BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w08 2/15 pp. 12-16
  • Yesu Kilishitu, Mishonale Mwine

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Yesu Kilishitu, Mishonale Mwine
  • Kyamba kya Usopa—2008
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Yesu Wafwainwe Kwikala na Muchima wa Kwipana pa Kusapwila mu Mapunzha Angi
  • Wafunjishiwe Bulongo Kwikala Mufunjishi
  • Yesu byo Afunjishanga
  • Byubilo Byalengejile Yesu Kumutemwa ku Bantu
  • Yesu Kilishitu ye Ñanyi?
    Nanchi Baibolo Waamba’mba Ka?
  • Yesu Klishitu ye Ñany?
    Nanchi Baibolo Kine Ufunjishaˈmba Ka?
  • “Amiwa Nemushila mwa Kulondela”
    Kyamba kya Usopa—2002
  • Mambo ka o Twafwainwa Kulondelanga “Kilishitu”?
    Kyamba kya Usopa—2009
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2008
w08 2/15 pp. 12-16

Yesu Kilishitu, Mishonale Mwine

“Nafuma ko aji, ne aye ye wantuma.”—YOA. 7:29.

1, 2. Kyambo kya kuba’mba mishonale kyatala mwepi, kabiji ñanyi wakonsha kutelwa’mba Mishonale mwine?

KI KA kiya mu milanguluko yenu umvwe mwaumvwa kyambo kya “mishonale”? Bamo balanguluka pa bamishonale ba mu Kilishitendomu, bavula ba mwiabo batemwa kwitumpa mu bya bumulwila ntanda ne mu bintu bya mu bwikalo mu byalo mo bengijila. Nangwa byonkabyo, anweba Bakamonyi ba kwa Yehoba, kyamweka mulanguluka pa bamishonale batumwa na Jibumba Jitangijila kuya na kusapwila mambo awama mu byalo byapusana pusana mwaya ntanda yonse ya panshi. (Mat. 24:14) Bano bamishonale bengijisha kimye ne bulume bwabo na muchima wabo yense ku mwingilo wanema wa kukwasha bantu kufwenya kwipi ne Yehoba Lesa, ne kwikala na bulunda bwawama ne aye.—Yako. 4:8.

2 Byambo bya kuba’mba “mishonale” ne “bamishonale” kechi bitanwamo mu binembelo bine bya mu Baibolo wa New World Translation of the Holy Scriptures ne. Pano bino mu tubyambo twa panshi tuji mu Efisesa 4:11, Reference Bible umwesha’mba kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “basapwishi” kyakonsha ne kutuntululwa’mba “bamishonale.” Yehoba ye Musapwishi mwine wakila, bino kuba watelwa’mba Mishonale mwine ne, mambo kechi watuminwepo ku uji yense ne. Pa mambo a Shanji wa mwiulu, Yesu Kilishitu waambile’mba: “Nafuma ko aji, ne aye ye wantuma.” (Yoa. 7:29) Pa kumwesha butemwe bukatampe bwa kutemwa ba panopantanda, Yehoba watumine Mwananji yenkawa umo panopantanda. (Yoa. 3:16) Yesu wakonsha kutelwa’mba Mishonale mwine, nangwa’mba Mishonale wayukisha, mambo kintu kimo kyo bamutumijile panopantanda kyajinga kya ‘kushimuna bya bukine.’ (Yoa. 18:37) Wasapwijile bingi bulongo mambo awama a Bufumu, kabiji ne buji lelo tubena kumwenamo bingi mu mwingilo wanji. Kya kumwenako, tulondela mashinda o afunjishishangamo mu mwingilo, kikale twatongolwa kwikala bamishonale nangwa ne.

3. Mepuzho ka o twaya twisambepo?

3 Mwingilo wa kwa Yesu wa kutaya mbila ya Bufumu wakonsha kuleta mepuzho nabiji a kuba’mba: Bintu ka Yesu byo apichilemo kimye kya mwingilo wanji panopantanda? Mambo ka mfunjishisho yanji kyo yaingijilanga bulongo? Kabiji ki ka kyalengejile mwingilo wanji kwingijiwa bulongo?

Yesu Wafwainwe Kwikala na Muchima wa Kwipana pa Kusapwila mu Mapunzha Angi

4-6. Ñanyi lupimpu lwaubiwe kwi Yesu byo bamutumine panopantanda?

4 Bamishonale ba mu ano moba ne bena Kilishitu bamo bavilukila ku mpunzha kuji kukajilwa kukatampe kwa basapwishi ba Bufumu bafwainwa kupijilwa na bwikalo bwamwekana kushupa bo batana ku yoyo mpunzha. Pano bino, bwikalo bo aikejilemo Yesu panopantanda kechi twakonsha kwibwesakanya na bobwa bo aikejilemo mwiulu na Shanji ne na bamalaika bengijila Yehoba na michima yatoka to ne. (Yoba 1:6; 2:1) Byo kyashupilepo kwikala pamo na bantu bambulwakoloka mu ntanda ibi! (Mako 7:20-23) Kabiji Yesu wafwainwe ne kuyuka mwa kubila na kichima kyajinga na baana banji ba bwanga. (Luka 20:46; 22:24) Nangwa kya kuba bintu byajinga bino, Yesu wayukile bingi bulongo bya kwingila na bintu byonse byo apichilengamo panopantanda.

5 Yesu kechi wafikiletu ponkapo ke ambe mulaka waambanga bantu ne. Watendekele kumufunda saka akijitu lukeke. Luno lwajinga lupimpu lwabaya bingi lwa kuleka kukambizha bamalaika! Yesu byo ajinga panopantanda, waambangapo lujimi umo pa “njimi ya bantu.” Wajinga lujimi wapusene bingi na ‘njimi ya bamalaika.’ (1 Ko. 13:1) Pano bino, pa mambo a byambo byawama, kafwako muntu nangwa umo wakonsheshe kwamba byonka Yesu byo aambanga ne.—Luka 4:22.

6 Akilangulukai pa mashinda akwabo mwapimpwijilwe bintu kimye Mwana Lesa kyo aishile panopantanda. Nangwa kya kuba Yesu kechi waswaine bundengamambo bwa kwa Adama ne, waishile kwikala muntu, byonka byajinga boba baishile kwikala “balongo” banji, nangwa’mba baana banji ba bwanga bajinga bashingwa. (Tangai Bahebelu 2:17, 18.) Bufuku bwapeleleko bwa bwikalo bwanji panopantanda, Yesu kechi waambijile Shanji wa mwiulu amba amutumine “mazhita a bamalaika akila jikumi na abiji” ne. Pano akilangulukaipotu pa bamalaika bo atangijilanga byo aji Mikela Malaika Mwine Mukatampe! (Mat. 26:53; Yuda 9) Ee, Yesu waubile bya kukumya; nangwa byonkabyo, bintu byo aubile saka aji panopantanda byakepele bingi kwesakana na byobya byo akonsheshe kwingila mwiulu.

7. Bayudea baubilepo byepi kwesakana na mwayijile Mizhilo?

7 Saka akyangye kwiya panopantanda byo ajinga “Mambo,” Yesu kyamweka ye wajinga Wakwambilako Lesa watangijilenga bena Isalela mu kiselebwa. (Yoa. 1:1; Lupu. 23:20-23) Nangwa byonkabyo, ‘batambwijile Mizhilo monka mo batongwejileyo ku bamalaika, ne kwiilama ne.’ (Byu. 7:53; Hebe. 2:2, 3) Kabiji bantangi ba mu myaka kitota kitanshi ba bupopweshi bwa Bayudea bakankelwe kuyuka kine kintu kyaikejileko Mizhilo. Kya kumwenako, akilangulukai pa muzhilo wa Sabado. (Tangai Mako 3:4-6.) Banembeshi ne Bafaliseo ‘balekele kuba byanema bya Mizhilo, buchibamambo bwaoloka, ne lusa, ne bukishinka.’ (Mat. 23:23) Pano bino, Yesu kechi walangulukile amba bano bantu bakonsheshe kubula kukwashiwa ne, onkao mambo watwajijile na kushimuna bukine.

8. Mambo ka Yesu o akonshesha kwitukwasha?

8 Yesu wajinga na muchima wa kwipana. Butemwe bo atemwa bantu bwamulengejile kukebesha kwibakwasha. Watwajijile kwikala na muchima wa busapwishi. Kabiji na mambo a kwikala wa kishinka kwi Yehoba kimye kyo ajinga panopantanda, Yesu “waalukile ke mwine wa lupulukilo lwa myaka ku bonse bamukokela.” Kabiji “byo amanamine mwine pa kwesekwa, aye wakonsha kwibakwasha baesekwa.”—Hebe. 2:18; 5:8, 9.

Wafunjishiwe Bulongo Kwikala Mufunjishi

9, 10. Lufunjisho lwa mutundu ka Yesu lo afunjishiwe saka akyangye kwiya panopantanda?

9 Bena Kilishitu ba mu ano moba saka bakyangye kwibatuma mu mwingilo wa bumishonale, Jibumba Jitangijila jinengezha lunengezho lwa kwibafunjisha. Abya Yesu Kilishitu naye bamufunjishe nyi? Ee, pano bino kechi wayanga ku masukulu a Bayudea saka akyangye kushingwa kwikala Mesiasa ne; kabiji kechi wafunjishiwe ku bantangi ba bupopweshi bayile nkuwa ne. (Yoa. 7:15; esakanyaiko Byu. 22:3.) Pano ki ka kyalengejile Yesu kwikala wayuka kufunjisha?

10 Kechi na mambo a bintu Yesu byo afwainwe kufunda kwi inanji Maliya ne shanji Yosefwa ne, wafunjishiwe kwi Yehoba mwine wayukisha kufunjisha bya kwingila mwingilo wanji. Pa mambo a kino, Yesu waambile’mba: ‘Pakuba kechi neambile ami mwine ne; Batata bantumine, bo bankambizhizhe bya kwamba ne bya kulumbulula.’ (Yoa. 12:49) Inge mwauba’mba mumone, Mwana bamubujile bintu byo afwainwe kufunjisha. Saka akyangye kwiya panopantanda, Yesu kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, waikele kimye kyabaya na kuteleka ku bya mufunjishenga Shanji. Wafunjishiwe bingi bulongo.

11. Yesu wamwesheshe byepi byubilo bya Shanji ku bantu?

11 Kufumatu kimye kyo alengelwe, Mwana wajinga na bulunda bwa pa muchima ne Shanji. Pa kimye kyonse kyo ajinga mwiulu, Yesu wamwene milanguluko ya Lesa pa bantu kupichila mu kumona Yehoba byo aingijilenga nabo. Mwana wamwesheshe bingi butemwe buntutu bumo bwa kutemwa bantu byonka Lesa byo ebatemwa kya kuba byo atelwa amba maana, wakonsheshe kwamba’mba: ‘Nasekejile mu bantu.’—Mana. 8:22, 31.

12, 13. (a) Yesu wafunjile byepi kupichila mu kumona Shanji byo aingijilenga na bena Isalela? (b) Yesu waingijishenga byepi bintu byo afunjile?

12 Lufunjisho lo afunjile Mwana lwavwangilemo ne kumona Shanji byo aubilenga na bintu byakatazha. Kya kumwenako, akimonai Yehoba byo aingijile na bena Isalela baubile milengulwila. Nehemiya 9:28 waamba’mba: “Pa kwikala mu mutende ke batamishe jibiji ku meso enu [Yehoba], kepo anweba mwibalekele amba bekale mu maboko a balwanyi babo, kabiji ne abo bebanonkele; nangwa byonkabyo byo baalulukijile kwi anweba ne kwimujijila, anweba mwaumvwine mwiulu ne kwibapokolola mwibapokolwelenga javula monka mwayila lusa lwenu.” Kupichila mu kwingijila pamo na Yehoba ne kumona byo aubilenga, Yesu naye wamwesheshe lusa ku bantu bo atananga mu nyaunda.—Yoa. 5:19.

13 Yesu waingijishenga bintu byo afunjile kimye kyo aingijilenga bulongo na baana banji ba bwanga. Bufuku saka akyangye kufwa, batumwa banji bonse bo atemenwe bingi, ‘bamushile, ne kunyema.’ (Mat. 26:56; Yoa. 13:1) Petelo aye wamukaine ne kumukana Yesu bimye bisatu! Nangwa byonkabyo, Yesu kechi wibakainye batumwa banji kubwela kwi aye ne. Waambijile Petelo amba: “Amiwa nakulombejile obewa namba, lwitabilo lobe kechi lupwe ne; ne obewa, pa kwaluluka jibiji, ukoseshe ne bakwenu.” (Luka 22:32) Bena Isalela ba ku mupashi bashimikwa pa kitendekesho kya “batumwa ne bangauzhi ba Lesa,” ne pa kitendekesho kya mabwe a nsakwa ya Yelusalema Mupya uji na mazhina a batumwa bakishinka 12 ba Mwana mukooko, aye Yesu Kilishitu. Kufika ne lelo jino, bena Kilishitu bashingwa ne balunda nabo bepana, ‘ba mikooko ikwabo,’ babena kuyilako palutwe mu Mwingilo wabo wa kusapwila mambo a Bufumu uji mu kuboko kwa Lesa wa bulume ne buntangi bwa Mwananji ye atemwa.—Efi. 2:20; Yoa. 10:16; Lum. 21:14.

Yesu byo Afunjishanga

14, 15. Mu ñanyi mashinda mfunjishisho ya kwa Yesu mo yapusenejile na ya banembeshi ne Bafaliseo?

14 Nga Yesu waingijishenga byepi lufunjisho lwanji pa kufunjisha baana banji ba bwanga? Umvwe twaesakanya mfunjishisho ya kwa Yesu ne ya bantangi ba bupopweshi bwa Bayudea, tumonatu patoka kuba’mba jishinda jafunjishishangamo Yesu jakijilepo kuwama. Banembeshi ne Bafaliseo balengejile ‘mambo a Lesa kuzhilululwa na mambo a mizhilo yabo.’ Mu kupusanako nabo, byambo byo aambilenga Yesu kechi byajinga byanji mwine ne; kimye kyonse wafunjishenga mambo a Lesa. (Mat. 15:6; Yoa. 14:10) Ne atweba byo byo twafwainwa kuba.

15 Kuji kishinka kikwabo kyalengejile Yesu kupusanako bingi na bantangi ba bupopweshi. Pa mambo a banembeshi ne Bafaliseo, waambile’mba: “Bintu byonse byo bemwambila, mwibyubenga ne kwibilama. Kabiji kange mulonde byubilo byabo ne; mambo abo bebyambatu ne kwibyuba ne.” (Mat. 23:3) Yesu waubanga byonka byo afunjishanga. Twayai twisambe pa kya kumwenako kimwesha kuba’mba kino kya kine.

16. Mambo ka o mwakonsha kwambila’mba Yesu waikele bwikalo monka mwayijile byambo byanji biji mu Mateo 6:19-21?

16 Yesu wakambizhe baana banji ba bwanga ‘kwibikila . . . nsabo mwiulu.’ (Tangai Mateo 6:19-21.) Nanchi Yesu aye mwine waikele bwikalo monka mwayijile luno lujimuno nyi? Ee, mambo waambile pe aye mwine amba: “Balubwala baji na mimbwa, bañonyi nabo baji na bitoto; pakuba Mwana muntu wabulwa ne pa kushamina mutwe wanji.” (Luka 9:58) Yesu waikajile bwikalo bwapela. Watesheshe muchima pa kusapwila mambo awama a Bufumu, kabiji wamwesheshe ne byo kilumbulula kwikala kwa kubula bijikila biya na mambo a kubika nsabo pano panshi. Yesu wamwesheshe ene mambo o kyanemena kubika nsabo mwiulu, “mwabula bilongolo ne ndalabwa byonauna, ne bangivi kechi basaba mazubo ne kwiba ne.” Nanchi mubena kulondela lujimuno lwa kwa Yesu lwa kwibikila nsabo mwiulu nyi?

Byubilo Byalengejile Yesu Kumutemwa ku Bantu

17. Byubilo ka byalengejile Yesu kwikala musapwishi wapusanako na bonse?

17 Byubilo ka byalengejile Yesu kwikala musapwishi wapusanako na bonse? Kyubilo kimo ke mweno yo amwenangamo bantu bo akwashishenga. Byubilo bimo byawama bya kwa Yehoba byo amwesheshe Yesu byajinga kwikepesha, butemwe ne lusa. Akimonai bino byubilo byo byakebwijile bavula kwiya kwi Yesu.

18. Mambo ka o kyafwainwa kwambiwa’mba Yesu wikepeshe?

18 Byo aswile mwingilo wa kwingila panopantanda, Yesu “wialwile mwine nobe ke watu pa kutambula musango wa buzha, ne kwaluka ke wa mu kipasha kya bantu.” (Fili. 2:7) Kuno kwajinga kwikepesha. Kunungapo, Yesu kechi walengululanga bantu ne. Kechi wilundumikanga amba, ‘Amiwa nakafuma mwiulu monse mwa, onkao mambo mwafwainwa kumvwinanga kwi amiwa ne.’ Kupusanako na bantu betelele bene amba bamesiasa, Yesu kechi wapitangamo wenda ubijika mwingilo wanji wa kwikala Mesiasa wa kine ne. Bimye bimo wakambizhenga bantu kubula kuya na kubula bakwabo pe aye nangwa pa bintu byo aubilenga. (Mat. 12:15-21) Yesu wakebelenga bantu kwifuukwilapo bene kumulondela kwesakanatu na byo bemwenejilenga bene. Baana banji ba bwanga bamwenejilemo bingi kuba’mba Nkambo yabo kechi wibaketekejile’mba bekaletu suka nobe bamalaika balumbuluka bo ajinga nabo mwiulu ne.

19, 20. Nga butemwe ne lusa byamulengejile byepi Yesu kukwasha bantu?

19 Kabiji Yesu Kilishitu wamwesheshe ne butemwe, kyubilo kikatampe kya Shanji wa mwiulu. (1 Yoa. 4:8) Yesu wafunjishenga bantu mu butemwe. Kya kumwenako, akimonai byo eumvwinenga pa nsongwalume munonshi. (Tangai Mako 10:17-22.) Yesu “wamutemenwe” bingi kabiji wakebele kumukwasha, pano bino uno nsongwalume munonshi wakankelwe kusankilapo bunonshi bwanji pa kuba’mba ekale wa kulonda Kilishitu.

20 Kabiji kyubilo kikwabo kyamulengejile Yesu kumutemwa ku bantu ke lusa lo ajinga nalo. Byonka bijitu bambulwakoloka bonse, ne boba bonse baswile byo afunjishishenga banemejilwe na makatazho avula bingi. Byo ayukile kino, Yesu wibafunjishenga na kifyele ne na lusa. Kya kumwenako: Juba jimo Yesu ne batumwa banji bapayankene bingi kya kuba kechi bajingapo ne na kimye kya kupishapo ka kuja pa kanwa ne. Nangwa byonkabyo, pano nga Yesu waubilepo byepi byo amwene jibumba ja bantu jakonkenejile pamo? ‘Wibobile lusa, mambo baji pamo no mikooko yabula kafunga: ponkapo watatwile kwibafunjisha byavula.’ (Mako 6:34) Yesu wamwene lukatazho lwajinga na bantu bajinga mu nyaunda yanji kabiji waingijishe ngovu yanji kwibafunjisha ne kuba bya kukumya bya kwibakwasha. Bamo bakebwijilwe ko aji na mambo a byubilo byanji byawama, batundaikilwe na byambo byanji kabiji ne kwikala baana banji ba bwanga.

21. Ki ka kyo tukesambapo mu mutwe walondelapo?

21 Kuji bintu byavula bingi byo twakonsha kufunjilako ku mwingilo wa kwa Yesu panopantanda, byonka byo kyaambiwapo mu mutwe walondelapo. Mu ñanyi mashinda akwabo mo twakonsha kulondela Yesu Kilishitu, Mishonale mwine?

Musakukumbula’mba Ka?

• Lufunjisho ka Yesu lo afunjile saka akyangye kwiya panopantanda?

• Mfunjishisho ya kwa Yesu yakijile byepi ya banembeshi ne Bafaliseo?

• Byubilo ka byalengejile Yesu kumutemwa ku bantu?

[Kipikichala pa peja 15]

Yesu wafunjishenga byepi mabumba?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu