BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w09 7/15 pp. 19-23
  • Londelainga Yesu Kupichila Mu Kusapwila Na Kuchinchika

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Londelainga Yesu Kupichila Mu Kusapwila Na Kuchinchika
  • Kyamba kya Usopa—2009
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Bafwainwe Kuchinchika byo Kwajinga Bulwanyi
  • Butemwe Bwakwashishe Yesu Kusapwila na Kuchinchika
  • Mupashi Wazhila Witukwasha Kusapwila na Kuchinchika
  • Bena Kilishitu Lelo Jino Basapwila na Kuchinchika
  • Nanchi Musapwila na Kuchinchika nyi?
    Mwingilo Wetu wa Bufumu—2000
  • ‘Ambainga Mambo a Lesa na Kuchinchika’
    Kyamba kya Usopa—2010
  • Twajijilai Kwambanga Mambo a Lesa na Kuchinchika
    Mwingilo Wetu wa Bufumu—2005
  • Kuchinchika
    Temwai Bantu—Bakwashai Kwikala Baana ba Bwanga
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2009
w09 7/15 pp. 19-23

Londelainga Yesu Kupichila Mu Kusapwila Na Kuchinchika

“Twachinchikile . . . mu kwimwambila mambo awama.”—1 TESA. 2:2.

1. Mambo awama a Bufumu awamina ka?

1 BYO kyawamapo kuteleka ku mambo awama! Mambo awamisha ke a Bufumu bwa Lesa. Ano mambo awama etulaya kuba’mba katatakatu buyanji, bikola, misongo, mabingo ne lufu bikapite. Kabiji etushinkwila ne jishinda ja ku bumi bwa myaka, kusolola nkebelo ya Lesa ne kwitumwesha bya kwikala balunda nanji bawama. Mwakonsha ke mulanguluke’mba bonse bakonsha kusekela pa kumvwa ano mambo asapwijilengapo Yesu ku bantu. Pano bino, kya bulandatu ke kya kuba’mba kechi byo byo kiji ne.

2. Lumbululai mwatala byambo byaambile Yesu bya kuba’mba: “Naiya kwabanya.”

2 Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba: “Inge mulanguluke’mba, Waiya kuleta mutende pano panshi ne: kechi naiya kuleta mutende ne, poso mpoko. Ke pakuba naiya kwabanya muntu ne shanji, mwana wa mukazhi naye ne inanji, mulokazhi naye ne inanjivyala: kabiji balwanyi ba muntu bakekala ba mu kisaka kyanji mwine.” (Mat. 10:34-36) Mu kifulo kya kutambwila ano mambo awama na lusekelo, bantu bavula beakana. Bamo bekala ke balwanyi ba boba beashimuna, nangwa kya kuba bano basapwishi ke balongo babo mu kisemi kimo.

3. Pa kuba’mba tutwajijile mu mwingilo wetu wa kusapwila, twafwainwa kwikala na ka?

3 Ne atweba tushimuna bukine buntutu bumo bwashimwinengapo Yesu, kabiji bantu byo bebumvwa, bobatu kintutu kimo kyonka kyo baubilengapo bantu bo asapwijilengako Yesu. Kino twikiyukila jimo. Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba: “Muzha kechi wakila nkambo yanji ne. Inge bampachile amiwa, kabiji bakemupata ne anweba.” (Yoa. 15:20) Mu byalo byavula kechi betumanyika ne, bino betupata ne kwitulengulula. Onkao mambo, twafwainwa kwikala na lwitabilo ne kukosa pa kuba’mba tutwajijile mu mwingilo wetu wa kusapwila mambo awama na kuchinchika.—Tangai 2 Petelo 1:5-8.

4. Mambo ka Paulo o afwainwe ‘kuchinchika’ pa kusapwila?

4 Kimye kimo kampe kimukatazha bingi pa kubatu amba muye mu mwingilo, nangwa kuji bimo bimulengela kubula kwiumvwa kukasuluka. Umvwe byo byo kiji kwi anweba, kechi mwafwainwa kulanguluka’mba yenu mwiumvwatu bino bunke ne. Mutumwa Paulo wajinga musapwishi wachinchikile ne kubula moyo kabiji wayukile bingi bukine, pano bino naye pa bimye bimo kyamukatazhanga bingi pa kubatu amba asapwile. Paulo wanembejile bena Kilishitu mu Tesalonika amba: “Nangwa twamanamine ne kubiwa byatamisha bya bumvu ku Filipai, monka mo mwayukila ne anwe bene, twachinchikile mwi Lesa wetu mu kwimwambila mambo awama a Lesa monka mu bulwi bwavula.” (1 Tesa. 2:2) Mu Filipai bene ba lūsa bapumine ba Paulo ne Silasa na tumama, kwibataya mu kaleya ne kwibakula maulu abo mu bikulu. (Byu. 16:16-24) Nangwa kyajinga bino, Paulo ne Silasa ‘bachinchikile’ ne kutwajijila kusapwila. Nga atweba twakonsha kuba byepi bino? Pa kuba’mba tukumbule buno bwipuzho, twayai tukisambe pa kyakwashishe bakalume ba Lesa ba kala kwamba na kuchinchika bukine pe Yehoba, apa bino tufunde ne byo twafwainwa kulondela kya kumwenako kyabo.

Bafwainwe Kuchinchika byo Kwajinga Bulwanyi

5. Mambo ka aba bekala bakishinka kwi Yehoba o bafwainwa kwikela bachinchika?

5 Yesu ye wakumwenako wetu mukatampe wakosele ne kuchinchika. Pano bino, kufumatu ku ntendekelo ya bwikalo bwa bantu, kuchinchika kukebewa bingi ku boba bekala bakishinka kwi Yehoba. Mambo ka? Mambo panyumatu ya bunsatuki mu Edena, Yehoba waambijile jimo amba kukekala bulwanyi pakachi ka boba bakengijilanga Lesa ne boba bakengijilanga Satana. (Nte. 3:15) Kechi pabanjile ne kubandatu ne, buno bulwanyi bwatendekele kumweka kimye mwanamulume waolokele, aye Abela kyo bamwipaile kwi kolojanji. Palutwe kacheche, buno bulwanyi bwaishile ne pe Enoka, mwanamulume wakishinka wajingako Muyulo saka akyangye kufika. Waawile amba Lesa ukeya na biumbi ne biumbi bya bazhila banji na kuchibila mambo bantu babula kwakamwa Lesa. (Yuda 14, 15) Kechi bantu bonse batemenwe bino byambo byanji ne. Bantu bamupachile bingi Enoka kabiji bakonsheshe ne kumwipaya umvwe ne kuba Yehoba wachibako bwikalo bwanji ne. Enoka byo achinchikilepo!—Nte. 5:21-24.

6. Mambo ka Mosesa o afwainwe kuchinchika pa kwamba kwi Felo?

6 Kabiji akilangulukai ne pa byachinchikile Mosesa pa kwamba kwi Felo, wajinga kalama ye bamonanga kuba’mba kechi waimenangakotu balesa ne, bino ne aye mwine wajinga lesa, kabiji wajinga mwana wa lesa juba, ye batelanga amba Ra. Kyamweka naye wapopwelanga nkishi wanji byonka byaubanga bamfumu bakwabo bo aswaine. Felo waambangatu na mizhilo ne mikambizho mu bukalama bwanji. Na mambo a bulume, kukanama ne kwilundumika, Felo kechi wakebanga bakwabo kumubula bya kuba ne. Uno ye muntu Mosesa aye wajinga kimote kabiji kafunga ko ayilenga bimye byavula kwa kubula kumwita kabiji ne kumutambwila. Nga Mosesa wamubujijile jimo amba ka uno mfumu? Wamubujile amba kukeya myalo ikatampe. Kabiji Mosesa wakambizhe Felo amba ka? Wamukambizhe kukasulula biumbi bya bazha ba kwa Felo kuba amba bafume mu kyalo! Nanchi Mosesa wafwainwe kuchinchika nyi? Ee wafwainwe!—Bala. 12:3; Hebe. 11:27.

7, 8. (a) Bakalume ba kukala bapichilenga mu ñanyi meseko? (b) Ki ka kyakwashishe bakalume bajingako kimye kya kwa Yesu saka kikyangye kufika kuchinchika mu kulwilako ne kutundaika mpopwelo ya kine?

7 Byo papichile myaka yavula, bangauzhi ne bakalume ba Lesa bakwabo bakishinka batwajijile kwimana saka bakosa mu mpopwelo ya kine. Bebashikilwe bingi ku bantu ba mu ntanda ya kwa Satana. Paulo waambile’mba: ‘Baashilwe mabwe, bachibilwe bipimvwa na so, baesekelwe, batapilwe na mpoko: bapitañenenga mu biseba bya mikooko ne bya bambuzhi; bakajilwe ne kumweshiwa bya malwa ne kubiwa bibi.’ (Hebe. 11:37) Ki ka kyakwashishe bano bakalume ba Lesa bakishinka kwimana saka bakosa? Mu byepelo bimo bya kunyuma, mutumwa wamwesha kyakwashishe ba Abela, Abalahama, Sala ne bakwabotu kwikala na bulume bwa kuchinchika. Wanembele’mba: “Kasa babula kutambula byalayilwe, bebimwenetu [mu lwitabilo] ne kwibimuna kasa biji kwalepa.” (Hebe. 11:13) Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, bangauzhi nabiji ba Elaija, Yelemiya ne bakwabotu bakishinka bajingako kimye kya kwa Yesu saka kikyangye kufika kabiji balwijilengako mpopwelo ya kine, nabo bebakwashishe kuchinchika kupichila mu kuketekela mu kufika kwa milaye ya Yehoba.—Titu. 1:2.

8 Bano bakalume bakishinka bajingako kimye kya kwa Yesu saka kikyangye kufika, bazanzhiletu meso abo pa kimye kya kulutwe kyawama. Byo bakasangulwa bakekala bantu balumbuluka ne ‘kupokololwa ku buzha bwa bubole’ kupichila mu mingilo ya buñanga ya kwa Kilishitu Yesu ne bañanga banji babacheche, ba 144,000. (Loma 8:21) Kunungapo, Yelemiya ne bakalume ba Lesa bakwabo ba kukala bachinchikile na mambo a luketekelo lwibapele Yehoba byo alayile Yelemiya amba: “Abo bakakulwisha; bino kechi bakakushinda ne; mambo amiwa nji nobe mu kukupokolola, byo byo naamba amiwa Yehoba.” (Yele. 1:19) Lelo jino, ne atweba umvwe ke tulanguluke pa milaye ya Lesa ya kulutwe ne pa byo etulaya kwituzhikijila ku mupashi, twikala bakosa.—Mana. 2:7; Tangai 2 Kolinda 4:17, 18.

Butemwe Bwakwashishe Yesu Kusapwila na Kuchinchika

9, 10. Mu ñanyi mashinda Yesu mo achinchikile (a) ku bantangi ba bupopweshi, (b) ku kiombe kya bashilikale, (c) ku ñanga mukatampe, (d) kwi Pilato?

9 Wa kumwenako wetu, aye Yesu wachinchikile mu mashinda apusana pusana. Kya kumwenako, nangwa kya kuba bamushikilwe ku boba bajinga na bulume ne ba lūsa, Yesu kechi walekele kwibabula bantu bintu byo akebelenga Lesa amba bayuke ne. Wachinchikile ne kusolola patoka bantangi ba bupopweshi bajinga na bulume kabiji bemweshanga nobe balumbuluka pamo ne mafunjisho abo a bubela. Yesu wibambijilemotu patoka bano bantu amba wibalengulula. Pa kimye kimo wibambijile amba: “Malwa enu anweba banembeshi ne Bafaliseo, bakamfutumfutu! mambo mwapashañana nobe bilende byo bashinga na mpemba, pangye bimweka kuwama, kabiji mukachi mwayula ne bikupa bya bafwa ne byatama byonse. Byonkabyo ne anweba byo mwamweka ku bantu pamo nobe baoloka, kabiji mukachi mwayula ne bukamfutumfutu ne bubi.”—Mat. 23:27, 28.

10 Byo bamulukukile ku kiombe kya bashilikale mu bujimi bwa Ngesemani, Yesu kechi waumvwine moyo ne kuchina kwisolola ne. (Yoa. 18:3-8) Panyuma ya bino, bamutwajile ku kije kya Saniedilini, ko bakamwipwizhenga mepuzho kwi ñanga mukatampe. Nangwa kya kuba wayukile amba uno ñanga wamwipwizhenga mepuzho na mambo a kukeba mwa kumwipayila, Yesu wisolwele amba wajinga Kilishitu kabiji Mwana Lesa. Kabiji wanungilepo ne kuba’mba bakamumona “sa aikala ku kilujo kya Bulume, kasa eya mu makumbi a mwiulu.” (Mako 14:53, 57-65) Byo papichiletu ka kimye kacheche, Yesu wakemene ku meso a Pilato, awo wakonsheshe kumukasulula. Bino Yesu wazhindaminepotu kimye kyo bamwipwizhenga mepuzho a kumupamo mambo. (Mako 15:1-5) Yesu wachinchikile mu bino byonse byo apichilemo.

11. Kuchinchika ne butemwe byendela byepi pamo?

11 Yesu waambile kwi Pilato amba: “O mambo o nasemenwe, ne o naishijile panopantanda, namba nshimune bya bukine.” (Yoa. 18:37) Yehoba wapele Yesu mwingilo wa kusapwila mambo awama, kabiji Yesu waingilanga uno mwingilo na lusekelo mambo watemenwe Shanji wa mwiulu. (Luka 4:18, 19) Kunungapo, Yesu watemenwe ne bantu. Wayukile bwikalo bwabo byo bwakatezhe. Po pamotu ne atweba, tusapwila na kuchinchika ne kubula moyo mambo a butemwe bwetu bukatampe bo twatemwa Lesa ne bantu.—Mat. 22:36-40.

Mupashi Wazhila Witukwasha Kusapwila na Kuchinchika

12. Kintu ka kyaletejile baana ba bwanga batanshi lusekelo?

12 Byo papichile milungu icheche kufuma pafwijile Yesu, baana ba bwanga basangalele bingi pa kumona Yehoba byo ebanungijileko baana ba bwanga bakwabo bakatataka. Kintu kya kukumya kyajinga kya kuba’mba pa jubatu jimo, Bayudea ne bantu bakwabo 3,000 kufuma mu byalo byavula bajinga mu Yelusalema na kuvuluka juba ja Pentekosita, babatizwe! Kyamweka bangikazhi mu Yelusalema baambilenga bingi pa kino kintu kya kukumya kyaubiwe. Baibolo waamba’mba: “Moyo wibakwachile bonse: ne byavula bya kukumya ne biyukilo byaubilwe ku batumwa.”—Byu. 2:41, 43.

13. Mambo ka balongo o balombejile bukwasho bwa kuchinchika, kabiji ki ka kyafuminemo?

13 Byo kibakolele ku muchima, bantangi ba bupopweshi bakwachile ba Petelo ne Yoano ne kwibabika mu kaleya bufuku bonse, kabiji bebakambizhe ne kubula kwamba pe Yesu. Byo bebakasulwile, ba Petelo ne Yoano bakabujile balongo bibamwekejile, kabiji bonse pamo balombele pa mambo a kwibakanya kusapwila kuba’mba: “Nkambo, . . . mwibape bakalume benu bambetu mambo enu na kuchinchika.” Ki ka kyafuminemo? ‘Bonse bayujile na mupashi wazhila, ke bambetu mambo a Lesa na kuchinchika.’—Byu. 4:24-31.

14. Mupashi wazhila witukwasha byepi mu mwingilo wetu wa kusapwila?

14 Mupashi wazhila wa Yehoba, ye wibakwashishe baana ba bwanga kwamba mambo a Lesa na kuchinchika. Yehoba ye witukosesha kushimuna bukine ku bantu, nangwatu ku boba bakana mambo etu, kechi atweba bene ne. Yehoba wakonsha kwitupa mupashi wanji wazhila umvwe twamulomba. Na bukwasho bwa Yehoba, ne atweba twakonsha kuchinchika makatazho onse a kwitukanya kusapwila.—Tangai Salamo 138:3.

Bena Kilishitu Lelo Jino Basapwila na Kuchinchika

15. Bukine bwabanya byepi bantu lelo jino?

15 Byonka byo kyajinga mu kimye kya kala, ne lelo jino bukine bwatwajijila kwabanya bantu. Bamo bamwesha lusanchilo, pa kuba bakwabo nabo kechi bomvwa nangwa kumwesha’mba banemeka mpopwelo yetu ne. Byonka byaambijile jimo Yesu, bamo betupamo mambo, kwituseka ne kwitushikwatu. (Mat. 10:22) Kimye kimo betubepela ne kwitwambila byambo byabula kufwainwa mu mapepala a byambo ne pa mwela. (Sala. 109:1-3) Nangwa byonkabyo, kuzhokoloka ntanda yonse, bantu ba Yehoba batwajijila kusapwila mambo awama na kuchinchika.

16. Kya kumwenako ka kimwesha kuba’mba kuchinchika kwakonsha kupimpula mweno ya boba bo tusapwilako?

16 Umvwe twachinchika twakonsha kulengela bantu kupimpula mweno yabo yo bamwenamo mambo a Bufumu. Nyenga umo mu kyalo kya Kyrgyzstan waambile’mba: “Byo nasapwijilenga, mwina nzubo umo wañambijile’mba: ‘Naitabila mwi Lesa, pano bino kechi mwi Lesa waitabilamo bena Kilishitu ne. Umvwe ukesulwe malwa jikwabo kubwela na kukonkonsha pa jino jijiba jami, nkakuswakisha kabwa akakusume!’ Byo aambilenga bino, ne kabwa mukatampe saka aji kunyuma yanji mu munyololo. Pano byo kwajinga mukwekele wa kusampanya talakiti wa Mbila ya Bufumu Na. 37, ya kuba’mba ‘Mpelo ya Bupopweshi bwa Bubela iji Pepi!,’ nafuukwilepo kubwela ku ino nzubo kuba’mba nkashe talakiti ku umo wa mu kisemi kya yenkawa mwanamulume. Byo nafikile, uno yenka mwanamulume ye washinkwileko kinzhilo. Nafikenejiletu kulomba mu muchima lulombelo lwipi ne kwamba’mba: ‘Muji byepi mwane, kechi nalubamo mwisambo ye twajinga nanji moba asatu apitamo ne byo mwambujile pa mambo a kabwa ne. Bino najikukebangatu kwimuletelako uno talakiti, mambo ne amiwa naitabila mwi Lesa umo wa kine, byonka byo mwaitabila mwi Lesa umo. Katatakatu Lesa akonaune mpopwelo ibula kumuletela munema. Mwakonsha kufunjilapo byavula umvwe mwatanga uno talakiti.’ Nakuminye bingi pa kumona uno mwanamulume watambula uno talakiti wa Mbila ya Bufumu. Byo namushijile nayile pa nzubo ikwabo. Papichiletu maminiti acheche, namwenekotu uno mwanamulume saka eya lubilo na kumpupila saka asenda ne talakiti ye namushijile. Wañambijile’mba, ‘Natanga kala. Pano nafwainwa kuba ka pa kuba’mba nkabule kumona malwa a bukaji bwa Lesa?’” Uno mwanamulume watendekele kufunda Baibolo, kabiji watendekele ne kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu.

17. Kuchinchika kwa nyenga umo kwakoseshe byepi yewa muntu ye afunjishanga Baibolo wajinga na moyo?

17 Umvwe twachinchika twakonsha ne kulengela bakwetu nabo kuchinchika. Nyenga umo mu kyalo kya Russia saka aji pa lwendo mu sakya watambikile kuboko kwanji kuba’mba ape magazini mwanamukazhi umo mo baikejile. Saka akimutambikatu, mwanamulume umo waimene po aikele ne kusompola ino magazini mu maboko a nyenga, wamumvungakanya vungakanya kabiji ne kumutaya panshi. Uno mwanamulume wafingile nyenga yetu, kumukanjikizha amba amubule keyala wanji, kabiji ne kumwambila amba kechi wafwainwa kubwezhapo kusapwila mu muzhi ne. Uno nyenga walombele Yehoba kumukwasha ne kuvuluka byambo byaambile Yesu bya kuba’mba: “Abo bepaya mubiji ne kukankalwa kwipaya mweo kwibachina ne.” (Mat. 10:28) Uno nyenga waimenetu mu meso anteka ne kwambila uno mwanamulume’mba: “Kechi nemupe keyala wami ne, kabiji nkatwajijila kusapwila mu muzhi.” Panyuma ya kwamba bino byambo wabwelele wapatuka ne mu sakya. Uno nyenga kechi wayukile amba ye afunjisha Baibolo wajinga mu yenka uno sakya ne. Uno mwanamukazhi ye afunjishanga kechi watanwanga ku kupwila kwa bwina Kilishitu ne, mambo wachinanga bingi bantu. Nangwa byonkabyo, panyuma ya kumona byachinchikile nyenga yetu, uno ye afunjishanga Baibolo wafukwilepo kutendeka kutanwanga ku kupwila.

18. Ki ka kikemukwasha kusapwila na kuchinchika byonka byachinchikile Yesu?

18 Mu ino ntanda ipatula kwi Lesa, twafwainwa kuchinchika pa kuba’mba tusapwile byonka byachinchikile Yesu. Ki ka kyakonsha kwimukwasha kuba bino? Zanzaitu meso enu ku kimye kya kulutwe. Twajijilai kukosesha butemwe bwenu pe Lesa ne bantu. Lombainga kwi Yehoba emukoseshenga. Kimye kyonse vulukainga’mba kechi muji bunke ne, muji ne Yesu. (Mat. 28:20) Mupashi wazhila ukemukoseshanga. Kabiji Yehoba ukemupeshanga ne kwimukwasha. Onkao mambo, twayai twikale bachinchika ne kwamba’mba: “Nkambo ye nkwasho wami; kechi nchine ne: Muntu akangube ka?”—Hebe. 13:6.

Musakukumbula’mba Ka?

• Mambo ka bakalume ba Lesa o bafwainwa kwikela bachinchika?

• Pa kwikala bachinchika, tufunjilako ka . . .

ku bantu ba kishinka bajingako Kilishitu saka akyangye kwiya?

kwi Yesu Kilishitu?

ku bena Kilishitu batanshi?

ku bena Kilishitu bakwetu lelo jino?

[Kipikichala pa peja 21]

Yesu wasolwele patoka bantangi ba bupopweshi kwa kubula kumvwa moyo

[Kipikichala pa peja 23]

Yehoba witupa bulume bwa kusapwila

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu