“Mwafwainwa Kwikala Bantu Ba Byepi!”
“Bino bintu, byo bikasunguluka byonse, mwafwainwa kwikala bantu ba byepi mu bwikalo bwazhila ne bwa kunemeka Lesa.”—2 PE. 3:11.
1. Mambo ka nkalata ya bubiji ya kwa Petelo kyo yaikejile lutundaiko lwa pa kimye kyafwainwa ku bena Kilishitu bajingako pa kyokya kimye kyanji?
MUTUMWA Petelo byo atangijilwe na mupashi wazhila kunemba nkalata yanji ya bubiji, kipwilo kya bena Kilishitu saka kyachinchika kala lumanamo lwavula, pano bino kino kechi kyalefwile kyokya kipwilo nangwa kwikilengela kuleka kukoma ne. Pano bino, Diabola waingijishe bujimuku bukwabo bwaingijilepo patanshi bimye byavula. Byonka byaamba Petelo, Satana waesekele konauna bantu ba Lesa kupichila mu kwingijisha bafunjishi ba bubela bajinga na “meso ayula bukende” ne “na michima yaubisha lunkumbwa.” (2 Pe. 2:1-3, 14; Yuda 4) Nkalata ya bubiji ya kwa Petelo yatundaikañana kwikala bakishinka.
2. Mu 2 Petelo kitango 3 mwaambiwa ka, kabiji twafwainwa kwiipuzha ñanyi mepuzho?
2 Petelo wanembele amba: “Amiwa nalanguluka namba, kyo kyawama, byo nkiji mu tente uno, kwimubusha na kwimuvululabyo; kasa nayuka namba, kuvūla kwa uno tente wami kuji pepi . . . Kine, amiwa nkateshanga muchima na kwimubulabula namba, pa kufwa kwami moba onse mukayuke kwibivuluka bino bintu.” (2 Pe. 1:13-15) Ee, Petelo wayukile kuba’mba lufu lwanji lwajinga pepi, bino wakebele kuba amba bakatwajijile kuvuluka lujimuno lwanji lwafwainwa. Ne kya kine lujimuno lwanji lwaikele lubaji lwa Baibolo kabiji ne atweba bonse twakonsha kwilutanga lelo jino. Kitango 3 kya nkalata ya bubiji ya kwa Petelo kikatakata yanembejilwe atweba, mambo yaamba pa “moba apelako” a buno bwikalo ne pa konaunwa kwa bya mwiulu ne ntanda bya kifwanyikizho. (2 Pe. 3:3, 7, 10) Petelo witupele ñanyi lujimuno? Kulondela lujimuno lwanji kwitulengela byepi kutalwa bulongo kwi Yehoba?
3, 4. (a) a) Petelo waambile ñanyi byambo, kabiji lujimuno ka lo apaine? (b) Tusakwisamba pa ñanyi bishinka bisatu?
3 Panyuma ya kwamba pa konaunwa kwa ntanda ya kwa Satana, Petelo waambile’mba: “Mwafwainwa kwikala bantu ba byepi mu bwikalo bwazhila ne bwa kunemeka Lesa.” (2 Pe. 3:11, 12) Petelo wayukile kuba’mba aba boba kyaswa muchima wa Yehoba ne kumwesha byubilo bya Lesa bo bonkatu bakapuluka mu “juba ja kushinkanya.” (Isa. 61:2) Kabiji uno mutumwa wanungilepo amba: “Onkao mambo, anweba batemwe, byo mwayukila jimo bino bintu, jimukai, mwakapona ku kukosa kwenu pa kutwalwa mungi na mafunjisho angi a bampupabizhila [bafunjishi ba bubela].”—2 Pe. 3:17.
4 Byo aikelenga na boba ‘bayukijile jimo bintu,’ Petelo wayukile kuba’mba mu moba akapelako, kikatakata bena Kilishitu bafwainwa kwikala bajimuka pa kuba’mba bakatwajijile kwikala bakishinka. Palutwe kacheche, mutumwa Yoano walumbulwile bulongo ene mambo o bafwanyijile kuba bino. Wamwenejile jimo kuba’mba Satana bakamutupanya kufuma mwiulu saka aji na “bukaji bukatampe” ku boba “balama mikambizho ya Lesa, ne kukwachisha bukamonyi bwa Yesu.” (Lum. 12:9, 12, 17) Bakalume ba Lesa bashingwa bakishinka pamo ne ba ‘mikooko ikwabo’ bakishinka bakashinda. (Yoa. 10:16) Pano kiji byepi kwi atweba pa muntu pa muntu? Abya netuwa tukatwajijila kwikala bakishinka nyi? Baketukwasha kuba bino inge ketwibikisheko (1) kwikala na byubilo bya Lesa, (2) kwikala na byubilo byawama ne kubula biko ne bulema ku mupashi, ne (3) kwikala na mweno yawama inge ketupite mu meseko. Twayai twisambe pa bino bishinka.
Ikalai na Byubilo bya Lesa
5, 6. Twafwainwa kwibikishako kwikala na ñanyi byubilo, kabiji mambo ka kino o kikebewa ‘kuteshako muchima’?
5 Ku ntendekelo ya nkalata yanji ya bubiji, Petelo wanembele amba: ‘Anwe bene mubikepo kutesha muchima konse, namba mu lwitabilo lwenu mumwenemo kulumbuluka; kabiji mu kulumbuluka kwenu namo, mumwenemo maana; ne mu maana enu namo, mumwenemo kwikanya; ne mu kwikanya kwenu namo, mumwenemo butekanye; ne mu butekanye bwenu namo, mumwenemo kunemeka Lesa; ne mu kunemeka Lesa kwenu namo, mumwenemo butemwe bwa kutemwa balongo, ne mu butemwe bwa kutemwa balongo namo, mumwenemo butemwe bwa kutemwa bonse. Mambo umvwe bino bintu byo byenu ne kuvula byavula, kechi mukekalatu ne, nangwa kubulwa kupanga bipangwa bya maana a kumuyuka Nkambo yetu Yesu Kilishitu ne.’—2 Pe. 1:5-8.
6 Ee kine, pa kuba’mba twingilengako mingilo itukwasha kwikala na byubilo bya Lesa, kikebewa ‘kuteshako muchima.’ Kyakumwenako, kikebewa kwibikako pa kuba’mba tutanwenga ku kupwila kwa bwina Kilishitu konse, kutanga Baibolo pa juba pa juba ne kwikala na mutanchi wawama wa lufunjisho lwa pa bunke. Kabiji kikebewa ne kwingila na ngovu ne kunengezha bulongo bintu pa kuba’mba twikalengako na Kupopwela kwa Kisemi kwawama kimye kyonse. Pano bino inge kya kuba twapilwa kuba bino, kechi kiketukatazhanga kulondela uno mutanchi ne, kikatakata umvwe twamona buwame bubena kufumamo.
7, 8. (a) Bamo baambapo amba ka pa Kupopwela kwa Kisemi? (b) Mubena kumwenamo byepi mu kupopwela kwenu kwa kisemi?
7 Pa mambo a lunengezho lwa kupopwela kwa kisemi, nyenga umo wanembele amba: “Kwitukwasha kufunda bintu byavula.” Mukwabo naye waambile amba: “Kwambatu kishinka, kechi nakebelenga lufunjisho lwa buku kupwa ne. Nelutemenwe bingi pa kupwila konse. Pano luno byo twikala na Kupopwela kwa Kisemi, mvuluka kuba’mba Yehoba wayuka byo tukeba kabiji ne kimye kyo twibikeba.” Mutwe wa kisemi umo waambile amba: “Kupopwela kwa kisemi kwitukwasha bingi. Tumwenamo bingi mu kwisamba pa bintu byafwainwa kwitukwasha mu bwikalo bwetu byo tuji bamulume ne mukazhi. Bonse babiji twiumvwa kuba’mba tubena kuyilako palutwe mu kumwesha byubilo bya kipangwa kya mupashi wazhila kabiji luno tubena kwikala na lusekelo lukatampe pa kwingila mu mwingilo.” Mutwe wa kisemi kikwabo waambile’mba: “Baana bakebakeba bishinka ne kufunda byavula kabiji bomvwa bingi bulongo kuba bino. Luno lunengezho lwitukwasha kukizhamo kwikala na luketekelo lwa kuba’mba Yehoba wayuka byo tukeba kabiji ukumbula milombelo yetu.” Nanchi bino byambo bimwesha byo mumona luno lunengezho lwawama lwa ku mupashi nyi?
8 Kechi mwafwainwa kuleka bintu byabula kunema kwimulengela kubula kwikala na kupopwela kwa kisemi ne. Bamulume ne mukazhi baambile amba, “Pa milungu ina yapichilepo, pa juba ja pa Kina, mu kisemi kyetu mwaubiwanga bintu byakonsheshe kwitulengela kubula kwikalanga na lufunjisho lwetu, pano bino twafundanga.” Kya kine, kimye kimo kampe mwakonsha kupimpulako mutanchi wenu. Pano bino ibikishaingako kutwajijila kwikala na Kupopwela kwa Kisemi kwakubula kukilapo mulungu nangwa umo ne.
9. Yehoba wamukoseshe byepi Yelemiya, kabiji twakonsha kufunjilako ka kwi Yelemiya?
9 Ngauzhi Yelemiya ye wakumwenako wetu wawama. Wafwainwe kuja kajo ka ku mupashi ko atambwijilenga kwi Yehoba ne kwikanemeka bingi. Kano kajo kamulengejile kusapwila na kuchinchika ku bantu bakaine kufunda bukine. Waambile amba: ‘Byambo bya Yehoba . . . byauba nobe mujilo utema, ye bashinkila mu bikupa byami.’ (Yele. 20:8, 9) Kabiji bino byambo byamukwashishe ne kuchinchika bimye byakatazha byaishile kukilamo kutama kimye kya konaunwa kwa Yelusalema. Lelo jino tuji na Mambo a Lesa anembwa onse. Inge ketwiafunde na mukoyo ne kwikala na ndangulukilo ya Lesa, ne atweba tukachinchikanga na lusekelo mu mwingilo, kutwajijila bakishinka pa kupita mu meseko ne kwikala na byubilo byawama ne kubula biko ku mupashi, byonka byajinga Yelemiya.—Yako. 5:10.
Twajijilai Kwikala ‘Babula Biko ne Bulema’
10, 11. Mambo ka o twafwainwa kuteshako michima yetu kwikala ‘babula biko ne bulema,’ kabiji kino kikebewa atweba kuba ka?
10 Byo tuji bena Kilishitu twayuka kuba amba tubena kwikala mu moba apelako. Onkao mambo kechi tukumya kuba’mba bantu ba mu ino ntanda bevwanga mu kuba bintu byo ashikwa Yehoba, nabiji lwiso, kwilaala kwabunya ne bumbanzhi ne. Ndangulukilo ya kwa Satana mu kwipipisha yakonsha kwikala ya kuba’mba: ‘Inge kya kuba bakalume ba Lesa kechi bakonsha kwibazakamisha ne, kampe bakonsha kujimbaikwa.’ (Lum. 2:13, 14) Onkao mambo twafwainwa kulondela lutundaiko lwa butemwe lwa kwa Petelo lwa kuba’mba: “Teshaitu michima yenu, namba, mukatanwe mu mutende [kwi Lesa], kasa mwabula biko ne bulema ku meso anji.”—2 Pe. 3:14.
11 Byambo bya kuba’mba “teshaitu michima yenu” bipasha bingi na lutundaiko lutanshi lwa kwa Petelo lwa kwingila na ‘kuteshako muchima.’ Kya kine, Yehoba, aye wakwashishe Petelo kwamba bino byambo, wayuka amba twafwainwa kwibikishako pa kuba’mba ‘twikale babula biko ne bulema’ ku bintu bya bunya bya ino ntanda ya kwa Satana. Kwibikishako atweba bene kwavwangamo kuzhikijila muchima wetu ku milanguluko yatama. (Tangai Byambo bya Mana 4:23; Yakoba 1:14, 15.) Kabiji kwavwangamo kwikala bakosa ku boba bakankalwa kuyuka biji bwikalo bwetu bwa bwina Kilishitu kabiji ‘betunena bibi.’—1 Pe. 4:4.
12. Ñanyi mulaye ye tutana mu Luka 11:13?
12 Na mambo a bumbulwa kulumbuluka bwetu, kikebewa kwibikishako pa kuba amba tubenga byawama. (Loma 7:21-25) Twakonshatu kuketekela kwingila bulongo umvwe twalomba kwi Yehoba upana mupashi wanji wazhila kya bupetu ku boba bamulomba kufuma panshi ya muchima. (Luka 11:13) Uno mupashi, witukwasha kwikala na byubilo bitabilwa kwi Lesa kabiji witukwasha ne kushinda meseko a mu bwikalo abena kubayilako juba ja Yehoba byo jibena kufwenya pepi.
Lekai Meseko Emukoseshenga
13. Umvwe mu bwikalo bwetu ketupite mu meseko, ki ka kyafwainwa kwitukwasha kuchinchika?
13 Byo tubena kwikala mu ino ntanda yatama, kechi tukaleka kupita mu meseko apusana pusana ne. Pano bino, mu kifulo kya kulefulwa, mambo ka a kubujila kumona ano meseko kwikala jishuko ja kumwesheshamo butemwe bwenu kwi Lesa ne kukosesha lwitabilo lwenu mwi aye ne mu Mambo anji? Mwana wa bwanga Yakoba wanembele amba: “Balongo bami, byo muponena mu bya lweseko bya misango ne misango, kasa mulanguluka’mba, byonse byo bya lusekelo; byo mwayuka’mba kwesekwa kwa lwitabilo lwenu ko kulenga butekanye.” (Yako. 1:2-4) Kabiji vulukainga kuba’mba “aye Nkambo wayuka kupokolola banemeka Lesa mu lweseko.”—2 Pe. 2:9.
14. Kyakumwenako kya kwa Yosefwa kimutundaika byepi?
14 Langulukai pa kyakumwenako kya mwana wa mulume wa kwa Yakoba, aye Yosefwa, ye bapoteshe mu buzha ku bakolojanji. (Nte. 37:23-28; 42:21) Nanchi lwitabilo lwa kwa Yosefwa lwapwile na mambo a kino kintu kyatama kyamumwekejile nyi? Nanchi wamuzhingijile Lesa na mambo a kuba wamulekele kuba’mba apite mu kino kintu kyatamine nyi? Mambo a Lesa kechi byo byo aamba ne. Kabiji kunungapo, ano meseko kechi o onka apichilemo Yosefwa ne. Palutwe kacheche, bamupelemo mambo a bubela a kuba’mba wakebelenga kukunañana kabiji bamukashile mu kaleya. Nangwa byonkabyo, ne pa kino kimye kechi wabwelele panyuma mu kwakamwa Lesa ne. (Nte. 39:9-21) Pakuba ano meseko amukoseshe, kabiji ne mu kuba bino mwafumine byawama.
15. Twakonsha kufunjilako ka kwi Naomi?
15 Kwambatu kine, meseko akonsha kwitulefula nangwa kwituletela bulanda. Kampe Yosefwa byo byo aumvwanga bimye bimo. Ne bakalume ba Lesa bakwabo bakishinka nabo baumvwinepo bino. Akilangulukai pe Naomi, wafwishishe mulume ne baana banji bonse babiji babalume. Waambile amba: “Kechi mukintelenga’mba: Naomi, ne, pano muntele’mba: Mala [kulumbulula bulanda bukatampe], mambo aye Wa bulume bonse wangubisha bingi bulanda bukatampe.” (Luta 1:20, 21) Biumvwine Naomi byajingatu bulongo kabiji twakonsha kumumvwisha. Nangwa byonkabyo, byonka byajinga Yosefwa, kechi walefwilwe ku mupashi nangwa kubula kutwajijila na bukishinka ne. Kabiji Yehoba wamupesheshe uno mwanamukazhi wakishinka. (Luta 4:13-17, 22) Ne kyakilamo, mu Paladisa ikeya panopantanda, ukafumyamo bintu byonse byatama byaleta Satana ne ntanda yanji yatama. “Bintu bya kala kechi bakebivuluka ne, kechi bikeya mu michima yabo jibiji ne.”—Isa. 65:17.
16. Twafwainwa kwikala na muteeto ka pa mambo a lulombelo, kabiji mambo ka?
16 Nangwa kya kuba tupitepotu mu meseko a byepi nangwa byepi, butemwe bwa Lesa buketukoseshanga. (Tangai Loma 8:35-39.) Nangwa kya kuba Satana kechi ukaleka kwitulefula ne, bino ukakankalwa umvwe twatwajijila ‘kwikala na michima ya maana,’ ne kwikala ‘batekanya, ba milombelo.’ (1 Pe. 4:7) Yesu waambile’mba: “Kabiji jimukai anweba moba onsetu ne kulomba [kusashijila], mukakonshe kupuluka ku byobya byonse bikafika, ne kwimana ku meso a Mwana muntu.” (Luka 21:36) Monai Yesu byo aingijishe kyambo kya ‘kusashijila,’ kimwesha kulomba na mukoyo. Kupichila mu kwitutundaika kusashijila, Yesu waambishetu kuba’mba kino kechi kyo kimye kya kukayisha bulunda bo tuji nabo ne aye kabiji ne na Shanji ne. Aba baitabilwa kwi aye bo bonkatu baji na luketekelo lwa kupuluka juba ja Yehoba.
Twajijilai Kwikala Baswikwa mu Mwingilo wa Yehoba
17. Umvwe mpunzha yenu ya kusapwilamo yakatazha, mwakonsha kumwenamo byepi mu byakumwenako bya bangauzhi ba kala?
17 Kwingilako mingilo ya ku mupashi kwitukokolosha bingi. Kino kituvululamo byambo bya kwa Petelo bya kuba amba: ‘Mwafwainwa kwikala bantu ba byepi mu bwikalo bwazhila ne bwa kunemeka Lesa.’ (2 Pe. 3:11) Kintu kyanema mu buno bwikalo ke kusapwila mambo awama. (Mat. 24:14) Ee ibyo, mu mapunzha amo kwingilako mu mwingilo wa kusapwila kwakonsha kukatazha, kampe na mambo a kuba’mba bantu bakana kwituteleka kabiji betumanyika nangwa kampe bapayankanatu na mambo a bintu bya kuba uba mu bwikalo. Bakalume ba Yehoba ba kala nabo bapitanga mu ano onka makatazho. Pano bino kechi babwelele panyuma mu kutwala mambo a Lesa ku bantu ne, basapwijilenga “kikupu.” (Tangai 2 Byambo bya Moba 36:15, 16; Yele. 7:24-26) Ki ka kibakwashishe kuchinchika? Bamwenenga mwingilo wabo byonkatu Yehoba byo amumona, kechi mu mmweno ya ba panopantanda ne. Kabiji kushimuna jizhina ja Lesa bekumwenenga kwikala jishuko bingi.—Yele. 15:16.
18. Mu mwingilo wa kusapwila Bufumu mukafuma ka pa mambo a kutumbijikwa kwa jizhina ja Lesa?
18 Ne atweba tuji na jishuko ja kusapwila pa jizhina ja Yehoba ne nkebelo yanji. Akilangulukai pa kino: Na mambo a mwingilo wetu wa kusapwila, balwanyi ba Lesa kechi bakamona mwakulewila kuba’mba kechi bebabujile pe aye ne nkebelo yanji byo akaleta juba janji jikatampe ne. Byonka byajinga Felo, ne abo bakayuka kuba’mba Yehoba ye ubena kushinkanya nabo. (Lupu. 8:1, 20; 14:25) Kabiji Yehoba ukanemeka bakalume banji bakishinka kupichila mu kumwesha patoka kuba’mba bo bamwimenangako.—Tangai Ezikyo 2:5; 33:33.
19. Twakonsha kumwesha byepi kuba’mba tukeba kwingijisha bulongo bukokamuchima bwa Yehoba?
19 Ku mpelo ya nkalata yanji ya bubiji, Petelo wanembejile bakwabo ba mu lwitabilo kuba’mba: ‘Langulukai’mba, bukokamuchima bwa Nkambo yetu lo lupulukilo.’ (2 Pe. 3:15) Ee kine, twayai tutwajijile kwingijisha bulongo bukokamuchima bwa Yehoba. Mu ñanyi mashinda? Kupichila mu kwikala na byubilo bimutokesha pa muchima, kwikala ‘babula biko ne bulema,’ kwikala na mweno yawama inge ketupite mu meseko, ne kuswikwa mu mwingilo wa Bufumu. Inge twauba bino, tukanamina mapesho o tukatambwila a “bya mwiulu bipya ne ntanda ipya.”—2 Pe. 3:13.
Mubena Kukivuluka Nyi?
• Twakonsha kwikala byepi na byubilo bya Lesa?
• Twakonsha kutwajijila kwikala byepi ‘babula biko ne bulema’?
• Twakonsha kufunjilako ka kwi Yosefwa ne Naomi?
• Mambo ka kwingila mwingilo wa kusapwila kyo kwaikela jishuko jikatampe?
[Kipikichala pa peja 9]
Ki ka kyafwainwa kwimukwasha anweba banabalume pamo ne kisemi kyenu kwikala na byubilo bya Lesa?
[Bipikichala pa peja 10]
Twakonsha kufunjilako ka kwi Yosefwa byo aubile na meseko?