Kange Muleke Kintu Nangwa Kimo Kwimufumya Kwi Yehoba Ne
“Salululai lelo ye mukengijilanga.”—YOSH. 24:15.
ESEKAI KUKUMBULA
Mwakonsha kulengela byepi nkito kubula kwimufumya kwi Yehoba?
Mwakonsha kufuukulapo byepi bulongo pa makayo ne bya kisangajimbwe?
Mwakonsha kuba byepi na bulanda bwiya inge wa mu kisemi wafuma kwi Yehoba?
1-3. (a) Mambo ka Yoshua o aikela wakumwenako wawama mu kusalapo byawama mu bwikalo? (b) Ñanyi kintu kyo twafwainwa kulangulukapo pa kusala bya kuba?
KYAMBO kya kuba’mba “salululai” ke kyambo kyabaya bingi. Muntu ubena kusala wikala na bintu bibiji kabiji wikala na lūsa lwa kusalapo kyo akeba kuba mu bwikalo bwanji. Fwanyikizhai kuba’mba muntu ubena kuya mu jishinda watana mansanga. Ñanyi jishinda jo asakusalapo? Umvwe wayuka ko abena kuya, kechi usala jishinda jakonsha kumutwala kungi ne, pakuba usala jishinda jakonsha kumulengela kufika ko abena kuya.
2 Mu Baibolo muji byakumwenako byavula bya bantu bapichile mu kintu kya uno mutundu. Kyakumwenako, Kaina wakonsheshe kusalapo kuba kyatama nangwa kufwomona bukaji. (Nte. 4:6, 7) Yoshua naye wakonsheshe kusalapo kwingijila Lesa wa kine nangwa kupopwela balesa ba bubela. (Yosh. 24:15) Kintu kyakebelenga kuba Yoshua ke kufwenya kwipi ne Yehoba, onkao mambo, wasajilepo jishinda jamulengejile kuba byobyo. Pakuba Kaina kechi kyo kintu kyo akebelenga kuba ne, onkao mambo, wasajilepo jishinda jamulengejile kufuma kwi Yehoba.
3 Kimye kimo pa kufuukulapo bya kuba twakonsha kwikala na milanguluko ibiji. Umvwe kyaikala bino, langulukai ko mubena kuya, nangwa kyo mubena kukeba kuba, ko kuba’mba kupa Yehoba lukumo mu bintu byonse byo muba ne kuchinuzhuka bintu byakonsha kwimulengela kufuma kwi aye. (Tangai Bahebelu 3:12.) Mu uno mutwe ne walondelapo tusakupesa pesa bintu bya mu bwikalo bitanu na kimo byo twakonsha kubula kuswisha kwitufumya kwi Yehoba.
NKITO
4. Mambo ka kumona mwa kwikela o kwanemena?
4 Bena Kilishitu baji na mutembo wa kukeba mwa kwikela ne kumwena ba mu bisemi byabo. Baibolo wamwesha’mba umvwe muntu kechi usaka kukebela bintu ba mu nzubo yanji, watama kukila yewa wabula kwitabila. (2 Tesa. 3:10; 1 Timo. 5:8) Kine, nkito ke kintu kyawama bingi, pano bino, inge mwabula kujimuka, yakonsha kwimufumya kwi Yehoba. Mu ñanyi jishinda?
5. Ñanyi bintu byanema byo twafwainwa kulangulukapo umvwe nkito yamweka?
5 Kampe mubena kukeba nkito. Inge mwikala mu kyalo mwakatazha kutana nkito, mwakonsha kwikala mu lweseko lwa kutwela nkito yonse yamweka. Pano kyakonsha kwikala byepi inge ayo nkito kechi ibena kuswañana na mafunde a mu Baibolo ne? Ibyepi inge kya kuba nkito ikemulengelanga kukankalwa kwingila mingilo ya bwina Kilishitu nangwa kwimufumya ku kisemi kyenu? Abya mwakonsha kuswa kutwela ino nkito na mulanguluko wa kuba’mba kyawama kwingila kukila kwikalatu? Yukai kuba’mba, kusala jishinda jatama kwakonsha kwimufumya kwi Yehoba. (Hebe. 2:1) Inge mubena kukeba nkito nangwa mubena kulanguluka pa nkito yo mwingila, mwakonsha kufuukulapo byepi bulongo?
6, 7. (a) Ñanyi bikonkwanyi byakonsha kwibikila muntu pa mambo a nkito? (b) Ñanyi kikonkwanyi kikemulengela kufwenya kwipi ne Yehoba, kabiji mambo ka?
6 Byonka byo kyaambiwapo kala, yukai ko mubena kuya. Iipuzhai anweba bene amba, ‘Mbena kukeba nkito ikantwale pi?’ Inge mumona nkito kuba’mba mwa kwikwashisha anweba bene ne kisemi kyenu mu mwingilo wa Yehoba, Yehoba ukapesha kwibikako kwenu. (Mat. 6:33) Yehoba kechi ukakankalwa kwimukwasha inge nkito yapwa nangwa umvwe ke muyande ne. (Isa. 59:1) Mambo “wayuka bya kupokolola bantu bamwakamwa mu meseko.”—2 Pe. 2:9.
7 Pano ibyepi umvwe kya kuba mubena kukebatu kunonka? Kampe mukanonka. Pano bino, vulukai kuba’mba nangwa mukanonka, abo bunonshi kechi bukeya kwa kubula makatazho ne. (Tangai 1 Timoti 6:9, 10.) Kutesha muchima pa bunonshi ne nkito, kukemufumya kwi Yehoba.
8, 9. Ñanyi bintu bansemi byo bafwainwa kulangulukapo pa mambo a byo bamona nkito? Lumbululai.
8 Inge kya kuba mwi bansemi, yukai kuba’mba bintu byo muba ne baana benu nabo byo byo bakobanga. Ñanyi bintu byo bamona’mba byo mwanemeka, nkito nyi, inyi bulunda bwenu ne Yehoba? Inge bamona’mba mu bwikalo bwenu mwanemekako mali ne kukeba kutumbalala, nanchi nabo bakakeba kulondela mu ngayo yenu yatama nyi? Nsongwakazhi mwina Kilishitu umo waambile’mba: “Inge navuluka myaka ya kunyuma, batata bateletu muchima pa nkito yabo. Patanshi, kyamwekanga nobe babena kwingila na ngovu pa kuba’mba kisemi kikale na bintu byawama bingi. Bakebanga amba twikale bulongo. Pano bino myaka ya kuno kulutwe, bintu byapimpulwa. Bobatu ingilee, pano bino pa nzubo baletapotu bintu bya kipale bya mutengo mu kifulo kya kuleta bintu bikebewa. Kyafumamo, kisemi kyetu kyayukanyikwa amba kya mali, mu kifulo kya kwikala kisemi kitundaika bakwabo kwingila mingilo ya ku mupashi. Nkomvwa bingi bulongo umvwe batata bakatendeke kwitutundaika kukosesha bulunda bwetu ne Yehoba kukila kukeba kwikala na mali avula.”
9 Anweba bansemi, kange mufume kwi Yehoba na mambo a kutesha muchima ku nkito yenu ne. Kupichila mu byo muba, mweshai baana benu kuba’mba bunonshi bukatampe bo twafwainwa kwikala nabo ke kwikala na bulunda bwawama ne Yehoba, kechi bintu bya ku mubiji ne.—Mat. 5:3.
10. Ñanyi kintu ukitwala kyo afwainwa kulangulukapo kimye kyo abena kusala nkito?
10 Inge kya kuba’mba mwi bakitwala kabiji mubena kulanguluka pa bya kutwela nkito, mwakonsha kusala byepi jishinda jawama? Byonka byo twisambapo kala, mwafwainwa kuyuka ko mubena kuya. Nanchi kufunda ne nkito yo mubena kukeba bikemulengela kwingilako pakatampe mu mwingilo wa Bufumu nyi, inyi kwimufumya kwi Yehoba? (2 Timo. 4:10) Nanchi mubena kukeba kulondela bwikalo bwa bantu bobatu inge baikala na muzema wa mali lusekelo lwabaya, bino inge mali akepa ne lusekelo nalo lwakepa nyi? Inyi mukeba kwikala na luketekelo lwajingapo ne Davida? Aye wanembele amba: ‘Najinga mwanyike, pano luno nakota, bino kechi nakimonapo kala muntu waoloka bamulekelela, nangwa baana banji saka bapitamo na kukeba kajo ne.’ (Sala. 37:25) Yukai kuba’mba jishinda jimo jikemufumya kwi Yehoba, pakuba jishinda jikwabo jikemutangijila ku bwikalo bwawama bingi. (Tangai Byambo bya Mana 10:22; Malakai 3:10.) Jepi jishinda jo mukasalapo?a
MAKAYO NE BYA KISANGAJIMBWE
11. Nga Baibolo witufunjishapo ka pa makayo ne bya kisangajimbwe, bino twafwainwa kuvulukanga ka?
11 Baibolo kechi wakanya makayo ne bya kisangajimbwe ne, kabiji kechi umwesha bino bintu amba kutayatu kimye ne. Paulo wanembejile Timoti amba: “Mu kukosesha mubiji ukamwenamotu bintu bicheche.” (1 Timo. 4:8) Baibolo waamba ne kuba’mba kuji “kimye kya kusekelamo” ne “kimye kya kuzhilamo,” kabiji watundaika kukokoloka kwawama. (Sapwi. 3:4; 4:6) Nangwa byonkabyo, inge mwabula kujimuka, makayo ne bya kisangajimbwe byakonsha kwimufumya kwi Yehoba. Mu ñanyi jishinda? Inge mwasala makayo ne bya kisangajimbwe byatama nangwa kutaya kimye kyabaya mu kuba bino bintu.
12. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kulangulukapo pa mambo a makayo ne bya kisangajimbwe byo musala?
12 Kitanshi, langulukai biji oo makayo nangwa bya kisangajimbwe. Yukai kuba’mba mwakonsha kutana makayo ne bya kisangajimbwe byawama. Nangwa byonkabyo, makayo avula ne bya kisangajimbwe bitundaika bintu byashikwa Lesa nabiji bukapondo, kupopwela mipashi ne kwilaala kwatama. Onkao mambo, mwafwainwa kupesa pesa ne kumona makayo ne bya kisangajimbwe byo mukeba kwivwangamo. Nanchi ano makayo nangwa bya kisangajimbwe bimulengela kuba ka? Nanchi bimutundaika kwikala na muchima wa bukapondo, kwikyombesha kuleta malwañano nangwa kutumbijika kyalo nyi? (Mana 3:31) Nanchi bibena kwimonawina mali nyi? Abya byakonsha kutuntwisha bakwenu nyi? (Loma 14:21) Nga makayo ne bya kisangajimbwe byo musala, bimulengela kupwanañana na bantu ba mutundu ka? (Mana 13:20) Nanchi bimulengela kukeba kuba byatama nyi?—Yako. 1:14, 15.
13, 14. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kulangulukapo pa mambo a kimye kyo mutaya ku bya kukayakaya?
13 Langulukai ne pa kimye kyo mutaya ku makayo ne bya kisangajimbwe. Iipuzhai anweba bene amba, ‘Nanchi ntaya kimye kyabaya na kukaya kya kuba nakankalwa ne kwikala na kimye kya kuba bintu bya ku mupashi nyi?’ Inge mwasalapo kupwisha kimye ku makayo ne bya kisangajimbwe mukatana kuba’mba makayo kechi akawama ne. Aba babula kutaya kimye kyabaya ku makayo beyowa bingi. Mambo ka? Mambo bayuka’mba patanshi boba bintu byanema, onkao mambo, bakasuluka kimye kyo babena kukaya.—Tangai Filipai 1:10, 11.
14 Nangwa kya kuba kutaya kimye kyabaya mu bya kisangajimbwe kwakonsha kuwama, pano bino kuba bino kwakonsha kwimufumya kwi Yehoba. Nyenga uji na myaka 20 wa jizhina ja Kim wafunjileko ku bintu byo apichilemo. Waambile amba: “Natemenwe bingi kutanwa ku bijiilo byonse byaikalangako, ku mpelo ya milungu yonse, kwaikalanga bintu byawama bingi, pa Kitanu, pa Kibelushi ne pa Mulungu. Nangwa byonkabyo, luno mmona kuba’mba kuji bintu byavula byanema byo nafwainwa kuba. Kyakumwenako, byo nji painiya, mbuka 6 koloko wa lukelo ne kuya mu mwingilo, onkao mambo, kechi ngikala na kwisamba kufikizha 1 koloko nangwa 2 koloko wa bufuku ne. Nayuka kuba’mba bya kisangajimbwe kechi byatama ne, pano bino, byakonsha kundabika. Byafwainwa kwikala na kimye kyabyo.”
15. Bansemi bakonsha kukwasha byepi baana babo kwiyowa bya kisangajimbwe?
15 Bansemi baji na mutembo wa kukebela baana babo bikebewa, kwibakwasha kwikala na bulunda bwawama na Lesa ne kwikala na lusekelo. Kino kyavwangamo ne makayo. Umvwe mwi bansemi kange mulangulukenga amba makayo onse atama ne. Pano bino, mwafwainwa kujimuka na makayo alengela kuba byatama. (1 Ko. 5:6) Inge mwalangulukapo bulongo, mwakonsha kutana makayo ne bya kisangajimbwe byawama byakonsha kulengela kisemi kyenu kusangalala.b Kupichila mu kuba bino, anweba ne baana benu mukasala jishinda jikemulengela kufwenyesha kwipi ne Yehoba.
MU KISEMI
16, 17. Ñanyi bulunda bwikala na bansemi bavula, kabiji twayuka byepi kuba’mba Yehoba wayuka byo kibakola ku muchima?
16 Butemwe buji pakachi ka nsemi na mwana bwakosa bingi kya kuba Yehoba wibwingijishe kulumbulula butemwe bo atemwa bantu. (Isa. 49:15) Onkao mambo, kijitu bulongo kumvwa bulanda umvwe umo wa mu kisemi wafuma kwi Yehoba. Nyenga umo wajinga na mwana wa mukazhi ye bapangile mu kipwilo waambile’mba: “Kyandetejile bingi bulanda. Neipwizhenga namba, ‘Mambo ka o afumine kwi Yehoba?’ Nezhachishenga amiwa mwine.”
17 Yehoba wayuka byo kikola ku muchima. Mambo “kyamukolele bingi ku muchima” muntu mutanshi wa mu kisemi kya bantu banji, ne bantu bavula byo basatukile Muyulo saka akyangye kwiya. (Nte. 6:5, 6) Kyakonsha kukatazha ku boba babula kupitapo mu bino bintu kuyuka byo kikola ku muchima. Nangwa byonkabyo, kyakonsha kwikala bumbulwa kalango kuswisha byubilo byatama bya mulongo wenu wapangiwa kwimufumya kwi Yehoba. Pano mwakonsha kuba byepi na bulanda bwiya inge wa mu kisemi wafuma kwi Yehoba?
18. Mambo ka bansemi o bafwainwa kubujila kwipamo mambo umvwe mwana wafuma kwi Yehoba?
18 Kechi mwafwainwa kwipamo mambo pa kyamwekele ne. Yehoba wapa bantu lūsa lwa kwifuukwila bintu, kabiji wa mu kisemi yense wipana ne kubatizhiwa wafwainwa ‘kwisendela mwine kisendwa kyanji’ ne kwisajilapo kwingijila Yehoba nangwa ne. (Nga. 6:5) Yehoba upamo mambo ndengamambo pa mambo a bintu byo asalapo kuba, kechi anweba ne. (Ezi. 18:20) Kabiji kange mupengamo bakwenu mambo ne. Nemekai lunengezho lwa Yehoba lwa lujimuno. Mwimenai Diabola saka mwakosa, kechi kwimena ku ntundwa bakafunga babena kuzhikijila kipwilo ne.—1 Pe. 5:8, 9.
19, 20. (a) Bansemi baji na baana bapangiwa mu kipwilo bakonsha kuba byepi na bulanda bo bekala nabo? (b) Nga bano bansemi bekala na ñanyi luketekelo?
19 Pano bino, umvwe mwazhingijila Yehoba, mukefumyako anweba bene kwi aye. Mulongo wenu wafwainwa kumona byo mwatemwa Yehoba kukila bintu bikwabo, kubikapotu ne bulongo. Onkao mambo, pa kuba’mba muyuke mwa kubila na luno lukatazho mwafwainwa kukosesha bulunda bwenu na Lesa. Kange mwipatule ku balongo ne banyenga bena Kilishitu ne. (Mana 18:1) Mubulai Yehoba mu lulombelo makatazho enu. (Sala. 62:7, 8) Kechi mwafwainwa kwikangaizha kupwanañana na mulongo wenu wapangiwa mu kipwilo kampe kupichila mu kwisamba nanji pa foni nangwa kutuma tubyambo pa foni ne. (1 Ko. 5:11) Ikalai bapayankana mu mingilo ya Lesa. (1 Ko. 15:58) Nyenga ye twaji kwambapo kala waambile amba: “Nayuka kuba’mba nafwainwa kwikala na bya kuba byavula mu mwingilo wa Yehoba ne kukosesha bulunda bwami ne aye pa kuba’mba umvwe mwanami akabwele kwi Yehoba kikampelele kumukwasha.”
20 Baibolo waamba’mba butemwe “buketekela byonse.” (1 Ko. 13:4, 7) Kechi kyatama kulanguluka’mba mulongo wenu ukabwela mu kipwilo ne. Pa mwaka pa mwaka, bantu bavula bapangiwa mu kipwilo, balapila ne kubwela mu jibumba ja Yehoba. Inge balapila, Yehoba kechi ukana kwibalekelako mambo abo ne. Pakuba aye ‘waswila jimo kulekela mambo.’—Sala. 86:5.
KUFUUKULAPO BULONGO
21, 22. Pa mambo a kwingijisha lūsa lwenu lwa kwifuukwila bintu, mwafuukulapo kuba ka?
21 Yehoba wapa bantu lūsa lwa kwifuukwila bintu. (Tangai Mpitulukilo ya mu mizhilo 30:19, 20.) Pano bino, luno lūsa ke kintu kikebewa bingi kutako muchima. Mwina Kilishitu yense wafwainwa kwiipuzha’mba: ‘Nanchi nji mu jishinda ja mutundu ka? Abya naswisha nkito, makayo ne bya kisangajimbwe nangwa kisemi kundengela kufuma kwi Yehoba nyi?’
22 Yehoba kechi uleka kutemwa bantu banji ne. Atweba bene yetu twakonsha kwifumya kwi Yehoba inge twasalapo jishinda jatama. (Loma 8:38, 39) Pano kechi tukeba kintu kya uno mutundu kwitumwekela ne. Onkao mambo, monai kuba’mba kechi mwaleka kintu nangwa kimo kwimufumya kwi Yehoba ne. Mutwe walondelapo ukamba pa bintu bina byo mwakonsha kumwesheshamo kino.
[Tubyambo twa mushi]
a Pa kuba’mba muyukilepo bikwabo pa mambo a kusala nkito, monai kitango 38 mu buku wa Questions Young People Ask—Answers That Work, Volyumu 2.
b Byambo bikwabo byaamba pa bya kusala bya kisangajimbwe byawama, monai mapa 17-19 a Awake! wa November 2011
[Kipikichala pa peja 14]
Makayo ne bya kisangajimbwe byawama kabiji byubiwa pa kimye kyawama bileta lusekelo
[Kipikichala pa peja 16]
Kechi kyatama kulanguluka’mba mulongo wenu ukabwela kwi Yehoba ne