Mambo Ka O Twafwainwa Kutangijilwanga Na Mupashi Wa Lesa?

“Anweba mwi Lesa wami: Mupashi wenu ye wawama. Muntangijile mu kyalo kyaesakana.”—SALA. 143:10.

1. Lumbululai bulume bubula kumweka byo bwakonsha kutangijila muntu.

NANCHI mwakingijishapo kala kampasi pa lwendo nyi? Kampasi ke kakiñambañamba kapasha nkoloko kajitu na kakyela kamo kasontatu ku buyeke. Bulume bubula kumweka buji mu kampasi bulengela kakyela kusonta ku buyeke kwimukwasha kuyuka ko mubena kuya. Bakañenda ne bamwendela ntanda baingijisha kampasi pa myaka yavula kwibakwasha kuyuka ko babena kuya pa kwendela ntanda ne pa tulunga twa mema.

2, 3. (a) Kala kene, ñanyi bulume Yehoba bo aingijishe pa kulenga bilengwa byonse? (b) Mambo ka o twafwainwa kuketekela bulume bwa Lesa bubula kumweka kwitutangijila mu bwikalo bwetu lelo jino?

² Kuji bulume bukwabo bubula kumweka bwakila bwa mu kampasi bwitutangijila. Ñanyi bulume bonka bo? Buno bulume bebwambapo mu byepelo bitanshi mu Baibolo. Pa kwamba pa byaubile Yehoba myaka ya kala kene, buku wa Ntendekelo waamba’mba: “Mu ntendekelo Lesa walengele bya mwiulu ne ntanda.” Yehoba waingijishe bonka buno bulume pa kulenga bino bintu, kabiji jishimikila jatwajijila’mba: “Mupashi wa Lesa wabakaminenga peulu.” (Nte. 1:1, 2) Ñanyi bulume bonkabo bo aingijishe? Mupashi wazhila, bo bulume bukatampe bo aingijishe pa kulenga bilengwa byonse. Tumusanchila bingi Yehoba pa kwingijisha mupashi wazhila pa kwitulenga ne kulenga bintu bikwabo.—Yoba 33:4; Sala. 104:30.

³ Twayuka kuba’mba waingijishe buno bulume bwanji pa kwitulenga, pano nanchi twafwainwa kuketekela buno bulume bwa Lesa bwingila kwitukwasha mu bwikalo bwetu nyi? Mwine mwana Lesa, Yesu wabujile baana banji ba bwanga amba: “Mupashi . . . ukemutangijila kumvwisha bukine.” (Yoa. 16:13) Pano twakonsha kumvwisha byepi biji uno mupashi, kabiji mambo ka o twafwainwa kukebela kutangijilwa na mupashi?

Mupashi Wazhila byo Aji

4, 5. (a) Bantu baitabila mu Balesa Basatu balanguluka’mba mupashi wazhila ki ka? (b) Mwakonsha kulumbulula byepi biji mupashi wazhila?

⁴ Bantu bavula bo mwisamba nabo mu mwingilo bafwainwa baitabila biji mu Baibolo wa King James Version ne mu ma Baibolo akwabo atela mupashi wazhila amba lesa mupashi. Bantu baitabila mu Balesa Basatu balanguluka’mba mupashi ujitu pamo na Lesa mwine. (1 Ko. 8:6) Nangwa byonkabyo, mu Baibolo wa The Webster Bible waswana pa Baibolo wa King James Version wanembelwe mu 1833, Shayuka wa milaka aye Noah Webster ponse panembwa’mba “lesa mupashi” wanembelepo’mba “Mupashi Wazhila.” Uno Shayuka waubile bino mambo wayukile’mba mu Binembelo kino kyambo kechi kilumbulula “muntu” ne.a

⁵ Nanchi mupashi wazhila ye muka? Tubyambo twa panshi mu Ntendekelo 1:2 mu Baibolo wa New World Translation of the Holy Scriptures—With References twaamba’mba: “Kyambo kya ruʹach kya Kihebelu kyatuntululwa’mba ‘mupashi’ kyatuntululwa ne kuba’mba ‘mwela’ ne byambotu bikwabo bilumbulula bulume bwingila bubula kumweka.” (Monai ne tubyambo twapanshi mu Ntendekelo 3:8; 8:1, NW.) Byonkatu mwela byo abula kumweka bino saka aji na bulume, ne mupashi wazhila uji na bulume nangwa kya kuba kechi umweka ne. Mupashi ke bulume bufuma kwi Lesa boengijisha mu bantu nangwa mu bintu kubilamo kyaswa muchima wanji. Nanchi muzhinauka buno bulume bwakukumya kuba’mba bufuma ku Mwine wazhila, aye Lesa Wabulume Bonse nyi? Ine.—Tangai Isaya 40:12, 13.

6. Ñanyi kintu kyanema Davida kyo alombele kwi Yehoba?

⁶ Nanchi Yehoba wakonsha kwingijisha mupashi wanji kwitutangijila mu bwikalo bwetu bonse nyi? Walayile nyimbi wa masalamo Davida amba: “Amiwa nkakubula ne kukufunjisha jishinda jo ukayamo.” (Sala. 32:8) Nanchi Davida wakebelenga mupashi kumutangijila nyi? Ee, wamukebelenga mambo walombele kwi Yehoba amba: “Mumfunjishe kuba kyaswa muchima wenu; Mambo anweba mwi Lesa wami: Mupashi wenu ye wawama.” (Sala. 143:10) Ne atweba twafwainwa kukebesha ne kwipana kutangijilwa na mupashi wa Lesa. Mambo ka? Akimonai bino bishinka bina.

Kechi Twafikilamo Kwitangijila Atweba Bene Ne

7, 8. (a) Mambo ka o twafwainwa kubujila kwitangijila atweba bene kwakubula lutangijilo lwa Lesa? (b) Ambai kyakumwenako kyakwitujimunako kubula kwisulwa kwitangijila atweba bene mu buno bwikalo bubi.

⁷ Kishinka kitanshi, twafwainwa kutangijilwa na mupashi wa Lesa mambo kechi twafikilamo kwitangijila atweba bene ne. Kyambo kya “kutangijila” kilumbulula “kubula muntu bya kuba, nangwa’mba kumubula jishinda.” Yehoba kechi witulengele’mba tuketangijilenga atweba bene ne, kikatakata byo tuji bambulwa kulumbuluka. Ngauzhi wanji aye Yelemiya wanembele’mba: ‘Anweba Yehoba, nayuka namba muntu mwine na maana anji kechi wakonsha kusalulula jishinda jawama kuyamo ne, aye mwine muntu kechi uji na bulume bwa kwenda monka mwafwainwa ne.’ (Yele. 10:23) Mambo ka o kyaikela bino? Yelemiya waumvwine byaambile Lesa pa kulumbulula kitulengela kubula kufikilamo kwitangijila atweba bene. Yehoba byo alumbulwilenga byo tuji, waambile’mba: “Muchima wa muntu uji na bujimbijimbi kukila bintu byonse, kabiji watamishatu; ñanyi wakonsha kumuyuka byo aji?”—Yele. 17:9; Mat. 15:19.

⁸ Nanchi kechi bumbulwa maana muntu wabula kuyuka bulongo mpunzha kuya na kwenda bunke bwanji mu makundwe kwakubula wakumutangijila nangwa kampasi ya kumukwasha kulubuka nenyi? Wakonsha kwibika mu kizumba inge kya kuba ke aye mu jisaka kwakubula kuyuka bya kwipulusha inge bintu byakatazha nangwa byakwenda pa kuba’mba afike ko abena kuya. Kyo kimotu ne lelo jino muntu ulanguluka’mba wakonsha kwitangijila mwine mu ino ntanda ibi kwakubula Lesa kumutangijila mu jishinda jawama wakonsha kwibika mu kizumba kikatampe. Kyakonshatu kwitukwasha kwenda bulongo mu buno bwikalo ke kulomba kwi Yehoba byonka byalombele Davida amba: “Mu kwenda kwami nakakachila monka mu mashinda enu, Maulu ami kechi atezhimuka ne.” (Sala. 17:5; 23:3) Pano twakonsha byepi kwikala na luno lutangijilo?

9. Byonka byo kyamweshiwa pa jipa 17, mupashi wa Lesa wakonsha kwitutangijila byepi?

⁹ Umvwe twipelula ne kuketekela Yehoba, aye uketupa mupashi wanji wazhila wa kwitutangijila mu bwikalo bwetu. Pano nga buno bulume bwanji bwingila bwitukwasha byepi? Yesu walumbulwijile baana banji ba bwanga amba: “Nkwasho, mupashi wazhila, Batata ye bakatuma mu jizhina jami, ukemufunjisha bintu byonse ne kwimuvululamo bintu byonse byo nemubujile.” (Yoa. 14:26) Umvwe ke tulombe ne kutanga Mambo a Lesa ne byaambile Kilishitu pa juba pa juba, mupashi wa wazhila uketukwasha kumvwisha maana azhika a Yehoba ne kuba kyaswa muchima wanji. (1 Ko. 2:10) Pa bimye byo twabula kuyuka kwa kuchimpukila mu jino jishinda ja ku bumi, mupashi uketubula mwakuya. Kabiji uketuvululamo ne mafunde a mu Baibolo o twafunjile ne kwitukwasha kuyuka bya kwiengijisha mu byo tukeba kuba.

Yesu Watangijilwanga na Mupashi wa Lesa

10, 11. Mwana Lesa yenkawa umotu waketekejile’mba mupashi wazhila ukamukwasha kuba ka, kabiji ki ka kyaubiwe kwi aye?

¹⁰ Kishinka kya bubiji kyafwainwa kwitulengela kukeba kutangijilwa na mupashi wazhila ke kya kuba’mba Lesa watangijilanga Mwananji na uno mupashi. Saka akyangye kwiya pano pa ntanda, Mwana Lesa yenkawa umotu wayukile bungauzhi bwaamba’mba: ‘Mupashi wa Yehoba ukekala pe aye, ye mupashi wa maana ne wa milangwe, ye mupashi wa bukwasho ne wa bulume, ye mupashi wa maana a kuyuka ne wa moyo wa kwakamwa Yehoba.’ (Isa. 11:2) Akikilangulukaipotu, Yesu wakebanga bingi bukwasho bwa mupashi wa Lesa byo ajinga pano pa ntanda!

¹¹ Byaambile Yehoba byafikile. Jishimikila janembwa mu Mambo Awama jaamba kyamwekele panyuma ya lubatizhilo lwa kwa Yesu amba: “Yesu byo ayujile na mupashi wazhila, wafumineko ku Yodano, kabiji bamutwajile mu kiselebwa ku mupashi wazhila.” (Luka 4:1) Mu kiselebwa, Yesu saka abena kuzhikilwa na nzala na kulomba ne kulanguluka, kyamweka Yehoba wamubujile Mwananji bya kuba na byajinga pepi kumumwekela. Bulume bwa Lesa bwamutangijilanga Yesu pa kulanguluka ne pa kufuukula bintu. Kino kyalengejile Yesu kuyuka bya kuba mu bintu byonse kabiji waubanga byonse byakeba Shanji.

12. Mambo ka o kyanemena kulomba mupashi wa Lesa kwitutangijila?

¹² Kumona mupashi wa Lesa byo amukwashishe mu bwikalo bwanji kwalengejile Yesu kutundaika baana banji ba bwanga kulomba mupashi wazhila kwibatangijila. (Tangai Luka 11:9-13.) Mambo ka kuba bino o kwanemena? Kwanema mambo mupashi wazhila wakonsha kwitulengela kwikala na ndangulukilo ya kwa Kilishitu. (Loma 12:2; 1 Ko. 2:16) Inge ketutangijilwe na mupashi wa Lesa mu bwikalo bwetu, twakonsha kwikala na ndangulukilo ya kwa Kilishitu ne kulondela byo aubanga.—1 Pe. 2:21.

Mupashi wa Pano pa Ntanda Wakonsha Kwitutwala Mungi

13. Mupashi wa pano pa ntanda ye mu ka, kabiji wakonsha kuba ka?

¹³ Kishinka kya busatu kitulengela kukeba mupashi wa Lesa kwitutangijila ke kya kuba’mba kwa kubula mupashi wa Lesa twakonsha kutwalwa mungi na mupashi watama ubena kwingila mu bantu bavula lelo jino. Pano pa ntanda paji mupashi washinta ulwisha bikeba kuba mupashi wazhila mwi atweba. Mu kifulo kya kukwasha bantu kwikala na ndangulukilo ya Kilishitu, mupashi wa pano pa ntanda aye ulengela bantu kulanguluka ne kuba bintu byatemwa Satana, kalama wa ino ntanda. (Tangai Efisesa 2:1-3; Titusa 3:3.) Inge muntu wasendwa na mupashi wa pano pa ntanda kya kuba watendeka ne kuba byubilo bya buntunshi, mufuma kalulu kuvimba meso, kabiji kino kimulengela kukabula kutwela mu Bufumu bwa Lesa.—Nga. 5:19-21.

14, 15. Twakonsha byepi kubula kongolwa na mupashi wa pano pa ntanda?

¹⁴ Yehoba witukwasha kuchinuzhuka mupashi wa pano pa ntanda. Mutumwa Paulo waambile’mba, “ikoseshainga mwi Nkambo ne mu bulume bwa ngovu yanji . . . kuba amba mukonshe kushinda mu juba jatama.” (Efi. 6:10, 13) Yehoba witukwasha na mupashi wazhila kubula kongolwa na bongozhi bwa kwa Satana. (Lum. 12:9) Mupashi wa pano pa ntanda washinta bingi, kabiji kechi kyapela kumuchinuzhukatu yense ne. Bino kechi twafwainwa kumuleka witongola ne. Mupashi wazhila wamukila bulume kabiji usakutwajijila kwitukwasha!

¹⁵ Mutumwa Petelo waambile pa boba basankijilepo bwina Kilishitu mu myaka kitota kitanshi amba: “Byo baleka kwenda mu jishinda jaoloka, bebatwala mungi.” (2 Pe. 2:15) Tusanta bingi pa kuyuka’mba ye twatambwila “kechi mupashi wa ba pano pa ntanda ne, bino mupashi ufuma kwi Lesa”! (1 Ko. 2:12) Kupichila mu bukwasho bwa mupashi wazhila ne kuteshako muchima ku bitunengezhezha Yehoba, twakonsha kutwajijila kwenda mu jishinda jawama ja ku mupashi. Kabiji bino biketukwasha ne kubula kongolwa na mupashi watama wa pano pa ntanda.—Nga. 5:16.

Mupashi Wazhila Witulengela Kwikala na Kipangwa Kyawama

16. Mupashi wazhila wakonsha kwitulengela kwikala na ñanyi kipangwa?

¹⁶ Kishinka kya buna kitulengela kukebesha mupashi wa Lesa kwitutangijila ke kya kuba’mba ulengela bo atangijila kwikala na kipangwa kyawama. (Tangai Ngalatiya 5:22, 23.) Ñanyi mwi atweba ubula kukeba kutemwa bakwabo, kusangalala ne kwikala mutende? Abya mwi atweba mujipo wakonsha kutemwa kuzhingila bukiji, kubula lusa ne buwame nyi? Ñanyi wa mwi atweba ubula kumwenamo mu kwikala na lwitabilo, kukoka muchima ne kwikanya? Mupashi wa Lesa ye witulengela kwikala na byubilo byawama bitulengela kwikala bulongo na bakwetu mo twikela ne mo twingijila. Twafwainwa kutwajijila kumwesha kino kipangwa kya mupashi mu bwikalo bwetu mambo kafwako pa kupelela mu kwikimwesha mu bwikalo bwetu.

17. Twakonsha byepi kubaishako mbaji ya kipangwa kya mupashi?

¹⁷ Kyawama bingi atweba bonse kwipesapesa ne kumona’mba ñambilo ne byubilo byetu bibena kumwesha’mba tutangijilwa na mupashi wazhila kabiji tuji na kipangwa kya mupashi. (2 Ko. 13:5a; Nga. 5:25) Inge twamona’mba tubena kukebewa kukomesha mbaji imo ya kipangwa kya mupashi, twafwainwa kwibikishako kwikela mwayila lutangijilo lwa mupashi wazhila pa kuba’mba twikale na bino byubilo. Tuba bino kupichila mu kufunda pa mbaji ya kino kipangwa mu Baibolo ne mu mabuku etu a bwina Kilishitu. Kuba bino kwitukwasha kumona byo twakonsha kumwesha kipangwa kya mupashi mu bwikalo bwetu.b Kwimwena bibena kwingila mupashi wa Lesa mu bwikalo bwetu ne mu bwikalo bwa bena Kilishitu bakwetu kwitulengela kuyuka ene mambo o twafwainwa kutangijilwanga na mupashi.

Nanchi Mukokela Mupashi wa Lesa Nyi?

18. Yesu waikala byepi wakumwenako wetu mu kukokela lutangijilo lwa mupashi wa Lesa?

¹⁸ Yesu aye “sendwe mwine” wa Lesa ye aingijishe pa kulenga bilengwa byonse wayukile bingi ngovu idonsa iji mu magineti aji mu kampasi wingijisha bantu. (Mana 8:30; Yoa. 1:3) Pano bino Baibolo kechi waambapo’mba Yesu waingijishepo bulume bwa kampasi kumutangijila byo ajinga pano pa ntanda ne. Baibolo ushimuna’mba byo ajinga mu bumuntu, bulume bwa Lesa nangwa’mba mupashi wazhila wa Lesa wamukwashishe bingi mu bwikalo bwanji. Watangijilwanga na uno mupashi kabiji wanekenenanga ne kubila bintu monka mwayijile lutangijilo lwanji nangwatu kya kuba bintu byakatazha. (Mako 1:12, 13; Luka 4:14) Nanchi ne anweba byo byo muba nyi?

19. Twafwainwa kuba ka pa kuba’mba mupashi wazhila etutangijilenga mu bwikalo bwetu?

¹⁹ Ne lelo jino, bulume bwa Lesa butangijila milanguluko ne michima ya boba bamukokela. Mwakonsha kutangijilwa byepi mu jishinda jawama na uno mupashi? Lombainga kwi Yehoba kimye kyonse pa kuba’mba emutuminenga mupashi wanji ne kwimukwasha kunekenena lutangijilo lwanji. (Tangai Efisesa 3:14-16.) Ubilainga bintu mwayila milombelo yenu kupichila mu kukeba lujimuno lwa mu Baibolo, Mambo a Lesa anembelwe na lutangijilo lwa mupashi. (2 Timo. 3:16, 17) Londelainga mikambizho ya maana ijimo ne kutako muchima ku lutangijilo lwa mupashi wazhila. Ketekelai mu bulume bwa Yehoba bwa kwimutangijila pa kuba’mba mwendenga bulongo mu jishinda ja ku bumi mu ino ntanda ibi.

[Tubyambo twa mushi]

Nanchi Mwaji Kumvwisha Bishinka Bikatampe Nyi?

• Mupashi wazhila wakonsha kwitukwasha byepi mu bwikalo bwetu?

• Ñanyi bishinka bina byafwainwa kwitulengela kukebesha kutangijilwa na mupashi wa Lesa?

• Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tutangijilwenga na mupashi wazhila?

[Kipikichala pa peja 15]

Mupashi wa Lesa watangijilanga Yesu mu bwikalo bwanji bonse

[Kipikichala pa peja 17]

Mupashi wa Lesa utangijila milanguluko ne michima ya bantu