BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w13 7/15 pp. 15-19
  • Kwingijisha Bantu Bacheche Pa Kujisha Bavula

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Kwingijisha Bantu Bacheche Pa Kujisha Bavula
  • Kyamba kya Usopa—2013
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • YESU WASALATU BANTU BACHECHE
  • KUJISHA BAVULA KUTENDEKA PA PENTEKOSITA KUYA NE KULUTWE
  • KIMYE BINCHA KYO BYAVUJILE KUKILA WICHI WA LUBULA
  • BAÑANYI BAKAPANANGA KAJO MU KIMYE KYA KUNOWA?
  • Kwingijisha Bantu Bacheche pa Kujiisha Bavula
    Mutanchi wa Kupwila kwa—Bwikalo ne Mwingilo Wetu wa Bwina Kilishitu January 2018
  • “Yukai Amba Nji Nenu Moba Onse”
    Kyamba kya Usopa—2013
  • “Yesu . . . Wibatemenwe ne ku Mpelo”
    ‘Iyai Mundondelenga’
  • Yesu Wajiishishe Bantu Bavula
    Bintu byo Mwakonsha Kufunda mu Baibolo
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2013
w13 7/15 pp. 15-19

Kwingijisha Bantu Bacheche Pa Kujisha Bavula

‘Yesu byo apwishishe kutebaula bashinkwa, wibapaine ku baana banji ba bwanga, ne baana banji ba bwanga nabo bebapaine ku jibumba.’—MAT. 14:19.

MUSAKUKUMBULA’MBA KA?

Ñanyi jishinda Yesu jo aingijishe pa kujisha mabumba a bantu?

Yesu waingijishe byepi batumwa ne bakulumpe bajinga mu Yelusalema?

Ñanyi kimye Kilishitu kyo atongwele jibumba jimo ja kusampainyamo kajo ka ku mupashi?

1-3. Lumbululai Yesu byo ajishishe jibumba ja bantu ku bwipi na muzhi wa Beteseda. (Monai kipikichala kitanshi.)

AKILANGULUKAI pa kino kyamwekele. (Tangai Mateo 14:14-21.) Kino kintu kyamwekele Kijiilo kya Lupitailo kya mu 32 C.E. saka kikyangye kufika. Jibumba ja banabalume 5,000, kwa kubula kubajilako banabakazhi ne baana babacheche, jajinga ne Yesu ne baana banji ba bwanga mungye ku bwipi na Beteseda, muzhi wajinga ku buyeke bwa kitulu kya Kalunga ka mema ka Ngalilea.

2 Yesu byo amwene jibumba ja bantu, wibobijile lusa, onkao mambo, wabukile bakolelwe kabiji wibafunjishe bintu byavula bingi pa Bufumu bwa Lesa. Pa kufika mabanga, baana ba bwanga babujile Yesu kuba’mba ambile bantu baye mu mizhi yajinga kipi kipi na kwipotela kajo. Pakuba Yesu wibambijile’mba: “Bapai kajo baje.” Baana ba bwanga bafwainwa bakuminye bingi pa byambo byo aambile mambo kechi bajinga na kajo kantaka ne, bajingatu na bashinkwa batanu ne tumasabi tubiji.

3 Na mambo a kwibobila lusa, Yesu waubile kya kukumya, kino kyo kya kukumya kyanembele banembi bonse bana ba Mambo Awama. (Mako 6:35-44; Luka 9:10-17; Yoa. 6:1-13) Yesu wabujile baana banji ba bwanga kwambila bantu kwikala pa nsono mu bilumbiji bya bantu 50 ne 100. Panyuma ya kulomba, watendekele kwabanya bashinkwa ne tumasabi. Mu kifulo kya kwabila bantu aye mwine, Yesu wapaine bashinkwa ku “baana banji ba bwanga kuba amba nabo bebapane ku bantu.” Mu jishinda ja kukumya, kajo kavujile bingi kya kuba bantu bonsetu bajile. Akikilangulukaipotu: Yesu waingijishe bantu bacheche, ko kuba’mba baana banji ba bwanga pa kujisha biumbi bya bantu.a

4. (a) Yesu watesheshe muchima pa kupana kajo ka mutundu ka, kabiji mambo ka? (b) Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe ne mu walondelapo?

4 Bino Yesu watesheshe muchima pa kupa baana banji ba bwanga kajo ka ku mupashi. Wayukile kuba’mba kuja kajo ka ku mupashi, ko kuba’mba kumvwa bukine buji mu Mambo a Lesa ko kukalengela bantu kwikala na bumi bwa myaka ne myaka. (Yoa. 6:26, 27; 17:3) Lusa lwanji lwamulengejile kujisha jibumba jikatampe ja bantu bashinkwa ne masabi, lo lwamulengejile ne kwikala kimye kyabaya na baana banji ba bwanga na kwibafunjisha. (Mako 6:34) Mambo wayukile kuba’mba washajiletu na kimye kicheche pano pa ntanda kabiji ne kuba’mba katatakatu abwele mwiulu. (Mat. 16:21; Yoa. 14:12) Pano Yesu byo abwelele mwiulu wakonsheshe kutwajijila byepi kujisha baana banji ba bwanga pano pa ntanda kajo ka ku mupashi? Wakonsheshe kuba bino kupichila mu kulondela byonka byo aubile saka aji pano pa ntanda, ko kuba’mba kwingijisha bantu bacheche pa kujisha bavula. Pano nga bano bantu bacheche bafwainwe kwikala bañanyi? Twayai tumone Yesu byo aingijishe bantu bacheche pa kujisha baana banji ba bwanga bashingwa bavula bajingako mu myaka kitota kitanshi. Kepo mu mutwe walondelapo tukesamba pa buno bwipuzho bwanema bingi kwi atweba bonse bwa kuba’mba: Twakonsha kuyuka byepi bantu bacheche Kilishitu bo abena kwingijisha pa kwitujisha kajo ka ku mupashi lelo jino?

YESU WASALATU BANTU BACHECHE

5, 6. (a) Ñanyi kintu kyanema kyaubile Yesu pa kuba’mba kwikale bakujishanga baana banji ba bwanga inge wafwa? (b) Yesu wafunjishe byepi batumwa banji bya kwingila mwingilo wanema ye bakengilanga inge wafwa?

5 Mutwe wa kisemi wata muchima kisemi kyanji, unengezha bintu bya kuba’mba nangwatu inge wafwa, kisemi kyanji kikekale bulongo. Po pamotu ne Yesu, ao waishile kwikala mutwe wa kipwilo kya bena Kilishitu, wanengezhe kuba’mba baana banji ba bwanga bakafundenga byambo bya Lesa inge wafwa. (Efi. 1:22) Kya kumwenako, byo kwashajile nobe myaka ibiji kuba’mba afwe, Yesu wafukwilepo kuba kintu kyanema bingi. Wasajile bantu bacheche bo akengijishanga pa kujisha bavula. Akimonai kino kyamwekele.

6 Byo bwakile bufuku bo akishishe na kulomba, Yesu wapwizhizhe pamo baana banji ba bwanga ne kusalamo batumwa 12. (Luka 6:12-16) Pa myaka ibiji yalondejilepo wisambanga bingi na bano 12, ne kwibafunjisha na byambo ne mu byubilo. Wayukile kuba’mba bafwainwe kufunda byavula, o ene mambo o batwajijile kutelwa’mba ‘baana ba bwanga.’ (Mat. 11:1; 20:17) Wibafundangako pa muntu pa muntu bintu byanema bingi ne kwibafunjisha bya kwingila mwingilo wa kusapwila. (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Luka 8:1; 9:52-55) Wibafunjishenga bya kwingila mwingilo wanema bingi ye bakengilanga inge wafwa ne kubwela mwiulu.

7. Yesu walengejile byepi batumwa kuyuka kyo bafwainwe kutapo muchima?

7 Batumwa bebapele ñanyi mwingilo? Pentekosita wa mu 33 C.E. byo afwenyenye pepi kyamwekeshetu patoka kuba’mba batumwa bakengilanga ‘mwingilo wa bukalama.’ (Byu. 1:20) Pano bafwainwe kuta muchima pa ka? Yesu byo asangwilwe wibabujile byo bakobanga mu mwisambo ye esambilenga ne Petelo. (Tangai Yoano 21:1, 2, 15-17.) Ne bakwabo saka babena kumvwako, Yesu wabujile Petelo amba: “Jisha twami twa mikooko.” Mu bino byambo Yesu waambilenga’mba bakekala pa boba bantu bacheche bo akengijishanga pa kujisha bantu bavula. Bino bimwesha Yesu byo atemwa ‘twana twa mikooko.’b

KUJISHA BAVULA KUTENDEKA PA PENTEKOSITA KUYA NE KULUTWE

8. Nga baitabijile katataka pa Pentekosita bamwesheshe byepi kuba’mba bayukile jishinda Kilishitu jo aingijishenga?

8 Kutendeka pa Pentekosita mu 33 C.E., Kilishitu wasangwilwe watendekele kwingijisha batumwa pa kupana kajo ka ku mupashi ku baana banji ba bwanga bonse bashingwa. (Tangai Byubilo 2:41, 42.) Jino jishinda jayukanyikilwe ku Bayudea ne ku bantu baalukile ke Bayudea baishile mu kipwilo kya bena Kilishitu bashingwa bajingako mu oa moba. Kwa kubula nangwa kukankazhamatu ne, “bafunjilenga ku batumwa.” Kwesakana na byaambile shayuka umo, kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “bafunjilenga” kyakonsha kulumbulula “kushikimana ne kuta muchima ku kintu kimo.” Bantu baitabijile katataka bajinga na nzala ikatampe ya kukeba kajo ka ku mupashi, kabiji bayukile kwa kwikatana. Na mambo a kuba bajinga bakishinka, bapembelanga batumwa kwibalumbulwila byambo bya kwa Yesu ne byo aubile ne kwibalumbulwila bulongo mwatala binembelo byaambilenga pe aye.c—Byu. 2:22-36.

9. Batumwa batwajijile byepi kuta muchima pa mwingilo wabo wa kujisha mikooko ya kwa Yesu?

9 Batumwa batwajijile kuta muchima pa mwingilo wabo wa kujisha mikooko ya kwa Yesu. Kya kumwenako, akilangulukai pa byo baubile na lukatazho lwabayile lwakebelenga kuleta mabano mu kipwilo kyalengelwetu katataka. Luno lukatazho lwafuminetu pa kajo. Banabakazhi bafwilwa Bangiliki kechi bebabijilengapo kajo ka pa juba pa juba ne, bino banabakazhi Bahebelu bafwilwa abo bebabijilengapo. Nga baana ba bwanga bapwishishe byepi luno lukatazho? “Ba jikumi na babiji” basajile balongo bafikilamo batanu na babiji ‘bakwingila mwingilo’ wa kwabanya kajo. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, batumwa bavula baingijileko mwingilo wa kupana kajo kimye Yesu kyo ajishishe mabumba a bantu mu jishinda ja kukumya bamwene kuba’mba bafwainwa kuta muchima pa mwingilo wanema wa kupana kajo ka ku mupashi ku bipwilo. O ene mambo o batelejiletu muchima pa “mwingilo wa kusapwila mambo a Lesa.”—Byu. 6:1-6.

10. Kilishitu waingijishe byepi batumwa ne bakulumpe bajinga mu Yelusalema?

10 Byo kyafikilenga mu 49 C.E., ku batumwa bashajilepo kwanungilwe bakulumpe bakwabo bafikilamo. (Tangai Byubilo 15:1, 2.) ‘Batumwa ne bakulumpe mu kipwilo bajinga mu Yelusalema’ bo bajinga mu jibumba jitangijila. Byo aji Mutwe wa kipwilo, Kilishitu waingijishe kano kajibumba kacheche ka banabalume bafikilamo kupwisha lukatazho lwa mafunjisho a bwina Kilishitu ne kutangijila mwingilo wa kusapwila ne kufunjisha mambo awama a Bufumu.—Byu. 15:6-29; 21:17-19; Kolo. 1:18.

11, 12. (a) Ki ka kimwesha kuba’mba Yehoba wapesheshe lunengezho lwapainangamo Mwananji kajo ku bipwilo byajingako mu myaka kitota kitanshi? (b) Nga jishinda japainangamo Yesu kajo ka ku mupashi jayukanyikilwe byepi?

11 Abya Yehoba wapesheshe lunengezho lwapainangamo Mwananji kajo ka ku mupashi ku bipwilo byajingako mu myaka kitota kitanshi nyi? Ee. Ki ka kitulengela kushiinwa? Mambo buku wa Byubilo witubula sawakya wa kuba’mba: Mutumwa Paulo ne bakwabo mo baingijilanga “byo bapichilenga mu mizhi, bapainenga mizhilo yafumine ku batumwa ne bakulumpe mu kipwilo bajinga mu Yelusalema kuba amba beilamenga. Onkao mambo, bipwilo byakoselenga mu lwitabilo ne bantu baitabijile bavujilengako mu bipwilo pa juba pa juba.” (Byu. 16:4, 5) Monai kuba’mba bipwilo byakomenenga na mambo a kukwatankana na jibumba jitangijila jajinga mu Yelusalema. Kino kibena kumwesha kuba’mba Yehoba wapesheshe lunengezho lwapainangamo Mwananji kajo ka ku mupashi ku bipwilo. Onkao mambo, twayai tuvulukenga kuba’mba twafwainwatu kuvula ne kwikala mu mutende umvwe Yehoba witupesha.—Mana 10:22; 1 Ko. 3:6, 7.

12 Onkao mambo, twafunda kuba’mba Yesu walondejile jishinda jintutu jimo pa kujisha baana banji ba bwanga: Waingijishe bantu bacheche pa kujisha bavula. Jishinda jo aingijishe pa kupana kajo ka ku mupashi jayukanyikilwe. Kabiji batumwa bajinga batanshi mu jibumba jitangijila bamweshanga biyukilo bya kuba’mba Lesa wibakwashishenga. Byubilo 5:12 byaamba’mba: “Batumwa baubilenga bya kukumya ne biyukilo byavula mu bantu.”d Onkao mambo, aba baikele bena Kilishitu kafwako kyakonsheshe kwibalengela kuzhinauka bantu Kilishitu bo aingijishenga pa kujisha mikooko yanji ne. Pano bino, ku mpelo ya myaka kitota kitanshi, bintu byaalukile.

KIMYE BINCHA KYO BYAVUJILE KUKILA WICHI WA LUBULA

13, 14. (a) Ñanyi lujimuno Yesu lo apaine pa mambo a kulukukwa, kabiji byambo byanji byatendekele kufika ñanyi kimye? (b) Ñanyi mabumba abiji afwainwe kulukukañana? (Monai byambo bikwabo.)

13 Yesu waambijile jimo kuba’mba kipwilo kya bena Kilishitu bakekilukuka. Vulukai kuba’mba mu kishimpi kyanji kya bungauzhi kya wichi ne bincha, Yesu wapaine lujimuno lwa kuba’mba mu bujimi bwa wichi bwajiminwetu katataka (bena Kilishitu bashingwa) bakakusamo bincha (bantu bebepekezha’mba bena Kilishitu). Waambile’mba ano mabumba onse abiji akakomena pamo kwa kubula kwialubankanya kufikatu ne kimye kya kunowa, kikeya “ku mpelo ya buno bwikalo.” (Mat. 13:24-30, 36-43) Kechi papichile ne kimye kyabaya ne, byaambile Yesu byatendekele kumweka.e

14 Bunsatuki bwatendekele mu myaka kitota kitanshi, pano bino, batumwa bakishinka ba kwa Yesu ‘bakainye’ mafunjisho a bubela kutamisha kipwilo kya bena Kilishitu. (2 Tesa. 2:3, 6, 7) Nangwa byonkabyo, batumwa bonse byo bafwile, bunsatuki bwajimbile mizhazhi kabiji bwavujile mu kimye kyakomenenga wichi kabiji papichile myaka yavula bingi. Kunungapo, pa kyokya kimye, bincha byavujile bingi kabiji wichi wa lubula wakepele. Kechi kwajinga jishinda ja kusampainyamo kajo ka ku mupashi ne. Pano bino bintu byafwainwe kupimpulwa. Bwipuzho ke bwa kuba’mba, ñanyi kimye?

BAÑANYI BAKAPANANGA KAJO MU KIMYE KYA KUNOWA?

15, 16. Mu kupesa pesa Binembelo kwa Bafunda Baibolo mwafumine ka, kabiji kino kileta ñanyi bwipuzho?

15 Mpelo ya kimye kya kukoma wichi ne bincha byo yafwenyenye pepi, kwajinga bantu bakebeshenga kuyuka bukine bwa mu Baibolo. Vulukai kuba’mba mu myaka ya mu ma 1870, kajibumba kacheche ka bantu bakebelenga bukine kaishile pamo ne kulenga mabumba a bantu bafunjilenga Baibolo apuseneko na bincha, ko kuba’mba bantu bebepekezha kwikala bena Kilishitu bayanga mu machechi ne mabumba a mu Kilishitendomu. Na mambo a kuba bakebeshe bingi kufunda, bano Bafunda Baibolo, kwesakana na byo betelanga bene, bapesa pesanga Binembelo ne kulombapo.—Mat. 11:25.

16 Mu kupesa pesa Binembelo kwa Bafunda Baibolo mwafumine bintu byawama bingi. Bano banabalume ne banabakazhi basolwele mafunjisho a bubela ne kusampanya mabuku alumbulula Baibolo mwaya ntanda. Mwingilo wabo wafikile pa michima ya bantu bavula bajinga na nzala ne kilaka kya kusakisha kumvwa bukine. Pano kino kileta bwipuzho bwa kuba’mba: Nanchi Bafunda Baibolo bajingako mu myaka ya kunangijila ku 1914 Kilishitu bobo aingijishenga pa kujisha mikooko yanji nyi? Ine. Bakijinga mu kimye kyakomenenga wichi ne bincha kabiji jishinda ja kupainamo kajo ka ku mupashi saka jikyangye kwikalako. Kabiji kimye kya kufumyamo bincha, ko kuba’mba bantu bebepekezhanga kwikala bena Kilishitu mu bena Kilishitu ba kine baji nobe wichi kechi kyakifikile ne.

17. Ñanyi bintu byanema byatendekele kubiwa mu 1914?

17 Byonka byo twafunjile mu mutwe wafumako, kimye kya kunowa kyatendekele mu 1914. Mu uno mwaka bintu byanema byatendekele kubiwa. Yesu bamubikile pa Bufumu, kabiji moba apelako atendekele. (Lum. 11:15) Kufuma mu 1914 kufika ne kuntendekelo ya mwaka wa 1919, Yesu wayile ne Shanji ku nzubo ya Lesa ya ku mupashi na kwiipikita ne kwiiwamisha.f (Mala. 3:1-4) Kepo kimye kya kubungizha wichi kyatendekele mu 1919. Nanchi kino kyo kyajinga kimye kya Kilishitu kya kutongola jibumba jimo ja kupainamo kajo ka ku mupashi nyi? Ee.

18. Yesu waambijile jimo kuba’mba ukabikako ka, kabiji ñanyi bwipuzho bwanema bwa kebewenga kukumbulwa moba apelako byo atwajijile?

18 Mu bungauzhi bwanji bwaamba pa moba apelako, Yesu waambijile jimo kuba’mba ukabikako jishinda ja kupainamo “kajo [ka ku mupashi] pa kimye kyafwainwa.” (Mat. 24:45-47) Ñanyi jishinda jo afwainwe kwingijisha? Byonka byo aubile mu myaka kitota kitanshi, Yesu waingijishe ne jikwabo bantu bacheche pa kujisha bavula. Pano moba apelako byo atwajijile, bwipuzho bwanema bwajinga bwa kuba’mba, Bañanyi bakekala bano bacheche? Abuno bwipuzho ne mepuzho akwabo aamba pa bungauzhi bwa kwa Yesu akakumbulwa mu mutwe walondelapo.

BYAMBO BIKWABO: (Byafwainwa kutangwa byonka bitangwa tubyambo twa munshi monka mu mafuka mo biji.)

[Tubyambo twa mushi]

a Jifuka 3: Pa kimye kikwabo Yesu kyo ajishishe banabalume 4,000 mu jishinda ja kukumya kwa kubula kubajilako banabakazhi ne baana, wapaine kajo ‘ku baana banji ba bwanga, ne baana banji ba bwanga nabo bekapaine ku mabumba.’—Mat. 15:32-38.

b Jifuka 7: Mu kimye kyajingako Petelo, ‘twana twa mikooko’ to bajishishe tonse twajinga na luketekelo lwa kuya mwiulu.

c Jifuka 8: Kishinka kya kuba’mba baitabijile katataka “bafunjilenga ku batumwa,” kyalumbulwilenga kuba’mba batumwa bafunjishanga kimye kyonse. Mafunjisho amo a batumwa anembwa mu mabuku anembelwe na lutangijilo lwa mupashi aji mu Binembelo bya Kingiliki bya Bwina Kilishitu.

d Jifuka 12: Nangwa kya kuba bantu bamo batambwile bya bupe bya mupashi bya kuba bya kukumya, kibena kumweka kuba’mba javula batambulanga bya bupe bya kuba bya kukumya kufuma ku batumwa nangwatu umvwe batanwa paji batumwa.—Byu. 8:14-18; 10:44, 45.

e Jifuka 13: Byambo byaambile mutumwa Paulo bitanwa mu Byubilo 20:29, 30 bimwesha kuba’mba kipwilo bakekilukuka ku mabumba abiji. Jibumba jitanshi ke boba bebepekezha kwikala bena Kilishitu (“bincha”) ‘jikatwela’ mu bena Kilishitu bakine. Ja bubiji, ke bakafuma “mukachi” ka bena Kilishitu bakine, bamo baikele bansatuki baambilenga “mafunjisho aluwankana.”

f Jifuka 17: Monai mutwe wa kuba’mba “Yukai Amba nji Nenu Moba Onse,” mu kyonka kino Kyamba kya Usopa, pa jipa 11, jifuka 6.

[Kipikichala pa peja 17]

Bantu bacheche bebengijishe pa kujisha biumbi bya bantu

(Monai jifuka 4)

[Kipikichala pa peja 19]

Mu myaka kitota kitanshi, bantu Yesu bo aingijishenga pa kujisha kipwilo bayukanyikilwe

(Monai jifuka 12)

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu