo kyakonsha kwitukwasha kutwajijila kumwenamo mu lusa lwa Yehoba ne ‘kwendanga mu bukine,’ ke kwikala balaba ku mupashi. (3 Yoano 3, 4) Onkao mambo, twayai twibikengako na ngovu kubula kusenduka mu lwitabilo ne kutwajijila kukosesha bulunda bwetu na Shetu wa mwiulu.
6. Mupashi wa Lesa ulengela boba benda mu mupashi kwikala na byubilo ka?
6 Paulo watongwele kupopwela bankishi ne mepatulo amba bijitu pamo na “mingilo ya buntunshi” nabiji bulalelale ne bya bunya. Bino waambile’mba: “Abo ba kwa Kilishitu Yesu bapopa kala pa [kichi kya lumanamo, NW] buntunshi bwabo ne bya kusakasaka kwabo ne bya lwiso lwabo byonse pamo. Umvwe twamwena bumi ku mupashi, twendenga monka mu mupashi.” (Ngalatiya 5:19-21, 24, 25) Ngovu ya Lesa ilengela bantu bamwena bumi ku mupashi ne kwenda monka mu mupashi kwikala na byubilo ka? Paulo wanembele’mba: “Bipangwa bya Mupashi bo butemwe, ne lusekelo, ne mutende, ne kukoka muchima, ne lusa, ne buwame, ne bukishinka, ne bukimote, ne kwikanya.” (Ngalatiya 5:22, 23) Twayai twisambe pa bino bipangwa bya mupashi.
‘Itemwai Anwe Bene na Bene’
7. Nanchi butemwe bo bu ka, kabiji bwayila mwepi?
7 Kyubilo kimo kya bipangwa bya mupashi ke butemwe. Butemwe bwa kutemwa bakwetu ke kwibata muchima kya kine ne kwibobila kifyele. Binembelo byaamba’mba “Lesa ye butemwe” mambo ye mwine wa butemwe. Lunengezho lwa kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu Kilishitu lumwesha Lesa ne Mwananji byo batemwa bantu. (1 Yoano 4:8; Yoano 3:16; 15:13; Loma 5:8) Twayukanyikwa kuba’mba twi baana ba bwanga ba kwa Yesu mambo twitemwa atwe bene na bene. (Yoano 13:34, 35) Twakambizhiwa kuba’mba ‘twitemwe atwe bene na bene.’ (1 Yoano 3:23) Kabiji Paulo waambile’mba butemwe butekanya ne kuba lusa. Kechi buba kichima ne, kabiji kechi bwitota ne, kechi bwilundumika ne, nangwa kwikebela bintu ne. Butemwe kechi buzhingila ne, nangwa kutako muchima pa kubiwa byatama ne. Kechi busekela mu byabula koloka ne, kana na bya bukine. Butemwe busenda byonse sa buzhindama, kabiji bwitaba byonse, kabiji buketekela byonse, kabiji butekanya mu byonse. Kabiji kechi bupwa ne.—1 Kolinda 13:4-8.
8. Mambo ka o twafwainwa kutemenwa bakwetu bapopweshi ba Yehoba?
8 Umvwe twaswisha mupashi wa Lesa kwitulengela kwikala na butemwe, tukatemwa Lesa ne bakwetu pamo. (Mateo 22:37-39) Mutumwa Yoano wanembele’mba: “Awa ubula kutemwañana waikala mu lufu. Awa ushikwa mulongo wanji ye mbanzhi: kabiji mwayuka’mba, kafwako mbanzhi uji na bumi bwa myaka bwaikala mwi aye ne.” (1 Yoano 3:14, 15) Umvwe muntu waipayañana kya mapusotu wanyemenanga ku muzhi wa bena Isalela wa kufyamamo. (Mpitulukilo ya mu mizhilo 19:4, 11-13) Umvwe saka tutangijilwa na mupashi wazhila, tukatemwa Lesa, bakwetu ba mu lwitabilo, ne bantutu bakwabo.
“Lusekelo lwa Yehoba bo Bulume Bwenu”
9, 10. Lusekelo lo lu ka, kabiji bintu ka byakonsha kwituletela lusekelo?
9 Lusekelo ke kusangalala kukatampe. Yehoba ye “Lesa wa [lusekelo].” (1 Timoti 1:11, NW; Salamo 104:31) Mwana usekela bingi mu kuba kyaswa muchima wa Shanji. (Salamo 40:8; Bahebelu 10:7-9) Kabiji “lusekelo lwa Yehoba bo bulume [bwetu]”—Nehemiya 8:10.
10 Lesa witulengela kwikala balusekelo umvwe twauba kyaswa muchima wanji nangwatu mu bimye bya malwa, bya bulanda, ne lumanamo. ‘Maana a kumuyuka Lesa’ etuletela bingi lusekelo! (Byambo bya Mana 2:1-5) Bulunda bwetu na Lesa bwaimena pa kumuyukisha bulongo ne kumuketekela kabiji ne mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu. (1 Yoano 2:1, 2) Kabiji tuji na lusekelo byo twaikala lubaji lwa bulongo bwa ntanda yonse. (Zefwaniya 3:9; Hagai 2:7) Kuketekela mu Bufumu ne kwingilako mwingilo mukatampe wa kusapwila mambo awama bituletela bingi lusekelo. (Mateo 6:9, 10; 24:14) Kwikala na luketekelo lwa bumi bwa myaka ne myaka nako kwituletela bingi lusekelo. (Yoano 17:3) Byo kiji kuba’mba tuji na luketekelo lwawama, twafwainwa ‘kusangalalanga na muchima yensetu.’—Mpitulukilo ya mu mizhilo 16:15.
Ikalai ba Mutende ne Kukoka Muchima
11, 12. (a) Mwakonsha kulondolola byepi mutende byo aji? (b) Mutende wa Lesa witulengela kwikala byepi?
11 Kipangwa kikwabo kya mupashi ke mutende. Mutende ulumbulula kwikala ku matwi nzo kwakubula kiwowo. Shetu wa mwiulu ke Lesa wa mutende. Kabiji twapewa mulaye wa kuba’mba: “Yehoba ukebobila bantu banji bibusa bya mutende.” (Salamo 29:11; 1 Kolinda 14:33) Yesu wabujile baana banji ba bwanga amba: “Nemushila mutende; nemupa mutende wami.” (Yoano 14:27) Kino kyakwashishe byepi baana banji ba bwanga?
12 Mutende Yesu ye apaine ku baana banji ba bwanga walamine michima ne milanguluko yabo, kabiji wibalengejile kubula kwikala na moyo. Baishile kwikala mutende kikatakata kimye kyo batambwijile mupashi wazhila ye ebalaile. (Yoano 14:26) Ne atweba lelo jino na mambo a kutangijilwa na mupashi ne kukumbulwa kwa milombelo yetu, kwitulengela kwikala na “mutende wa Lesa” ulama michima ne milanguluko yetu. (Filipai 4:6, 7) Kabiji mupashi wa Yehoba witukwasha kwikala ku matwi nzo ne kwikala ba mutende na bakwetu ba mu lwitabilo ne na bantutu bakwabo.—Loma 12:18; 1 Tesalonika 5:13.
13, 14. Kukoka muchima ko ku ka, kabiji mambo ka o twafwainwa kwikumweshesha?
13 Kukoka muchima kwakwatankana bingi pamo na kwikala ba mutende, mambo kikebewa kwikala batekanya umvwe betuzhingijisha nangwa kwitutamisha ne kumonapo mashinda mwakupwishisha lukatazho. Lesa wakoka muchima. (Loma 9:22-24) Yesu naye umwesha kino kyubilo. Twakonsha kumwenamo bingi mu kukoka muchima kwa kwa Yesu, mambo Paulo wanembele’mba: “Na onka ano mambo o namwenejile lusa, amba monka mwi amiwa, byo nji mwine wakilamo kulenga mambo, Yesu Kilishitu amweshemo kukokamuchima kwanji konse, ngikale wa kumwenako bonse bakamwitabila mu kumona bumi bwa myaka.”—1 Timoti 1:16.
14 Kukoka muchima kwitulengela kutekanya umvwe bakwetu betwambila mwenga nangwa kwituba kintu kyatama. Paulo wafunjile bena Kilishitu bakwabo amba: “Mwikale bakokamichima ku bonse.” (1 Tesalonika 5:14) Byo kiji kuba’mba atweba bonse twi bambulwakoloka kabiji tuba bilubo, tukeba bantu bakwetu nabo kwitutekenya ne kukoka muchima umvwe twibazhingijisha. Onkao mambo twayai twibikengako kuba’mba tumweshenga “kukokamuchima ne lusekelo pamo.”—Kolose 1:9-12.
Mweshainga Lusa ne Buwame
15. Londololai mwatala lusa, ne kwambapo bya kumwenako.
15 Lusa lumweshiwa inge twata muchima bakwetu bantu kupichila mu kwibakwasha mu byambo ne mu byubilo. Yehoba uji bingi na lusa, ne Mwananji naye pamotu. (Loma 2:4; 2 Kolinda 10:1) Lusa lukebewa kumweshiwa na bakalume ba Lesa ne Kilishitu. (Mika 6:8; Kolose 3:12) Nangwatu bantu babula kwikala balunda na Lesa baji bingi na “lusa lukatampe kechi lucheche ne.” (Byubilo 27:3; 28:2) Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, twakonsha kwikala ba lusa umvwe saka ‘twenda mu mupashi.’
16. Ñanyi bintu bimo byakonsha kwitulengela kumwesha lusa?
16 Twakonsha ne kumwesha lusa umvwe muntu wituzhingijisha ne kwitwambila byambo byatama. Paulo waambile’mba: “Nangwa mwazhingila kechi mulenge mambo ne; kechi muleke juba jizhike kasa mwazhingila ne: nangwa kumushila mpunzha aye Diabola ne. . . . Kasa mwiubila lusa anwe bene na bene, mwikale ba michima yanekena, ne kwilekela mambo anwe bene na bene, byonka byo emulekejile mambo aye Lesa mwi Kilishitu.” (Efisesa 4:26, 27, 32) Kyawama bingi kubila bantu lusa kikatakata boba babena kupita mu meseko. Nangwa byonkabyo, umvwe mukulumpe mu kipwilo wakankalwa kwingijisha Binembelo amba ajimuneko muntu ubena kukeba kusha “buwame bonse ne bololoke ne bukine,” kuchinatu’mba wakamukozha ku muchima, kino kimweshatu patoka kuba’mba kechi wamubila lusa ne.—Efisesa 5:9.
17, 18. Buwame bo bu ka, kabiji kino kyubilo kyakonsha kwitukwasha byepi mu bwikalo bwetu?
17 Buwame ke kyubilo kimo kilengela muntu kwikala na byubilo byawama nangwa’mba kwikala muntu wawama. Lesa ye wakila mu kuwama. (Salamo 25:8; Zekaliya 9:17) Yesu wawama kabiji uji na byubilo byawama bingi. Bino wakaine kumutela’mba “Wawama” kimye kyo bamwichile’mba “Mufunjishi Wawama.” (Mako 10:17, 18) Waubile bino mambo wayukile kuba’mba Lesa ye wakila mu kuwama.
18 Javula tukankalwa kuba bintu byawama mambo a kuba’mba twaswana bundengamambo. (Loma 5:12) Bino, twakonsha kumweshanga kino kyubilo umvwe saka tulomba kwi Lesa amba “tufunjishai [buwame, NW].” (Salamo 119:66) Paulo waambijile bakwabo ba mu lwitabilo mu Loma amba: ‘Ne ami mwine muchima wami wimuketekela bulongo namba, ne anwe bene mwayula byawama, mwayuzhiwa na maana onse.’ (Loma 15:14) Mukulumpe mu kipwilo wafwainwa ‘kutemwa byawama.’ (Titusa 1:7, 8) Umvwe saka tutangijilwa na mupashi wa Lesa, tukayukanyikilwa mu kuba byawama, kabiji Yehoba ‘ukalabijilanga byonse byawama byo tuba.’—Nehemiya 5:19; 13:31.
“Lwitabilo lwa Kine Kine”
19. Lumbululai mwatala lwitabilo kwesakana na byaamba Bahebelu 11:1.
19 Lwitabilo nalo ke kipangwa kya mupashi. “Lo luketekelo lwa kine lwa kukamona byaketekelwa, ko kuyuka mu muchima’mba, abya bibula kumweka ko biji.” (Bahebelu 11:1) Umvwe twaikala na lwitabilo, tuketekela kuba’mba byonse byo alaya Yehoba ukebifikizha. Lwitabilo lwitulengela kusumininwa kuba’mba bintu bibula kumweka ko biji. Kya kumwenako bintu byalengwa kala bitulengela kusumininwa’mba Mulenga koaji. Lwitabilo lwa uno mutundu lo lo twikala nalo inge saka twenda mu mupashi.
20. “Bundengamambo bupelawizha kwitukasankanya” bo bu ka, kabiji twakonsha kwibuchinuzhuka byepi pamo na mingilo ya buntunshi?
20 Kubula lwitabilo bo “bundengamambo bupelawizha kwitukasankanya.” (Bahebelu 12:1) Twafwainwa kuketekela mu mupashi wa Lesa pa kuba’mba etukwashe kubula kunemenwa na mingilo ya buntunshi, bintu bya ku mubiji, ne mafunjisho a bubela akonsha kwitonawina lwitabilo. (Kolose 2:8; 1 Timoti 6:9, 10; 2 Timoti 4:3-5) Mupashi wa Lesa ukwasha bakalume ba Yehoba ba mu ano moba kwikala na lwitabilo lwajingapo na bakalume ba Lesa bakala ne bantutu bakwabo banembwa mu Baibolo. (Bahebelu 11:2-40) Kabiji “lwitabilo [lwetu] lwa kine kine” lwakonsha kukosesha lwitabilo lwa bakwetu.—1 Timoti 1:5; Bahebelu 13:7.
Mweshainga Bukimote ne Kwikanya
21, 22. Bukimote bo bu ka, kabiji mambo ka o twafwainwa kwibumweshesha?
21 Bukimote ke kutekanya mu bintu. Kino kyo kyubilo kijipo na Lesa. Twayuka bino mambo Yesu ke kimote wamwesheshe byubilo bijipo na Lesa. (Mateo 11:28-30; Yoano 1:18; 5:19) Nga atweba bakalume ba Lesa twafwainwa kuba ka?
22 Atweba bena Kilishitu twafwainwa “kumwesha bukimote bonse ku bantu bonse.” (Titusa 3:2) Tumwesha bukimote mu mwingilo wetu. Bantu ba bumupashi bebajimunako kukwasha bena Kilishitu balenga mambo “na muchima wa bukimote.” (Ngalatiya 6:1) Atweba bonse twakonsha kulengela bena Kilishitu kukwatankana pamo ne kwikala mutende kupichila mu kumwesha ‘bukimote, ne kukokamuchima.’ (Efisesa 4:1-3) Twakonsha kwikala bakimote umvwe saka twenda mu mupashi ne mu kwikanya.
23, 24. Kwikanya ko ku ka, kabiji kwitukwasha byepi?
23 Kwikanya kwitulengela kulanguluka bulongo, kwikala na ñambilo, ne byubilo byawama. Yehoba ‘wikainyenga aye mwine’ kumvwañananga na bena Babilona baonawine Yelusalema. (Isaya 42:14) Mwananji ‘witushijile mwa kulondela’ kupichila mu kwikanya kimye kyo tubena kumanama byonka byo aubilenga. Kabiji mutumwa Petelo wajimwineko bena Kilishitu bakwabo amba ‘ku maana abo nako, babikeko kwikanya.’—1 Petelo 2:21-23; 2 Petelo 1:5-8.
24 Bakulumpe mu kipwilo kya bwina Kilishitu bakebewa kwikanya. (Titusa 1:7, 8) Bonse batangijilwa na mupashi wazhila bakonsha kwikanya ne kuchinuzhuka byubilo byatama, kwamba mwenga, nangwa kuba bintu byakonsha kwibalengela kubula kwitabilwa kwi Yehoba. Umvwe twaswisha mupashi wa Lesa kwitulengela kwikala ba kwikanya, kino kikamwekela mu ñambilo ne mu byubilo byetu ku bantu.
Endainga mu Mupashi
25, 26. Kwenda mu mupashi kwitulengela kwikala byepi lelo jino ne mu kimye kya kulutwe?
25 Umvwe saka twenda mu mupashi, tukekala basapwishi ba Bafumu basapwila na mukoyo. (Byubilo 18:24-26) Tukekala bakupwanañena pamo na bantu, kikatakata na bantu bakamwa Lesa. Byo tuji bantu batangijilwa na mupashi wazhila, tukekala ke nsulo yawama ya kukosesha bakwetu bapopweshi ba Yehoba ku mupashi. (Filipai 2:1-4) Nanchi bino bena Kilishitu bonse kechi byo byo bafwainwa kwikala nenyi?
26 Mu ino ntanda ibena kulamwa na Satana, kyakatazha bingi kwenda mu mupashi. (1 Yoano 5:19) Nangwa byonkabyo, bantu bamo lelo jino babena kwenda mu mupashi. Umvwe twaketekela mwi Yehoba na muchima wetu yense, tukekalanga ba lusekelo luno lonka, kabiji tukatwajijila kwenda myaka ne myaka mu mashinda aoloka a mwine Witupa mupashi wazhila.—Salamo 128:1; Byambo bya Mana 3:5, 6.
Musakukumbula’mba Ka?
• “Kwenda mu mupashi” kwitulengela byepi kwikala balunda na Lesa ne na Mwananji?
• Bipangwa bya mupashi wazhila byo bi ka?
• Ñanyi mashinda amo o twakonsha kumwesheshamo bipangwa bya mupashi wa Lesa?
• Kwenda mu mupashi kwitulengela kwikala byepi lelo jino ne mu kimye kya kulutwe?
[Kipikichala pa peja 13]
Mweshainga lusa kupichila mu ñambilo ne mu byubilo