Labainga Ne Kukenkenta Byonka Byajinga Yesu

“Labainga ne kukenkenta ne kulombanga.”—MAT. 26:41.

MUSAKUKUMBULA’MBA KA?

․․․․․

Milombelo yetu yakonsha kumwesha byepi amba tubena kulaba ne kukenkenta?

․․․․․

Mu ñanyi mashinda mo twakonsha kumweshesha’mba tubena kulaba ne kukenkenta mu mwingilo wetu?

․․․․․

Mambo ka o kyanemena kulaba ne kukenketa mu bimye bya meseko, kabiji twakonsha kuba byepi bino?

1, 2. (a) Ñanyi mepuzho akonsha kwipuzha bantu pa kulaba ne kukenkenta kwa kwa Yesu? (b) Nanchi bantu bandengamambo bakonsha kulondela byaubanga Yesu muntu walumbuluka nyi? Ambai kyakumwenako.

MWAKONSHA kushikisha’mba: ‘Nanchi kyapela kulaba ne kukenkenta byonka byajinga Yesu nyi? Mambo aye wajinga walumbuluka. Kabiji pa bimye bimo wayukanga ne bikamweka kulutwe saka kwakishala biumbi bya myaka. Nanchi Yesu naye wafwainwe kulabanga ne kukenketa nyi?’ (Mat. 24:37-39; Hebe. 4:15) Twayai twisambe pa ano mepuzho pa kuba’mba tumone buneme bwa uno mutwe ne ene mambo kino o kibena kukebewa kubiwa bukiji.

² Nanchi bandengamambo bakonsha kuba byonka byuba muntu walumbuluka nyi? Ee, mambo muntu wakonsha kufunda kuba byuba mufunjishi wawama ne kwibilondela. Kyakumwenako, akilangulukai pa muntu ubena kufunda bya kutonga miketo. Kechi wakonsha kutonga miketo bulongo kwa kubula kufunda bimye byavula ne. Pa kuba’mba ayuke wafwainwa kutapo muchima kufunda byuba mufunjishi wanji, mambo ye sendwe. Ubena kufunda utako muchima ne kumona mufunjishi wanji byo aimana, byo akwata, ne byo oba minwe pa kuvwemuna muzhinge wa buta bwa mukanda. Pachepache uyuka bya kuvwemuna muzhinge, kupima mwela kabiji utwajijila kufunda. Kupichila mu kuba byonka byuba mufunjishi wanji, uyuka bya kutonga bulongo miketo. Kyo kimotu, ne atweba twafwainwa kutwajijila kwibikako kuba bikebewa ku bena Kilishitu mu bwikalo bwetu kupichila mu kulondela mafunjisho a kwa Yesu ne byo aubanga aye muntu walumbuluka.

3. (a) Yesu wamwesheshe byepi amba walabanga ne kukenkenta? (b) Tusakwisamba pa ka mu uno mutwe?

³ Ibyepi pa mambo a kulaba ne kukenkenta? Nanchi Yesu naye wakebwanga kuba bino nyi? Byo byo aubanga. Kyakumwenako, bufuku bwapeleleko bwa bwikalo bwanji pano pa ntanda, Yesu waambijile batumwa banji bakishinka’mba: “Mulabenga pamo ne amiwa.” Kabiji wanungilepo’mba: “Labainga ne kukenkenta ne kulombanga kwa kubula kuzhikilwa kuba amba mubule kuponena mu lweseko.” (Mat. 26:38, 41) Nangwa kya kuba walabanga ne kukenkenta kimye kyonse mu bwikalo bwanji, bino pa kyokya kimye kyakatezhe Yesu popo akizhizhemo kulaba ne kukenkenta ne kufwenya kwipi na Shanji wa mwiulu. Wayukile’mba ne baana banji ba bwanga nabo bafwainwe kulabanga—kechi ponkapatu ne, bino ne mu bimye bya kulutwe. Onkao mambo, twayai tumone ene mambo Yesu o akebela’mba tulabenga ne kukenkenta. Apa bino twisambe pa mashinda asatu mo twakonsha kwikela balaba ne kukenkenta mu bwikalo bwetu byonka byajinga Yesu.

ENE MAMBO YESU O AKEBELA’MBA TULABENGA NE KUKENKENTA

4. Kubula kuyuka bikamweka kulutwe, kwitukwasha byepi kulaba ne kukenkenta?

⁴ Yesu ukeba’mba tulabenga ne kukenkenta na mambo a bintu byo twabula kuyuka ne byo twayuka. Yesu byo ajinga pano pa ntanda, nanchi wayukile byonse bikamweka kulutwe nyi? Ine, mambo mwine waambile’mba: “Pa mambo a joja juba ne kimye kafwako wayuka ne, nangwatu bamalaika ba mwiulu, nangwatu Mwana, poso bonka Batata.” (Mat. 24:36) Pa kyokya kimye, Yesu aye “Mwana” kechi wayukile kimye kikafika mpelo ya buno bwikalo bubi ne. Nga atweba lelo jino? Nanchi twayuka byonse bikamweka kulutwe nyi? Ine. Kechi twayuka kimye Yehoba kyo akatuma Mwananji kwiya na konauna buno bwikalo bubi ne. Inge twayukile kimye, nanchi twafwainwa kulabanga ne kukenkenta nyi? Kwesakana na byaambile Yesu, mpelo ikafika kwa kubula kuketekela, onkao mambo twafwainwa kulabanga ne kukenkenta.—Tangai Mateo 24:43.

5, 6. (a) Kuyuka kyaswa muchima wa Lesa ne bikamweka kulutwe kwitulengela byepi kuyuka buneme bwa kulaba ne kukenkenta? (b) Kuyuka Satana kwitulengela byepi kulaba ne kukenkenta?

⁵ Nangwa byonkabyo, Yesu wayukile bintu byavula byawama bikamweka kulutwe byabujile kuyuka bavula. Kechi twakonsha kuyuka bintu byonka byajinga Yesu ne, bino tumusanchila bingi mambo witukwasha kuyuka bikoba Bufumu bwa Lesa bwafwenya kala pepi. Inge twamona byuba bantu pa sukulu, ku nkito ne mu nyaunda mo tusapwila, nanchi kechi twimwena kuba’mba bantu bavula baji mu mfishi mambo kechi bayuka buno bukine nenyi? Kino kishinka kitulengela kuyuka ene mambo o twafwainwa kwikela balaba ne kukenkenta. Byonka byajinga Yesu, ne atweba twafwainwa kwikalanga bajimuka ne kushukilwapo bimye bya kubulako bakwetu pa Bufumu bwa Lesa. Bimye bya uno mutundu byanema bingi, kechi twafwainwa kwibyonaunangatu ne. Mambo bantu bavula baji mu kizumba!—1 Timo. 4:16.

⁶ Kuji kintu kikwabo kyalengelanga Yesu kulaba ne kukenkenta. Wayukile’mba Satana wamuvwajila katabuka na kumweseka, kumumanyika ne kukeba konauna bukishinka bwanji. Uno mulwanyi wakanama kimye kyonse wakebanga kushukilwapo “kimye kikwabo kyafwainwa” kya kumweseka Yesu. (Luka 4:13) Yesu kechi walekele kulaba ne. Winengezhezhe kushinda meseko, kutalañana na bamukanyanga ne kumumanyika. Nanchi ne atweba kechi byobyo tuba nenyi? Twayukishatu bulongo kuba’mba Satana “upitañana nobe bokwe ubuluma ubena kukeba wa kuja.” O ene mambo, Mambo a Lesa o atundaikila bena Kilishitu amba: “Tekanyainga, saka mulaba ne kukenkenta.” (1 Pe. 5:8) Pano twakonsha kuba byepi bino?

KULABA NE KUKENKENTA KUPICHILA MU KULOMBA

7, 8. Yesu waambilepo’mba ka pa lulombelo, kabiji aye mwine waubanga byepi?

⁷ Baibolo waambapo bingi pa kulaba ne kukenkenta ku mupashi byo kwakwatankana na lulombelo. (Kolo. 4:2; 1 Pe. 4:7) Byo papichiletu ka kimye kacheche kufuma po atundaikijile baana banji ba bwanga kulaba, Yesu waambile’mba: “Labainga ne kukenkenta ne kulombanga kwa kubula kuzhikilwa kuba amba mubule kuponena mu lweseko.” (Mat. 26:41) Nanchi waambilenga’mba twafwainwa kulombatu mu kimye kyakatezha nyi? Ine. Mu bino byambo muji jifunde jo twafwainwa kulondelanga pa juba pa juba.

⁸ Byaubile Yesu bitufunjisha buneme bwa kulomba. Vulukai kuba’mba kimye kimo wakishishe na kulomba kwi Shanji. Akifwanyikizhai byamwekelenga. (Tangai Luka 6:12, 13.) Juba jimo mu kimye kya milemba bajinga kwipi na muzhi wa Kapenama mwaikalanga Yesu mo baipayanga bingi masabi. Mabanga, Yesu wayile ku mutumba uji ku mukulo wa Kalunga ka Ngalilea. Byo pafichilenga kampe wamwene kyeya kya malampi mu muzhi wa Kapenama ne mizhitu ikwabo yajinga pepi. Byo alombelenga kwi Yehoba, walombelenga na muchima yense. Papichile kimye kyabaya bingi. Wateletu muchima pa kulomba kya kuba kechi wamwene ne byalekele kumweka kyeya kya malampi, byasamine ñondo nangwa kumvwa kyongo kya banyama benda bufuku ne. Kyamweka walombelenga pa kusala batumwa banji 12 mambo kyo kintu kikatampe kyo akebelenga kuba. Akifwanyikizhai Yesu watoñamina mu lulombelo lwa kulomba lutangijilo ne maana saka abula Shanji byajinga ku muchima pa baana banji ba bwanga.

9. Twakonsha kufunjilako ka kwi Yesu byo akishishe na kulomba?

⁹ Twakonsha kufunjilako ka ku lulombelo lwa kwa Yesu? Nanchi tufunjilako kuba’mba twafwainwa kulombanga kimye kyabaya nyi? Ine. Mambo waambijile baana banji ba bwanga amba: “Kine muchima wakebesha, pakuba mubiji wakoka.” (Mat. 26:41) Nangwa byonkabyo, twakonsha kulondela byaubanga Yesu. Kyakumwenako, nanchi tulomba kwi Shetu wa mwiulu saka tukyangye kufuukula bintu byakunza bumupashi bwetu, bwa kisemi kyetu ne bwa bapopweshi bakwetu nyi? Nanchi mu milombelo yetu tutongolamo balongo ne banyenga yetu ba mu lwitabilo nyi? Nanchi tulomba kufuma panshi ya muchima nyi, inyi tubwezhabwezhapo byambo bintutu bimo? Kabiji vulukai ne kuba’mba Yesu wanemekele bingi kulomba kwi Shanji na muchima yense kwa bunke. Mu ino ntanda mwavula bya kubauba, kyapela bingi kulabikwa na bya kutabataba bya mu bwikalo ne kulubako kuba byanema. Inge ke tumonepo kimye kya kulomba kwa bunke kufuma panshi ya muchima, popo tukekala balaba ku mupashi. (Mat. 6:6, 7) Tukafwenya kwipi ne Yehoba, tukakosesha bulunda bwetu ne aye kabiji tukachinuzhukanga byonse byakonsha kwitonawina buno bulunda.—Sala. 25:14.

BYA KULABA NE KUKENKENTA MU MWINGILO WA KUSAPWILA

10. Ki ka kimwesha’mba Yesu washukilwanga tubimye twa kusapwila?

¹⁰ Yesu walabanga ne kukenkenta mu mwingilo wamupele Yehoba. Kuji mingilo imo muntu yo akonsha kwingila aku na kulanguluka bikwabo kwa kubula lukatazho. Pakuba makito amo akeba kutako bingi muchima ne kujimuka, byo biji ne mwingilo wa bena Kilishitu. Yesu walabanga mu mwingilo wanji ne kushukilwapo kimye kya kusapwila mambo awama. Kyakumwenako, byo afikile na baana banji ba bwanga mu muzhi wa Saikala panyuma ya kwenda museke walepa lukelo lonse, baana banji ba bwanga bayile na kupota kajo. Yesu waikele na kukokoloka kwipi na mushima, pano bino kechi walubileko kusapwila byo pamwekele ka kimye ne. Mwanamukazhi mwina Samaliya waishile na kutapula mema. Yesu inge wakebele inge walajileko pacheche nangwa kuzhindamatu pa kuba’mba abule kwisamba nanji. Pa kuba aye watendekele kwisamba na yewa mwanamukazhi kabiji byo amusapwijile byamukwashishe kubikapotu ne bakwabo mu muzhi. (Yoa. 4:4-26, 39-42) Nanchi twakonsha kulabanga ne kukenkenta byonka byajinga Yesu ne kushukilwapo tubimye bya kusapwila bantu botutana pa juba pa juba nyi?

11, 12. (a) Yesu waubanga byepi na bantu bakebanga kumulabika mu mwingilo wanji? (b) Yesu waabanyanga byepi kimye pa kwingila mwingilo wanji?

¹¹ Kimye kimo bantu bakebanga kulabika Yesu mu mwingilo wanji. Byo abukile bantu mu jishinda jakukumya mu Kapenama, bavula bakebelenga’mba atebelele. Kino kechi kyatamine ne. Pano bino, mwingilo wa kwa Yesu wajinga wa kusapwila “mikooko yaeleka ya kisaka kya Isalela,” kechi kupelelatu mu muzhi umo ne. (Mat. 15:24) O ene mambo o ebambijile’mba: “Ne ku mizhi ikwabo nafwainwa kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa, mambo kino kyo kyo natumijilwe.” (Luka 4:40-44) Kyamwekeshatu patoka kuba’mba Yesu watele muchima pa mwingilo wanji. Kechi walekanga kintu nangwa kimo kumulabika ne.

¹² Nanchi Yesu watele muchima pa mwingilo kya kukankalwa ne kwikalako na kimye kya kukokoloka nyi? Nanchi watwezhezhemo ne mutwe kya kuba walekelela ne balongo banji nyi? Ine, Yesu waabanyanga kimye kya kubilamo bintu. Waikalangapo ne na kimye kya kusangalela pamo na balunda nanji. Kabiji wanemekele bingi bantu, wibobilanga lusa balanda ne bajinga na makatazho, kabiji wajinga bingi na kifyele na baana babacheche.—Tangai Mako 10:13-16.

13. Twakonsha kwabanya byepi bulongo kimye ne kwikala balaba byonka byajinga Yesu pa kwingila mwingilo wetu wa Bufumu?

¹³ Byo tubena kulondela kulaba ne kukenkenta kwa kwa Yesu, twakonsha byepi kwabanya bulongo kimye byonka byo aubanga? Kechi tuleka bya ino ntanda kwitulabika ne kuleka kwingila mwingilo wetu ne. Balunda netu ne bakilongo bakonsha kwitutundaika kwingilatu pacheche mu mwingilo nangwa kwitutundaika kukeba bya mu bwikalo. Bino inge kya kine tulondela Yesu, tukamonanga mwingilo wetu byonka byo tumona kajo. (Yoa. 4:34) Mwingilo wetu witulengela kwikala na bulunda bwawama ne Lesa kabiji wituletela bingi lusekelo. Bino kechi tukeba kukizhamo kwimona koloka nangwa kuminatu pa kintu kimo ne. Byonka byajinga Yesu, ne atweba tukeba kwikala bakalume balusekelo ba “Lesa wa lusekelo” bayuka kwabanya bulongo kimye.—1 Timo. 1:11.

BYA KULABA NE KUKENKENTA MU BIMYE BYA MESEKO

14. Ñanyi muteeto ye twafwainwa kuchinuzhuka mu bimye bya malwa, kabiji mambo ka?

¹⁴ Byonka byo twaumvwa, Yesu wapaine luno lujimuno lwanema lwa kwikala balaba kimye kyo apichilenga mu meseko akatazha. (Tangai Mako 14:37.) Inge ke tupite mu bya malwa, kyo kimye kyo twafwainwa kukizhamo kulondela byo aubanga. Bamo inge ke bapite mu meseko, balubamo kino kishinka kyanema bingi kyaambiwapo bimye bibiji mu buku wa Byambo bya Mana kya kuba’mba: “Ko jiji jishinda jamweka bulongo ku muntu, bino ko jikapela ko ku mashinda aya ku lufu.” (Mana 14:12; 16:25) Umvwe twakinka manungo mu maana etu, kikatakata inge twaponenwa na bya malwa, twakonsha kwiletelela pamo ne balongo betu.

15. Ñanyi meseko akonsha kupitamo mutwe wa kisemi pa kumwena ba mu kisemi bya mu bwikalo?

¹⁵ Mutwe wa kisemi kyakonsha kumukatazha kumwena “aba bo alama” bya mu bwikalo. (1 Timo. 5:8) Wakonsha kuponena mu lweseko lwa kutwela nkito yakonsha kumulengela kukankalwa kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu, kuleka kutangijila kupopwela kwa kisemi nangwa kubula kuyanga mu mwingilo. Inge waketekela mu maana anji, wakonsha kumona’mba kijitu bulongo. Pano bino, kyakonsha kumulengela kukolwa nangwa kufwa ku mupashi. Kyawama bingi kuketekela byambo biji mu Byambo bya Mana 3:5, 6. Solomone waambile’mba: “Ketekela mwi Yehoba na muchima wobe yense, ne kuta muchima ku milangwe yobe obe mwine ne. Umuvulukenga konse konse ko uya ne aye ukakolwela mashinda obe.”

16. (a) Yesu wamwesheshe byepi amba waketekejile mu maana a Yehoba kukila maana anji? (b) Mitwe ya bisemi yavula iketekela byepi mwi Yehoba byonka byaubanga Yesu mu bimye byakatazha?

¹⁶ Yesu kimye kyo ajinga mu lweseko wakaine kuketekela mu maana anji. Akikilangulukaipotu, muntu wajinga na maana kukila bantu bonse bajinga pano pa ntanda kechi waketekejile mu maana anji pa kukumbula mepuzho ne. Kyakumwenako, Satana byo amwesekelenga, Yesu pa kumukumbula waambilenga’mba: “Binembelo byaamba amba.” (Mat. 4:4, 7, 10) Waketekejile mu maana a Shanji pa kushinda meseko, ne kumwesha kyubilo kya kwikepesha Satana kyo ashikwa bingi. Nanchi ne atweba byobyo tuba nyi? Mutwe wa kisemi ulaba ne kukenkenta byonka byajinga Yesu ukeba lutangijilo lwa Mambo a Lesa kikatakata mu bimye bya meseko. Mwaya ntanda yonse mitwe ya bisemi yavula ibena kuba bino. Batangizhako Bufumu bwa Lesa ne mpopwelo ya kine mu bwikalo bwabo kukila bintu bya ku mubiji. Kino kibalengela kulama bulongo bisemi byabo. Yehoba wibakwasha kumwena ba mu kisemi byonka byo alaya mu Mambo anji.—Mat. 6:33.

17. Ki ka kimutundaika kulaba ne kukenkenta byonka byajinga Yesu?

¹⁷ Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, Yesu ye wakufunjilako kulaba ne kukenkenta. Kulondela byo aubanga kuketukwasha bingi mu bwikalo bwetu kabiji kuketupulusha. Vulukai kuba’mba Satana ukeba’mba mulale ku mupashi, kupichila mu kukokesha lwitabilo lwenu, kwimulengela kupopwela Yehoba na mulele ne kuleka kwikala bakishinka. (1 Tesa. 5:6) Kange mumuleke obe kino ne. Twajijilai kulaba ne kukenkenta byonka byajinga Yesu, mu lulombelo, mu mwingilo ne mu meseko. Umvwe mwauba bino, mukekala bwikalo bwawama bwa lusekelo nangwatu luno byo ketunangijile ku mpelo ya buno bwikalo bubi. Kulaba ne kukenkenta kukalengela Nkambo pa kwiya na konauna ino ntanda kwimutana saka mubena kulaba na kuba kyaswa muchima wa Shanji. Byo kikamuletelapo Yehoba lusekelo pa kwimupa kilambu kya bwikalo bwenu bwa bukishinka!—Lum. 16:15.

[Bipikichala pa peja 6]

Yesu wasapwijile mwanamukazhi pa mushima. Nanchi mushukilwapo tubimye twa kusapwila pa juba pa juba nyi?

[Kipikichala pa peja 7]

Kulama bulongo kisemi kyenu ku mupashi kumwesha’mba mubena kulaba ne kukenkenta