Yehoba Wamutelele’mba “Mulunda Nami”
“Obewa Isalela, wi kalume wami, Yenka obewa Yakoba ye nasala, mwana wa kwa Abalahama mulunda nami.”—ISAYA 41:8.
1, 2. (a) Twayuka byepi amba bantu bakonsha kwikala balunda na Lesa? (b) Tusakwisamba pa ka mu uno mutwe?
KUFUMATU juba jo tusemwa kufikatu ne kimye kya lufu, tukeba kwitutemwa. Kununga pa butemwe bo bebatemwa ku mukwabo wa mu masongola, bantu bakeba kwibatemwa ne ku balunda nabo ba pa muchima. Bino kintu kyanema bingi kyo tukeba ke butemwe bwa Yehoba. Bantu bavula kechi baswa kuba’mba bakonsha kwikala na bulunda bwawama na Lesa ne, mambo kechi umweka ne, kabiji aye uji bingi na bulume. Bino atweba twayuka kishinka.
2 Twayuka bitubuula Baibolo amba kuji bantu bajinga balunda na Lesa. Twakonsha kufunjilako kwi abo. Mambo ka? Mambo kwikala balunda na Lesa kyo kintu kyanema bingi kyo twafwainwa kuba mu bwikalo bwetu. Onkao mambo, twayai twisambe pa byaubile Abalahama. (Tangai Yakoba 2:23.) Waikele byepi mulunda na Lesa? Bulunda bwajinga pakachi ka Abalahama ne Lesa bwaimenejile pa lwitabilo lwanji, kabiji bamutela’mba ye “shabo bonse baji na lwitabilo.” (Loma 4:11) Byo musakulangulukanga pa byo aubile, ishikishai’mba, ‘Nakonsha kulondela byepi lwitabilo lwa kwa Abalahama ne kukosesha bulunda bwami na Yehoba?’
ABALAHAMA WAIKELE BYEPI MULUNDA NA YEHOBA?
3, 4. (a) Lumbululai lweseko lukatampe lwapichilemo Abalahama lwa kweseka lwitabilo lwanji. (b) Mambo ka Abalahama o aswijile kutapisha Izaka?
3 Akifwanyikizhai Abalahama saka aji na myaka nobe 125, saka akanjila ku mutumba pachepache.[1] (Monai byambo bikwabo.) Kabiji ne mwananji aye Izaka uji na myaka nobe 25, saka amulondela. Izaka wasenda nkunyi, kabiji Abalahama wasenda mpoko ne byonse bikebewa pa kubanza mujilo. Luno kampe lo lwajinga lwendo lwakatezhe pa lwendo lonse lwaendelepo Abalahama mu bwikalo bwanji. Bino kechi lwakatezhe na mambo a kukoma ne. Wakijinga na bulume bwavula. Luno lwendo lwakatezhe na mambo a kuba Yehoba wamwambijile kutapisha mwananji.—Ntendekelo 22:1-8.
Abalahama kechi wakookejile Lesa kwa kubula kulangulukapo, uba nobe kitabilambijinga ne
4 Luno lwafwainwa lo lweseko lukatampe pa meseko onse apichilemo Abalahama a kweseka lwitabilo lwanji. Bantu bamo bamba’mba Lesa wakanamine pa kwambila Abalahama kutapisha mwananji. Kabiji bakwabo bamba’mba Abalahama waswile kuba bino mambo kechi watemenwe mwananji ne. Bantu bamba bino mambo kechi baji na lwitabilo ne, kabiji kechi bayuka lwitabilo lwa kine byo luji nangwa byo lwingila ne. (1 Kolinda 2:14-16) Pano bino, Abalahama kechi wakookejile Lesa kwa kubula kulangulukapo, uba nobe kitabilambijinga ne. Pakuba aye wakookejile mambo wajinga na lwitabilo lwa kine. Wayukile’mba Yehoba kuba wamwambila kuba kintu kyakonsha kumuletela bulanda kikupu ne. Abalahama wayukile amba umvwe wakookela, Yehoba ukamupesha aye ne mwananji. Abalahama wafwainwe kuba ka pa kuba’mba ekale na luno lwitabilo lwakosa? Wafwainwe kwikala na maana a kuyuka bintu ne kufunjilako ku bintu byo apichilemo.
5. Abalahama wafwainwa wafunjile byepi pe Yehoba, kabiji ano maana amulengejile kumvwa byepi?
5 Maana a kuyuka bintu. Abalahama wakomejile mu muzhi wa Ula. Bantu ba mu uno muzhi bapopwelanga balesa babubela, kabiji ne bashanji bo bo bapopwelanga. (Yoshua 24:2) Pano Abalahama wafunjile byepi pe Yehoba? Baibolo umwesha’mba mwana wa kwa Nowa, aye Shema, wajinga mulongo wa kwa Abalahama. Kabiji wakijinga mumi kufikatu ne kimye Abalahama kyo afikizhe myaka 150. Shema wajinga na lwitabilo lukatampe, kabiji kyamweka wabuulangako balongo banji pe Yehoba. Kechi twayukishatu byo kyajinga ne, bino kampe jo jishinda Abalahama jo afunjijilemo pe Yehoba. Bintu byafunjile Abalahama byamulengejile kutemwa Yehoba, kabiji ano maana amukwashishe kwikala na lwitabilo.
6, 7. Bintu byapichilemo Abalahama byakoseshe byepi lwitabilo lwanji?
6 Bintu byo apichilemo. Ñanyi bintu byapichilemo Abalahama byakoseshe lwitabilo lwanji mwi Yehoba? Bamo bamba’mba milanguluko ya muntu yo imulengela kuba bintu byo oba. Bintu byafunjile Abalahama pe Lesa byamufikile bingi pa muchima, kabiji byamulengejile kunemeka “Yehoba Lesa Mwine Wakila, Mulenga wa jiulu ne ntanda.” (Ntendekelo 14:22) Baibolo utela uno munema amba ‘kwakamwa Lesa.’ (Bahebelu 5:7) Pa kuba’mba twikale na bulunda bwawama na Lesa, twafwainwa kumwakamwanga. (Salamo 25:14) Kino kyo kyubilo kyalengejile Abalahama kukookela Yehoba.
7 Lesa waambijile Abalahama ne Sala kufuma mu muzhi wa Ula ne kuvilukila ku kyalo kingi. Bakomene, kabiji ko bavilukijile, bakekelenga mu matente mu bwikalo bwabo bonse. Nangwa kya kuba Abalahama wayukile’mba ukapitanga mu makatazho, wafuukwilepo kukookela Yehoba. Na mambo a lukookelo lwanji, Lesa wamupesheshe ne kumuzhikijila. Kya kumwenako, Abalahama bamwangachile mukazhanji aye Sala mambo walambile bingi, kabiji Abalahama wajinga mu kizumba kya kumwipaya, bino Yehoba waubile kya kukumya ne kuzhikijila Abalahama ne Sala pa bimye byavula. (Ntendekelo 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18) Bino bintu byamwekele byalengejile lwitabilo lwa kwa Abalahama kukoselako.
8. Twakonsha kwikala byepi na maana a kuyuka bintu ne kufunjilako ku byo tupitamo pa kuba’mba tukoseshe bulunda bwetu na Yehoba?
8 Nanchi twakonsha kwikala balunda na Yehoba nyi? Ee! Twafwainwa kufunda pe Yehoba, byonka byaubile Abalahama. Ne atweba twakonsha kwikala na maana a kuyuka bintu ne kufunjilako ku bintu byo tupitamo. Lelo jino, tuji na bya kufunjilako byavula byabujilepo ne Abalahama. (Danyela 12:4; Loma 11:33) Baibolo witufunjisha byavula bingi pe “Mulenga wa jiulu ne ntanda.” Bintu byo tufunda bitulengela kutemwa Yehoba ne kumwakamwa bingi. Buno butemwe ne kwakamwa Lesa bitulengela kumukookela. Inge twamukookela, twimwena byo etuzhikijila ne kwitupesha, kabiji kino kitulengela kufunjilako ku byo tupitamo ne kukosesha lwitabilo lwetu. Inge twaingijila Yehoba na muchima yense, tukekala na lusekelo ne mutende. (Salamo 34:8; Byambo bya Maana 10:22) Inge twatwajijila kwikala na maana a kuyuka bintu ne kufunjilako ku bintu byo tupitamo, bulunda bwetu ne aye bukakosa bingi.
BYAUBILE ABALAHAMA PA KUBA’MBA BULUNDA BWANJI NA LESA BUTWAJIJILE
9, 10. (a) Ñanyi kintu kikebewa pa kuba’mba bulunda bukose? (b) Ki ka kimwesha’mba Abalahama wanemekele ne kukosesha bulunda bwanji na Yehoba?
9 Bulunda bwawama twakonsha kwibwesakanya ku kipe kya buneme. (Tangai Byambo bya Maana 17:17.) Kechi buji nobe kipe kya mutengo kyo batulatu mu nzubo amba mumwekenga bulongo ne. Pakuba buji nobe jiluba jikebewa kwijitekezha ne kwijilama bulongo pa kuba’mba jikome. Abalahama wanemekele bingi bulunda bwanji na Yehoba kabiji wibulamawizhanga. Waubile byepi bino?
10 Abalahama watwajijile kwakamwa Lesa ne kumukookela. Kya kumwenako, kimye kyo ayile ku Kenana na kisemi kyanji ne bakalume banji, watwajijile kuswisha Yehoba kumutangijila mu byonse byo afuukulanga, bicheche ne bikatampe. Kimye kyo kwashajile mwaka umo Izaka kusemwa, Abalahama saka aji na myaka 99, Yehoba wamwambijile kutwala ku mukanda banabalume bonse bajinga mu nzubo yanji. Nanchi Abalahama wazhinaukile Yehoba nangwa kukebapo jishinda mwa kukaina byo bamwambijile kuba nyi? Ine, waketekejile mwi Yehoba ne kuba byo bamubuujile “jonkaja juba.”—Ntendekelo 17:10-14, 23.
11. Mambo ka Abalahama o aakaminwe pa mizhi ya Sodoma ne Gomola, kabiji Yehoba wamukwashishe byepi?
11 Na mambo a kuba Abalahama wakookelanga Yehoba kimye kyonse, nangwatu mu bintu bicheche, bulunda bwabo bwakosele bingi. Wayukile’mba wakonsha kwisamba na Yehoba pa bintu byonse, nangwatu kulomba bukwasho kwi aye inge uji na mepuzho akatazha. Kya kumwenako, kimye Yehoba kyo aambile’mba usakonauna mizhi ya Sodoma ne Gomola, Abalahama waakaminwe bingi. Mambo ka? Waakaminwe’mba bantu bawama bakeya kufwila pamo na babi. Wafwainwa waakaminwe pa mwipwa wanji aye Lota ne kisemi kyanji kyaikalanga mu Sodoma. Abalahama waketekejile mwi Yehoba, aye “Mutonyi wa ba pano pa ntanda ponse,” onkao mambo wipelwile ne kubuula Yehoba byo alangulukilenga. Yehoba watekenye mulunda nanji ne kumumwesha’mba uji na lusa. Yehoba wamulumbulwijile’mba inge ubena kuzhachisha bantu, patanshi ukebamo bantu bawama ne kwibapulusha.—Ntendekelo 18:22-33.
12, 13. (a) Bintu byapichilemo Abalahama ne maana a kuyuka bintu byamukwashishe byepi kulutwe na lwendo? (b) Ki ka kimwesha’mba Abalahama waketekejile mwi Yehoba?
12 Twamonatu patoka’mba bintu byonse byapichilemo Abalahama ne maana a kuyuka bintu byamukwashishe kukosesha bulunda bwanji na Yehoba. Onkao mambo, palutwe kacheche kimye Yehoba kyo abuujile Abalahama kutapisha mwananji, wayukile’mba Yehoba kimye kyonse watekanya, uji na lusa, wa kishinka, kabiji uzhikijila bantu. Abalahama washiinwe’mba Yehoba kechi waaluka ne kwikala wakanama ne kushinta muchima ne. Mambo ka o twaambila bino?
13 Saka akyangye kusha bakalume banji, Abalahama wibambijile’mba: “Anweba akishalai pano na mbongolo, pakuba amiwa ne mwanami twakiya kokwa na kupopwela Lesa apa bino tubwele.” (Ntendekelo 22:5) Abalahama watazhizhe mwepi? Nanchi wabepelengatu amba usakubwela ne Izaka saka ayuka’mba waya na kumutapisha nyi? Ine. Baibolo waamba’mba Abalahama wayukile’mba Yehoba wakonsha kusangula Izaka. (Tangai Bahebelu 11:19.) Abalahama wayukile’mba Yehoba ye wamupele bulume bwa kusema mwana nangwa kya kuba aye ne Sala bakotele bingi. (Bahebelu 11:11, 12, 18) Onkao mambo, wayukile’mba kafwako kyakatazha kwi Yehoba ne. Abalahama kechi wayukile byakonsheshe kumweka joja juba ne. Bino waitabijile’mba umvwe Yehoba wakeba, wakonsha kusangula mwananji pa kuba’mba milaye ya Lesa yonse ikafike. O ene mambo Abalahama o bamutelela’mba “shabo bonse baji na lwitabilo.”
Abalahama waitabijile’mba umvwe Yehoba wakeba, wakonsha kusangula mwananji pa kuba’mba milaye ya Lesa yonse ikafike
14. Ñanyi makatazho o mupitamo pa kwingijila Yehoba, kabiji byaubile Abalahama byakonsha kwimukwasha byepi?
14 Lelo jino, Yehoba kechi witulomba kutapisha baana betu ne, pano bino witulomba’mba tukookele mikambizho yanji. Bimye bimo, kechi tumvwisha mwatala ino mikambizho ne, nangwa apo kampe twakonsha kumona nobe yakatazha kukookela. Nanchi mwakyumvwapo kala bino nyi? Ku bamo, mwingilo wa kusapwila wakatazha. Kampe bomvwa bumvu kabiji kibakatazha kwamba na bantu bo babula kuyuka. Bakwabo nabo bachina kumweka kupusanako na bakwabo pa nkito nangwa pa sukulu. (Kulupuka 23:2; 1 Tesalonika 2:2) Inge bemwambila kuba kintu kyakatazha, langulukai pa lwitabilo lwakosa lwa kwa Abalahama ne kuchinchika kwanji. Inge ketulanguluke languluke pa banabalume ne banabakazhi ba kishinka bajinga na lwitabilo, kyakonsha kwitutundaika kulondela lwitabilo lwabo ne kufwenya kwipi na Mulunda netu, aye Yehoba.—Bahebelu 12:1, 2.
ÑANYI BULUNDA BULETA MAPESHO?
15. Mambo ka o twashiinwa’mba Abalahama kechi wilangulwishe pa kukookela Yehoba mu bukishinka ne?
15 Nanchi Abalahama wilangulwishe na mambo a kukookela mikambizho ya Yehoba nyi? Baibolo waamba’mba Abalahama “wafwile saka aikala myaka yavula ne kutondwa na bumi.” (Ntendekelo 25:8) Kimye kyo ajinga na myaka 175, Abalahama walangulukanga pa myaka yavula yo aikele ne kutondwa na bwikalo bwanji. Mambo ka? Mambo bulunda bwanji na Yehoba kyo kintu kyanemene bingi kwi aye. Pano bino, byambo bya kuba’mba Abalahama waikele “myaka yavula ne kutondwa na bumi” kechi bilumbulula’mba kechi wakebelenga kwikala na bumi kulutwe na lwendo ne.
16. Ñanyi bintu bikaletela Abalahama lusekelo mu Paladisa?
16 Baibolo waamba’mba Abalahama “watengejilenga muzhi uji na bitendekesho bya kine, sendwe mwine ne ntungi ye Lesa.” (Bahebelu 11:10) Abalahama waitabijile’mba juba jimo ukamumona uno muzhi, ko kuba’mba Bufumu bwa Lesa, saka bulama ino ntanda yonse. Ne kya kine ukamumona. Akifwanyikizhai lusekelo lukekala ne Abalahama byo akekalanga mu paladisa pano pa ntanda ne kutwajijila kukosesha bulunda bwanji na Lesa. Ukasangalala bingi pa kuyuka’mba lwitabilo lwanji lwakwasha bakalume ba Lesa pa myaka yavula bingi. Mu Paladisa, ukayuka’mba akya kitapisho kya pa Mutumba wa Moliya kyaimenejilengako kitapisho kyanema. (Bahebelu 11:19) Kabiji ukayuka kuba’mba bulanda bo aumvwine kimye kyo anengezhezhenga kutapisha mwananji, aye Izaka bwakwasha bantu bavula kuyuka bulanda bwaumvwine Yehoba kimye kyo apaine Mwananji, aye Yesu Kilishitu kwikala bukuzhi bwa bantu. (Yoano 3:16) Kyaubile Abalahama kitukwasha atweba bonse kusanta bingi pa bukuzhi, mambo bukuzhi kyo kintu kikatampe kyakila pa byonse kimwesha butemwe.
17. Mwafuukulapo kuba ka, kabiji tukesamba pa ka mu mutwe walondelapo?
17 Twayai atweba bonse twibikeko kulondela lwitabilo lwa kwa Abalahama. Byonka byaubile Abalahama, twafwainwa kwikala na maana a kuyuka bintu ne kufunjila ku byo tupitamo. Inge twatwajijila kufunda pe Yehoba ne kumukookela, tukamona byo aketupesha ne kwituzhikijila. (Tangai Bahebelu 6:10-12.) Twayai tulengele Yehoba kwikala Mulunda netu myaka ne myaka. Mu mutwe walondelapo, tukesamba pa bantu bakwabo basatu ba kishinka baikele balunda na Lesa.
^ [1] (jifuka 3) Kala Abalahama ne Sala bebatelanga’mba Abulama ne Selai. Bino mu uno mutwe, tusakwingijishanga mazhina ebatumbile Yehoba.
Bulunda buji nobe jiluba jikebewa kwijitekezha ne kwijilama bulongo pa kuba’mba jikome