BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w09 9/15 pp. 7-11
  • Ikalai na Muchima wa Kilishitu

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Ikalai na Muchima wa Kilishitu
  • Kyamba kya Usopa—2009
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Funjilai ku Butekanye bwa kwa Kilishitu
  • Yesu Waubilanga Bantu Lusa
  • Ikalai ba Lusa mu ino Ntanda Mwabula Lusa
  • Bantu ba Lesa Bafwainwa Kutemwa Kuba Lusa
    Kyamba kya Usopa—2004
  • Lusa—Kyubilo Kimwekela mu Byambo ne mu byo Tuba
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2018
  • Butemwe bwa Kilishitu Bwitulengela Kutemwa Bantu
    Kyamba kya Usopa—2009
  • Kumwesha Lusa Mu Ntanda Ya Bulwanyi
    Kyamba kya Usopa—2004
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2009
w09 9/15 pp. 7-11

Ikalai na Muchima wa Kilishitu

‘Ikalai na muchima umo anwe bene na bene monka mwayila muchima wa Kilishitu Yesu.’—LOMA 15:5.

1. Mambo ka o tukebela kulondela muchima wa Kilishitu?

YESU KILISHITU waambile’mba: ‘Iyai ko nji, fundai kwi amiwa; mambo amiwa ne kimote ne kukoka pa muchima: ne anweba mukamona kukokoloka kwa michima yenu.’ (Mat. 11:28, 29) Luno lwito lwa butemwe lumwesha muchima wa butemwe bwa kwa Yesu. Kafwako muntu wakonsha kumukila mu kwikala wa kumwenako wawama kulondela ne. Nangwa kya kuba wajinga Mwana Lesa wa bulume, Yesu wamweshanga lusa, kikatakata ku boba bamanaminenga.

2. Tusakufunda mbaji ka ya muchima wa kwa Yesu?

2 Mu uno mutwe ne ikwabo ibiji ikalondelapo, tusakufunda pa byo twakonsha kwikala monka mwayila muchima wa kwa Yesu ne kumwesha “muchima wa Kilishitu” mu bwikalo bwetu. (1 Ko. 2:16) Tusakufunda kikatakata pa mbaji itanu: Kukoka muchima kwa kwa Yesu ne kwikepesha, lusa, lukokelo lwanji kwi Lesa, kuchinchika kwanji ne butemwe bwanji bubula kupwa.

Funjilai ku Butekanye bwa kwa Kilishitu

3. (a) Ñanyi lufunjisho lumo Yesu lo afunjishe baana banji ba bwanga pa mambo a kwikepesha? (b) Yesu waubilepo byepi baana banji ba bwanga byo bamwesheshe bukoke?

3 Yesu, Mwana Lesa waoloka, wipaine kwiya panopantanda na kwingijila bantu bambulwakoloka ne bandengamambo. Bamo ba mwiabo bo bamwipayile. Bino kimye kyonse, Yesu waikalanga na lusekelo ne kwikanya. (1 Pe. 2:21-23) ‘Kutala’ byajinga Yesu kwakonsha kwitukwasha kwikala na lusekelo ne kwikanya umvwe bilubo ne bumbulwakoloka bwa bakwetu bitukozha ku muchima. (Hebe. 12:2) Yesu waambijile baana banji ba bwanga ‘kutambula kikonkoji kyanji’ ne kufunda kwi aye. (Mat. 11:29) Bakonsheshe kufunda ka? Kintu kyo bafwainwe kufunda ke kya kuba’mba Yesu wajinga kimote, kabiji wajinga watekanya ku baana banji ba bwanga kechi na mambo a bilubo byabo ne. Bufuku bwapeleleko saka akyangye kufwa, Yesu waovwele maulu abo, wibafunjishe lufunjisho lo babujile kulubamo lwa kwikala ba “kukoka pa muchima.” (Tangai Yoano 13:14-17.) Palutwe kacheche, kimye Petelo, Yakoba ne Yoano kyo bakankelwe ‘kulaba ne kukenkenta,’ Yesu wayukile bukoke bwabo. Washikishe’mba: ‘Shimona walaala nyi? Labai ne kulomba mwakatwela mu lweseko. Muchima kine waswa, pakuba mubiji wanekena.’—Mako 14:32-38.

4, 5. Kya kumwenako kya kwa Yesu kyakonsha kwitukwasha byepi kuyuka mwakubila na bilubo bya bakwetu?

4 Tubapo byepi umvwe mukwetu wa mu lwitabilo uji na muchima wa kwikyombesha, kizhingijisha, ubanda kutambwila lujimuno ku bakulumpe mu kipwilo ne kwi ‘kalume wakishinka kabiji wa maana’? (Mat. 24:45-47) Kimye kimo twakonsha kulekelako mambo bantu ba mu ino ntanda ya kwa Satana, bino umvwe balongo betu bebimwesha kyakonsha kwitukatazha kwibalekela mambo. Umvwe bilubo bya bakwetu byafikena kwitufichisha ku muchima, twafwainwa kwiipuzha atweba bene’mba, ‘Nakonsha kumwesha byepi “muchima wa Kilishitu”?’ Vulukai kuba’mba Yesu kechi wibazhingijilanga baana banji ba bwanga, nangwatu kimye kyo babulanga kumwesha muchima wa Kilishitu ne.

5 Langulukai kyaubiwe kwi mutumwa Petelo. Yesu byo aambijile Petelo kufuma mu bwato ne kuya koajinga pa mema, Petelo waendeleko pa mema pacheche. Byo amwene lubesha watatwile kwibila. Nanchi Yesu wazhingijile ne kumwambila’mba: “Ee wajimuka! Mambo wikitana kyo ubakebenga, ke ibyo”? Ine! “Ponkapotu Yesu watanyikile kuboko kwanji, ne kumukwata’mba, ‘Anweba ba kalwitabilo kacheche, mwazhinaukila ka?’” (Mat. 14:28-31) Umvwe tusaka kukwasha mulongo wetu wakepelwa lwitabilo, nanchi twakonsha kumukwata ku kuboko mu bukifwanyikizho ne kumukwasha kwikala na lwitabilo lukatampe nyi? Luno lufunjisho lwamwekela kya kine mu butekanye bwa kwa Yesu pa mambo a kwa Petelo.

6. Ki ka Yesu kyo afunjishe batumwa banji pa mambo a kusaka kutumbalala?

6 Petelo naye wivwangile mu mitotololo ya batumwa pa mambo a wajinga mukulumpe mwiabo. Yakoba ne Yoano basakilenga kwikala umo ku kilujo ne mukwabo ku kipiko kya kuboko kwa kwa Yesu mu Bufumu bwanji. Petelo ne batumwa bakwabo byo bekyumvwine, bazhingijile. Yesu wayukile kuba’mba uno muteeto bamufunjile mu bena kengi mo bakomejile. Byo ebechile koaji, wibambijile’mba: ‘Mwayuka’mba, ba kwibalama Bangetila bebobila bunkambo, kabiji bakulumpe babo nabo bebobila lusa. Pakuba kechi kikekale byonkabya mwi anweba ne: kabiji aye usaka kwikala mukulumpe wenu, ekale wa mwingilo wenu; kabiji aye usaka kwikala mutanshi mwi anweba, ekale muzha wenu.’ Kabiji Yesu waambile pe aye mwine amba: “Monka mwaishile Mwana muntu, kechi waishile’mba, Bamwingijile ne, poso amba ebengijile, ne kupana mweo wanji ke kya kukula bavula.”—Mat. 20:20-28.

7. Atweba bonse pa muntu pa muntu twakonsha kulengela byepi bonse mu kipwilo kukwatankana?

7 Kulanguluka pa kwikepesha kwa kwa Yesu kwakonsha kwitukwasha ‘kwipa bwanyike’ mu balongo betu. (Luka 9:46-48) Kuba bino kwitulengela kwikala bakwatankana. Byonka biji shetu uji na kisemi kikatampe, Yehoba naye ukeba baana banji ‘kwikala pamo na muchima umotu!’ (Sala. 133:1) Yesu walombele kwi Shanji kuba’mba bena Kilishitu ba kine bonse bekale bakwatankana, pa kuba’mba “ba panopantanda bayuke’mba, yenu mwantumine, ne kwibatemwa abo byonka byo mwantemwa amiwa.” (Yoa. 17:23) Onkao mambo, kukwatankana kwetu kwituyukanyikisha amba twi boba bamulonda Kilishitu. Pa kuba’mba tusekelenga mu kuno kukwatankana, twafwainwa kumonanga bumbulwa kulumbuluka bwa bakwetu byonka Kilishitu byo ebumwenenga. Yesu walekelanga mambo, kabiji wafunjishe kuba’mba tukalekelwa mambo umvwe twalekela bakwetu mambo.—Tangai Mateo 6:14, 15.

8. Twakonsha kufunjilako ka ku bya kumwenako bya bakalume ba kwa Lesa bamwingijila myaka yavula?

8 Twakonsha ne kufunjilako byavula umvwe ketulondele lwitabilo lwa boba baikala myaka yavula na kulondela Kilishitu. Byonka byajinga Yesu, bano bakalume ba Lesa bayuka bumbulwa kulumbuluka bwa bakwabo. Bafunda kuba’mba kumwesha muchima wa Kilishitu kechi kwitukwashatu “kwitwika bya kunekena kwa babula kukosa” ne, bino kwitulengela ne kwikala bakwatankana. Kunungapo, kutundaika kipwilo kyonse kwikela monka mwayila muchima wa Kilishitu. Bakeba balongo babo kwikala byonka mutumwa Paulo byo akebelenga bena Kilishitu ba mu Loma kwikala byo aambile’mba: “Aye Lesa wa butekanye ne wa bukwasho emupe mwa kwikela na muchima umo anwe bene na bene monka mwayila muchima wa Kilishitu Yesu: amba na muchima umo ne na kanwa kamo mukatumbijike Lesa Shanja Nkambo yetu Yesu Kilishitu.” (Loma 15:1, 5, 6) Ee, kukwatankana kwetu mu mpopwelo kupana lutakaiko kwi Yehoba.

9. Mambo ka o tukebela mupashi wazhila pa kuba’mba tulondele kya kumwenako kya kwa Yesu?

9 Yesu wafwanyikizhe “kukoka pa muchima” ku bukimote, akyo kyaikala lubaji lwa kipangwa kya mupashi wazhila wa Lesa. Onkao mambo, kununga pa kufunda byajinga Yesu, tukeba mupashi wazhila wa Yehoba pa kuba’mba tulondele bulongo kino kya kumwenako. Twafwainwa kulomba mupashi wazhila wa Lesa ne kwibikishako kwikala na bipangwa bya mupashi, ko kuba’mba ‘butemwe, lusekelo, mutende, kukoka muchima, lusa, buwame, bukishinka, bukimote ne kwikanya.’ (Nga. 5:22, 23) Onkao mambo kupichila mu kulondela kya kumwenako kya kwa Yesu kya kwikepesha ne bukimote, tusangajika Shetu wa mwiulu Yehoba.

Yesu Waubilanga Bantu Lusa

10. Yesu wamwesheshe byepi lusa?

10 Lusa nalo ke lubaji lwa kipangwa kya mupashi. Yesu kimye kyonse waubilanga bantu lusa. Aba bonse bamukebelenga Yesu “wibasekelele.” (Tangai Luka 9:11.) Twakonsha kufunjilako ka ku lusa lo amwesheshe Yesu? Muntu wa lusa ke yewa ukasulukila bantu, wakoka muchima kabiji wa bibusa. Yesu byo byo ajinga. Waumvwijilenga bantu lusa ‘mambo basubakene ne kupelelwa, pamo no mikooko ya kubula kafunga.’—Mat. 9:35, 36.

11, 12. (a) Lumbululai kyamwekele kyalengejile kuba’mba Yesu amweshe lusa. (b) Mwakonsha kufunjilako ka ku kino kya kumwenako kyo twafundapo?

11 Kabiji Yesu waubijilenga bantu lusa ne kwibakwasha. Akimonai kyamwekele. Mwanamukazhi wajinga na kikola kya kupita mashi pa myaka jikumi na ibiji. Wayukile kuba’mba wajinga wa biko kwesakana na mwayijile Mizhilo ya Mosesa, kubikakotu ne yense wamukwachile. (Levi 15:25-27) Nangwa byonkabyo, byubilo bya kwa Yesu ne byo aikelenga na bantu byamulengejile kusumininwa amba wakonsheshe kumubuka. Watwajijile kwamba’mba: “Umvwe nakwata nangwa ku kivwalo kyanji, nkapuluka.” Wachinchikile ne kukwata ku kivwalo kyanji, kabiji ponkapotu waumvwine mu mubiji wanji amba wabukwa.

12 Yesu wayukile kuba’mba kuji wamukwachile, kabiji watajile konse konse amba amone wamukwachile. Pakuba mwanamukazhi waubile moyo ne kuzakama byo ayukile’mba wazhilulula Muzhilo, kabiji waishile ne kuponena panshi mu kyenyi kyanji, ne kumubula byonse bya kine. Nanchi Yesu wamukalukijile uno mwanamukazhi muyanji nyi? Kwalepeshatu! Wamwambile’mba: “Mwanami, lwitabilo lobe lwakupulusha; yanga mu mutende.” (Mako 5:25-34) Bino byambo bya lusa byafwainwa byamutekeneshe bingi mwanamukazhi pa kwibyumvwa!

13. (a) Byubilo bya kwa Yesu byapusene byepi na bya Bafaliseo? (b) Yesu waubanga byepi na baana bacheche?

13 Kupusanako na Bafaliseo bakosele michima, Kilishitu kechi waingijishenga lūsa lwanji kunungilako bantu bisendwa ne. (Mat. 23:4) Wafunjishenga bantu mashinda a Yehoba na lusa ne na butekanye. Yesu wajinga mulunda wawama ku baana banji ba bwanga, kabiji wibatemenwe bingi. (Mana. 17:17; Yoa. 15:11-15) Nangwatu baana bacheche bamukasulukilanga Yesu, kabiji ne aye wibakasulukilanga. Kechi watabankene kya kukankalwa kutanapo kimye kya kwikala pamo na baana bacheche ne. Kimye kimo, baana banji ba bwanga bakebanga kwitukumika byonka byaubanga bantangi ba bupopweshi bajingako, bakainyenga bantu kuleta baana babo bacheche kwi Yesu kuba’mba ebabike maboko. Yesu kechi wasekejile mu byaubile baana banji ba bwanga ne. Wibambijile’mba: ‘Balekai baana bacheche beye kwi amiwa; ne kwibakanya ne; mambo bufumu bwa Lesa bo bwa bonkaba baana.’ Kabiji byo aambile pa baana bacheche kwikala ba kumwenako, wibambijile’mba: “Kine nemwambila namba, Awa ukabula kutambula bufumu bwa Lesa pamo ne mwana mucheche, kechi ukatwelamo nangwa pacheche ne.”—Mako 10:13-15.

14. Ñanyi mfweto baana yo bamwenamo mu kwibata muchima?

14 Akilangulukai biumvwine bano baana byo bakomene pa kupitapo myaka, bakonsheshe kuvuluka kuba’mba Yesu Kilishitu ‘wibatambwile mu maboko anji ne kwibapesha.’ (Mako 10:16) Baana lelo jino nabo bakavulukanga lusekelo lwa kine lwibamwesha bakulumpe mu kipwilo ne bakwabotu. Ne kyakilamo kunema, kufumatu ku bwanyike, baana bo bamwesha buno butemwe bwa kine mu kipwilo bafunda kuba’mba mupashi wa Yehoba uji pa bantu banji.

Ikalai ba Lusa mu ino Ntanda Mwabula Lusa

15. Mambo ka o twafwainwa kubujila kukumya pa mambo a kubula kumwesha lusa kwa bantu bavula lelo jino?

15 Bantu bavula lelo jino balanguluka’mba kechi baji na kimye kya kubila bakwabo lusa ne. Onkao mambo, pa juba pa juba, ku sukulu, pa nkito, pa lwendo, ne mu mwingilo, bantu ba Yehoba kechi bebobila lusa ne. Byubilo bya kubula lusa byakonsha kwitulefula, bino kechi byafwainwa kwitukumisha ne. Yehoba wakwashishe Paulo kwitujimunako kuba’mba mu ano ‘moba apelako’ akatazha bena Kilishitu ba kine bakekala mukachi ka bantu ‘betemwa abo bene . . . ba kubula muchima wa bumuntu.’—2 Timo. 3:1-3.

16. Twakonsha kumwesha byepi lusa mu kipwilo byonka byajinga Kilishitu?

16 Mu jishinda jikwabo, mutende uji mu kipwilo kya bena Kilishitu ba kine wapusanako bingi na yewa uji mu ino ntanda mwabula lusa. Kupichila mu kulondela Yesu, atweba bonse twakonsha kutundaika uno mutende. Twakonsha kuba byepi bino? Kya kutendekelapotu, bavula mu kipwilo baji na makatazho a kubelabela ne makatazhotu akwabo a mu bwikalo bakeba bukwasho ne lutundaiko kufuma kotuji. Ano makatazho akonsha kutwajijila mu ano ‘moba apelako,’ bino kechi enyi ne. Mu kimye kya kala, bena Kilishitu bapitanga mu makatazho a byonka bino. Onkao mambo, bukwasho bwanema bingi lelo jino byonkatu byo bwanemene ku bena Kilishitu bajingako kala. Kya kumwenako, Paulo wakambizhe bena Kilishitu amba: “Koseshai ba michima yapungila, kwashai banekena, mwikale bakoka michima ku bonse.” (1 Tesa. 5:14) Kino kyavwangamo kuba bintu na lusa byonka byajinga Kilishitu.

17, 18. Mashinda ka amo o twakonsha kumwesheshamo lusa lwa Yesu?

17 Bena Kilishitu baji na mutembo wa ‘kusekelela balongo babo,’ kwibalama byonka Yesu byo akonsheshe kwibalama, kumwesha lusekelo lwa kine ku boba bo twayuka ne bo twabula kuyuka. (3 Yoa. 5-8) Byonkatu Yesu byo aubilanga bantu lusa, ne atweba twafwainwa kumweshanga lusa ku bakwetu.—Isa. 32:2; Mat. 11:28-30.

18 Atweba bonse twafwainwa kumwesha bakwetu lusa kupichila mu kwibata muchima ne kuyuka makatazho abo. Monaingapo mashinda a kubilamo bino. Ibikishaiko kwibakwasha! Paulo wakambizhe’mba: “Mu butemwe bwa balongo kasa mwitemwisha na lusa anwe bene na bene,” kabiji wanungilepo’mba: “Mu buneme namo sa mwinemeka anwe bene na bene.” (Loma 12:10) Kino kilumbulula kulondela kya kumwenako kya kwa Kilishitu, kukasulukila bakwetu ne kwibobila lusa, ne kwi bamwesha “butemwe bwa kine.” (2 Ko. 6:6) Paulo walumbulwile butemwe bwajingapo ne Kilishitu mu jino jishinda amba: “Butemwe butekanyatu kasa buba lusa; butemwe kechi buba kichima ne; nangwa kwitota ne; kechi bwilundumika ne.” (1 Ko. 13:4) Mu kifulo kya kushikwa balongo ne banyenga yetu, twayai tulondele lujimuno lwa kuba’mba: “Kasa mwiubila lusa anwe bene na bene, mwikale ba michima yanekena, ne kwilekela mambo anwe bene na bene, byonka byo emulekejile mambo aye Lesa mwi Kilishitu.”—Efi. 4:32.

19. Bintu ka byawama bifuma mu kumwesha lusa lwa Kilishitu?

19 Umvwe kimye kyonse twibikako kwikala na lusa lwa Kilishitu mu bintu byonse, mufuma bintu byawama. Mupashi wa Yehoba wingila mu kipwilo ne kulengela bonse kwikala na bipangwa byawama. Kunungapo, umvwe twalondela kya kumwenako kya kwa Yesu ne kukwasha bakwetu kuba bino, lusekelo lwetu ne kukwatankana mu mpopwelo bileta lusekelo kwi Lesa. Onkao mambo, twayai twesekeshenga na ngovu kumwesha kukoka muchima kwa kwa Yesu ne lusa mu byo tuba na bakwetu.

Mwakonsha Kulumbulula Nyi?

• Yesu wamwesheshe byepi kuba’mba wajinga “kimote ne kukoka pa muchima”?

• Yesu wamwesheshe byepi lusa?

• Mu ñanyi mashinda mo twakonsha kumweshesha kukoka muchima ne lusa lwa Kilishitu mu ino ntanda yabula kulumbuluka?

[Kipikichala pa peja 8]

Umvwe lwitabilo lwa mulongo kelubwele panyuma byonka byaubile Petelo, nanchi tukamukwasha nyi?

[Kipikichala pa peja 10]

Mwakonsha kukwasha byepi kipwilo kuba’mba kimweshenga lusa?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu