Mwimbilai Yehoba!

“Lesa wami, nkamwimbilanga ya kumutota byo nakikala na bumi.”—SALA. 146:2.

1. Ki ka kyatundaikile Davida saka akiji mwanyike kunemba masalamo amo?

BYO akijinga mwanyike, Davida wayanga kimye kyabaya mungye kwipi na Betelema na kufunga matanga a bashanji. Byo afunganga ino mikooko, Davida wamonanga mingilo ikatampe yawama ya Yehoba, ko kuba amba tubangabanga, “banyama ba mungye” ne “bañonyi bapita mwiulu.” Watundaikilwe bingi na mambo a bintu byo amwene kya kuba kyamulengejile ne kwimba nyimbo ifika pa muchima ya kutota Mulenga wa bino bintu byonse byawama. Nyimbo yavula yanembele Davida iji mu buku wa Masalamo.a—Tangai Salamo 8:3, 4, 7-9.

2. (a) Nyimbo yakonsha kulengela muntu kuba ka? Ambaipo kyakumwenako. (b) Twakonsha kufunjilako ka ku bulunda bwa kwa Davida ne Yehoba mu Salamo 34:7, 8 ne Salamo 139:2-8?

² Kyamweka kino kyo kimye Davida kyo aikele sendwe mukatampe mu bya nyimbo. Wayukishe bingi kwimba kya kuba bamwichile ne kuya na kwimbila Mfumu Saulo jisense. (Mana 22:29) Nyimbo yaimbanga Davida yasangajikanga bingi muchima wa mfumu, byonkatu byo isangajika bantu ne lelo jino. Kimye kyonse Davida kyo aimbanga kyombesha kyanji, ‘muchima wanji Saulo waikijilenga ne kwikala waikajilenga bulongo.’ (1 Sam. 16:23) Nyimbo yo aimbanga ne kunemba uno nyimbi wajinga na moyo wa kwakamwa Lesa ne lelo jino yanema bingi. Akilangulukai pa kino! Myaka kukila pa 3,000 yapitapo kufuma kimye kyasemenwe Davida kufika ne lelo jino, bantu bavula ba mu mapunzha ne bwikalo bwapusana pusana batanga kimye kyonse masalamo a kwa Davida, kabiji kino kibatekenesha ne kwibapa luketekelo.—2 Moba 7:6; tangai Salamo 34:7, 8; 139:2-8; Amo. 6:5.

Kwimba Nyimbo Kwanema Bingi mu Mpopwelo ya Kine

3, 4. Lunengezho lwa kwimba nyimbo yazhila lwaikalanga byepi mu moba a kwa Davida?

³ Davida wajinga na kya bupe, kabiji wikingijishe bulongo kutumbijikilamo Yehoba. Byo aikele mfumu wa bena Isalela, Davida wanengezhezhe kuba’mba kwikalenga kupopwela mu tente walusambakeno kabiji ne kwimba nyimbo yawama. Mu bena Levi bonse baishile na kupopwela basajilemo bantu nobe 4,000 kwikala “ba kutota” kabiji ne bakwabo 288 “bafunjile bulongo kumwimbila Yehoba.”—1 Moba 23:3, 5; 25:7.

⁴ Davida wanembele nyimbo yavula yo baimbanga bena Levi. Bena Isalela bonse bayanga na kutanwako kimye kyaimbwanga masalamo a kwa Davida batundaikwanga bingi pa kumvwa ino nyimbo. Palutwe kacheche, jikwachi ja lulayañano byo bejiletele ku Yelusalema, “Davida wibambijile bakulumpe ba bena Levi amba: Mutongole balongo benu ba kwimba, bembishe pa byombesha, pa byansa, ne pa masense ne masimbo, kabiji ne kusansula jiwi ja lusekelo.”—1 Moba 15:16.

5, 6. (a) Mambo ka o banemekejile kwimba nyimbo mu moba a kwa Davida? (b) Twayuka byepi kuba’mba kwimba nyimbo kwanemene bingi ku bena Isalela bakala?

⁵ Mambo ka o banemekejile kwimba nyimbo mu moba a kwa Davida? Nanchi kyajinga bino na mambo a kuba’mba mfumu wajinga nyimbi nyi? Ine, kwajinga ne kintu kikwabo kyalengejile kyayukanyikilwe panyuma ya kupitapo myaka yavula kimye Mfumu Hezekiya wajinga wakishinka kyo atendekele jibiji mpopwelo ya pa nzubo ya Lesa. Mu 2 Byambo bya Moba 29:25 tutangamo amba: ‘[Hezekiya] wabikile bena Levi mu nzubo ya Yehoba na masimbo ne na byansa ne na masense, monka mwayijile mukambizho wa Davida, ne wa Gadi shayuka wa mfumu, ne wa Natana ngauzhi wa Lesa; mambo mukambizho wafumine kwi Yehoba mu bangauzhi banji.’

⁶ Kya kine, kupichila mu bangauzhi banji, Yehoba wakambizhe bapopweshi banji kumutota mu nyimbo. Banyimbi ba mu mukoka wa buñanga kechi bebaswishishe kwingilako mingilo ikwabo yaingilangapo bena Levi bakwabo ne. Kyaubiwe bino pa kuba’mba bano banyimbi bekalengako na kimye kya kunemba nyimbo kabiji ne kwiifunda.—1 Moba 9:33.

7, 8. Pa mambo a kwimba nyimbo ya Bufumu, kintu ka kyanema kyakila pa kwikala na kya bupe kya kwimba?

⁷ Kampe mwakonsha kwamba amba: “Umvwe najingako pa kyokya kimye, inge kechi najinga pa boba bayukile kwimba bulongo mu tente wa lusambakeno ne.” Pano bino kechi bonse bena Levi bajinga banyimbi bayukishe kwimba ne. 1 Byambo bya Moba 25:8 waamba amba kwajinga ne ‘bakifundanga.’ Kyanema bingi ne kuyuka kuba’mba kwajinga ne banyimbi bayukile kwimba bulongo nyimbo mu mikoka ya bena Isalela, pano bino, Yehoba wasajile bena Levi kwikala banyimbi. Twakonsha kusumininwa amba kikale bajinga “bafunjishi” nangwa ‘bakifundanga,’ bena Levi bonse bakishinka bateleko bingi muchima ku mwingilo ye bebapele wa kwimba nyimbo.

⁸ Davida watemenwe nyimbo kabiji wajinga na kya bupe kya kwimba. Nanchi kwikala na kya bupe kyo kintutu kyanema kwi Lesa nyi? Pa Salamo 33:3, Davida wanembele amba: ‘Imbai pa bijimba bulongotu [papelela bulume bwenu] na mawi akatampe.’ Lufunjisho ke lwa kuba’mba: Kyanema ke kutota Yehoba ‘papelela bulume bwetu.’

Kwimba Nyimbo Panyuma ya Moba a kwa Davida

9. Lumbululai byo mwakonsheshe kumona ne kumvwa inge kya kuba mwatainweko ku kupanwa kwa nzubo ya Lesa mu moba a bukalama bwa kwa Solomone.

⁹ Kimye kya bukalama bwa mfumu Solomone, nyimbo yanemene bingi mu mpopwelo ya kine. Kimye kya kupana nzubo ya Lesa, kwajinga jibumba ja banyimbi baimbilenga byombesha bya lubemba ne matolompita 120. (Tangai 2 Byambo bya Moba 5:12.) Baibolo witubula kuba amba: ‘Bemba matolompita [bonse bajinga bañanga] ne banyimbi baimbile kya mumo mu kumutota Yehoba ne kumusanchila, . . . mambo wawama; kabiji lusa lwanji lo lwayayaya.’ Bino byombesha byo byajijilenga, “nzubo yayujile na jikumbi” kumwesha amba baitabilwe kwi Yehoba. Kyamweka kyaletele bingi lusekelo pa kumvwa byajijilenga ano onse matolompita kabiji ne mawi a banyimbi bavula baimbijilenga pamo na kulondelamo.—2 Moba 5:13.

10, 11. Ki ka kimwesha amba bena Kilishitu batanshi baimbanga nyimbo mu mpopwelo?

¹⁰ Kabiji bena Kilishitu batanshi nabo baimbanga nyimbo mu mpopwelo. Pano bino, bapopweshi ba mu myaka kitota kitanshi, kechi basambakenanga mu matente a lusambakeno nangwa mu mazubo a Lesa ne, basambakenanga mu mazubo abo. Nangwa byonkabyo, bena Kilishitu baimbanga nyimbo ya kumutota Lesa.

¹¹ Mutumwa Paulo watundaikile bena Kilishitu ba mu Kolose amba: ‘Kasa . . . mwifunda anwe bene na bene na masalamo, ne nyimbo ya kutota ne nyimbo ya bumupashi.’ (Kolo. 3:16) Panyuma ya kuba Paulo ne Silasa bebakasa ne kwibataya pa kazhima, “balombelenga ne kwimba nyimbo kwi Lesa” nangwa kya kuba kechi bajinga na buku wa nyimbo ne. (Byu. 16:25) Inge kya kuba yenu bataile pa kazhima, nyimbo ya Bufumu inga yo mwakonsha kwimbatu ku mutwe?

12. Twakonsha kumwesha byepi amba twanemeka nyimbo yetu ya Bufumu?

¹² Byo kiji kuba amba nyimbo yanema bingi mu mpopwelo yetu, kyawama bingi kwishikisha amba: ‘Nanchi mmwesha lusanchilo pa ino nyimbo nyi? Abya nebikishako kufika bukiji ku kupwila kwa kipwilo, kubuñana kwa juba jimo, kwa mwanzo ne kushonkena kwa nkambi pa kuba amba ñimbenga na kizaku pamo na balongo ne banyenga lwimbo lwa kushinkwila nyi? Nanchi nkwasha baana bami kuyuka amba kimye kya kwimba lwimbo wa pakachi ka kupwila kwa Sukulu wa Mwingilo wa Lesa ne Kupwila kwa Mwingilo nangwa wa pakachi ka jashi ja mvula bantu ne Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa kechi ke kimye kya kukokolokelamo nangwa kulupuka pangye na kwiololako maulu nenyi?’ Kwimba ke lubaji lwa mpopwelo yetu. Kya kine, kikale ‘twayuka kwimba bulongo’ nangwa ‘tukifunda,’ atweba bonse twakonsha kwimbila pamo nyimbo ya kumutota Yehoba.—Esakanyaiko 2 Kolinda 8:12.

Bintu byo Tukeba Bipimpulwa Monka mu Kuya kwa Kimye

13, 14. Buneme ka buji mu kwimba bulongo nyimbo kimye kya kupwila kwa kipwilo? Lumbululai.

¹³ Pa myaka kukila pa 100 yapitapo, Kyamba kya Usopa kyatelwanga amba Zion’s Watch Tower kyalumbulwile ene mambo nyimbo ya Bufumu kyo yanemena. Kyalondolwele kuba’mba: “Kwimba bukine ke jishinda jawama bingi jilengela bukine kwikala mu michima ya bantu ba Lesa.” Byambo byavula bya mu nyimbo yetu byafuma mu Binembelo, onkao mambo, kufunda byambo bya mu nyimbo ke jishinda jimo jawamisha ja kulaminamo bukine mu michima yetu. Javula bantu beya ku kupwila kwetu kimye kitanshi bomvwa bingi bulongo pa kumvwa kipwilo byo kimba nyimbo na kimenge kufuma panshi ya muchima.

¹⁴ Juba jimo mabanga mu mwaka wa 1869, ba C. T. Russell byo babwelelenga ku nzubo kufuma ku nkito baumvwine mawi a bantu saka bemba mu kishimikwa kyaikejile munshi. Pa kyokya kimye kechi balangulukilepo kuba amba bakonsheshe kuyuka bukine pe Lesa ne. Onkao mambo, bafuukwilepo kutesha muchima ku busulu bwabo, ne kulanguluka amba inge baikala na mali avula, bakonsheshe kukwasha bantu ku mubiji nangwa kya kuba kechi bakonsheshe kwibakwasha ku mupashi ne. Mulongo Russell watwelele mu kishimikwa kyatamatamatu kya bupopweshi mwajinga bantu bapwijilenga. Ne aye waikele na kuteleka. Palutwe kacheche wanembele amba bintu byo aumvwine pa joja juba “na bukwasho bwa Lesa byamukwashisheko pacheche kukosesha lwitabilo lwanji mu Baibolo wanembelwe na mupashi wa Lesa.” Yukai kuba’mba kwimba ko kwalengejile Mulongo Russell kutanwa ku kokwa kupwila.

15. Lupimpu ka lwaubiwa lwalengela kuba’mba buku wa lwimbo wetu apimpulweko?

¹⁵ Monka mu kuya kwa kimye, twatwajijila kumvwisha mwatala Binembelo. Byambo bya Mana 4:18 byaamba’mba: “Jishinda ja baoloka jauba nobe kyeya kya kumakya, kyenda kisama ne kusamisha, kufika ne pa kushinkimana juba.” Umvwe kyeya kya ku mupashi kyasama, kilengela kupimpulako jishinda jo ‘twimbilamo bukine.’ Myaka yapitapo 25, Bakamonyi ba kwa Yehoba mu byalo byavula bevwangangamo bingi mu kwimba nyimbo na kimenge kufuma mu buku wa nyimbo wa kuba’mba Imbileni Yehova Amalumbo.b Kufumatu kimye kyalupwilwe uno lwimbo, kyeya kyatwajijile kusama pa mitwe yavula bingi, kabiji byambo bimo byajinga mu buku wa lwimbo byaleka kwingila. Kyakumwenako, luno kechi twamba’mba “lunengezho lupya” ne, twamba’mba “ntanda ipya.” Kabiji twamba amba jizhina ja Yehoba “jikazhijikwa,” kechi “kutumbijikwa” ne. Na mambo a kupimpulwako ñumvwino ya mafunjisho, kyafwainwa bingi kuba’mba buku wa lwimbo wetu naye apimpulweko.

16. Buku wetu wa nyimbo wakatataka usakwitukwashanga byepi kulondela lujimuno lwa kwa Paulo luji mu Efisesa 5:19?

¹⁶ Na mambo a kino ne bishinkatu bikwabo, Jibumba Jitangijila jaitabizhe kuba’mba kwikale buku wa nyimbo wakatataka wa kuba’mba Mwimbilai Yehoba. Kibelengelo kya nyimbo mu buku wetu wakatataka bekikepeshako kufika ku 135. Byo kiji kuba’mba mu uno buku wa nyimbo mujitu nyimbo icheche ya kufunda, kino kyafwainwa kwitupelelako kulabijila nyimbo imo yakatataka. Bino byo byaamba ne lujimuno lwa kwa Paulo lwanembwa mu Efisesa 5:19.—Tangai.

Mwakonsha Kumwesha Lusanchilo

17. Ki ka kyo twakonsha kuvulukanga kyafwainwa kwitukwasha kubula kwikala na bumvu kimye kya kwimba nyimbo ku kipwilo?

¹⁷ Nanchi twafwainwa kuleka bumvu kwitulengela kubula kwimba na kimenge pa kupwila kwetu kwa bwina Kilishitu nyi? Akilangulukilai mu jino jishinda: Pa mambo a ñambilo yetu, nanchi “atweba bonse [kechi] twituntula mu bintu byavula” nenyi? (Yako. 3:2) Pano bino nangwa kya kuba tupusa mu ñambilo yetu, kino kechi kyakonsha kwitulengela kubula kutota Yehoba ku nzubo ku nzubo ne. Nangwa kya kuba kechi twayuka kwimba bulongo ne, nanchi kino kyafwainwa kwitulengela kubula kutotanga Yehoba mu nyimbo nyi? Yehoba “wapa muntu kanwa,” utemwa bingi kumvwa kwi atweba byo twingijisha mawi etu kwimbilamo ya kumutota.—Lupu. 4:11.

18. Ambai mashinda a kufunjilamo bya kwimba nyimbo.

¹⁸ Maselechi a kuba amba Mwimbilai Yehoba—Nyimbo ya Mawi, alengwa mu milaka yapusana pusana. Mu ano maselechi a nyimbo yakatataka muji njijilo yawama ya byombesha ne mawi. Kisangajika bingi kuteleka ku ino nyimbo. Umvwe saka mutelekako javula kikemukwasha kwiifunda. Ino nyimbo yavula beinengezha mu jishinda ja kuba’mba umvwe mwaimbatu mukuku mutanshi, wakonsha kwimukwasha kuyuka ne bya kwimba mukuku mukwabo walondelapo. Onkao mambo, umvwe kemujizhe ano Maselechi, nanchi kechi kyakonsha kuwama kulondelamo nenyi? Umvwe kemupitulukilemo jimo ku nzubo mu ino nyimbo, kikemulengela kwimba bulongo mu Nzubo ya Bufumu.

19. Bintu ka byubiwa pa kunengezha nyimbo yetu ya Bufumu?

¹⁹ Kyapela bingi kubula kuta muchima ku nyimbo imbiwa kimye kya kubuñana kwa juba jimo, kubuñana kwa mwanzo, ne kushonkena kwa nkambi. Kwikala kwingila bingi na ngovu pa kuba’mba ino nyimbo inengezhiwe. Panyuma ya kusala nyimbo, kwikala kunengezhako mikambizho ya nyimbo pa kuba’mba jibumba ja banyimbi 64 ba Watchtower balondelengamo bulongo pa kujizha byombesha. Bano banyimbi ba byombesha bekala na kimye kyabaya kya kunengezha byambo byo bafwainwa kupitulukamo ne kulekoda nyimbo mu bibamba bya kulekodelamo nyimbo pa Patterson, ku New York. Mu jino jibumba ja banyimbi muji balongo ne banyenga jikumi babula kwikala mu United States. Bonse basanta bingi pa kwingilako mwingilo wa kunengezhako nyimbo yo twingijisha pa kupwila. Ne atweba twafwainwa kwibasanchila pa mwingilo wabo ye bengila mu butemwe. Umvwe wa kumupando pa kubuñana kwa juba jimo, kwa mwanzo nangwa kushonkena kwa nkambi witwambila kuba’mba twikale ne kuteleka ku ino nyimbo yo betunengezhezha, twafwainwa kwikala.

20. Mwafuukulapo kutwajijila kuba ka?

²⁰ Yehoba uteleka ku nyimbo yetu ya kumutota. Yanema kwi aye. Twakonsha kumusangajika kupichila mu kwimba na kimenge kufuma panshi ya muchima kimye kyonse kyo tupwila. Kya kine, kikale twayuka kwimba nangwa tukifundatu, twayai ‘tumwimbilenga Yehoba’!—Sala. 104:33.

[Tubyambo twa mushi]

Mwalangulukapo’mba Ka?

• Byakumwenako ka bya kala bimwesha amba nyimbo yanema bingi mu mpopwelo yetu?

• Lukwatankano ka lo mwamona luji pakachi ka kukokela mukambizho wa kwa Yesu wanembwa mu Mateo 22:37 ne kwimbako nyimbo ya Bufumu na muchima yense?

• Mashinda ka amo o twakonsha kumwesheshamo lusanchilo lwa kine pa nyimbo yetu ya Bufumu?

[Kipikichala pa peja 23]

Nanchi mukwasha baana benu kubula kulupuka lupuka pangye kimye kya kwimba nyimbo nyi?

[Kipikichala pa peja 24]

Nanchi mufunda bya kwimba nyimbo yetu yakatataka ku nzubo nyi?