Baibolo Upimpula Bwikalo bwa Bantu
Mambo ka mwanamukazhi umo wasankijilepo lwitabilo mu bya bupopweshi o engijila kimye kyabaya mu mwingilo wa kukwasha bakwabo kuyuka Lesa? Ki ka kyalengejile mwanamulume umo watemenwe makayo abika bumi mu kizumba kwiasankilapo ne kutemwa mutende? Kabiji kika kyalengejile mwanamulume wapepanga bizhima, kitomi watemenwe kulwa kupimpula bwikalo bwanji? Tangai mumvwe byo beambila.
BWIKALO BWANJI
JIZHINA: PENELOPE TOPLICESCU
MYAKA YA KUSEMWA: 40
KYALO: AUSTRALIA
MWAPITA BWIKALO BWANJI: KULEFULWA NA BUPOPWESHI
BWIKALO BWA KALA: Nasemekelwe mu muzhi wa Sydney, mu kyalo kya Australia, pano bino byo najinga na myaka ibiji, kisemi kyetu kyavilukijile ku kyalo kya New Guinea. Twaikele pepi na myaka ibiji mu Rabaul kabiji myaka ikwabo 8 mu Bougainville. Mu yoya myaka mu kyalo kya New Guinea kechi mwajinga matelevizhonyi ne, onkao mambo amiwa ne nkasami wamulume twayanga na kowa, kwibila pa mema saka twavwala bya mwela ne kuya mungye mwamalala.
Byo najinga na myaka jikumi natendekele kuta muchima ku bupopweshi. Bamama bajinga Bakatolika, onkao mambo bafukwilepo kuba’mba ntanwenga ku sukulu wa kufunda Baibolo na bashishita. Naikele Katolika kabiji byo nafikizhe myaka jikumi nabatizwe.
Bino byo twabwelele ku Australia, papichiletu myaka icheche natendekele kuzhinauka byo nafundanga mu bupopweshi bwetu. Myaka yonse yo nafunjilenga pa sukulu mukatampe nafunjilengatu bya mpito, kabiji amiwa ne batata twisambanga bingi pa byatendekele bupopweshi ne pa mashimikila a mu Baibolo o twalangulukanga’mba bishimitu. Kyapeleleko nasankijilepo bisho ne mafunjisho a Bakatolika.
Bansemi bekaine saka nkiji na myaka 16. Bamama bwikalo bwibakosejile bingi, amiwa naile na kwikala na batata ne bakazhi babo bakwabo bo basongwele. Nkasami wa mulume ne bamama bavilukijile mu muzhi mukwabo. Naumvwanga bingi mukose pa kikye kimye. Papichile myaka ibiji pa kuba’mba tupwañene na bamama banshinjile. Natendekele kutoma maalwa, kwingijisha bizhima ne kutanwa ku bijiilo. Nalekele sukulu, natwela nkito ne kwionawinatu kimye kya mu bwanyike bwami na mambo a kwikala bwikalo buncha.
Byo naikele na myaka 25, natendekele jikwabo kulanguluka pa Baibolo. Natendekele nkito ikwabo, konataine nsongwakazhi wa jizhina ja Liene wajinga bingi na lukokelo na mukulumpe wanji wa nkito nangwa kya kuba wamushintaukilanga. Byo namwipwizhe ene mambo o abujilanga kushinkanya na mukulumpe wa nkito, wandumbulwijile kuba’mba wafunjilenga Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba kabiji waesekelenga kulondela mafunde a mu Baibolo mu bwikalo bwanji. Liene wañambijile’mba amfunjishenga Baibolo. Na mambo akubula kuyuka mo atazhizhe nalangulukilenga kuba’mba kampe walumbulwilenga’mba ukamfunjishatu byonse byo ayuka mu Baibolo mu awala umo. Bufuku bwa jojo juba Liene wapwishishe maawala asatu na kukumbula mepuzho ami ambilenga pa Baibolo. Natemenwe bingi mambo waingijishenga Baibolo pa kukumbula mepuzho ami.
Mvuluka byo nabwelelenga bufuku ku nzubo na motoka panyuma ya kwisamba ne Liene saka nazhingijila Lesa pa kubula kunkwasha kufunda bukine bukiji. Nayukile kuba’mba Bakamonyi baji na byubilo byawama, kabiji nalangulukile’mba kimye kyapita kya kupimpula bwikalo bwami. Kabiji na langulukilenga’mba kechi nakonsha kuya na kusapwila ku nzubo ku nzubo byuba Bakamonyi ne. Natwajijile na kufunda Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba, bino najinga na muchima wa kukeba kutana kyatama mu mafunjisho abo kyafwainwe kundengela kuleka kwa kubula jiwi jami ja mu muchima kuzhachisha. Juba jimo nalangulukile kuba’mba kechi nkatanamo kyatama mu mafunjisho abo ne.
BAIBOLO BYO APIMPWILE BWIKALO BWAMI: Monka mu kufunda mafunde a mu Baibolo ne jiwi jami ja mu muchima jakilangamo kunzhachisha. Pa kuba’mba jiwi ja mu muchima jibulenga kunzhachisha nalekele kwingijisha bizhima. Bino byo navilukijile ku byalo bya ku bushiya bwa tulunga natendekele jikwabo kutanwa ku bijiilo ne kutoma maalwa. Nangwa kya kuba kimye kyonse naesekanga kwikela mwayila mafunde a mu Baibolo, nabwelanga ku byubilo byami bya kala. Nalombanga kwi Yehoba bino naumvwanga bingi ku muchima kutama.
Kimye kyo nafunjile pa byaubile Davida ne Batesheba kabiji ne Yehoba byo ebobijile lusa, kino kyankwashishe bingi. Davida waubile bulongo pa kwitabizha kilubo kyo aubile kwakubula kwikangaizha pa kumujimunako. Kabiji na kwipelula waswile lujimuno. (2 Samwela 12:1-13) Kimye kyonse inge nauba kyatama, navulukanga jino jishimikila kabiji kyampelelanga bingi kulomba Yehoba lulekelo lwa mambo. Nafuukwilepo kulombanga saka nkyangye kutwela mu lweseko, kukila umvwe lwamweka kala kabiji kuba bino kwankwashishe bingi.
BYO NAMWENAMO BYAWAMA: Nazhingilanga bingi bukiji. Bino kinembelo kya Efisesa 4:29-31 kyankwashishe kuleka “bukaji, ne kubukabukaji.” Byo nayukile kwikanya kuzhingila bukiji, nafunjile ne kulama lujimi. Kikwabo, Yesu witujimwineko’mba “kwamba kwenu kwikaletu amba, Ee, Ee,” kino kyankwashishe kwikala muntu wawama.—Mateo 5:37.
Patanshitu, bamama bankanyanga kufunda na Bakamonyi, kyapeleleko bañambijile’mba baumvwa bingi bulongo pa byo nauba. Baambile’mba “nayukishatu bulongo kuba’mba kyakulengela kwikala na byubilo byawama kechi byo wakoma ne, bino ke na mambo a kuba’mba wayuka Yehoba.” Bino byambo byaambile bamama byandetejile bingi lusekelo.
Pano luno bwikalo bwami buji na nkebelo kabiji bwawama. Amiwa ne bamwatawami twaingila mu mwingilo wa kimye kyonse wa kufunjisha Baibolo pa myaka itanu na ina. Luno ngya na kusapwila ku nzubo ku nzubo, kabiji ne kitana kuba’mba uno ke mwingilo wawama bingi ye nkyangye kwingilapo kala.
BWIKALO BWANJI
JIZHINA: DENIS BUSIGIN
MYAKA YA KUSEMWA: 30
KYALO: RUSSIA
MWAPITA BWIKALO BWANJI: WATEMENWE KISELA KYA BIBAKA
BWIKALO BWA KALA: Nasemekejilwe mu muzhi wa Perm’ kabiji nakomejile mu muzhi wa Furmanov muji bangikazhi nobe 40,000 mu kibunji kya Ivanovo mu Russia. Furmanov ke muzhi umweka bingi bulongo uji na bichi byawama bilala buluba bwa kibobo ne buchila mu kimye kya kibundo. Mu ma 1980 ne mu ma 1990 bumbanzhi bwaubile ne woo mu uno muzhi. Kisemi kyetu kyaikele bingi bulongo nangwa kya kuba twamonangatu mali acheche. Naikalanga na bansemi ne nkasami wa mulume mu nzubo yajingatu na kibamba kimo mwakulaala, onkao mambo ino nzubo yakepele.
Byo nafikizhe myaka itanu na ibiji, natatwile kufunda kisela kya bibaka. Nekitemenwe bingi kino kisela; mu bwikalo bwami natele bingi muchima ku kino kisela. Natayanga kimye kyabaya mu kishimikwa mwa kukoseshesha mubiji, ne balunda nami bavula batemenwe kukaya bisela. Kimye kyo nafikizhe myaka 15 bampele mushipi uchila mu kisela kya bibaka, kabiji mu mwaka walondejilepo natambwile mushipi wa nkundwe nkundwe. Nanjinga mu jibumba ja bakaya kisela kya bibaka kyayile na kwikyombesha mu Russia ne Eurasia. Bintu byamwekanyikilenga kuwama, bino byo nafikizhe myaka 17 bwikalo bwami bonse bwaalukile.
Twalengele mambo na balunda nami bamo kabiji betukwachile. Bankashile myaka ibiji mu kaleya. Bwikalo mu kaleya bwatamine bingi. Bino monka mu kaleya mo mo namwenepo Baibolo kimye kitanshi. Natangile buku wa Ntendekelo, Masalamo ne a mu Lulayañano Lupya. Nalamine byambo biji mu lulombelo lwa Nkambo mu mutwe kabiji saka nkyangye kulaala nalombanga bino byambo bintu bimo kulanguluka’mba kuba bino kukankwasha.
Bankasulwile kufuma mu kaleya mu 2000, bino kechi nayukile bya kuba nangwa nkebelo ya bumi mu bwikalo bwami ne. Natendekele kwingijisha bizhima. Kino kyo kimye kyafwile ne bamama. Bantemenwe bingi, kabiji kyankolele bingi ku muchima. Bino nalekele kwingisha bizhima ne kutendeka kuya jibiji mu kishimikwa mwa kukoseshesha mubiji. Kabiji navilukijile ku muzhi wa Ivanovo. Natendekele kwingila mu shitolo wa kajo. Mukulumpe wa kibiji mu shitolo wajinga Kamonyi wa kwa Yehoba. Wandondolwejile mafunjisho atanshi a mu Baibolo ne kunengezha Kamonyi mukwabo wa kumfunjishanga Baibolo.
BAIBOLO BYO APIMPWILE BWIKALO BWAMI: Byo nafundanga Baibolo, lufunjisho lwa nkebelo ya Lesa ya kuleta paladisa panopantanda lwamfikile pa muchima, kabiji nakebelenga kuba byamfwainwa pa kuba’mba nkekalemo. Nayukile amba Yehoba Lesa uji na mizhilo yanema bingi yo akeba bantu kulondela mu bwikalo. Mu bwikalo bwami javula netele bingi muchima. Bino nafunjile amba Yehoba wakebelenga amiwa kuta muchima bakwetu ne kwikala na byubilo byo nabujilepo, ko kuba’mba byubilo byavwangamo lusa ne mutende.
Umvwe kandanguluke pa bintu byonse byangubila Yehoba, nabiji kupana Mwananji ke kitapisho pa mambo a bundengamambo bwami, butemwa bwa Lesa bwandengejile kupimpula bwikalo bwami. Kya kumwenako, nafunjile mu Salamo 11:5 amba Yehoba washikwa bukapondo. Onkao mambo nalekele kutamba bya bukapondo ne lupato pa malangalanga. Kabiji nebikileko kya kine pa kuba’mba nekileke kisela kya bukapondo. Jifunde jiji pa 1 Kolinda 15:33 jankwashishe kuyuka kuba’mba bo nsala kwipapika nabo bakonsha kumfunjisha byubilo byabo. Kuntaya pa kazhima kwapainenga kishiino kyakuba’mba kino kishinka. Nasajilepo kuleka kwipapika na bakwetu batemenwe bisela bibika bumi mu kizumba.
BYO NAMWENAMO BYAWAMA: Kupwanañana na Bakamonyi ba kwa Yehoba ne kufunda Baibolo kwankwashishe kwikala muntu wa kishinka. Kya kumwenako, nafunjile pa Bahebelu 13:5 ene mambo o kyanemena kutondwa na byonka byo tuji nabyo ne kuleka kutemwa mali. Kwingijisha luno lujimuno kwankwashishe kuleka kwiba ne bubela.
Kutatulatu ne kala, nemeka bingi bulunda. Nakimonapo kala bulunda bwa bantu bwapwanga na mambo a kichima ne moyo. Bakamonyi ba kwa Yehoba nabo bambulwakoloka, bino nayuka kuba’mba banemeka bingi mizhilo ya Lesa kabiji beseka na ngovu kwingijisha mafunde anji mu bwikalo bwabo na bantu. Mwiabo momo natana balunda bakine.
Kechi nayuka byafwainwe kwikala bwikalo bwami umvwe ne kufunda kwikela mwayila mizhilo ya mu Baibolo ne. Inge ne bino ne, inge bantaya jibiji pa kazhima, nangwa inge manyikatu bantu. Luno byonji na mukazhi ne baana babiji, kituletela bingi lusekelo kufunjisha bantu bukine bwaamba pe Lesa.
BWIKALO BWANJI
JIZHINA: JOSÉ ARLOS PEREIRA DA SILVA
MYAKA YA KUSEMWA: 31
KYALO: BRAZIL
MWAPITA BWIKALO BWANJI: NTUTWA MISHINKO
BWIKALO BWAKALA: Nakomejile mu kimasamasa kya Americana mu kyalo kya São Paulo. Kechi twajinga na kwa kutapula mema a kutoma atoka nangwa byolonyi byalumbuluka ne. Ino mpunzha yayukanyikilwe na bukapondo ne bubi bwavujilemo.
Nakomene na muchima wa bukapondo, nashinchile bingi. Kabiji naendangatu na kulwa mu mikwakwa, bantu ba mu kinkalankulo batendekele kunchina. Mvwajilo, mwekelo ne byubilo byami byamweshanga’mba nakanama. Natomanga bingi maalwa, kabiji kimye kimo napendwanga kya kukankalwa kuyuka bibena kubiwa. Naingijishanga bizhima nobe bakolojami babalume. Kolojami umo wafwile na mambo a kwingisha bizhima byavula.
BAIBOLO BYO APIMPWILE BWIKALO BWAMI: Kimye kyo namonañene na Bakamonyi ba kwa Yehoba, bamwesheshe mu Baibolo amba Yehoba ukalula ino ntanda yonse ke paladisa. (Luka 23:42, 43; Lumwekesho 21:3, 4) Kabiji nafunjile ne kuba’mba bafu kafwako kyo bayuka ne, onkao mambo Lesa kechi umanyika bantu babi mu mujilo wa helo ne. (Musapwishi 9:5, 6) Kino kyantekeneshe bingi. Byo nafunjile pe Lesa byandengejile kukebesha kupimpula bwikalo bwami. Bino kechi kyampelejile kuleka kwingijisha bizhima, kutoma, kulwa ne ñambilo yatama ne.
Nangwa byonkabyo, byambo bya mutumwa Paulo byanembwa mu 1 Kolinda 6:9-11 byantundaikile bingi. Kino kinembelo kimwesha kuba’mba bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi nabo bajingapo na byubilo byatama byo najingapo nabyo. Bino mu bino byepelo muji ne byambo bya kuba’mba: “Anweba bamo mwajinga ba byonkabi: bino pano bemovwa, bino bemuzhijika, bino bemubingisha, monka mu jizhina ja Nkambo Yesu Kilishitu, ne mu Mupashi wa Lesa wetu.” Bino byambo byandengejile kwikala na luketekelo lwa kuba’mba nakonsha kupimpula byubilo byami ne kwikala bwikalo butokesha Lesa pa muchima.
Byo natendekele kupwanañana na Bakamonyi ba kwa Yehoba, nasumininwe kuba’mba bano bo bapopweshi bakine. Bayukile bwikalo bwami bwa bukapondo ne kushinta, bino bantambwijile bingi bulongo na butemwe.
BYO NAMWENAMO BYAWAMA: Inge ne kufunda Baibolo ne kupimpula bwikalo bwami ne, inge nafwile kala. Pano bino nji bingi na lusekelo pa kukwasha mulongo wami umo kufunda Baibolo ne kuleka muteeto ye aji nanji wa kwingijisha bizhima. Kabiji natundaika ne balongo bami bakwabo kufundanga Baibolo. Natemwa bingi kuba’mba nepana mu bwikalo bwami kwingijila Lesa, aye wituta muchima.
[Caption pa peja 9]
“Nafuukwilepo kulombanga saka nkyangye kutwela mu lweseko, kukila umvwe lwamweka kala kabiji kuba bino kwankwashishe bingi”