‘Lengela Jishinda Jobe Kushukwa’ mu Ñanyi Jishinda?

“KUSHUKWA”—bavula bekutonga bingi! Bamo banunguluka mu bya busulu kabiji banonka bingi ne kutumbalala. Bakwabo nabo kushukwa bekutonga bingi pano bino bapulwilamotu mabula.

Kushukwa kwaimena pa bintu byo wateshapo muchima mu bwikalo. Bintu bikwabo bikatampe bibiji bilengela kushukwa ke muntu mwine byo engijisha kimye ne bulume kabiji ne maana.

Bena Kilishitu bavula batana kuba’mba kwingilako kimye kyabaya mu mwingilo kwibaletela bingi lusekelo. Kutwela mu mwingilo wa kimye kyonse kwalengela bakulumpe ne banyike bavula kushukwa. Bino bamo bamona’mba mwingilo wa kusapwila ulenga mukose, kabiji bamufungila panyuma ne kukebesha kwingilako mingilo ingi mu bwikalo bwabo. Mambo ka o kyakonsha kwikela bino? Mwakonsha kuchinuzhuka byepi kulabikwa na bintu byakonsha kwimulengela kubula kuta muchima ku bintu byanema mu bwikalo bwenu? Kabiji mwakonsha byepi ‘kulengela jishinda jenu kushukwa’?—Yosh. 1:8.

Bisela bya Panyuma ya Kukotoka ku Sukulu

Bena Kilishitu bakyanyike bafwainwa kwabanya bulongo kimye kya kwingijilamo Lesa wa kine ne kya kubilamo bintu bikwabo. Aba boba bino bashukwa bingi mu bwikalo bwabo kabiji bakebwa kwibatakaika.

Bena Kilishitu bakyanyike bamo batwezhamo ne mutwe mu bya ku sukulu ne mu byakisangajimbwe bikalako panyuma ya kukotoka ku sukulu. Bino bintu kechi byatamishatu ne. Pano bino, mwina Kilishitu wakyanyike wafwainwa kwishikisha’mba: ‘Nanchi bino bintu byakonsha kuntayila kimye kyabaya byepi? Nga bakwetu bo nkaya nabo baji byepi? Byubilo bya mutundu ka bikalako pa kukaya bino bisela? Kabiji ñanyi bintu byo nakonsha kutendeka kuteshapo muchima mu bwikalo bwami?’ Panyuma ya kukumbula ano mepuzho, mwakonsha kumona’mba ano makayo akonsha kulengela muntu kutwezhamo ne mutwe kya kuba ke akankalwe kwikala ne na kimye ne bulume bwa kukoseshamo bulunda bwanji ne Lesa. Pano mwakonsha kumona ene mambo o kyanemena kutangizhako bintu byanema mu bwikalo.—Efi. 5:15-17.

Akimonai byaubile Wiktor.a Waambile’mba: “Byo najinga na myaka ya kusemwa 12, natendekele kukaya mpila ya ku maboko (volleyball). Mu kupita kwa kimye, bampele bilambu byavula bingi. Nafwainwe kutumbalala bingi.” Nangwa byonkabyo, Wiktor watendekele kulanguluka pa makayo byo a mulengejilenga kubula kununguluka ku mupashi. Juba jimo, byo atangilenga Baibolo, walaajile. Kabiji wamwene’mba lusekelo lwa mu mwingilo lwatendekele kukepa. “Ano makayo ankokeshanga bingi kabiji namwene’mba andengelanga ne kubula kwingijila Lesa na kizaku. Nayukile namba kechi naingilanga papelela bulume bwami ne.”

Kufunda Kufika Palepa

Binembelo byakambizha bena Kilishitu kulama bulongo ba mu kisemi kyabo, kabiji kino kyavwangamo ne kwibamwena bintu bya ku mubiji. (1 Timo. 5:8) Nanchi mwakonshatu kuba bino kanatu mwaikala na digili ya ku koleji nangwa ku sukulu mukatampe wa univesiti nyi?

Kyakonsha kuwama muntu kulangulukapo pa kufunda kufika palepa byo kwakonsha kukunza bulunda bwanji ne Yehoba. Twayai tumone kyakumwenako kya mu Binembelo.

Baluka wajinga munembeshi wa ngauzhi Yelemiya. Pa kimye kimo, Baluka watendekele kukebesha bintu bya ku mubiji mu kifulo kya kuta muchima pa kwingijila Yehoba. Yehoba mwamwene kino kabiji kupichila mwi Yelemiya wamujimwineko’mba: “Ubena kwikebelako obe mwine bintu bikatampe nyi? Kwibikeba ne.”—Yele. 45:5.

Ñanyi “bintu bikatampe” byakebeshenga Baluka? Wafwainwa wakebelenga kutumbalala mu bwikalo bwa Bayudea? Nangwa kampe bino bintu bikatampe byo akebelenga byajinga bunonshi. Monse mo kyaikejile, walabikilwe ne kuleka kuta muchima ku bintu byakilamo kunema, bintu byakonsheshe kumukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba. (Fili. 1:10) Kyawaminekotu, Baluka waumvwine lujimuno Yehoba lo amujimwineko kupichila mwi Yelemiya, kabiji kyamulengejile kwikala na mweo wanji nobe kintu kyo bapukula ku nkondo.—Yele. 43:6.

Twakonsha kufunjilako ka ku jino jishimikila? Lujimuno lo bamujimwineko Baluka lumwesha’mba wayile mungi. Wikebejilenga bintu bikatampe. Inge muji na mwakumwena, nanchi kine mwafwainwa kutaya kimye, mali, ne bulume na kufunda na mambo a kukebesha kwikala na bintu byo mukeba, bikeba bansemi nangwa balongo benu nyi?

Akimonai byaubile Grzegorz shenyenye wa makompyuta. Byo aumvwijile bya mutundaikile balunda nanji, wayile ku kosi na kufunjilapo byavula. Palutwe kacheche watendekele kubula kwikala na kimye kya kubilamo bintu bya ku mupashi. Uvuluka’mba: “Neumvwanga kupelelwa kimye kyonse. Jiwi jami ja mu muchima jankatazhanga bingi mambo nakankelwe kufikizha bikonkwanyi byami bya ku mupashi byo nebikijile.”

Kutwezhamo ne Mutwe mu Nkito

Mambo a Lesa atundaika bena Kilishitu bakine kwingila na ngovu ne kwikala bamingilo nangwa bakulumpe ba mingilo bakishinka. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Byonse byo muba, nangwa ki ka, nangwa ki ka, ubai na muchima yense, nobe kwi Nkambo, kechi ku bantu ne.” (Kolo. 3:22, 23) Nangwa kya kuba kwingila na ngovu kwanema, kuji kintu kimo kyakilamo kunema—bulunda bwawama na Mulenga wetu. (Sapwi. 12:13) Inge mwina Kilishitu watwezhamo ne mutwe mu nkito ya ku mubiji, kechi utako muchima ku bintu bya ku mupashi ne.

Kutwezhamo ne mutwe mu nkito ya ku mubiji kwakonsha kukokesha mwina Kilishitu kya kukankalwa ne kulamawizha bumupashi bwanji ne bwa kisemi kyanji. Mfumu Solomone waambile’mba “maboko abiji ayula mingilo” javula ke “kukabakanatu nobe kujatu mwela.” Inge mwina Kilishitu wakilamo kutabankana na mingilo ya ku mubiji, wakonsha kufumyakotu bijikila. Muntu wa uno mutundu wakonsha kunonkwa buzha ku nkito kya kuba katembuke kya kine kine. Inge kyaikala bino, nanchi wakonsha “kusangalala . . . ne kusekela mu mingilo yanji yonse” nyi? (Sapwi. 3:12, 13; 4:6) Kyakilamo kunema, nanchi ukekalanga na bulume bwakukonsha kwingila mingilo yanji ya kisemi ne ya ku mupashi nyi?

Ba Janusz bekala ku Musela wa Europe batwezhezhemo ne mutwe mu nkito ya mu mashamba. Bavuluka’mba: “Bantu bavula bakumbwanga bingi bwikalo bwami mambo naingilanga bingi kabiji napwishanga bukiji mingilo yo bampanga. Nangwa byonkabyo, nabwelele panyuma ku mupashi kabiji nalekele kuya mu mwingilo wa mu bujimi. Ko kyakayanga nalekele kupwila. Kabiji naikele na muchima wa bwitote kya kuba nalekele ne kumvwina bakulumpe mu kipwilo kabiji nasatukile.”

Mwakonsha Kulengela Jishinda Jenu Kushukwa

Twisamba pa bintu bisatu mwina Kilishitu byo akonsha kutwezhamo ne mutwe kya kuba bumupashi bwanji bwabwela ne panyuma. Nanchi pajipo kimo kimukunza nyi? Inge ibyo, ko kuba’mba ano mepuzho, binembelo ne byambo bisakwimukwasha kuyuka inge kya kine muji mu jishinda jawama.

Bisela bya Panyuma ya Kukotoka ku Sukulu: Nanchi mutaya kimye kyabaya mu bino bisela nyi? Abya bibena kwimupwishisha kimye kyo mwaingijilangamo bintu bya ku mupashi nyi? Nanchi kupwanañana na bakwenu ba mu lwitabilo kwatendeka kulenga mukose nyi? Umvwe ibyo, londelai Mfumu Davida, awo walombele kwi Yehoba amba: “Ngyukishai jishinda jo nafwainwa kwendamo.”—Sala. 143:8.

Kalama wa mwanzo wakwashishe Wiktor ye twakwambapo ku ntendekelo. Wamwambijile’mba: “Watemwa bingi kutentemesha mpila ya ku maboko.” Wikitor waambile’mba: “Kino kyañumishe mate mukanwa. Namwene kuba’mba ee nakizhamo. Kwakubula ne kukwata ku lusono ne, nekilekele kupwanañana na balunda ba ku kyalo mo twakayilanga mpila ne kukeba balunda mu kipwilo.” Lelo jino, Wiktor ubena kwingijila Yehoba na kizaku mu kipwilo. Waamba’mba: “Kyawama kushikisha balunda, bansemi nangwa bakulumpe mu kipwilo inge bamona’mba makayo a ku sukulu abena kwimulengela kubula kufwenya kwipi ne Yehoba.”

Mambo ka akubujila kumwesha bakulumpe mu kipwilo amba mubena kukanamina mashuko a mwingilo wa kwingijila Lesa? Nanchi mwakonsha kukwasha bakikulumpe, nabiji kuya na kwibapotelako bintu nangwa kwibakwashako mingilo ya pa nzubo nyi? Kechi na mambo a jifumbi jenu ne, mwakonsha kwingilako mwingilo wa kimye kyonse, kubulako bantu bintu bileta lusekelo.

Kufunda kufika palepa: Yesu wajimwine’mba kechi kyawama kwikebela ‘lukumo obe mwine.’ (Yoa. 7:18) Ponse po mwafuukula kufika kufunda sukulu wa ku mubiji, nanchi ‘mwata muchima ku bintu byakilamo kunema’ nyi?—Fili. 1:9, 10.

Grzegorz shenyenye wa makompyuta wapimpwile bwikalo bwanji. Waambile’mba: ‘Naumvwijile byamfunjileko bakulumpe ne kuleka kukebesha kwikala na bintu byavula. Namwene kuba’mba kafwako kintu kyandengejilenga kukeba kufunjilapo bikwabo ne. Mambo kuba bino kwakonsheshe kuntayilatu kimye ne ngovu.’ Grzegorz watendekele kutesha muchima ku mingilo ya kipwilo. Ne kimyetu ne, Grzegorz wapwishishe Sukulu wa Baibolo wa Balongo Bakatanda. ‘Wapulwishe kimye’ kuba’mba afunjilepo byavula pe Lesa.—Efi. 5:16.

Nkito: Nanchi mwatwezhamo ne mutwe mu nkito yenu kya kuba mwafungila ne bintu bya ku mupashi kunyuma nyi? Abya mwikala na kimye kyabaya kya kwisamba na kisemi kyenu nyi? Kabiji mu kipwilo, nanchi mwamba bulongo majashi o bemupa nyi? Nanchi mwisamba misambo ikoseshañana nyi? “Akamwai Lesa ne kulama mikambizho yanji,” ne aye Yehoba ukemupesha kabiji ‘mukasekela mu mingilo yenu.’—Sapwi. 2:24; 12:13.

Ba Janusz, bo twajikwambapo kala bapulwijilemotu mabula mu nkito yabo ya mu mashamba. Byo betwezhezhe mu nkongole ikatampe na mambo a kubulwa mali, babwelele kwi Yehoba. Ba Janusz bapimpwile bwikalo bwabo, luno ke bapainiya ba kimye kyonse kabiji bakulumpe mu kipwilo. Baambile’mba: “Luno natondwa na byonji nabyo kabiji mbena kwingila bingi mingilo ya Lesa. Nji na lusekelo kabiji naikala ku matwi nzoo.”—Fili. 4:6, 7.

Langulukaipo bulongo pa bintu byo mwanemeka mu bwikalo bwenu ne kyo mwatelapo muchima pa byo byo bintu? Kwingijila Yehoba mu bwikalo ko kulengela muntu kushukwa. Kyo kyafwainwa kwikala kintu kyo mwateshapo muchima mu bwikalo bwenu.

Kampe mwafwainwa kupimpulako bwikalo bwenu, ne kusankilapo bintu byabula kunema pa kuba’mba, “mukayukenga kyaswa muchima wa Lesa, akya kyawama, ne kyaitabilwa, ne kyalumbuluka.” (Loma 12:2) Umvwe ke mu mwingijile na muchima yense, mukalengela “jishinda jenu kushukwa.”

[Tubyambo twa mushi]

[Kitenguluzha/Kipikichala pa peja 31]

Mwakonsha Kulengela Byepi Jishinda Jenu Kushukwa?

Bintu byakonsha kwimulabika byo byavula, mwakonsha byepi kutwajijila kuta muchima ku bine byanema? Ikalai panshi mupesepese mu muchima wenu mumone bintu byo mwanemeka kupichila mu kwingijisha ano mepuzho:

BISELA BYA PANYUMA YA KUKOTOKA KU SUKULU

▪ Byubilo bya mutundu ka bikalako pa kukaya bino bisela?

▪ Nanchi bisenda kimye kyabaya nyi?

▪ Nanchi byo byakonsha kwikala bintu bikatampe mu bwikalo bwenu?

▪ Abya bibena kwimupwishisha kimye kyo mwaingijilangamo kala bintu bya ku mupashi nyi?

▪ Nga bakwenu bo mupwanañana nabo baji byepi?

▪ Nanchi mumvwa bulongo kupwanañana na bano bakwenu kukila bakwenu ba mu lwitabilo nyi?

KUFUNDA KUFIKA PALEPA

▪ Inge muji na mwakumwena, nanchi mwafwainwa kutaya mali, kimye ne bulume na kukebatu’mba mufunde kufika palepa nyi?

▪ Nanchi mwakonshatu kuba bino kanatu mwaikala na digili ya ku koleji nangwa ya ku sukulu mukatampe wa univesiti nyi?

▪ Nanchi kukemulengelanga kubula kutanwa ku kupwila nyi?

▪ Abya ‘mwata muchima ku bintu byakilamo kunema’ nyi?

▪ Nanchi mubena kukebwa kukosesha lwitabilo lwenu mwi Yehoba kuba’mba ukemumwenanga bintu bikebewa mu bwikalo bwenu nyi?

NKITO

▪ Nanchi nkito yenu imulengela ‘kusekela mu mingilo yenu’ nyi?

▪ Nanchi imushilamo bulume bwa kukonsha kwingila mingilo ya kisemi ne ya ku mupashi nyi?

▪ Abya mwikala na kimye kyabaya kya kwisamba na kisemi kyenu nyi?

▪ Nanchi mwatwezhamo ne mutwe mu nkito yenu kya kuba mwafungila ne bintu bya ku mupashi kunyuma nyi?

▪ Nanchi imulengela kubula kwamba bulongo majashi o bemupa nyi?

[Kipikichala pa peja 30]

Yehoba wajimwineko Baluka kubula kwikebela bunonshi nangwa kutumbalala