BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w09 12/15 pp. 24-28
  • Ikalai na Butemwe Bubula Kupwa

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Ikalai na Butemwe Bubula Kupwa
  • Kyamba kya Usopa—2009
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Kwikala na Butemwe pe Yehoba
  • Ene Mambo o Twamutemenwa Nkambo Yetu Yesu Kilishitu
  • Kulondela Jishinda Jakila mu Kuwama ja Butemwe
  • Butemwe Buchinchika mu Byonse
  • Butemwe Kechi Bupwa Ne
  • ‘Endainga Monka mu Butemwe’
    Fwenyai Kwipi ne Yehoba
  • Ikomeshainga mu Butemwe
    Kyamba kya Usopa—2001
  • Kange Muleke Butemwe Bwenu Bukepe Ne
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2017
  • Temwai Lesa Wimutemwa
    Kyamba kya Usopa—2006
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2009
w09 12/15 pp. 24-28

Ikalai na Butemwe Bubula Kupwa

‘Butemwe buchinchika mu byonse. Butemwe kechi bupwa ne.’ —1 KO. 13: 7, 8, NW.

1. (a) Butemwe javula bebumwesha byepi bantu? (b) Bantu bavula batemwa ñanyi, kabiji butemwe bwabo bwaimena pa ka?

BUTEMWE bebwambapo bingi. Kino kyubilo bekitundaika ne kwikitakaika bingi mu nyimbo. Muntu yense wafwainwa kwikala na butemwe. Buno butemwe bebumwesha mu mashimikila a kusomba o babika mu mabuku ne mafilimu, apa bino ke bapoteshe ku bantu bavula. Nangwa byonkabyo, kechi bamwesha butemwe bwa kine bwa kutemwa Lesa ne bakwabo bakinkalankulo ne. Tubena kwimwena bintu byo aambijile jimo Baibolo amba bikobiwanga mu ano moba a kupelako. Bantu ‘baikala ba kwitemwa abo bene, ba kutemwa mali, ... ba kutemwa bya lusangajiko, ne kutemwa Lesa ne.’ —2 Timo. 3: 1-5.

2. Baibolo upana lujimuno ka pa mambo a butemwe bwa bubela?

2 Bantu baji na bulume bwa kumwesha butemwe, pano bino Mambo a Lesa etujimunako pa mambo a butemwe bwa bubela. Kabiji Baibolo wamwesha kintu kyubiwa umvwe buno butemwe bwatwezha mizhazhi mu muchima wa muntu. (1 Timo. 6: 9, 10) Abya muvuluka byanembele mutumwa Paulo pa mambo a Demasa nyi? Nangwa kya kuba wajinga mulunda ne Paulo, Demasa watendekele kutemwa bya panopantanda. (2 Timo. 4:10) Mutumwa Yoano wajimwineko bena Kilishitu pa mambo a kino kitewa. (Tangai 1 Yoano 2: 15, 16.) Kutemwa bya panopantanda ne bintu byatutu bikapita kechi kwaesakana na kutemwa Lesa ne bintu byo etupa ne.

3. Tupita mu ñanyi lukatazho, kabiji kino kileta mepuzho ka?

3 Tubena kwikala panopantanda, bino kechi twi ba panopantanda ne. Onkao mambo, twafwainwa kwibikako kuchinuzhuka kulondela jishinda jatama ba panopantanda jo bamwenamo butemwe. Kyanema bingi kujimuka pa kuba’mba tubule kufwa mu kitewa kya butemwe bwa bubela. Pano bañanyi bo twafwainwa kutemwa ne kumwesha butemwe bwa kine? Bintu ka byakonsha kwitukwasha kwikala na butemwe buchinchika mu bintu byonse kabiji bubula kupwa? Buno butemwe bwakonsha kwitukwasha byepi lelo jino kabiji ne mu kimye kya kulutwe? Twafwainwa kukumbula ano mepuzho kwesakana na mweno ya Lesa pa kuba’mba tutangijilwenga bulongo.

Kwikala na Butemwe pe Yehoba

4. Butemwe bwetu pe Lesa bukoma byepi?

4 Kyambo kya kuba’mba kwikala, kyakonsha kulumbulula kunengezha nangwa kutundaika kintu kimo pa kuba’mba kiyilengako palutwe. Akilangulukai pa njimi wingila na ngovu pa kuba amba anengezhe mushiji ne kubyalapo kunwa. Uketekela ino nkunwa kuba’mba ikalupuka ne kukoma. (Hebe. 6: 7) Po pamotu, ne atweba butemwe bwetu pe Lesa bwafwainwa kukoma. Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba buno butemwe bukome? Twafwainwa kunengezha mushiji wa mu muchima wetu, mwabyajilwe nkunwa ya bukine ya Bufumu. Twakonsha kuba bino kupichila mu kufunda Mambo a Lesa na mukoyo pa kuba amba tuyilengako palutwe mu kumuyuka. (Kolo. 1:10) Kabiji kintu kikwabo kiketukwasha kuyilako palutwe ke kutanwa ku kupwila kwa kipwilo ne kwivwangamo mu kuno kupwila. Abya pa muntu pa muntu, tubena kwibikako kimye kyonse kuba’mba tumuyuke nyi? —Mana. 2: 1-7.

5. (a) Twakonsha kufunda byepi pa mambo a byubilo bikatampe bya Yehoba? (b) Mwakonsha kwambapo’mba ka pa mambo a bololoke bwa Lesa, maana ne bulume bwanji?

5 Kupichila mu Mambo anji, Yehoba witubula byo aji. Byo tufunda Binembelo ne kutwajijila kufunda pe Yehoba, twakonsha kumwesha lusanchilo lukatampe pa mambo a byubilo byanji bikatampe, ko kuba’mba bololoke bwanji, bulume, maana kabiji ne kyakila pa byonse ke butemwe. Yehoba umwesha bololoke bwanji mu bintu byonse byo oba ne mu mizhilo yanji yalumbuluka. (Mpitu. 32:4; Sala. 19: 7) Twakonsha kulanguluka pa bintu byonse byalenga Yehoba kabiji ne kukumya pa kumona maana anji akila. (Sala. 104:24) Kabiji bintu byo alenga bya mwiulu ne pano panshi nabyo bimwesha kuba’mba Yehoba ye Mpanyi wa bulume bukatampe ne ngovu. —Isa. 40: 26.

6. Lesa witumwesha byepi butemwe, kabiji buno butemwe bwimukwasha byepi?

6 Ki ka kyakonsha kwambiwa pa mambo a kyubilo kikatampe kya Lesa kya butemwe? Butemwe bwanji bwabaya bingi kabiji wibumweshatu ku bantu bonse. Wamwesheshe buno butemwe byo apaine bukuzhi bwa kukula bantu. (Tangai Loma 5: 8.) Buno bukuzhi bwapanwatu ku bantu bonse ba mu ntanda, pano bino aba batambwila butemwe bwa Lesa ne kwikala na lwitabilo mu Mwananji, bo bonkatu bakamwenamo. (Yoa. 3: 16, 36) Lesa byo apaine Yesu kwikala mfuto ya mambo etu kilumbulula amba ne atweba twafwainwa kumwesha amba twamutemwa.

7, 8. (a) Twafwainwa kuba ka pa kuba’mba tumweshe amba twatemwa Lesa? (b) Bantu ba Lesa balondela mikambizho yanji nangwa bantu bauba ka?

7 Twakonsha kumwesha byepi butemwe bwetu pe Lesa pa mambo a bintu byonse byo etubila? Mukumbu wanema ke ye uno wanembelwe na mupashi amba: “Kutemwa Lesa ko ko kuno, amba, tulame mikambizho yanji: kabiji mikambizho yanji kechi yakatazha ne.” (1 Yoa. 5: 3) Ee kine, kutemwa Yehoba Lesa kwitukwasha kulondela mikambizho yanji. Kabiji kyo kishinka kitulengela ne kusapwila pa mambo a jizhina ne Bufumu bwanji, abyo bilengela bantu kumwenamo. Umvwe twauba bino kufuma panshi ya michima yetu tumwesha amba tubena kulondela mikambizho ya Lesa na muchima umo. —Mat. 12: 34.

8 Balongo betu mwaya ntanda bebikako bingi kulondela mikambizho ya Lesa nangwa kya kuba bantu bebalengulula ne kukana mambo a Bufumu. Kechi babwela panyuma mu kwingila mwingilo wabo na ngovu ne. (2 Timo. 4: 5) Po pamotu, tukeba kubulako bakwetu byo twayuka pe Lesa kabiji ne kulondela mikambizho yanji yonse.

Ene Mambo o Twamutemenwa Nkambo Yetu Yesu Kilishitu

9. Kilishitu wachinchikile ku bintu ka, kabiji ki ka kyamutundaikile?

9 Kununga pa kutemwa Lesa, kuji ne bishinka bikwabo byavula bitulengela kutemwa Mwananji. Nangwa kya kuba kechi twamumonapo kala Yesu ne, byo tufunda byavula pe aye, tukizhamo kumutemwa. (1 Pe. 1: 8) Bintu ka bimo byo achinchikile Yesu? Byo aubilenga kyaswa muchima wa Shanji, Yesu bamushikilwe kwa kubula mambo, kumumanyika, kumupamo mambo a bubela ne kumuba mwenga. Kabiji bamubilengatu ne bintu bikwabo byatama. (Tangai Yoano 15:25.) Yesu byo atemenwe Shanji wa mwiulu kyamutundaikile kuchinchika ano meseko. Kabiji byo atundaikilwe na butemwe, lufu lwanji lwa kwipana lwakuula bantu bavula. —Mat. 20: 28.

10, 11. Kwesakana na bitubijile Kilishitu, ne atweba tukeba kuba ka?

10 Ne atweba twafwainwa kuchinchika byonka byachinchikile Yesu. Byo tulanguluka pa bintu bitubila Kilishitu, ne atweba butemwe bwetu pe aye bubayilako. Byo tulonda mu ngayo yanji, twafwainwa kumona amba tubena kwikala ne kutwajijila kumwesha butemwe bwajingapo ne Kilishitu pa kuba’mba tutwajijile kulondela mikambizho yanji ya kusapwila pa mambo a Bufumu ne kulenga baana ba bwanga. —Mat. 28: 19, 20.

11 Pa kuba amba tumweshe lusanchilo pa mambo a butemwe bwa Kilishitu bo amwesha ku bantu bonse, twafwainwa kupwisha mwingilo wetu mpelo saka ikyangye kufika. (Tangai 2 Kolinda 5: 14, 15.) Butemwe bwamwesheshe Kilishitu bo bwalengejile kuba’mba afikizhe nkebelo ya Lesa ku bantu. Kabiji kya kumwenako kyashile Kilishitu kyo kitulengela atweba bonse kwikalako na lubaji mu ino nkebelo ya Lesa. Kino kikebewa atweba kwingila na ngovu pa kuba’mba twikale na buno butemwe pe Lesa kabiji ne kwibumweshanga bulongo. (Mat. 22:37) Kupichila mu kulondela byafunjishenga Yesu ne kulama mikambizho yanji, tumwesha amba twamutemwa kabiji tukeba kutundaika bumfumu bwa Lesa nangwa kikatazhepotu byepi, byonka byaubile Yesu. —Yoa. 14: 23, 24; 15: 10.

Kulondela Jishinda Jakila mu Kuwama ja Butemwe

12. Paulo watazhizhe mwepi byo aambile byambo bya kuba’mba “jishinda jakila mu kuwama”?

12 Mutumwa Paulo walondelanga kya kumwenako kya kwa Kilishitu. Na mambo a kulondela mu ngayo ya kwa Kilishitu, Paulo wakasulukanga pa kwamba umvwe ubena kutundaika balongo kuba’mba bamulondelenga. (1 Ko. 11: 1) Nangwa kya kuba watundaikanga bena Kilishitu ba mu Kolinda kutwajijila kusakisha bya bupe bimo bya mupashi byajingako mu myaka kitota kitanshi, nabiji kubukañana ne kwambila mu njimi, Paulo wibabujile kuba’mba kwajinga kintu kyawama kyo bafwainwe kuteshako muchima kuba. Mu 1 Kolinda 12: 31, walumbulwile kuba’mba: “Pano nemubule jishinda jakila mu kuwama.” Byambo bya mu byepelo byalondelapo bimwesha amba jino jajinga jishinda jakila mu kuwama ja butemwe. Mu ñanyi jishinda mo jaikejile jishinda jakila mu kuwama? Paulo watwajijile kulumbulula mo atazhizhe pa kwamba bino. (Tangai 1 Kolinda 13: 1-3.) Inge kya kuba wajinga na bya bupe bimo kabiji waingijilenga mingilo ikatampe, pano bino saka abula butemwe, bantu bakonsheshe kumubika pepi? Kafwako po bakonsheshe kumubika ne! Na bukwasho bwa mupashi wa Lesa, walumbulwile kino kishinka kyanema. Byo etulumbulwijilepo bulongo mwatala kino kishinka!

13. (a) Ñanyi kinembelo kya mwaka wa 2010? (b) Butemwe bubula byepi kupwa?

13 Kabiji Paulo witulondolwela biji butemwe bwa kine ne bwa bubela. (Tangai 1 Kolinda 13: 4-8.) Pano akimonai bikebewa pa kuba amba mumweshenga butemwe bwa kine. Monai kikatakata byambo byapelako biji mu kyepelo 7 ne mukuku mutanshi uji mu kyepelo 8 waamba’mba: ‘Butemwe buchinchika mu byonse. Butemwe kechi bupwa ne.’ Kino kyo kikekala kinembelo kyetu kya mwaka wa 2010. Mu kyepelo 8, Paulo waambile’mba bya bupe bya mupashi, kubikako ne kya kwaula na mupashi ne kwambila mu njimi byajingako mu kipwilo kya bwina Kilishitu kala kechi bikengilanga ne, bikapwa. Pano bino butemwe kechi bukapwa ne. Yehoba ye butemwe, kabiji ye wa myaka. Onkao mambo, butemwe kechi bukapwa ne. Buno butemwe bukatwajijila kwikala kyubilo kya Lesa wetu wa myaka. —1 Yoa. 4: 8.

Butemwe Buchinchika mu Byonse

14, 15. (a) Butemwe bwakonsha kwitukwasha byepi kuchinchika meseko? (b) Mambo ka mulongo umo wakyanyike kyo abujijile kuba moyo?

14 Ki ka kilengela bena Kilishitu kuchinchika meseko ne makatazho onse o bapitamo? Kibakwasha ke butemwe bwaimena pa mafunde awama. Buno butemwe bwakila pa kushatu bintu byetu bya ku mubiji. Bwavwangamo kulama bulumbuluke bwetu ne kwipana kufwa na mambo a Kilishitu. (Luka 9: 24, 25) Langulukai pa bya kumwenako bya Bakamonyi bakishinka bo bakashile mu kaleya ne kwibamanyika mu makampu a lumanamo, ne kwibakasa kimye kya Nkondo ya Kibiji ya Ntanda Yonse.

15 Kamonyi umo wakyanyike wa jizhina ja Wilhelm wikala mu kyalo kya German washimikizha byo kyajinga. Mu kifulo kya kuba moyo, waikele wakishinka kimye kya kumwipaya ku bashilikale ba ba Nazi. Mu nkalata yanji ya kushajikapo kisemi kyanji wanembele amba: “Kyakila byonse, twafwainwa kutemwa Lesa, byonka byakambizhe Ntangi wetu Yesu Kilishitu. Umvwe twalamachila kwi aye uketupesha.” Palutwe kacheche, mu mutwe wajinga mu Kyamba kya Usopa, umo wa mu kisemi kyanji wanembele amba: “Mu bimye bya malwa, kisemi kyetu kyonse kitwajijila kutemwa Lesa kya kine kukila bintu byonse.” Abino byo byuba ne balongo bavula babena kuchinchika mu tuleya ku Armenia, Eritrea, South Korea ne mu byalotu bikwabo. Bano balongo bekala bakosa mu butemwe bwabo bwa kutemwa Yehoba.

16. Balongo betu mu Malawi bachinchikile ku bintu ka?

16 Mu mapunzha avula, balongo betu bapita mu meseko apusana pusana eseka lwitabilo lwabo ne byo bachinchika. Pa myaka 26, Bakamonyi ba kwa Yehoba mu Malawi bachinchikile ku bintu nabiji kwibakanya ku kafulumende kusapwila, kwibamanyika kyatama kabiji ne kwibobatu bintu bikwabo byatama. Mu kuchinchika kwabo mwafumine byawama. Kimye kyatendekele lumanamo, mu kyokya kyalo mwajinga Bakamonyi 18,000. Pano byo papichile myaka 30, bavujijileko bingi kufika ku 38,393. Ne mu byalotu bikwabo namo Bakamonyi babena kuvujilako.

17. Bantu bamo baji mu bisemi byapusenamo mu lwitabilo bapita mu makatazho ka, kabiji mambo ka o bakonshesha kuchinchikila?

17 Kuji makatazho apitamo bantu ba Lesa bonse. Pano bino aa apitamo bena Kilishitu pa muntu pa muntu kufuma ku ba mu kisemi nao ke akwabo. Muntu bakonsha kumulefula ku mukwabo wa mu kisemi kimo ne aye nangwa ku mulongo wanji wa ku mubiji. Nanchi Yesu kechi waambijile jimo kuba’mba bino bintu bikobiwanga nenyi? Byo byo aambile, kabiji bavula babena kupita mu bintu byo aambilepo. (Mat. 10: 35, 36) Banyike bebamanyika ku bansemi babula mu lwitabilo. Bamo bebapanga ne mu mazubo, pano bino bebalamako ku Bakamonyi ba lusa. Bakwabo nabo bebakana. Ki ka kikwasha bano kuchinchika ku ano makatazho. Kibakwasha kechi butemwe bwabo bwa kutemwatu balongo ne, bino kyakila byonse ke butemwe bwa kutemwa Yehoba ne Mwananji. —1 Pe. 1:22; 1 Yoa. 4: 21.

18. Butemwe buchinchika mu byonse bukwasha byepi bena Kilishitu baji mu masongola?

18 Kabiji kuji ne bintu bikwabo byavula mu bwikalo bikebewa kumwesheshamo butemwe buchinchika mu byonse. Mu masongola, butemwe bulengela bamulume ne mukazhi kunemeka byambo byaambile Yesu amba: “Akya kyasambakanya Lesa, muntu kechi ekyabanye ne.” (Mat. 19: 6) Umvwe bena Kilishitu baji mu masongola ke bamone “byakatazha” bafwainwa kwivululamo kuba’mba Yehoba ye wibakwasha. (1 Ko. 7:28) Mambo anji aamba’mba ‘butemwe buchinchika mu byonse,’ kabiji bamulume ne mukazhi bamwesha kino kyubilo bakwatankana bingi ne kukosesha masongola abo. —Kolo. 3: 14.

19. Umvwe bantu ba Lesa ke bapite mu bya malwa bipulumukatu, ki ka kyubiwa?

19 Butemwe bwitukwasha kuchinchika mu bintu byonse mu kimye kya bya malwa bipulumukatu. Bino byo byo kyajinga ne kimye kyo kwajinga kitentanshi ku kabeta ka ku bulenge bwa Peru kabiji ne kimye kyo kwajinga Mvula wa Kinkunkwila waonawine mpunzha ya Mweezhi mu United States. Mazubo ne bipe bya balongo betu bavula byaonaikile mu oa malwa ajingako. Butemwe bwalengejile bipwilo byonse mwaya ntanda kupana bya bupe bya kwikwashishamo, kabiji bamwingilo bepana bakwashishe kushimukulula mazubo ne kuwamisha Mazubo a Bufumu. Buno bukwasho bumwesha kuba’mba balongo betu betemwa bene na bene ne kwita muchima kimye kyonse nangwa pekale bintu bya mutundu ka. —Yoa. 13: 34, 35; 1 Pe. 2: 17.

Butemwe Kechi Bupwa Ne

20, 21. (a) Mambo ka butemwe kyo bwakijila bintu byonse? (b) Mambo ka o mwafwainwa kulondela jishinda ja butemwe?

20 Bantu ba Lesa lelo jino bamwesha maana kupichila mu kulondela jishinda jakila mu kuwama ja butemwe. Kya kine, butemwe bwakila byonse. Monai mutumwa Paulo byo aambile pa kino kishinka. Patanshi, waambile amba bya bupe bya mupashi bikapita kabiji ne kuba’mba kipwilo kya bwina Kilishitu kikakomenako mu maana. Apa bino, wapezhako na byambo bya kuba’mba: “Pakuba pano bino bisatu, ne lwitabilo, ne luketekelo, ne butemwe, byaikala; kabiji kikatampe kya mu bino bisatu bo butemwe.” —1 Ko. 13: 13.

21 Kulutwe na lwendo, bintu byo twaitabilamo bikobiwa kabiji ne luno lwitabilo lwetu lwa bino bintu po po lukapwila. Luketekelo lwa bintu byo tutengela kubiwa kechi tukekala nalo panyuma ya kuba bintu byonse byalengwa ke bipya ne. Pano ibyepi pa mambo a butemwe? Butemwe kechi bukapwa ne. Bukatwajijila kwikalako. Byo tukekalanga myaka ne myaka, tukayilangako palutwe mu kumvwisha bulongo mbaji ikwabo ya butemwe bwa Lesa. Byo muba kyaswa muchima wa Lesa kupichila mu kulondela jishinda jakila mu kuwama ja butemwe bubula kupwa, mukakonsha kwikala myaka ne myaka. —1 Yoa. 2: 17.

Musakukumbula’mba Ka?

•Mambo ka o twafwainwa kujimukila ku butemwe bwa bubela?

•Butemwe bwakonsha kwitukwasha kuchinchika ku bintu ka?

•Butemwe bubula byepi kupwa?

[Mabulañano pa peja 27]

Kinembelo kya mwaka wa 2010 kikekala kya kuba’mba: ‘Butemwe buchinchika mu byonse. Butemwe kechi bupwa ne.’ —1 Ko. 13: 7, 8, NW.

[Kipikichala pa peja 25]

Kutemwa Lesa kwitulengela kusapwila

[Kipikichala pa peja 26]

Butemwe bwa kine bwalengejile balongo ne banyenga yetu mu Malawi kuchinchika meseko

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu