Bintu Byawama byo Mwaketekela Biji Kulutwe, Bikafika

1. Mambo ka Abalahama o atwajijile kutengela kuba’mba ukekala na mwana?

YEHOBA walayile mulunda nanji Abalahama amba bisaka byonse bya bantu biji pano pa ntanda bakebipesha kupichila mu mwananji. (Nte. 15:5; 22:18) Na mambo a kuba’mba Abalahama wajinga na luketekelo lwakosa mwi Lesa, washiinwe kuba’mba mulaye wa Lesa kine ukafika. Nangwa byonkabyo, Abalahama wafikizhe myaka 100 ne mukazhanji naye myaka 90, pano bino, bano ba mulume ne mukazhi ba kishinka kechi baikele na mwana ne. (Nte. 21:1-7) Nangwa byonkabyo, Baibolo waamba’mba: “[Abalahama] wajinga na luketekelo ne lwitabilo lwa kuba’mba ukekala shabo bisaka bya bantu byavula monka mwayijile kyo baambile.” (Loma 4:18) Bintu byaketekejilemo Abalahama byafikile. Wasemene mwana wamulume aye Izaka, ye atengejilenga pa myaka yavula. Ñanyi kintu kyalengejile Abalahama kushiinwa’mba Yehoba ukafikizha mulaye wanji?

2. Mambo ka Abalahama o ashiinwe kuba’mba mulaye wa Yehoba kine ukafika?

² Na mambo a kuba’mba Abalahama wajinga na bulunda bwakosa ne Yehoba, ‘washiinwe’mba akya Lesa kyo alayile’ ukekyuba. (Loma 4:21) Yehoba waubijile bibusa Abalahama ne kumutela’mba waoloka na mambo a lwitabilo lwanji. (Yako. 2:23) Kwesakana na byaamba Loma 4:18, Abalahama wajinga na lwitabilo ne luketekelo. Pano twayai twisambe pa byaambile mutumwa Paulo pa luketekelo kwesakana na byaambiwapo mu Loma kitango 5.

3. Paulo walumbulula byepi luketekelo byo luji?

³ Paulo walumbulula ene mambo o twafwainwa kushiinwa kuba’mba “luketekelo kechi luleta bumvu ne.” (Loma 5:5) Kabiji witukwasha kuyuka byo twafwainwa kuba pa kuba’mba luketekelo lwetu lwa bwina Kilishitu lukose. Byo tusakwisambanga pa bintu byo twafwainwa kuba byaambile Paulo pa Loma 5:1-5, langulukai pa luketekelo lwenu lwa bintu biji kulutwe byo lwakoselako. Kabiji tusakwisamba ne pa byo mwafwainwa kukosesha luketekelo lwenu kukila ne byo luji luno. Patanshi, twayai twisambe pa luketekelo lwaambilepo Paulo kuba’mba kechi luleta bumvu ne.

LUKETEKELO LWETU LWAWAMA

4. Ñanyi bintu byo baambapo pa Loma 5:1, 2?

⁴ Tangai Loma 5:1, 2. Paulo wanembejile bino byambo kipwilo kya mu Loma. Balongo ne banyenga ba mu kino kipwilo bafunjile pe Yehoba ne Yesu. Bajinga na lwitabilo kabiji baikele bena Kilishitu. Onkao mambo, Lesa ‘wibatelele’mba baoloka na mambo a lwitabilo lwabo’ ne kwibatongola na mupashi wanji wazhila kwikala bashingwa. Ibyo, batengejilenga’mba bakatambula mfweto yabo kabiji bashiinwe’mba kine bakeitambula.

5. Ñanyi luketekelo luji na bashingwa?

⁵ Palutwe kacheche, Paulo wanembejile bena Kilishitu bashingwa ba mu Efisesa pa luketekelo lo ebapeele. Luno luketekelo lwajinga lwa kutambula “kya buswanyi kya bazhijikwa.” (Efi. 1:18) Kabiji Paulo wabuujile bena Kolose luketekelo lo bajinga nalo. Wilutelele’mba “luketekelo lo bemutujila mwiulu.” (Kolo. 1:4, 5) Onkao mambo, bena Kilishitu bashingwa baketekela kuba’mba bakebasangula ne kuya na kukekala myaka ne myaka mwiulu mo bakalamanga pamo ne Kilishitu.​—1 Tesa. 4:13-17; Lum. 20:6.

6. Mulongo mushingwa umo waambilepo’mba ka pa luketekelo lwanji?

⁶ Bena Kilishitu bashingwa banemeka bingi luno luketekelo lo baji nalo. Umo wa bano bashingwa ke mulongo Frederick Franz. Waambile kufuma panshi ya muchima amba: “Luno luketekelo lwa kine kabiji lukafika. Kabiji atweba bonse ba 144,000, tukatambula kintu kitulaya Lesa. Mfweto yetu ikawama bingi kukila ne kintu kyonse kyo twakonsha kufwanyikizha.” Mulongo Franz waingijijile Lesa pa myaka yavula bingi mu bukishinka kabiji mu 1991 waambile’mba: “Ne lunotu twanemeka bingi luno luketekelo lwetu. . . . Twatwajijila kwikala na lusekelo byo tubena kupembelela ino mfweto yetu. Tukatwajijila kupembelela kino kintu kyanema kitulaya Lesa nangwa pakapitepotu myaka yavula byepi. Nanemeka bingi luketekelo lwetu kukila ne byo nelunemekele kala.”

7-8. Ñanyi luketekelo luji na bantu bavula? (Loma 8:20, 21)

⁷ Bantu bavula bapopwela Yehoba lelo jino, baji na luketekelo lwapusanako. Baji na luketekelo lwajingapo ne Abalahama lwa kukekala na bumi bwa myaka ne myaka pano pa ntanda mu bukalama bwa Bufumu bwa Lesa. (Hebe. 11:8-10, 13) Paulo wanembele bintu byawama bibena kupembelela boba baji na luno luketekelo. (Tangai Loma 8:20, 21.) Byo mwafunjile patanshi pa mulaye wa mu Baibolo waamba pa bintu byawama biji kulutwe, ñanyi bintu byalaya Lesa byo mwatemenwe bingi? Nanchi wajinga mulaye wa kuba’mba juba jimo mukekala balumbuluka kwa kubula bundengamambo nenyi? Nangwa mwatemenwe wa kuba’mba batemwe benu bafwa bakasangulwa ne kwikala mu paladisa pano pa ntanda nyi? Na mambo a “luketekelo,” tuji na bintu byawama byavula bingi byo tubena kutengela kulutwe.

⁸ Nangwa kya kuba tukekala na bumi bwa myaka ne myaka mwiulu nangwa pano pa ntanda, atweba bonse tuji na luketekelo lwawama bingi lwitulengela kwikala na lusekelo. Kabiji luno luketekelo lwetu lwakonsha kukoselako. Bintu byalondelapo byanembele Paulo byalumbulula byo twakonsha kuba kino. Twayai twisambe pa bintu byo anembele byaamba pa luketekelo lwetu. Kuba bino kuketulengela kukosesha luketekelo lwetu lwa kuba’mba bintu byonse byalaya Lesa bikafika.

BYO TWAKONSHA KUKOSESHA LUKETEKELO LWETU

9-10. Kwesakana na byaambile Paulo, bena Kilishitu bafwainwa kuketekela ñanyi bintu? (Loma 5:3) (Monai bipikichala.)

⁹ Tangai Loma 5:3. Yukai’mba kupita mu bya malwa kukosesha lwitabilo lwetu. Kino kyakonsha kwitukumisha bingi. Baana ba bwanga bonse ba kwa Kilishitu bafwainwa kuketekela kupita mu bya malwa. Akilangulukai pa byamwekejile Paulo. Waambijile bajinga mu Tesalonika amba: “Byo twajinga nenu, twimubuujile jimo namba tukapita mu bya malwa, ne kumweka kyamweka.” (1 Tesa. 3:4) Kabiji wanembejile bena Kolinda amba: “Balongo bami, twakeba’mba twimubuule bya malwa byo twapichilemo . . . Kechi twaketekejile’mba tusakupuluka ne.”​—2 Ko. 1:8; 11:23-27.

¹⁰ Lelo jino, bena Kilishitu nabo bafwainwa kuketekela’mba bakapitanga mu bya malwa byapusana pusana. (2 Timo. 3:12) Nga anweba kiji byepi? Nanchi ne anweba babena kwimumanyika na mambo a kuketekela mwi Yesu ne kumulondela nyi? Kampe balunda nenu ne bakilongo bakimwendelekapo nangwa kampe bakimumanyikapo kala. Nanchi bakulumpe ba nkito bakimumanyikapo kala na mambo a kukeba kwikala ba kishinka mu bintu byonse nyi? (Hebe. 13:18) Abya ba mu kafulumende bakimukatazhapo kala na mambo a kubuulako bakwenu bintu byo mwaitabilamo nyi? Nangwa kya kuba tubena kupita mu bya malwa byapusana pusana, Paulo waambile’mba twafwainwa kutwajijila kwikala ba lusekelo. Mambo ka?

11. Mambo ka o twafwainwa kuchinchikila bya malwa byonse?

¹¹ Twafwainwa kusekelanga inge tubena kupita mu bya malwa na mambo a bintu byawama bifumamo. Kwesakana na byaamba Loma 5:3, “bya malwa bitulengela kuchinchika.” Bena Kilishitu bonse bapita mu bya malwa. Onkao mambo, bonse bafwainwa kuchinchika. Twafwainwa kutwajijila kuchinchika mu bya malwa byonse byo twakonsha kupitamo. Inge twauba bino, po po tukamona bintu byo betulaya na mambo a luketekelo lwetu. Kechi twafwainwa kwikala nobe bantu Yesu bo aesakenye ku nkunwa yaponejile pa kibangabwe ne. Patanshi, batambwijile mambo a Lesa na lusekelo, pano bino, “bya malwa nangwa lumanamo” byo byaishile, balefwilwe. (Mat. 13:5, 6, 20, 21) Kwambatu kine, kechi kyapeela kupita mu bya malwa ne, pano bino, mu kuchinchika mufuma byawama. Mu ñanyi jishinda?

12. Ñanyi bintu byo tumwenamo inge twachinchika bya malwa?

¹² Mutumwa Yakoba waambile pa bintu byawama bifuma mu kuchinchika bya malwa. Wanembele’mba: “Kuchinchika kwenu mwikuleke kwingile mwingilo wako yense, pa kuba’mba mwikale balumbuluka kabiji batuntulu mu bintu byonse, kwa kubula kukajilwa kintu nangwa kimo.” (Yako. 1:2-4) Yakoba walumbulwile kuchinchika nobe kuji na mwingilo wa kwingila. Pano kuchinchika kuji na ñanyi mwingilo? Kuchinchika kwakonsha kwimukwasha kwikala na byubilo byawama nabiji butekanye, lwitabilo ne kuketekela mwi Lesa. Nangwa byonkabyo, kuji kintu kikwabo kyanema bingi kifuma mu kuchinchika.

13-14. Ñanyi bintu byawama bifuma mu kuchinchika kabiji bilengela luketekelo kwikala byepi? (Loma 5:4)

¹³ Tangai Loma 5:4. Paulo waambile’mba kuchinchika kwitulengela “kwitabilwa kwi Lesa.” Kuchinchika kwenu kwimulengela kwitabilwa kwi Yehoba. Kino kechi kilumbulula’mba Yehoba usekela inge mubena kupita mu bya malwa nangwa makatazho ne. Pano bino, usekela na mambo a kuba’mba tubena kuchinchika makatazho o tubena kupitamo mu bukishinka. Kitutundaika bingi kuyuka’mba tutokesha Yehoba ku muchima inge ke tuchinchike mu bya malwa.​—Sala. 5:12.

¹⁴ Vulukai kuba’mba Abalahama wachinchikile meseko kabiji kuba bino kwamulengejile kwitabilwa kwi Lesa. Yehoba wamumwene’mba mulunda nanji kabiji wamutelele’mba waoloka. (Nte. 15:6; Loma 4:13, 22) Ne atweba twakonsha kwikala balunda nanji ne kutelwa’mba twaoloka. Yehoba kechi usekela mwi atweba na mambo a mingilo yo tumwingijila ne. Pano bino, usekela mwi atweba na mambo a kuchinchika mu bukishinka. Atweba bonse twakonsha kuchinchika kechi na mambo a jifumbi jetu, bintu byo tupitamo nangwa bulume bwetu ne. Nanchi pa kino kimye mubena kuchinchika bya malwa mu bukishinka nyi? Umvwe ibyo, yukai’mba Yehoba ubena kwimubila bibusa. Kuyuka’mba twaitabilwa kwi Lesa kwakonsha kwitukwasha kutwajijila kumwingijila kabiji kwakonsha kukosesha luketekelo lwetu lwa kuba’mba bintu byonse byalaya Lesa bikafika.

LUKETEKELO LWAKOSA

15. Ñanyi kintu kikwabo kyanema kyaambilepo Paulo kabiji mambo ka bamo o kyakonsha kwibakumisha?

¹⁵ Kwesakana na byalumbulwile Paulo, kitokesha bingi Yehoba ku muchima inge twatwajijila kwikala ba kishinka ne kuchinchika mu bya malwa. Monai Paulo byo atwajijila kulumbulula kino kishinka. Waambile’mba: “Kwitabilwa kwi Lesa nako kwitulengela kwikala na luketekelo, kabiji luketekelo kechi luleta bumvu ne.” (Loma 5:4, 5) Kino kyakonsha kukumisha bamo. Mambo ka? Mambo byonka byaamba Loma 5:2, Paulo waambile’mba bena Kilishitu bajinga mu Loma, bajinga na luketekelo, ko kuba’mba “luketekelo lwaimena pa lukumo lwa Lesa.” Onkao mambo, bamo bakonsha kwipuzha’mba, ‘Umvwe bano bena Kilishitu pa kyokya kimye bajinga na luketekelo, pano mambo ka Paulo o aambijile pa luketekelo ku mpelo ya bintu bikwabo byo anembele?’

16. Muntu utendeka byepi kwikala na luketekelo? (Monai kipikichala.)

¹⁶ Twakonsha kumvwisha mwatazhizhe Paulo inge twatwajijila kukosesha luketekelo lwetu. Pa kuba’mba mumvwishe kino, iipuzhai’mba, ‘Nanchi navuluka kimye kitanshi kyo naumvwine bintu byawama bitulaya Lesa byo baambapo mu Mambo a Lesa nyi?’ Pa kyokya kimye kampe mwalangulukile’mba mulaye wa kwikala na bumi bwa myaka ne myaka mu paladisa pano pa ntanda wajingatu mañambila. Nangwa byonkabyo, byo mwatwajijile kufunda pe Yehoba ne pa milaye iji mu Baibolo, mwashiinwe kuba’mba bintu byo etulaya Lesa kine bikafika.

17. Luketekelo lwenu lutwajijila kukoselako byepi inge mwipana ne kubatizhiwa?

¹⁷ Nangwatu byo mwipaine ne kubatizhiwa, mwatwajijile kufunda pe Yehoba ne kumuyuka bulongo kabiji mwamutemenwe bingi. Kino kimulengejile kuketekela’mba bintu byalaya Lesa bikafika. (Hebe. 5:13–6:1) Kyamweka mwimwena anweba bene bukine bwa byambo biji pa Loma 5:2-4. Mwapita mu bya malwa byapusana pusana, pano bino, mwachinchika ne kumona Lesa byo emukwasha. Na mambo a kuyuka’mba Lesa wimutemwa kabiji amba usekela mwi anweba, kino kimulengela kushiinwa’mba ukemubila bintu byonse byo alaya. Luketekelo lwenu lwakoselako bingi kukila ne byo lwajinga kala kabiji mwilunemeka bingi. Lwimukwasha kuchinchika kabiji lwimukwasha mu mashinda apusana pusana mu bwikalo bwenu ne kwimulengela kwikalanga bulongo na ba mu kisemi kyenu, kufuukula bulongo bya kuba ne kwingijisha bulongo kimye kyenu.

18. Ñanyi bintu bitulengela kushiinwa’mba bintu bitulaya Yehoba bikafika?

¹⁸ Paulo waambilepo kintu kikwabo kyanema bingi kutazha ku luketekelo lo twikala nalo inge twaitabilwa kwi Lesa. Wimulengela kushiinwa’mba bintu byo mubena kutengela bikafika. Mambo ka o mwafwainwa kushiinwa kuba’mba bino bikobiwa? Paulo waambijile bena Kilishitu pa uno mulaye wa Lesa amba: “Luketekelo kechi luleta bumvu ne; mambo butemwe bwa Lesa bebuyuzha mu michima yetu na mupashi wazhila, ye betupele.” (Loma 5:5) Muji na bishinka byavula bya kwimulengela kuketekela’mba bintu byonse bimulaya Lesa kine bikafika.

19. Ñanyi bintu byafwainwa kwitulengela kushiinwa’mba bintu byo tutengela kine bikafika?

¹⁹ Langulukainga pa mulaye Yehoba ye alayile Abalahama ne byo amulengejile kwitabilwa kwi aye ne kwikala mulunda nanji. Bintu byatengejilenga Abalahama byafikile. Baibolo waamba’mba: “Abalahama byo apembejilenga mu butekanye, watambwile uno mulaye.” (Hebe. 6:15; 11:9, 18; Loma 4:20-22) Kechi bamulengeshe bumvu ne. Ne anweba mwafwainwa kushiinwa’mba, inge mwatwajijila kwikala ba kishinka, mukatambula bintu byo mutengela. Luketekelo lwenu lwa kine, lwimulengela kwikala ba lusekelo kechi kwimuletela bumvu ne. (Loma 12:12) Paulo wanembele’mba: “Lesa upana luketekelo emuyuzhe na lusekelo ne mutende na mambo a kumuketekela, kuba’mba luketekelo lwenu lubaye na bulume bwa mupashi wazhila.”​—Loma 15:13.