Mashinda Atanu na Abiji o Twafwainwa Kulondela pa Kuba’mba Tumwenemo mu Kutanga Baibolo

“Kufumatu ne kala, Baibolo ke buku umo wakumbana ntanda yonse kabiji upotwa ku bantu bavula bingi pa mwaka pa mwaka kukila mabuku akwabo.”—TIME MAGAZINE.

“Kimye kimo ntanga Baibolo, pano bino, undetela bingi mukose.” —KEITH, NYIMBI WA MU KYALO KYA ENGLAND WAYA BINGI NKUWA.

KIKUMISHA bingi kutana’mba bantu bavula baji na ma Baibolo, pano bino kechi bamwenamo mu kwiatanga ne. Nangwa byonkabyo, bakwabo bamwenamo bingi mu bintu byo batanga mu Baibolo. Kyakumwenako, wamukazhi umo, aye Nancy waambile’mba: “Kufumatu po natendekele kutanga Baibolo ne kulanguluka langulukapo, neumvwa’mba nakonsha kushinda meseko akonsha kumfikila pa jojo juba. Kutanga Baibolo ne kulanguluka langulukapo kwankwasha bingi kukepeshako binyenge kukila mashinda akwabo o naeseka kwingijisha pa myaka 35 yapitapo.”

Nangwa kya kuba kechi mwatangapo kala Baibolo ne, nanchi mutemwa kumvwa’mba Baibolo wakwasha bamo na mambo a kumutanga nyi? Umvwe mutanga Baibolo kimye kyonse, abya mukeba kumwenamo byavula pa kumutanga nyi? Umvwe mukeba, londelai mashinda atanu na abiji o balondolola mu kino kibaba.

Jishinda 1—Yukai ene mambo o mubena kutangila

◼ Kimye kimo mwakonsha kemutange Baibolo byonka byo mutanga mabuku akwabo awama nangwa na mambo a kwimukanjikizha nangwa kampe na mulanguluko wa kukeba jishinda jawama ja kwikelamo mu ino ntanda yakatazha. Pano bino, mukamwenamo byavula inge kemutange Baibolo kuba’mba muyuke bukine pe Lesa. Kunungapo, mukatanamo mfweto umvwe pa kutanga kemumone bishinka biji mu Baibolo byo byakonsha kwimukwasha mu bwikalo bwenu.

Binembelo bimwesha buneme bwa kutangila na nkebelo yawama kupichila mu kwesakanya Baibolo ku kilola nangwa’mba katajilo: “Umvwe muntu waikala wa kumvwatu mambo, ne kwioba ne, wapashañana pamo nobe muntu witala kilungi kyanji mu katajilo: mambo witala mwine, ne pa kufumako, ponkapo wavulama kala musango wa buntu ye ajimo. Pakuba aye utajijisha mu mizhilo yalumbuluka, ya bwana bwa bene, kasa atajijisha, aye byo abula kwikala wa kumvwatu ne kuvulama, poso wa kwiyuba ne kwingila, ukekala ke watokwa monka mu kuba kwanji.”—Yakoba 1:23-25.

Mwanamulume uji mu kikye kyakumwenako, wimwene kilungi kyanji mu kilola, pano bino wakankelwe kuwamisha patamine. Kyamweka wasumbijilepotu nangwa kampe kechi wakebelenga kuwamisha pakebewenga ne. Po pamotu ne na Baibolo, tukakankalwa kumwenamo byavula umvwe ketumutange na mukose nangwa kukankalwa kuba byo tutanga. Twakonsha kwikala balusekelo bingi inge ketutange Baibolo ne kulanguluka langulukapo na nkebelo ya ‘kuba’ bintu bijimo ne kuswisha Lesa kolola milanguluko ne byubilo byetu.

Jishinda 2—Salai Baibolo Watuntululwa Bulongo

◼ Mwakonsha kwikala na ma Baibolo avula mu mulaka wenu o mwakonsha kusalapo umo watuntululwa bulongo. Nangwa kya kuba ma Baibolo onse akonsha kwimukwasha, bino amo beatuntulula kwingijisha byambo bya kala nangwa byakatazha byo mwakonsha kukankalwa kumvwisha mo byatala. (Byubilo 4:13) Pa kutuntulula, mu ma Baibolo amo bafumishemo byambo bimo byanema na mambo a kulondela bisho. Kyakumwenako, bamo bafumyamo jizhina ja Lesa, Yehoba, ne kupingizhamo byambo bya mushingi nabiji bya kuba’mba “Lesa” nangwa’mba “Nkambo.” Onkao mambo, pa kusala Baibolo wa kwingijisha, salai ye batuntulula bulongo kwingijisha byambo byapela kumvwa kabiji wakonsha kwimulengela kwikala na kizaku kya kumutanga.

Bantu bavula batanga Baibolo mwaya ntanda, batana’mba Baibolo wa New World Translation bamutuntulula bingi bulongo.a Akimonai kyamwekejile mwanamulume umo wakikulumpe mu kyalo kya Bulgaria. Watainwe ku kupwila kwa Bakamonyi ba kwa Yehoba kabiji bamupele Baibolo wa New World Translation. Panyuma ya kutangamo, waambile’mba, “Natanga Baibolo pa myaka yavula bingi, bino kechi natangapo kala Baibolo wapela kumvwa kabiji uji na byambo bifika pa muchima nabiji uno ne.”

Jishinda 3—Lombainga

◼ Mwakonsha kumvwisha byambo bya mu Baibolo kupichila mu kulomba Mwine mwinaye kwimukwasha, byonka byaubile nyimbi wa masalamo waambile’mba: “Labishai meso a mi, namba mmone bya kukumya mu buku wenu wa mizhilo.” (Salamo 119:18) Kimye kyonse pa kutanga Binembelo, lombai kwi Lesa pa kuba’mba emukwashe kumvwisha Mambo anji. Mwakonsha ne kumusanchila pa Baibolo ye emupa, mambo kwakubula uno buku kechi twakonsha kuyuka Lesa ne.—Salamo 119:62.

Nanchi Lesa umvwa milombelo ya uno mutundu nyi? Akimonai byamwekejile bansongwakazhi babiji bankasa ne kolo mu kyalo kya Uruguay. Bakuminye bingi pa kumona byaamba Baibolo mu Danyela 2:44 kabiji balombele’mba Lesa ebatumine muntu wa kwibakwasha kumvwisha kino kinembelo. Bano bansongwakazhi saka bakyangye kuzhika Baibolo wabo, Bakamonyi ba kwa Yehoba babiji baishile ku nzubo ya bano banyike ne kwibatangila kinembelo kintutu kimo kyo balombelengapo, kabiji bebalumbulwijile’mba kino kinembelo kyaamba pa makafulumende a bantu amba bakeafumyapo ne kupingizhapo Bufumu bwa Lesa.b Bano bankasa ne kolo bashiinwe’mba kine Lesa wakumbwile lulombelo lwabo.

Jishinda 4—Mutangainga moba onse

◼ Nembi umo wa mabuku waambile’mba, “bansatuki byo balukukile kyalo kya United States pa September 11, 2001, ponkapo bantu batendekele kupota bingi ma Baibolo. Bantu bavula batendekatu kutanga Mambo a Lesa umvwe baikala mu makatazho. Nangwa byonkabyo, Baibolo witutundaika kumutanga pa juba pa juba, mambo tutangamo’mba: “Byambo bya mu ye uno buku wa mizhilo kechi ukebileke bikafume mu kanwa kobe ne; kabiji ukebilangulukenga mute ne bufuku, namba ukateshekotu muchima mu kuba monka mwayila byonse byanembwamo; pa kuba bino, ukalengesha jishinda jobe kushukwa, kabiji ukamonanga byawama”—Yoshua 1:8.

Buneme bwa kutanga Baibolo kimye kyonse bwakonsha kuyukanyikwa bulongo kupichila mu kumona kyakumwenako kya mwanamulume wakolwa kikola kya muchima, wafuukulapo kuja kajo kakwasha mubiji kwikala wakosa. Nanchi kano kajo kakonsha kumukwasha umvwe keekajetu pa kimye po aumvwa kukola mu kyaji nyi? Ine. Wafwainwa kwikaja kimye kyonse kuba’mba mubiji ekale bulongo. Onkao mambo, kutanga Baibolo kimye kyonse ‘kukalengela jishinda jenu kushukwa.’

Jishinda 5—Pa kutanga, ingijishainga mashinda apusana pusana

◼ Kutanga Baibolo kufuma ku Ntendekelo kufika ku Lumwekesho kwakonsha kwimukwasha bingi, pano bino, mwakonsha kumonapo mashinda akwabo awama. Panshipo, paji mashinda amo akonsha kwimukwasha.

Tangai pa muntu umo mu Baibolo. Tangai bitango byonse nangwa mabuku aamba pa yewo mupopweshi wa Lesa, nabiji bano baji panshipo:

• Yosefwa: Ntendekelo 37–50.

• Luta: Luta 1–3.

• Yesu: Mateo 1-28; Mako 1-16; Luka 1-24; Yoano 1-21.c

Salai mutwe. Tangai binembelo byakwatankana na yewo mutwe. Kyakumwenako, pesapesai pa mutwe wa lulombelo, apa bino mutange mafunde a mu Baibolo aamba pa lulombelo kuvwangakotu ne milombelo imo yanembwa mu Baibolo.d

Tangai na jiwi jasansuka. Mwakonsha kumwenamo pakatampe kupichila mu kutanga Baibolo na jiwi jasansuka. (Lumwekesho 1:3) Mwakonsha ne kutanga na jiwi jasansuka pamo na kisemi, kwabana mafuka a kutanga nangwa kwabanya byambo bya kutanga ku ba mu kisemi kwesakana na bantu baji mu jojo jishimikila. Bamo bateleka ku kutanga kwa Baibolo pa selechi. Mwanamukazhi umo waambile’mba: “Kyankatezhe bingi kutendeka kutanga Baibolo, onkao mambo, natatwile kuteleka ku kutanga kwa Baibolo pa selechi. Pano luno, ñumvwa bingi bulongo kutanga Baibolo kukila mabuku akwabo.”

Jishinda 6—Languluka langulukaingapo

◼ Kuji bintu byavula mu bwikalo bwetu bwa ano moba bitulabika ne kwitulengela kubula kwikala na kimye kya kulanguluka langulukapo. Nangwa byonkabyo, byonkatu byo tuja kajo ne kwikaleka kutondakana mu mubiji yense kuba’mba ketukwashe, byo byo twafwainwa ne kulanguluka langulukapo pa bintu byo tutanga mu Baibolo pa kuba’mba tumwenemo pakatampe. Tuba bino kupichila mu kupituluka mu byo tutanga kabiji ne kwiipuzha atwe bene mepuzho nabiji ano: ‘Kintu ka kyo nafunda pe Yehoba Lesa? Nakonsha kufunjilako ka ku kino? Nakonsha kukwasha byepi bakwetu pa kino kintu kyo nafunda?’

Kulanguluka langulukapo mu jino jishinda kulengela mafunjisho a mu Baibolo kwitufika pa muchima ne kwitulengela kutemwa bingi kutanga Mambo a Lesa. Salamo 119:97 waamba’mba: ‘Kine, buku wenu wa mizhilo byo namutemwisha! Iye ye ndangulukapo juba jonse.’ Kupichila mu kulanguluka langulukapo, nyimbi wa masalamo watemenwe bingi Binembelo ne kukeba kwibitanga pa juba pa juba. Kuba bino kwamukwashishe kutemwisha bintu byo afundanga.

Jishinda 7—Kebai ba kwimukwasha kumvwisha Baibolo

◼ Lesa wayuka’mba kechi twakonsha kumvwisha Mambo anji na maana etu atwe bene ne. Nangwatu mu Baibolo namo baambamo’mba ‘muji bintu bimo byakatazha kumvwisha.’ (2 Petelo 3:16) Buku wa Byubilo waamba pe kineme mwina Etiopya wakankelwe kumvwisha byepelo bimo byo atangile mu Baibolo. Lesa watumine kalume wanji kuya na kumulumbulwila byo atangile kabiji ne kyafuminemo uno mwanamulume mwina Etiopya “wiyijile mu jishinda janji na lusekelo.”—Byubilo 8:26-39.

Ne anweba mwakonsha kumwenamo byavula mu kutanga Baibolo kupichila mu kukeba bantu ba kwimukwasha kumvwisha byo mutanga. Monai Bakamonyi ba kwa Yehoba baji mu kimasamasa kyenu nangwa nembelai ku keyala uji pa jipa 4 ja ino magazini pa kuba’mba mukatendeke kufunda Baibolo pa nzubo yenu kyatutu.

[Tubyambo twa mushi]