“Aba Baji Na Muchima Wa Bukishinka” Babena Kumvwa

‘Mo bavujile bajinga na muchima wa bukishinka wa kukeba bumi bwa myaka baitabile.’—BYUBILO 13:48.

1, 2. Bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi baubilepo byepi pa bungauzhi bwa kwa Yesu bwa kuba’mba mambo awama akasapwilwa panopantanda ponse?

BUKU wa mu Baibolo wa Byubilo bya Batumwa mwanembwa mashimikila awama bingi aamba pa bena Kilishitu batanshi byo baubilepo kimye kyo baumvwine bungauzhi bwa kwa Yesu bwa kuba’mba mambo awama a Bufumu akasapwilwa panopantanda ponse. (Mat. 24:14) Ba mukoyo wa kutaya mbila bo batendekele uno mwingilo kuba’mba ne bonse bakeya kulutwe yabo bakaponenemotu. Kyafuminemo mu uno mukoyo wa baana ba bwanga ba kwa Yesu bajingako mu Yelusalema ke kya kuba’mba, bantu bavula, kubikakotu ne “jibumba jikatampe ja bañanga,” baishile mu kipwilo kya mu myaka kitota kitanshi.—Byubilo 2:41; 4:4; 6:7.

² Bamishonale bajingako mu myaka kitota kitanshi bakwashishe bingi bantu bavula kwikala bena Kilishitu. Kya kumwenako, Filipa wayile ku Samaliya kwajinga mabumba a bantu amutelekelenga. (Byubilo 8:5-8) Paulo waendele kyabaya bingi na bamingilo bakwabo, na kusapwila mambo a bwina Kilishitu mu Kipilusa, manyaunda a mu Asha Maina, Makedonya, Greece, ne mu Italya. Bayudea ne Bangiliki bavula baitabile ne kwikala bena Kilishitu mu mizhi monse mo asapwijilenga. (Byubilo 14:1; 16:5; 17:4) Titusa wasapwijilenga mu Keleta. (Titu. 1:5) Petelo wapayankene na kusapwila mu Babilona, kabiji kimye kyo anembele nkalata yanji itanshi, nobe mu 62-64 C.E., mwingilo wa kusapwila waingijilenga bena Kilishitu wafikile palepa bingi mu Pontusa, Ngalatiya, Kapadokya, Asha, ne mu Bitinya. (1 Pe. 1:1; 5:13) Abino kine byajinga bimye byawamine bingi. Aba bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi bapayankene bingi na kusapwila kya kuba’mba balwanyi babo bebambijile’mba “bakuvumika ntanda.”—Byubilo 17:6; 28:22.

3. Ñanyi buwame bubena kufumamo lelo jino mu mwingilo wa kusapwila ubena kwingila bataya mbila ya Bufumu, kabiji kino kimulengela kumvwa byepi anweba?

³ Mu bino bimye namo kipwilo kya bwina Kilishitu kyapeshiwa bingi na kibelengelo kya bantu babena kuvujilakotu. Nanchi ne anweba kechi mwatundaikwa pa kutanga sawakya wa pa mwaka wa Bakamonyi ba kwa Yehoba ne kumona buwame bubena kufumamo mwaya ntanda nenyi? Nanchi kechi kimusangajika kuyuka’mba bataya mbila ya Bufumu bafunjishishe mafunjisho a Baibolo kukilaila pa 6,286,618 mu mwaka wa mwingilo wa 2007 nenyi? Kabiji kunungapo, kibelengelo kya batainwe ku Kivuluko kya lufu lwa kwa Yesu Kilishitu mwaka wapwa kimwesha amba pepi nobe mamilyonyi jikumi a bantu babula kwikala Bakamonyi ba kwa Yehoba bamwesheshe lusekelo mu mambo awama ne kutanwa ku kino kivuluko kyanema bingi. Kino kimwesha’mba kukiji mwingilo wabaya wa kwingila.

4. Bañanyi babena kutambwila mambo a Bufumu?

⁴ Lelo jino, byonkatu byo kyajinga mu myaka kitota kitanshi, aba ‘baji na muchima wa bukishinka wa kukeba bumi bwa myaka’ babena kutambwila mambo a bukine. (Byubilo 13:48) Yehoba ubena kukonkenya bano bantu mu jibumba janji. (Tangai Hagai 2:7.) Twafwainwa kubapo byepi pa uno mwingilo wa bwina Kilishitu pa kuba’mba twingileko uno mwingilo wa kukonkanya bantu?

Sapwilainga kwa Kubula Kutala ku Bilungi bya Bantu

5. Bantu ba mutundu ka betabilwa kwi Yehoba?

⁵ Mu myaka kitota kitanshi, bena Kilishitu bayukile’mba: “Lesa kechi utala ku bilungi bya bantu ne: pakuba ne mu mikoka yonse ya bantu, aye wamwakamwa, ne kuba byaoloka, ye waitabilwa kwi aye.” (Byubilo 10:34, 35) Muntu pa kuba’mba ekale mulunda wawama na Yehoba, wafwaiwa kwitabila mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu. (Yoa. 3:16, 36) Kabiji kyo kyaswa muchima wa Yehoba kuba’mba “bantu bonse bapuluke, bakayukishe bya bukine.”—1 Timo. 2:3, 4.

6. Aba bataya mbila ya Bufumu ki ka kyo bafwainwa kubula kuba, kabiji mambo ka?

⁶ Kyakonsha kutama bingi inge bataya mbila ya mambo awama baikala na misaluluko ya kikoba, bwikalo, mwekelo, bupopweshi, nangwa mu bintutu bikwabo. Akitulumanaiko mulanguluke pa kino: Nanchi anweba kechi mwasanta pa kuba’mba muntu mutanshi wisambile ne anweba bukine bwa mu Baibolo kechi wajinga na misalululo nenyi? Onkao mambo, nga mambo ka a kubula kusapwila mambo akapulusha bantu bakonsha kwiomvwa?—Tangai Mateo 7:12.

7. Mambo ka o twafwainwa kubula kuchibilanga mambo bantu bo tusapwila?

⁷ Yehoba watongola Yesu kwikala Nchibamambo. Onkao mambo, atweba kechi tuji na lūsa lwa kuchibila bantu mambo ne. Kino kya kine, atweba kechi tuji nobe Kilishitu ne, mambo twakonsha kuchibila muntu mambo anji ‘monka mwayila kumona kwa meso etu’, nangwa ‘kwiachibila monka mwayila kumvwa kwa matwi etu.’ Pano Yesu wayuka biji milanguluko ne muchima wa muntu.—Isa. 11:1-5; 2 Timo. 4:1.

8, 9. (a) Saulo wajinga muntu wa mutundu ka saka akyangye kwikala mwina Kilishitu? (b) Kya kumwenako kya mutumwa Paulo kitufunjishapo ka?

⁸ Bantu bafuma ku bisho byapusana pusana baiya kwikala bakalume ba Yehoba. Kya kumwenako kimo ke kya kwa Saulo wa ku Talasusa, waishile kutelwa’mba mutumwa Paulo. Saulo wajinga Mufaliseo wakanamine bingi wamanyikanga bena Kilishitu. Byo asuminijilwe amba kechi bajinga bapopweshi bakine ba Yehoba ne, kyamulengejile kumanyika kipwilo kya bena Kilishitu. (Nga. 1:13) Mwayila milanguluko ya bantu, Saulo wamwekele nobe kechi wakonsheshe ne kwikalapo mwina Kilishitu ne. Pano Yesu wamwenemo kyawama mu muchima wa kwa Saulo ne kumusala kwingila mwingilo wanema. Kyafuminemo, Saulo waishile kwikala na mukoyo wa kutaya mbila mu kipwilo kya bwina Kilishitu mu myaka kitota kitanshi.

⁹ Kya kumwenako kya mutumwa Paulo kitufunjishapo ka? Mu nyaunda yetu, kampe mujipo mabumba a bantu babula kukeba mambo awama o tusapwila. Nangwa kyakonsha kumweka nobe kafwako nangwa umo mwiabo wakonsha kwikala mwina Kilishitu wa kine ne, kechi twafwainwa kuleka kwisamba nabo bukine ne. Kimo kimye aba bo mwalangulukile amba kechi bakonsha kumvwa mambo etu ne, bo beatambwila. Mwingilo wetu ke wa kutwajijilatu na kusapwila ku bonse ‘kwa kubula kuleka.’—Tangai Byubilo 5:42.

Mfweto Ikatambula Boba Basapwila ‘kwa Kubula Kuleka’

10. Mambo ka o twafwainwa kubula kuchiina kusapwila ku bantu bamweka kushinta? Ambaipo kya kumwenako kya konkako kwenu.

¹⁰ Mwekelo ya muntu yakonsha kwitulengela kumulangulukila mungi. Kya kumwenako, Ignacio,a watendekele kufunda Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba saka bamutaya pakazhima mu kyalo kya ku South America. Bantu bamuchinanga kya mama nafwa, mambo a mwekelo yanji ya bulwanyi. Pano bakwabo bakaili balenganga bintu ne kupotesha kubakwabo bakaili umvwe bakana kwibapa mali abo batumangako Ignacio na kwibazakamisha kuba’mba bapane. Nangwa byonkabyo, mu kuya kwa kimye Ignacio wanungulukile mu kufunda Baibolo ne kwingijisha bintu byo afunjilenga. Nangwa kya kuba patanshi washinchile, bino mu kuya kwa kimye waishile kwikala muntu wawama. Pano kafwako nangwa umo umwingijisha kuba’mba ebatambwilengako nkongole yabo ne, bino Ignacio wayuka’mba bukine bwa mu Baibolo ne mupashi wa Lesa byamulengela kwikala muntu wawama. Kabiji usanchila bingi basapwishi ba Bufumu babula misalululo byo bebikileko na ngovu kumufunjisha bukine.

11. Mambo ka o tubwelela ku bantu bo twisambapo kala nabo mambo awama?

¹¹ Kishinka kimo kitulengela kubwelanga javula ku bantu bo twisambapo kala nabo mambo awama ke kya kuba’mba, bwikalo ne byubilo byabo byakonsha kupimpulwa. Kimye kyapitapo kufuma po twayijileko, bamo kampe babelelepo, nkito kupwa, nangwa kufwisha mutemwe wabo. (Tangai Musapwishi 9:11.) Makatazho abena kubiwa mwaya ntanda akonsha kulengela bantu kulangulukishapo pa bwikalo bwabo bwa kulutwe. Bino bintu byakonsha kulengela muntu wakaine kumvwa nangwa kukana kutambwila mambo awama kwiatambwila luno. Onkao mambo, kechi twafwainwa kwikileka kusapwila mambo awama ku bantu pa kimye kiji kyonse kyafwainwa ne.

12. Twafwainwa kumonanga byepi bantu bo tusapwila, kabiji mambo ka?

¹² Misalululo ne kisela kya kuzhachisha bantu byauba ne woo mu bantu. Bino Yehoba umona bantu umo umo. Umona byubilo byawama byuba muntu umo umo. (Tangai 1 Samwela 16:7.) Kimye kyo tuji mu busapwishi kechi twafwainwa kubanga misalululo ne. Bya kumwenako byavula bimwesha buwame buji mu kubila bantu bo tusapwilako kwa kubula misalululo.

13, 14. (a) Mambo ka painiya umo kyo abujijile kuta muchima ku mwanamukazhi umo ye ataine mu mwingilo? (b) Twakonsha kufunjilako ka ku kino kya mwekele?

¹³ Nyenga umo painiya wa jizhina ja Sandra waingijilenga mwingilo wa ku nzubo ne nzubo pa jikuji ja Caribbea po asambakene Ruth wivwangile mu kisela kya kusekelela kisho mwikala bya mazha ne nyimbo mo bapana ne bilambu. Uno Ruth bamupele kilambu bimye bibiji. Watemenwe bingi kumvwa byafunjishenga Sandra, onkao mambo banengezhezhe kutendeka kumufunjisha Baibolo. Sandra uvuluka’mba: “Byo natwelele mu kibamba kya nzubo yanji, meso afikenejiletu kuya pajinga kipikichala kikatampe kya kwa Ruth saka ekobaika bivwalo bivwalapo muka mfumu, kubikapotu ne bilambu byo akyombeshe bakwabo. Nalangulukijile mungi kuba’mba uno muntu waya nkuwa bibye kechi wakonsha kumvwa bukine ne. Kino kyandengejile kuleka kuya na kumufwakesha.”

¹⁴ Kulutwe kacheche, Ruth waishile ku Nzubo ya Bufumu, kabiji kupwila byo kwapwile, wamwipwizhe Sandra amba: “Mambo ka o walekela kwiya na kumfunjisha?” Sandra walombele lulekelo lwa mambo ne kunengezha kuba’mba atwajijile kumufunjisha. Ruth wanungulukile bingi bukiji, wakobawile ku kibumba bipikichala byo bamukopele kimye kyo akyombeshe bakwabo, ne kutendeka kwingilako mingilo yonse ya kipwilo, ne kwipana kwi Yehoba. Pano bino Sandra waishile kuyuka’mba byo aubile pa kutendeka watamishe.

15, 16. (a) Ki ka kyafuminemo kimye musapwishi umo kyo asapwijile mulongo wanji? (b) Mambo ka byubilo byatama bya mulongo wetu kyo byakonsha kubula kwitulengela kumusapwila?

¹⁵ Kabiji masawakya awama ekalapo ne na boba basapwila ku ba mu bisemi byabo babula kwikala bena Kilishitu, nangwa kya kuba bamwekananga nobe kechi bakeba kufunda bukine ne. Akimonai kya kumwenako kya kwa Joyce, nyenga wa bwina Kilishitu wikala mu United States. Bukwe yanji wamulume baendangatu na kumukasa kufumatu ku bwanyike bwanji. Joyce washimikizha’mba: “Bantu baambanga’mba bwikalo bwanji bwa kyabekyabetu, mambo waingijishanga bizhima, kwiba, ne kubatu bintu bikwabo byatama. Nangwa kya kuba waubanga bino byonse byubilo byatama, amiwa natwajijiletu na kumufunjisha Baibolo pa myaka 37.” Na mambo a kumutekenya ne kutwajijila na kumukwasha, kyamulengejile kutendeka kufunda Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba, kabiji wapimpwile byubilo byanji. Katatakatu papo byo afikizhe myaka ya kusemwa 50, uno bukwe wa kwa Joyce waishile kubatizwa pa kupwila kwa nkambi mu muzhi wa California mu kyalo kya United States. Joyce waamba’mba “Natemenwe bingi. Ne luno nakitemwa bingi pa kutana kuba’mba kechi nalekele kumukwasha ne!”

¹⁶ Ne anweba kampe mwakonsha kukankazhama kwamba ku balongo benu bamo pa bukine bwa mu Baibolo na mambo a nkomeno yabo. Nangwa byonkabyo, bino byonse kechi byamulengejile Joyce kubula kwisamba na bukwe yanji ne. Kyakyo ee, nga muntu wakonsha kuyuka byepi bibena kulanguluka mukwabo muntu? Awo muntu kampe wakonsha kuba saka akebatu bukine mu bukishinka. Onkao mambo, kange muleke kwibakwasha kuba’mba bayuke bukine ne.—Tangai Byambo bya Mana 3:27.

Buku Walumbulula Baibolo Wawama Kwingijisha

17, 18. (a) Masawakya kufuma mwaya ntanda amwesha ka pa mambo a buneme bwa buku wa Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka? (b) Ñanyi bya kumwenako byawama byo muji nabyo pa mambo a kwingijisha uno buku?

¹⁷ Masawakya kufuma mu byalo mwaya ntanda abena kumwesha amba bantu bavula baji na muchima wa kukeba kufunda bukine babena kufunda kupichila mu kwingijisha buku ulumbulula Baibolo waamba’mba, Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka? Nyenga umo wingila bupainiya wa jizhina ja Penni mu kyalo kya ku United States watendekele kufunjisha mafunjisho a Baibolo kupichila mu kwingijisha uno yenka buku. Mafunjisho abiji ajinga a bakikulumpe bepaine kya kine mu chechi yabo. Penni kechi wayukile bulongo byo bafwainwe kubapo pa bukine bwa mu Binembelo buji mu buku wa Baibolo Ufunjisha ne. Nangwa byonkabyo, wanembele’mba: “Na mambo a kuba uno buku walumbulula bingi bulongo kabiji waumvwanyika, kibalengejile kumvwa bukine bo bafunjilenga kwa kubula nangwa kupachika nangwa kuzhingila ne.”

¹⁸ Musapwishi umo wa mukazhi wa jizhina ja Pat, wa mu kyalo kya Britain watendekele kufunjisha Baibolo mwanamukazhi umo wajinga kipuluka mu kyalo kimo kya ku Asia. Uno mwanamukazhi bamukanjikizhe kunyema mu kyalo kyanji panyuma ya kuba mwatawanji ne baana banji bebasenda ku bashilikale basatukile kabiji kechi wibamwenepo jibiji ne. Bumi bwanji bwajinga mu kizumba, nzubo yanji beisokeletu pelu, kabiji ne aye mwine balaajile nanji kya kumukanjikizha ku banabalume bavula. Bino byonse byo apichilemo byamulengejile kulanguluka’mba kyawamatu ne kufwa, kabiji pa bimye byavula wakebelenga kwiipaya. Nangwa byonkabyo, lufunjisho lwa Baibolo lo afunjilenga lwamulengejile kwikala na luketekelo. Pat wanembele’mba: “Ndumbulwilo ne bya kumwenako byapela biji mu buku wa Baibolo Ufunjisha bya mukwashishe bingi uno mwanamukazhi.” Wanungulukile bingi ne kwikala musapwishi wabula kubatizhiwa, kabiji waishile ne kubatizhiwa pa kupwila kwa kijiiji kwalondejilepo. Byo kiletapo lusekelo kukwasha bantu ba michima ya kishinka kumvwa ne kwikala na luketekelo luji mu Binembelo!

“Kechi Tukoke mu Kuba Byawama Ine”

19. Mambo ka mwingilo wa kusapwila kyo abena kukebewa kwingijiwa bukiji bukiji?

¹⁹ Pa juba ne juba twikala bapayankana mu mwingilo wetu wa kusapwila ne kulenga baana ba bwanga. Bantu bavula bakeba kufunda pe Lesa babena kutambwila mambo awama pa mwaka pa mwaka. Pano “juba jikatampe ja Yehoba jijitu pepi,” kibena kulumbulula’mba aba baji mu mfishi ya ku mupashi ‘babena kutelententa pa kwibatwala na kwibepaya.’—Zefwa. 1: 14; Mana. 24:11.

20. Atweba umo umo twafwainwa kukosako na kuba ka?

²⁰ Twafwainwa kukwasha bano bantu. Pano pa kuba’mba twibakwashe, twafwainwa kulonda byajinga bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi, babujile ‘kuleka kufunjisha ne kusapwila mambo awama a Yesu Kilishitu.’ (Byubilo 5: 42) Nangwa kya kuba mubena kupita mu makatazho, londai kya kumwenako kyabo kupichila mu kwikala na mukoyo wa ‘kufunjisha bulongo,’ ne kusapwila ku bantu bonse kwa kubula misalululo! “Kechi tukoke mu kuba byawama ine,” mambo umvwe twakoselamo, tukanowa mfweto yavula bingi ne kwitabilwa kwi Lesa.—2 Timo. 4:2; tangai Ngalatiya 6:9.

[Tubyambo twa mushi]

Musakukumbula’mba Ka?

• Bañanyi babena kutambwila mambo awama?

• Mambo ka o twafwainwa kubula kubanga misalululo ku bantu bo tusapwila?

• Buwame ka bubena kufuma mu kwingijisha buku wa Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka?

[Kipikichala pa peja 13]

Bantu bavula ba michima ya kishinka babena kutambwila mambo awama

[Kipikichala pa peja 15]

Twakonsha kufunjilako ka ku lupimpu lwaubile mutumwa Paulo?

[Kipikichala pa peja 16]

Bataya mbila ya mambo awama kechi boba misalululo ne