Nanchi Kine Kujipo Wituta Muchima Nyi?
Nanchi mwakikalapo kala mu lukatazho ne kumona amba kafwako nangwa umo wa kwimukwasha nenyi? Nangwa kya kuba bayukile lukatazho lo mwapichilengamo mwamwene kuba’mba kechi bateleko muchima ne.
UMVWE tuji mu lukatazho kimwekatu nobe kechi lukapwa ne. Kimye kimo mwakonsha ne kupwisha kuba’mba makatazho o mubena kupitamo abayisha kechi mwakonsha kuchinchika ne. Tumvwa bino kikatakata umvwe ketupite mu makatazho etukatazha mu milanguluko, binyenge bikatampe, mapuso akatampe, bikola bibula kupwa nangwa makatazho akwabo. Twakonsha kulanguluka amba twayandatu kabiji kafwako ko twakonsha kutana bukwasho ne. Nanchi kine kujipo wituta muchima nyi?
“Lesa wa Bukwasho Bonse” Wituta Muchima
Lesa bamulumbulula mu Baibolo kuba’mba ye “Shanja bya lusa, Lesa wa bukwasho bonse.” (2 Kolinda 1:3) Lesa, yenka wa jizhina ja Yehoba wayuka amba tukeba bukwasho. Baibolo waingijisha kyambo kya “bukwasho” mu mbaji yavula bingi, witubujishatu kuba’mba Lesa kechi uyukatu byo tupitamo kwapwa ne, ukeba ne kwitukwasha. Kuyuka bino, kwitulengela kusumininwa amba nangwa kya kuba bantu kechi bayuka ne, nangwa balengululatu, Yehoba aye wituta muchima.
Binembelo byaambishatu kuba’mba Yehoba wituta muchima pa muntu pa muntu. Baibolo waamba’mba: “Meso a Yehoba aji konse konse, saka atala pa batama ne pa bawama.” (Byambo bya Mana. 15:3) Kabiji pa Yoba 34:21 tutangapo’mba: “Meso anji aji pa mashinda a bantu, kabiji umona monse monse mo baya.” Yehoba umona byo tuba byawama nangwa byatama kabiji uyuka byonse byo tupitamo kuba’mba akumbule mo kyafwainwa monka mwayila mweno yanji. Shayuka nangwa amba ngauzhi Hanani waambilepo pa kino kimye kyo aambilenga kwi Mfumu Asa wa bena Yuda amba: “Meso a Yehoba apitañana panopantanda ponse amba: Nebamweshe bulume bwami abo banketekela na muchima yensetu.”—2 Byambo bya Moba 16:7, 9.
Kuji kintu kikwabo kilengela Yehoba kwituta muchima. Yesu waambile’mba: “Kafwako wakonsha kwiya kwi amiwa ne, poso abo Batata bantuma bamukoka.” (Yoano 6:44) Yehoba utala mu muchima amba amone kana tukeba kumuyuka bulongo. Umvwe muntu ukeba kumuyuka wakonsha kumukwasha mu jishinda jawama. Kya kumwenako, mu kyalo kya Dominican Republic mwanamukazhi umo wajinga na kikola kya kansa [kabe] wajinga mu kipatela amba bamutumbule. Walombele kwi Lesa amba amutangijile atane bupopweshi bwa kine. Papichiletu ka kimye kacheche bamwatawanji bamuletejile buloshuwa wa Nanchi Lesa Ukebaka Kwiatweba?a ye atambwile ku Bakamonyi ba kwa Yehoba bamufwakashijile pa nzubo lukelo. Uno mwanamukazhi watangile uno buloshuwa kabiji wavulukile kuba’mba mo mwakumbwila Lesa lulombelo lwanji. Waswile kumufunjisha Baibolo ku Bakamonyi, kabiji bañondo saka bakyangye kufika batanu na umo wipaine kwi Lesa ne kubatizwa.
Mu buku wa mu Baibolo wa Masalamo tutangamo byambo bikosesha byaambile banyimbi ba masalamo Bahebelu nabiji Mfumu Davida kulumbulula Yehoba byo ata muchima bakalume banji. Pa Salamo 56:8, paji musashijilo wa Mfumu Davida kwi Lesa amba: “Mulonge mipolo yami mu mutumwa wenu; Kechi iji mu buku wenu nenyi?” Byonkatu byo twaumvwa mu ino ñambilo ya kifwanyikizho, Davida wayukile kuba’mba Yehoba kechi wamwenengatu byo amanaminenga ne, bino wayukile ne byo kyamukolelenga ku muchima. Yehoba wayukile kyamanyikilenga Davida ne kyalengejile kuba’mba alakashenga mipolo. Kya kine Yehoba wibata muchima bonse bebikako kuba kyaswa muchima wanji, ‘abo bamuketekela na muchima yensetu.’
Kikwabo kitango kyaamba pe Lesa byo ata muchima bantu ke Salamo 23 wayukanyikwa bingi. Uno Salamo utendeka na byambo bya kufwanyikizha Lesa ku kafunga wawama muchima amba: “Yehoba ye kafunga wami; kechi nkakajilwa ne.” Bakafunga ba ku Musela balama bingi bulongo mikooko yabo, beitumba ne mazhina. Pa juba pa juba kafunga wita mukooko umo umo na kumubenkabenka ne kumona inge paji po ekozha. Umvwe wamona kilonda ushingapo manyi apwisha bilonda bukiji. Inge mukooko wakolwa kafunga wakonsha kumukanjikizha kutoma muchi ne kumukwasha kwimana kuchina amba inge alaale usa kufwa. Kino kya kumwenako kyalumbulula bingi bulongo Yehoba byo ata muchima bantu beya kwi aye.
Lulombelo ne Lusanguko Bimwesha Amba Kine Lesa Wituta Muchima
Ano ne masalamo akwabotu kechi anembwa mu Baibolo amba tumvwengatu bulongo pa kwiatanga ne. Etubula bakalume ba Lesa bakishinka bajingako kala byo babulanga Yehoba biji ku muchima, kumusashijila amba ebakwashe ne byo bamusanchilanga pa lutangijilo ne mapesho. Byambo bya bano bakalume bakishinka ba Lesa bajiko kala bituyukisha kuba’mba basumininwe’mba Lesa wibatele muchima. Kwibitanga ne kulanguluka langulukapo pa bino byambo byo baambile kufuma panshi ya michima kwakonsha kwitukwasha kuyuka Lesa mu jishinda jo bamuyukijilemo. Lesa byo etupa jishuko ja kulomba kwi aye kimwesha’mba wituta bingi muchima.
Kimye kimo, lukatazho lwitubayila kya kuba tukankalwa ne mwa kulombela. Nanchi kino kilengela Yehoba kukankalwa kuyuka amba tuji na binyenge nyi? Loma 8:26 ukumbula’mba: “Ne mupashi naye witukwasha mu kunekena kwetu: mambo kechi twayuka mwa kulombela mwafwainwa ne; kabiji aye mwine mupashi witulombela na mibinzo ya kubula kukonsha kwamba.” Binembelo bitubula kuba’mba byalombelepo bakalume ba Lesa bajiko kala byakonsha kwipasha na byo tubena kupitamo, onkao mambo aye ‘umvwa milombelo’ Yehoba uketumvwa inge twamulomba.—Salamo 65:2.
Lusanguko ke kintu kikwabo kimwesha amba Lesa wituta muchima pa muntu pa muntu. Yesu waambile’mba: “Juba jibenakwiya, jo bakomvwa bonse baji mu [bilende bya kivuluko] jiwi janji [Yesu].” (Yoano 5:28, 29, NW) Kyambo kya Kingiliki kyo baingijisha pano kyatuntululwa bulongo amba “bilende bya kivuluko,” kechi amba bilende bine ne. Kino kilumbulula kuba’mba Lesa uvuluka mwapichile bwikalo bwa muntu wafwa.
Akilangulukaipotu, Lesa pa kuba’mba asangule muntu, wafwainwa kuyuka byonse pa yewo muntu, byo amwekanga, byubilo byo afunjile ne byo asemenwetu nabyo ne byonse byo ayukile. (Mako 10:27) Lesa kechi ulubamo muntu nangwa papita biumbi bya myaka ne. (Yoba 14:13-15; Luka 20:38) Onkao mambo, biumbi ne biumbi bya bafwa Lesa ukebavuluka, sukatu byonka byo bajinga. Kino ke kintu kimo kimwesha’mba Lesa kine wituta muchima pa muntu pa muntu.
Yehoba ye Upana Mfweto
Ki ka kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba Lesa etute muchima ne kwitulama bulongo? Kitanshi twafwainwa kumuketekela, kumukokela ne kumwitabila. Mutumwa Paulo walumbulwile kilengela muntu uji na lwitabilo mwi Lesa kumuta muchima. Wanembele’mba “Pabula lwitabilo kechi kyakonsheka kumutokesha pa muchima ne; mambo awa wiya kwi Lesa kyafwainwa aye etabe’mba, ko aji, kabiji amba, ye ufweta boba bamukebesha.”—Bahebelu 11:6.
Yukai kuba’mba lwitabilo lutokesha Lesa ku muchima lwaimena pa bishinka bibiji. Kitanshi, twafwainwa ‘kwitaba’mba, ko aji,’ ko kuba’mba twafwainwa kwitabila amba Lesa koaji kabiji ye Mfumu Mukatampe ye twafwainwa kukokelanga ne kupopwela. Kya bubiji, twafwainwa kwitabila amba “ye ufweta boba bamukebesha.” Lwitabilo lwa kine lwavwangamo ne kwitabila’mba Lesa wibata muchima bonse bakebesha kuba kyaswa muchima wanji kabiji wibafweta. Kupichila mu kufunda Baibolo ne kupwanañana na bantu bamukokela, ne anweba mwakonsha kwikala na lwitabilo lwafwainwa Lesa pa kuba’mba akemulame ne kwimufweta.
Bantu bavula baitabila kuba’mba Lesa kechi watako muchima ku bwikalo bwa bantu ne. Kwesakana na byo twisamba, Baibolo wamweshatu patoka kuba’mba Lesa wibata bingi muchima bamwitabila. Nangwa kya kuba ano moba mu bwikalo bantu baji na binyenge, bijikila, kwifichisha ku muchima ne kwizhingijisha, bino kange mupopomenwe ne. Yehoba Lesa wituta bingi muchima. Kabiji wituswisha bonsetu kukeba bukwasho kwi aye. Nyimbi wa masalamo waambile’mba: “Utwike Yehoba kisendwa kyobe, ne aye ukakukosesha: Kechi ukamuleka mololoke amba atenkene nangwa jimotu ne.”—Salamo 55:22.
[Tubyambo twa mushi]
a Wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.
[Kitenguluzha/Kipikichala pa peja 23]
Binembelo bya Kukosesha Lwitabilo Lwenu mwi Lesa Kuba’mba Wimuta Muchima
“Meso a Yehoba apitañana pano pa ntanda ponse amba: Nebamweshe bulume bwami abo banketekela na muchima yensetu.” —2 BYAMBO BYA MOBA 16:9
“Mulonge mipolo yami mu mutumwa wenu; Kechi iji mu buku wenu nenyi?”—MASALAMO 56:8
“Yehoba ye kafunga wami; kechi nkakajilwa ne.”—MASALAMO 23:1
“Anweba mumvwa milombelo, Kwi anweba ko bakeya bantu bonse.”—MASALAMO 65:2
“Po po mukangita ne amiwa nkemwitaba; ne anweba mukasaka kwikala ne amiwa ye mwalenga.”—YOBA 14:15
“Awa wiya kwi Lesa kyafwainwa aye etabe’mba, ko aji, kabiji amba, ye ufweta boba bamukebesha.”—BAHEBELU 11:6
“Utwike Yehoba kisendwa kyobe, ne aye ukakukosesha: Kechi ukamuleka mololoke amba atenkene nangwa jimotu ne.”—MASALAMO 55:22