‘Jimukai na Mbizho ya Bafaliseo’

Yesu wajimwine baana banji ba bwanga’mba: “Saka mulaba ne kujimuka na mambo a mbizho ya Bafaliseo, ko kuba amba bukamfutumfutu.” (Luka 12:1) Jishimikila jikwabo ja kwa Yesu jimweshatu patoka’mba wazhachishenga “mafunjisho” a Bafaliseo.—Mat. 16:12.

Baibolo bimye bimo wingijisha “mbizho” kulumbulula byubilo byatama. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, mafunjisho ne byubilo bya Bafaliseo byatwalanga mungi banteleki babo. Mambo ka mafunjisho a Bafaliseo o atamijile?

1 Bafaliseo betotanga bingi ne kwimona’mba baoloka, kabiji balengululanga bayanji.

Buno bwitote bo bwaambilepo ne Yesu mu kishimpi kimo. Waambile’mba: “Mufaliseo waimene ne kutatula kulomba bino bintu bya kyanji kyanji amba, ‘Anweba Lesa, nemusanchila bingi mambo amiwa kechi nji nobe bantu bakwabo, bantu baja bya lunkanankana, babula koloka, bankende nangwa nobe uno musonkeshi ne. Kabiji nzhikilwa na nzala jibiji pa mulungu pa mulungu; mpana ne bya bujikumi bya bintu byonse byo mmona.’ Bino aye musonkeshi byo aimene palepa byobya, kechi wakebelenga ne kwinuna meso kutala mwiulu ne, bino wipuminenga mu kyaji ne kwamba amba, ‘Anweba Lesa, ngubilai lusa amiwa ndengamambo.’”—Luka 18:11-13.

Yesu watakaikile musonkeshi na mambo a byubilo byanji bya kwipelula, byo aambile’mba: “Nemwambila namba: Uno musonkeshi wayile ku nzubo yanji, waolokele kukila yewa Mufaliseo, mambo yense witumbijika aye mwine bakamupelula, pakuba awa wipelula mwine bakamutumbijika.” (Luka 18:14) Nangwa kya kuba basonkeshi bayukanyikilwe’mba kechi bakishinka ne, Yesu wakwashishe boba bamutelekelenga. Kabiji basonkeshi babiji, ba Mateo ne Zakyasa—baikele ke baana banji ba bwanga.

Pano ibyepi inge kya kuba ke tulanguluke’mba twakila bakwetu na mambo a maana etupa Lesa a kuba bintu nangwa mingilo nangwa na mambo a kuba bakwetu bakankalwa kuba bintu bimo? Twafwainwa kufumya bukiji milanguluko ya uno mutundu mu muchima wetu, mambo Binembelo byaamba’mba: “Butemwe butekanya ne kuba lusa. Butemwe kechi buba kichima ne, kechi bwitota ne, kechi bwilundumika ne, kechi buba bya bunya ne, kechi bwikebela bintu abo bwine ne, kechi buzhingila ne. Kechi buvuluka kintu kyatama ne. Butemwe kechi busekela pa bintu byabula koloka ne, bino busekela na bya bukine.”—1 Ko. 13:4-6.

Twafwainwa kwikala na muchima wajingapo na mutumwa Paulo. Panyuma ya kwamba’mba “Kilishitu Yesu waishile pano pa ntanda mu kupulusha bandengamambo,” Paulo wanungilepo kuba’mba: “Mwi abo yami wakilamo kulenga mambo.”—1 Timo. 1:15.

Mepuzho a kulangulukapo:

Nanchi nayuka’mba ne ndengamambo ne kuba’mba lupulukilo lwami lwaimena pa lusa lwa Yehoba nyi? Abya mmona myaka yavula yo naingila mu bukishinka, mingilo yo naingila mu jibumba ja Lesa nangwa bintu byo nayuka kwikala kintu kya kwitotelapo kuba’mba nakila bakwetu nyi?

2 Bafaliseo bakebanga kwimwesha ku bantu kupichila mu kuba bintu nobe baoloka. Kabiji bakebanga kutumbalala ne kwibeta mazhina a mushingi.

Bino Yesu wajimwineko’mba: “Mingilo yonse yo boba, beyuba amba bantu bebatote, mambo babayisha tufuma to bavwala mo babika binembelo kuba amba twibazhikijile, kabiji ne kulepesha minyumbwe ya bivwalo byabo. Batemwa bingi kwikala pa bipona byo balamina benyi ku bijiilo bya mabanga ne pa bipona bya kulutwe mu mashinagoga. Kabiji bakeba bingi kwibemuna na mushingi ku bantu mu bisankanyi ne kwibatela amba Bafunjishi.” (Mat. 23:5-7) Byubilo byabo byapusene bingi na bya kwa Yesu. Nangwa kya kuba wajinga mwana Lesa, aye wajinga wipelula. Mwanamulume umo byo amutelele’mba “wawama,” Yesu waambile’mba: “Mambo ka o wantelela amba wawama? Mambo kafwako muntu wawama ne, kanatu Lesa kwapwa.” (Mako 10:18) Kabiji pa kimye kikwabo, Yesu waovwele maulu a baana banji ba bwanga kuba’mba ebabule bya kwikala bepelula.—Yoa. 13:1-15.

Mwina Kilishitu wa kine wafwainwa kwingijila bakwabo ba mu lwitabilo. (Nga. 5:13) Kino kikebewa kikatakata ku boba bakeba kwikala bakalama mu kipwilo. Kyawama “kukanamina mingilo ya bukalama,” pano bino, muntu ukeba uno mwingilo wafwainwa kwikala na muchima wa kukeba kukwasha bakwabo. Mwingilo wa “bukalama” kechi kifulo kya kutumbalelapo nangwa kwikala na bulume ne. Aba babena kwingila mwingilo wa bukalama bafwainwa kwikala ‘bakoka muchima,’ byonka byajinga Yesu.—1 Timo. 3:1, 6; Mat. 11:29.

Mepuzho a kulangulukapo:

Nanchi nkeba kutokesha pa muchima bakulumpe mu kipwilo, kampe na mulanguluko wa kukeba kutumbalala nangwa kukeba mingilo ikwabo mu kipwilo nyi? Nanchi ntatu muchima ku mbaji imo ya mwingilo wa Lesa imweka’mba yakonsha kundengela kuyukanyikwa ne kutakaikwa ku bantu nyi? Abya mbena kuba bintu kuba’mba bantote nyi?

3 Mikambizho ne bisho bya Bafaliseo byalengelanga bantu kukankalwa kulondela mizhilo.

Mizhilo ya Mosesa yakwashishe bena Isalela kupopwela Yehoba mu jishinda jafwainwa. Pano bino, kechi bebabujiletu byonse tonko tonko ne. Kyakumwenako, Mizhilo yakainye kwingila pa juba ja Sabado, pano bino, kechi yalumbulwile mingilo yo bafwainwe kwingila ne yo bafwainwe kubula kwingila ne. (Lupu. 20:10) Pano Bafaliseo batendekele kunungapo mizhilo yabo, ndumbulwilo ne bisho byabo. Nangwa byonkabyo, Yesu wakokelanga Mizhilo ya Mosesa, kechi mizhilo ya Bafaliseo yo bebikijileko abo bene ne. (Mat. 5:17, 18; 23:23) Aye wayukile ene mambo Mizhilo o yaikejileko. Yesu wayukile kyo babikijileko mizhilo ne buneme bwa kwikala na lusa. Walangulukilangako bantu, mambo nangwatu kimye baana banji ba bwanga kyo bakankelwe kulondela byo ebambijile kuba, wibobijile lusa. Kyakumwenako, nangwa kya kuba wakambizhe bana banji ba bwanga basatu kulaba ne kukenkenta bufuku bwa juba jo bamukwachile, abo balaajilenga. Nangwa byonkabyo, wibobijile lusa ne kwamba’mba: “Kine muchima wakebesha, pakuba mubiji wakoka.”—Mako 14:34-42.

Mepuzho a kulangulukapo:

Nanchi nkeba kukosesha mizhilo nangwa kwilengela mizhilo amba bantu beilondelenga nyi? Abya ndangulukilako bakwetu nyi?

Langulukai pa lupusano luji pa mfunjishisho ya kwa Yesu ne ya Bafaliseo. Nanchi mwamona mbaji yo mwafwainwa kuwamishako nyi? Umvwe ibyo, mambo ka a kubula kwingijilapo?

[Kipikichala pa peja 28]

Bafaliseo bavwalanga tubokoshi mo babika binembelo—Mat. 23:2, 5

[Bipikichala pa peja 29]

Kupusanako na Bafaliseo betotanga, bakulumpe mu kipwilo bekepesha kabiji bengijila bakwabo.

[Kipikichala pa peja 30]

Abya mulangulukilako bakwenu byonka byaubanga Yesu nyi?